"روز شـــمار بخــــش ادبیــــات"

[*FATIMA*]

شانزدهم مهر ماه:

درگذشت "طنطاوي جوهري" عالم و شاعر مصري(1358 ق)
استاد طنطاوي جوهري عالم و شاعر مسلمان مصريِ قرن چهاردهم هجري، در علوم متداول عصر، مهارت داشت و از استادان لغت به شمار مي‏رفت. طنطاوي حافظ قرآن بود وبه تفسير و تحليل آن نيز مي‏پرداخت. اين حكيم فرزانه به زبان انگليسي نيز تسلط كامل داشت و همواره به تعليم و تدريس علوم اسلامي مشغول بود. ميزان الجواهر، تفسيرقرآن و جمالُ العلمِ از جمله آثار اين دانشمندِ مسلمانِ مصري به شمار مي‏رود.


====================


روز فرهنگ و ادبيات ارمني
شنبه شانزدهم مهر ماه مصادف با هشتم اکتبر 2010 میلادی در تقویم ارمنی " روز فرهنگ ارمنی " و از امروز به مدت یک هفته " هفتهء فرهنگ ارمنی " نام گذاری شده است . در روز فرهنگ ارمنی ، مدارس ارامنه به خاطر ادای احترام به بانی خط ارمنی یعنی مسروپ ماشتوس و یا مسروپ مقدس ، تعطیل است .

[*FATIMA*]

هفدهم مهر ماه:



تولد "خاقاني شرواني" شاعر بزرگ ايراني(520 ق)
افضل الدين بديل بن علي خاقاني شرواني، معروف به حَسّانُ العَجَم از بزرگ‏ترين شاعران قصيده گوي و از اركان مسلّم شعر فارسي به شمار مي‏رود. وي نزد عمويش، كافي الدين‏عمر بن عثمان، و پسر عمَّش، وحيدالدين عثمان، علوم ادبي و حكمت را فرا گرفت و مدتي در خدمت ابوالعلاء گنجوي، دانشمند مشهور آن زمان، تلمذ كرد و به دامادي او درآمد. او سالياني در خدمت منوچهر شِروانشاه و پسرش بود و مدح ايشان مي‏گفت. مرگ فرزند و حبس و ديگر مصايب بر او روي نمود و در اواخر عمر به عُزلت نشست. قوت انديشه و مهارت او در تركيب الفاظ و خلق معاني، ابتكار مضامين جديد، استفاده از راه‏هاي خاص در توصيف و تشبيه و آوردن رديف‏هاي مشكل از خواص شعري او محسوب مي‏شوند. تركيبات او غالباً با خيالات بديع همراه و با استعارات وكناياتِ عجيب آميخته است و معاني خاصي را كه تا عهد او سابقه نداشته، در بردارد. خاقاني بر اثر احاطه به غالب علوم و اطلاعاتِ عهدِ خود و قدرت خارق العاده‏اي كه در استفاده از آن اطلاعات در كلام داشته، توانسته است مضامين علمي بي‏سابقه در شعر ايجاد كند. خاقاني در 595 ق در 75 سالگي در تبريز وفات يافت و در مقبرةالشعراي سرخاب مدفون شد.

[*FATIMA*]

هجدهم مهر ماه:



درگذشت استاد "سيدكريم اميري فيروز كوهي" شاعر و اديب معاصر (1363 ش)
استاد سيدكريم اميري فيروزكوهي متخلّص به امير، در سال 1288 ش در دهكده فرح آباد فيروزكوه به دنيا آمد. وي علاوه بر تحصيلات كلاسيك، به فراگيري زبان عربي، ادبيات، منطق، كلام، حكمت و فقه و اصول همت گماشت و توانست به عربي هم شعر بگويد. آثار قلمي او حاشيه و تعليقه بر كتب فلسفي، كلامي، رجالي و ادبي فراوان مي‏باشد. همچنين در اغلب قالب‏هاي شعري از قبيل قصيده، غزل، مثنوي و... به استواري شعر گفته است. زمينه اصلي كار او غزل و قصيده و از حاميان و پيروان سبك هندي بود. غزليات امير در عين حال كه داراي استحكام آثار استادان كهن است، لطافت شعر دوره صفوي و سبك هندي و مضامين بكر و خاص انديشه اين استاد را به همراه دارد. از جمله آثار اميري فيروزكوهي مي‏توان به تصحيح ديوان صائب و مقدمه‏اي بر آن و نيز ترجمه‏اي از نفس المهموم شيخ عباس قمي و ترجمه مكاتيب نهج‏البلاغه اشاره كرد. استاد اميري فيروزكوهي در مهرماه 1363 ش در 75 سالگي در تهران دار فاني را وداع گفت و در حرم حضرت عبدالعظيم حسني در ري مدفون گرديد.


