بیماریهای تیروئید

[سونای]

بیماریهای تیروئید







غده تیروئید پروانه ای شکل بوده و در قسمت عرضی حنجره در جلو گلو قراردارد. این غده جزء بزرگترین غدد اندوکرین بوده که خود از دو لوب تشکیل شده است البته در قسمت مرکزی دارای بخشی به نام لوب هرمی بوده که سبب اتصال دو لوب تیروئیدی به یکدیگر می‌گردد.واحدهای تشکیل دهنده غده تیروئید آسینوس یا فولیکول بوده که در قسمت مرکزی آن ما پروتئین‌های کلوئیدی را داریم که خود به عنوان انباری به منظور ذخیره هورمون تیروئید می‌باشدو دارای چهار عملکرد اصلی می‌باشند: جذب و انتقال ید، ساخت و ترشح تیروگلوبین، اتصال ید به تیروگلوبین به منظور ساخت هورمون های تیروئیدی و ترشح هورمون تیروئید به دستگاه گردش خون این غده هم در متابولیسم بافت‌ها نقش دارد.

بیماریهای غده تیروئید

شایعترین مشکلاتی که تیروئید را تحت تاثیر می‌دهند شامل این موارد هستند:* کم کاری تیروئید ( هایپوتیروئیدی )* پرکاری تیروئید ( هایپرتیروئیدی )* بزرگی غده ی تیروئید ( گواتر )* توده های تیروئید* سرطان تیروئید*التهاب تیروئید ( تیروئیدیت )



کم کاری تیروئید

وقتی غده ی تیروئید کمتر از حد طبیعی فعالیت کند، یا از بدو تولد ناقص شکل گرفته باشد، یا به وسیله جراحی کل تیروئید یا قسمتی از آن برداشته شده باشد، و یا ید کافی در رژیم غذایی موجود نباشد دیگر نمی‌تواند هورمون کافی تولید کند و به این حالت کم کاری تیروئید گفته می‌شود. کم‌کاری غده تیروئید در بین بیماری‌های غدد درون ریز شایع‌ترین بیماری پس از دیابت می‌باشد. به زبان ساده این بیماری هنگامی ایجاد می‌شود که غده تیروئید نتواند به اندازه نیاز بدن هورمون تولید کند. هورمون غده تیروئید تری یدوتیرونین (T۳) و تیروکسین (T۴) است. این هورمونها وظیفه تنظیم مصرف انرژی، تولید گرما و تسهیل رشد در بدن را برعهده دارند. بیماری در زنان سه برابر شایع‌تر از مردان است.علائم کم کاری تیروئید معمولا در اثر کاهش متابولیسم بدن ایجاد می‌شود و ممکن است شامل خستگی، افزایش وزن و افسردگی باشد.


علائم کم کاری تیروئید


* خستگی و فرسودگی* کندی حرکات و تنبل شدن* مشکل در تمرکز و فعالیتهای مغزی*افزایش وزن بدون علت مشخص*پوست خشک خشن و خارش دار*خشک شدن، خشن شدن و نازک شدن موها*احساس سرما مخصوصا در انتهای دست و پا*یبوست*گرفتگی عضلانی*افزایش تعداد و میزان خونریزی ماهیانه*ناباروری و یا سقط جنین


پرکاری تیروئید

وقتی تیروئید بیش از اندازه فعالیت کند و هورمون زیادی تولید کند گفته می‌شود که فرد مبتلا به پرکاری تیروئید می‌باشد. پرکاری تیروئید بیماری غدّهٔ تیروئید است که در آن تیروئید بیش از مقدار طبیعی، هورمون ترشّح می‌کند. هورمون‌های غدّهٔ تیروئید تیروکسین (T4) و T3 هستند. در این حالت علائمی از بیماری از جمله تپش تند قلب، کاهش وزن، تعریق، عدم تحمّل گرما، لرزش و بیقراری نمایان می‌شود. از جمله بیماری‌هایی که موجب پرکاری تیروئید می‌شوند بیماری گریوز یا بیماری بازدو است.شایعترین علت پرکاری تیروئید یک بیماری خود ایمنی به نام بیماری گریوز است که در آن بر علیه تیروئید پادتن ساخته می‌شود که موجب می‌شود سرعت تولید هورمون افزایش یابد.