====================



درگذشت دكتر "مصطفي مقرّبي" اديب و زبان شناس معاصر (1377 ش)
دكتر مصطفي مقرّبي در سال 1293 ش در تهران به دنيا آمد. وي پس از پشت سرگذاشتن دوران ابتدايي، وارد دانشسراي عالي شد و در 1315 ش ليسانس زبان و ادب فارسي گرفت. ايشان سپس همگام با تدريس به ادامه تحصيل پرداخت و موفق به اخذ دكتراي زبان فارسي شد. دكتر مقربي از آن پس علاوه بر همكاري با سازمان كتاب‏هاي درسي، در تأليف و تدوين دايرة المعارف فارسي فعاليت داشت و به عنوان عضو پيوسته فرهنگستان زبان و ادب فارسي برگزيده شد. از اين اديب معاصر آثار قلمي فراواني بر جاي مانده كه ترجمه تاريخ جهان براي خردسالان، سقوط قسطنطنيه و تأليف هجده گفتار از آن جمله‏اند. همچنين مقالات زيادي از رشحات قلم و فكر استاد مقربي در مطبوعات كشور به جاي مانده كه مي‏توان به مقالاتي كه در زمينه‏هاي دستور زبان فارسي، زبانشناسي و حافظ پژوهشي و... اشاره نمود. سرانجام اين اديب فرزانه پس از سال‏ها پژوهش و تحقيق در مهرماه 1377 در 86 سالگي در تهران درگذشت و در قطعه فرهيختگان بهشت زهرا به خاك سپرده شد.


====================

باشگاه انجمن ایران و آلمان شب های شعر را برپا کرد(1356ش)

====================

درگذشت "فريدريش نُواليس" شاعر برجسته آلماني (1801م)
فريدريش لئوپولْدْ فون هارْدِنْبِرْگْ، با نام مستعار نُواليس، اديب معروف آلماني در دوم مارس 1772م در خانواده‏اي اصيل در آلمان به دنيا آمد. وي در جريان تحصيلات دانشگاهي خود با اساتيد ادب و فلسفه زمان خود آشنايى يافت و از آنان تأثير فراواني پذيرفت. نواليس پس ازپايان تحصيلاتش در رشته ادب و حقوق قضا، به كار مشغول شد. در همين دوره بود كه انديشه نوشتن در مغز او راه يافت، اما فعاليت ادبي در نظر نواليس، تنها وسيله‏اي براي شكل دادن شخصيت خويش بود. وي عالم عيني را ساخته تخيل و تصورات ذهني مي‏پنداشت و كشف و شهود معنوي را وسيله دست يافتن به واقعيتِ اصلي. در نظر نواليس، رؤيا از قدرتي برخوردار بود كه هر گونه حال و وضع خارجي را مي‏توانست تغيير دهد. خدايى كه او در جستجوي آن بود، خدايى بود كه پيوسته در كُنه وجود بشر جاي دارد و تنها هدف عالي زندگي، نزديك‏تر شدن به اين مركز الهيِ روح است. بنابراين عشق‏هاي زميني آدميان وسيله‏اي هستند براي راه يافتن به عالم الوهيت. نواليس در سال‏هاي پاياني قرن هجدهم ميلادي، منظومه معروف سرودهاي شب را منتشر كرد. در اين منظومه، شبْ، تعبير و تفسيري شاعرانه بود از سعادت ابدي و احساس رهايى از عالم هستي و استغراق در جذبه الهي كه عشق محبوب با نوعي عشق الهي در مي‏آميزد. شاعر خود را به عالم وحدت مافوق بشري مي‏سپارد، ابديت را در وجود خود مي‏بيند و به مبدأ اصلي باز مي‏گردد. نواليس درسال‏هاي بعد، رمان هاينريش فون را نگاشت و قطعاتي به نظم سرود. با اين حال عمر او دوام چنداني نيافت و سرانجام در 10 اكتبر 1801م در 29 سالگي درگذشت. نواليس از بزرگ‏ترين شاعران غنايى و از هنرمندترين نويسندگان رمانتيك آلمان است. علاقه به كشف اسرار طبيعت، عشقي كه جز عشق الهي رنگي نپذيرفت، حسرت بهشت مفقوده، عقيده به وحدت عالم وجود و ابديت بخشيدن به عالم پس از مرگ، موجب شده است كه آثار نواليس از بياني در عالي‏ترين نوع رمانتيسم برخوردار گردد. شعر نواليس به صورتي انكارناپذير از خوش‏آهنگ‏ترين اشعار ادبيات آلمان است. نواليس، موسيقي را هنري عالي مي‏دانست كه بدون واسطه عالم عيني، درون ما را آشكار مي‏سازد. سرودهاي شب اثر نواليس، بعدها به عنوان سرود رسمي كليساي پروتستان آلمان قرار گرفت.

[*FATIMA*]

نوزدهم مهر ماه:

درگذشت "ژان كوكتو" اديب و نويسنده برجسته فرانسوي (1963م)
ژان كوكتو، شاعر و نويسنده معروف فرانسوي، در سوم ژوئيه 1889م در اين كشور به دنيا آمد. وي از ابتدا از استعداد و هوش‏مندي فراوان برخوردار بود و به ويژه در تجددخواهي ادبي و هنري، ذوق بسيار داشت. همين استعداد و قريحه، در نهضت‏هاي نوين ادبي و هنري دوران جنگ اول و دوم جهاني از او شخصيتي پيشرو ساخته بود. كوكتو از اين كه ثمره‏هاي عميق ذهن خود را در لباس‏هاي عجيب و غريب آوَرَد، لذت مي‏برد و هرگز از اشاعه زيبايى‏هاي هنري باب روز احساس خستگي نمي‏كرد، چه، اين زيبايى‏ها به هنر موسيقي‏دانان و نقاشان و نويسندگان ديگر ارتباط مي‏يافت، چه تفسير و بياني بود، از انديشه و ادراك زيبايى شخص او بود. كوكتو در جستجوي بشر جاوداني بود با همه خصوصيات‏هاي روحي مانند عشق، گريز، راز، جادوگري و مرگ. وي در مسير زندگي، شلاق‏زنان اسب خود را از راهي به راه ديگر مي‏راند و در خلق همه انواع هنري، از شعر و داستان و نمايش‏نامه و مقاله‏هاي تحليلي و انتقادي تا نقاشي و آرايش صحنه يا ديوار به نوعي استعداد خود را مي‏آزمود. كوكتو با هنرمندان مختلف مصاحبت داشت و در آثار گوناگون خود، همه اين هنرها را منعكس مي‏كرد. از جمله آثار اين اديب فرانسوي مي‏توان به كودكان عجيب، ديوان دماغه اميدنيك، توماي حيله گر و نمايش‏نامه اورفه اشاره كرد. كوكتو به موازات تئاتر، در قلمرو سينما نيز طراح و استادي زبردست بود و داستان‏هاي خصوصي و تخيلات شخصي را در يك سلسله فيلم بسيار مهيج بيان نمود و بسياري از آنها را خود كارگرداني كرد. ژان كوكتو در برخي اشعارش، خود را شاعري عجيب و غريب معرفي مي‏كرد و اصلا به محبوبيت خود يا قابل فهم بودن اشعارش نزد مردم اعتنايي نداشت. ژان كوكتو سرانجام در يازدهم اكتبر 1963م در 74 سالگي درگذشت.