علائم پرکاری تیروئید

*عصبی شدن*تحریک پذیری*افزایش تعریق*نازک شدن پوست*نازک و شکننده شدن موها*ضعف عضلانی مخصوصا در بالای بازو و رانها*لرزش دستها*اضطراب و اختلال هراس*بی خوابی*تپش قلب*افزایش حرکات روده*کاهش وزن علیرغم افزایش اشتها*کم شدن تعداد و میزان خونریزی ماهیانه


بیماری خود ایمنی تیروئید


سلول های دستگاه ایمنی بدن در یک فرد، گاهی و به دلایل گوناگون ممکن است نتواند برخی از مواد و اجزای بدن فرد را از مواد خارجی تشخیص دهد و از این رو نسبت به بافت های خودی حساس شده و بر ضد آن ها آنتی کور ترشح می ‌کند. نتیجه ی حاصله را بیماری خود ایمنی یا حساسیت خودی می‌ نامند.بیشتر اختلالات تیروئید مانند پرکاری یا کم کاری تیروئید مربوط به بیماریهای خود ایمنی است. در بیماری خود ایمنی شرایطی ایجاد می‌شود که بدن توانایی خود در تشخیص بین بافتهای بدن با باکتریها، ویروسها و سایر عوامل بیماریزا را از دست می‌دهد. به همین دلیل سیستم ایمنی بر علیه این بافتها پادتن می‌سازد و اشتباها به این بافتها حمله می‌کند. در این بیماریها پادتنی که علیه تیروئید ساخته می‌شود موجب تخریب تدریجی تیروئید می‌شود و کم کاری تیروئید ایجاد می‌کند و یا موجب می‌شود تا بیش از حد فعال شود و پرکاری تیروئید ایجاد شود.


گواتر و توده های تیروئید

گواتر به معنای بزرگی غده تیروئید است. در برخی موارد، همزمان با بزرگ‌شدن اندازه غده، تیروئید دچار کم‌کاری و پرکاری می‌شود و البته در بسیاری موارد، این غده با وجود بزرگ‌شدن اندازه، هیچ‌گونه اختلال عملکرد ندارد. ممکن است این حالت در اثر بیماری هاشیموتو، گریوز، یا در اثر کمبود ید یا عدم تعادل هورمونهای تیروئید ایجاد شود.ممکن است در برخی موارد توده های نرم یا سفت، برجستگی، کیست و یا تومور سرطانی ایجاد شود.درصد کمی ‌از برجستگیها و توده های تیروئیدی ممکن است سرطانی باشند. سرطان تیروئید نادر است ولی میزان آن رو به افزایش است.

التهاب تیروئید

التهاب غده تیروئید یا تیروئیدیت را می‌توان به سه گروه حاد ، تحت حاد و مزمن تقسیم بندی کرد. هر چند التهاب تیروئید ممکن است نهایتا منجر به کم کاری بالینی تیروئید شود، تظاهرات اولیه بیماری اغلب ناشی از آزاد شدن حاد T4 , T3 (هورمونهای تیروئید) و شبیه به پرکاری تیروئید است.ممکن است غده ی تیروئید در اثر تاثیر باکتریها یا ویروسها ملتهب شود و تیروئیدیت ایجاد شود.


درمان بیماریهای تیروئیدی

درمان بیماریهای تیروئیدی بستگی به نوع بیماری و شدت آن دارد. درمان دارویی در درمان بسیاری از بیماران نقش مهمی‌دارند. در کم کاری تیروئید بسته به علت آن ممکن است هورمون تیروئید به صورت دارو تجویز شود. در پرکاری تیروئید از روشهای مختلفی میزان هورمون زیادی کاهش داده می‌شود. درمانهایی برای التهاب تیروئید و بیماریهای خود ایمنی وجود دارند.برای درمان سرطان تیروئید معمولا جراحی به کار می‌رود. همچنین جراحی در درمان برخی از موارد گواتر یا بزرگ شدن تیروئید، توده های تیروئیدی و در موارد نادری از پرکاری تیروئید به کار می‌رود.

منبع