====================



تولد "فرانسوا مورْياك" نويسنده و اديب مشهور فرانسوي (1885م)
فرانسوا مورياك، شاعر و نويسنده فرانسوي در 11 اكتبر 1885م در خانواده‏اي ثروت‏مند در بُردو در كشور فرانسه به دنيا آمد. وي هم‏زمان با تحصيل، به نويسندگي پرداخت و پس از اتمام دوره دانشگاهي خود، در پاريس به سرودن شعر و نقد آن روي آورد. در اين زمان بود كه نخستين ديوان خود را با عنوان دست در دست منتشر كرد. مورياك سپس به نگارش رمان‏هاي تخيلي پرداخت و اولين موفقيت خود را با اثر بوسه برجذامي به دست آورد. اما در سال 1925م به خاطر تحرير داستان معروف صحراي عشق، شهرتي فراوان يافت و يك سال بعد به اخذ جايزه آكادمي فرانسه نائل گشت. مورياك به عنوان يكي از برجسته‏ترين نويسندگان كاتوليك، مقالات و رساله‏هايى منتشر كرد كه در آنها افكار و عقايد كاتوليكي منعكس بود. وي هم‏چنين پس از جنگ جهاني دوم، بيشتر وقت خود را به نگارش موضوعات سياسي اختصاص داد تا اينكه در سال 1952م به اخذ جايزه نوبل ادبيات نائل آمد. مورياك به مدت 15 سال بر ضد كمونيسم و محافظه‏كاران مرتجع و به طرفداري از نهضت‏هاي استقلال طلبانه قلم زد و دنيايى عادلانه را به عنوان نياز معنوي خود در نظر گرفت. وي كه در محيطي مذهبي پرورش يافته بود، در آثار خود، مسئله گناه و رستگاري را مطرح نموده است. هم‏چنين با تجزيه و تحليل رواني از زندگي دروني و ايمان مذهبي، به مبارزه‏اي تب‏آلود ميان جاذبه‏هاي زندگي مادي و عشق دنيوي با ايمان واقعي و مسيحيت پرداخته است. مورياك از يك طرف نمي‏تواند موجودي آرام و مطيع باقي بماند و از سوي ديگر قادر به گسستن از همه چيز نيست. گاه به سوي خدا مي‏رود و گاه از او دور مي‏شود و مي‏كوشد كه فرار كند اما موفق نمي‏شود. مورياك همواره قدرت شر را مي‏بيند كه بر غريزه تقوا پيروز مي‏شود و گناه را مي‏نگرد كه روح‏هاي ضعيف و شخصيت‏هاي سست را تباه مي‏سازد. از نظر او، تنها ايمان واقعي و دنياي معنوي است كه به طور معجزه‏آسا مي‏تواند نجات بخش بشر باشد و سازش ميان زهد و تقوا و دلبستگي به عالم مادي هرگز امكان‏پذير نيست. مورياك به اين طريق، رمان مذهبي را احياء كرده است، اما او نمي‏خواهد اوليا و معصومان را وصف كند. مورياك رنج‏ها و دردهاي زندگي را تا اعماق مغز و قلب و استخوان خواننده رسوخ مي‏دهد. آثار مورياك از جريان احساس‏ها و انديشه‏هاي خود او جدا نيست و جنبه هنرمندي او هرگز راضي نمي‏شود كه واقعيت در برابر آرزوهاي اخلاقي و پيش انديشيده سر فرود آورد. مورياك با نگارش آثاري درباره مسيحيت، نفوذ خود را در جامعه كاتوليك و عموم مردم، استوار كرده است، با اين حال، نفوذ وسيع و اصلي مورياك به رمان‏ها و آثار داستاني او بستگي دارد. از اين نويسنده عصبي، بذله‏گو، پركار و دقيق آثار فراواني بر جاي مانده كه شعر نارنج، پايان شب، يادداشت روزانه در پنج جلد، گمشده و كودكي در زنجير از آن جمله‏اند. فرانسوا مورياك سرانجام در سال 1970م در 85 سالگي درگذشت.

[*FATIMA*]

بیستم مهر ماه:

روز بزرگداشت حافظ
خواجه شمس‏الدين محمد حافظ شيرازي در حدود سال 726 ق در شيراز به دنيا آمد. وي پس از فراگرفتن دانش‏هاي متداول عصر خود، ديوان شعراي گذشته و معاصر خود را به دقت مطالعه كرد و نخست معنا را از لفظ جدا نمود و لفظ را به دور افكند. آن‏گاه معنا را در كوره ذهن فروزنده خود ريخت و از آن زيوري گوهر آگين ساخت. كمال هنر حافظ در اين است كه از همان عناصر در دسترس همگان، معجوني شفابخش و مفرّح تهيه كرده و استادانه و سِحرآفرينانه، آنها را به خدمتِ ابلاغ پيام خود در آورده است. او تفسير قرآن، حكمت و ادبيات عرب را به خوبي مي‏دانست و چون قرآن را با چند روايت و قرائت حفظ كرده بود، به حافظ شهرت يافت. حافظ با الهام گرفتن از آموزه‏هاي اسلامي و مفاهيم قرآني و بكارگيري استعارات و كنايات منحصر به فرد، توانست ناب‏ترين غزل‏هاي تاريخ ادبيات ايران را بسرايد. اهميت حافظ در آن است كه توانست مضامين عرفاني و عشقي را به نحوي در هم آميزد كه از دو شيوه غزل عارفانه و عاشقانه، سبك واحد و جديدي به وجود آيد. اين شاعر استاد، افكار خود را با الفاظ بسيار زيبا و با توجه به صنايع لفظي بيان كرده و بر اثر قدرت فراوان خود در سخنوري، غالباً مضامين عالي و معاني بسيار در ابيات كوتاه گنجانيده است. تركيباتي كه حافظ در اشعار خود آورده، غالباً تازه، بديع و بي‏سابقه است و حافظ در ساختن اين تركيبات، نهايت قدرت و كمال ذوق و لطافتِ طبع خود را نشان داده كه كمتر شاعري از اين حيث با او قابل مقايسه است. شعر حافظ در فضاي اسلامي غوطه‏ور است و ديوان حافظ مملو از الفاظ و تعابير قرآني مي‏باشد. علاوه بر اين، در اشعار او، اصطلاحات مربوط به تصوف، عرفان، فلسفه، كلام، تفسير، حديث و فقه و... به مقدار فراوان به چشم مي‏خورَد.


====================



تولد "جان كيتْسْ" شاعر و اديب برجسته انگليسي (1795م) (ر.ك: 7 اكتبر)
جان کیتس (به انگلیسی: John Keats) (زاده ۳۱ اکتبر ۱۷۹۵ - درگذشته ۲۳ فوریه ۱۸۲۱) یکی از شاعران بزرگ و برجسته مکتب رمانتیسم است. کیتس در کنار بایرون و شلی، یکی از چهره‌های شاخص در نسل دوم این مکتب است، علیرغم اینکه آثارش را تنها در مدت چهار سال به چاپ رساند. در طول زندگی کوتاهش، واکنش خوبی توسط منتقدین نسبت به کارهایش صورت نگرفت، اما تاثیر او بعد از مرگ بر شاعرانی نظیر آلفرد تنیسون و ویلفرد اُون چشمگیر بود. شعر کیتس مبتنی بر تصویرسازی‌های شهوانی بود، بصورت بارز در مجموعه اُود‌ها (معادل تلفیقی از قصیده و غزل در شعر فارسی)، که در میان محبوب ترین اشعار ادبیات انگلیسی قرار دارند. کارهای کیتس از سوی شاعران انگلیسی بسیار تجلیل شده‌است.


====================



مرگ "آناتولْ فِرانْسْ" داستان سرا، اديب و فيلسوف فرانسوي (1924م) (ر.ك: 16 آوريل)
آناتول فرانس (۱۶ آوریل، ۱۸۴۴ - ۱۲ اکتبر، ۱۹۲۴) تخلص ژاک آناتول فرانسوا تیبو از نویسندگان برجسته فرانسوی است. او در پاریس بدنیا آمد. پدرش کتاب‌فروش بود و زندگی آناتول نیز بیشتر با کتاب گذشت. در ۱۸۹۶ به عضویت فرهنگستان فرانسه درآمد و در ۱۹۲۱ جایزه نوبل ادبیات را گرفت. در دهه ۱۹۲۰ برخی از آثارش در فهرست کتاب‌های ممنوع فرانسه بودند.


====================



تولد شاعر نامدار ايراني، حكيم "ابوالقاسم فردوسي" در طوس (313 ش)
حكيم ابوالقاسم فردوسي در سال 313 شمسي مصادف با 329 هجري قمري برابر با 940 ميلادي در روستاي "باژ" از ناحيه طابران طوس متولد شد. وي در خانواده‏اي مرفه و ممتاز رشد و نمو كرد و در دوران جواني به تحصيل علوم پرداخت. وي همچنين به ادبيات فارسي و تاريخ و ساير علوم رايج زمان خود آشنايي كافي داشت. آنچه كه از متون مختلف مشخص مي‏شود، او مسلمان و شيعه بوده است و به پيامبر(ص) و اهل بيت(ع) عشق و علاقه وافر داشت. اثر جاويدان فردوسي، شاهنامه نام دارد و در شمار بهترين آثار حماسي عالم است. شاهنامه بر اثر نفوذ شديدي كه در ميان طبقات مختلف ايرانيان يافت، در همه ادوار تاريخي بعد از قرن پنجم هجري مورد توجه بود و همه شاعران حماسه گوي ايراني تا قرن اخير تحت تأثير آن بوده‏اند. فردوسي در حفظ جانب امانت به هنگام نقل مطالب، به كار بردن نهايت مهارت در وصف مناظر طبيعي و ميدان‏هاي جنگ و قهرمانان منظومه خود و نظاير اين‏ها و نيز ذكر مواعظ دلپذير كمال توانايي را نشان داده است. حكيم ابوالقاسم فردوسي سرانجام در سال 411 هجري قمري برابر با سال 1020 ميلادي در هشتاد سالگي درگذشت و در طوس به خاك سپرده شد.

[*FATIMA*]

بیست و یکم مهر ماه:

درگذشت شاعر بزرگ دوره قاجار استاد "محمدتقي شوريده شيرازي" (1305 ش)
استاد محمدتقي شوريده شيرازي فرزند عباس، در سال 1236 ش در شيراز زاده شد و در هفت سالگي بر اثر آبله، از نعمت بينايي محروم گرديد. وي پس از مرگ پدر در نه سالگي، تحت سرپرستي دايي قرار گرفت و از آنجا كه داراي هوش سرشاري بود، در مدتي كوتاه به وسيله اشعارش بلندآوازه گرديد و شعرش بر زبان‏ها افتاد. محمدتقي پس از آن راهي تهران شد و مورد توجه ناصرالدين شاه قاجار قرار گرفت و لقب فصيح‏الملك دريافت كرد. محمدتقي شوريده آن‏گاه به شيراز عزيمت نمود و تا پايان عمر در آنجا بود. شوريده شيرازي در اواخر عمر، توليت افتخاري مقبره سعدي را پذيرفت و در تعمير آن كوشش فراواني كرد. سرانجام اين شاعر شيرازي، در شصت و نه سالگي وفات يافت و در جوار مزار شيخ اجل سعدي شيرازي مدفون گرديد. شوريده شيرازي، در قصيده سرايي، غزل، طنز و مطايبه نبوغي بسزا داشت. او به ويژه در سرودن اشعاري كه متضمن كلمات عاميانه و اصطلاحات اهالي فارس است، مهارت فراواني از خود نشان داده است. از شوريده شيرازي آثاري برجاي مانده است كه ديوان غزليات، آذر، كشف المواد و نامه روشندلان از آن جمله‏اند.


====================


درگذشت استاد دكتر "رجبعلي مظلومي" محقق و نويسنده برجسته (1377 ش)
استاد دكتر رجبعلي مظلومي در سال 1306 ش در نيشابور به دنيا آمد. تحصيلات مقدماتي را در زادگاهش و در مشهد مقدس به پايان برد و سپس تحصيلات عالي را در زمينه روانشناسي و ادبيات ادامه داد. مطالعات متنوع و گسترده ايشان در زمينه‏هاي قرآن‏شناسي، حديث‏شناسي، حكمت و عرفان، تاريخ و هنر اسلامي و به ويژه امور تربيتي، منجر به نگارش بيش از نود جلد كتاب و پانصد مقاله در طول نزديك به نيم قرن تلاش و پژوهش توسط اين محقق برجسته گرديد. استاد مظلومي ساليان طولاني در دانشگاه هنر، دانشكده هنرهاي زيبا و دانشكده هنرِ تربيت مدرس اشتغال داشت و ضمن اين كه دو مركز تحقيقاتي تأسيس كرد، توسط شوراي علمي كشور به عنوان پژوهشگر نمونه برگزيده شد. برخي از آثار قلمي ايشان بدين قرارند: راه و رسم سخن گفتن، جوان و دين، علي(ع) معيار كمال، زنان با فضيلت، سرگذشت قرآن و فهم قرآن در دو جلد. استاد مظلومي در سال 1374 ش پس از ايراد يك سخنراني در اثر عارضه سكته مغزي در منزل بستري شد و سرانجام در 21 مهر 1377 در 71 سالگي درگذشت و در بهشت زهرا به خاك سپرده شد.


====================


درگذشت دکتر غلامحسین مصاحب، ادیب، نویسنده و صاحب دایرﺓ المعارف مصاحب
غلام‌حسین مصاحب (زاده ۱۲۸۹ تهران - درگذشتهٔ ۲۱ مهر ۱۳۵۸) ریاضی‌دان و دانشنامه‌نویس ایرانی بود. به سبب کوشش‌های او در راه ترویج ریاضیات جدید در ایران وی را «پدر ریاضیات جدید» در ایران می‌دانند. غلام‌حسین مصاحب در سال ۱۲۸۹ در تهران در خانواده‌ای اهل علم و ادب به دنیا آمد. خاندان مصاحب در نایین از دوران صفویه به این سو شناخته‌شده هستند و چند تن رجال ادب و هنر از این خاندان برخاسته‌اند، از جمله ملا مصاحب که در عصر شاه عباس شاعری بنام بود. پدربزرگ او، میرزا غلامعلی، خوشنویس، پدرش طبیب و مادرش شاعر بود. دکتر غلامحسین مصاحب در مهر ۱۳۴۵ مؤسسهٔ ریاضیات را در دانشسرای عالی (بعداً دانشگاه تربیت معلم) با مجوز شورای مرکزی دانشگاه‌ها تأسیس کرد. هدف این مؤسسه تربیت مدرسان ریاضی برای دانشگاه‌های کشور بود، و با کوشش‌های مداوم دکتر مصاحب ۷۰ نفر مدرس ریاضی دانشگاهی در آن مؤسسه تربیت شدند، و نیز کتابخانهٔ تخصصی مؤسسهٔ ریاضیات در کشور بی‌نظیر بود. مؤسسهً ریاضیات از سال ۱۳۶۳ با ضوابط جدید به پذیرش دانشجو برای دوره‌های عالی ریاضی پرداخت، و درسال ۱۳۷۶ مؤسسهٔ ریاضیات به مؤسسه تحقیقات ریاضی دکتر غلامحسین مصاحب تغییر نام یافت.

[*FATIMA*]

بیست و دوم مهر ماه:

درگذشت دانشمند و شاعر شهير معاصر استاد "سيد محمد علي صفير" (1377 ش)
استاد سيد محمد علي صفير در سال 1294 ش (1333 ق) در كرمانشاه و در خانداني اهل علم به دنيا آمد. وي در ابتدا مقداري از علوم حوزوي را فراگرفت و سپس از دانشكده معقول و منقول دانشگاه تهران فارغ‏التحصيل شد. استاد صفير از آن پس به تدريس پرداخت و در كنار آن به دفاع از حريم تشيع و پاسخ به شبهات همت گماشت. از جمله فعاليت‏هاي صفير مي‏توان به تأسيس مراكز فرهنگي و ديني از قبيل انجمن تعليمات اسلامي ايران و همكاري در تأسيس بناي حسينيه ارشاد تهران اشاره نمود. استاد صفير داراي طبعي بلند، همتي زياد و مجاهدت و استقامت در راه حق و حقيقت بود و علاوه بر هُنر استادي در انواع شعر، در كارهاي هنري نيز دست داشت. در بسياري از مساجد ايران، آثار طبع هنري او روي كاشي‏كاري، ثبت و حك شده است. استاد صفير با توجه به علوّ طبع و منش عارفانه خويش، هماره محبوب قلوب خاص و عام بوده و در محافل ادبي براي او و آثارش، ارزش ويژه‏اي قائل مي‏باشند. خردنامه، ديوان اشعار، درس دين و تصحيح ديوان اشعار امام علي(ع) به فارسي از جمله آثار اوست. استاد صفير سرانجام در 22 مهر 1377 ش در 77 سالگي در تهران درگذشت و در قطعه هنرمندان و فرهيختگانِ بهشت زهرا به خاك سپرده شد.

[*FATIMA*]

بیست و سوم مهر ماه:

درگذشت "جارُاللَّه زمخشري" اديب، مفسر و محدث معروف اهل سُنَّت(538 ق)
جاراللَّه زمخشري استاد تفسير، حديث، علم لغت، اديب و فقيه مسلمان، سال‏هاي بسياري را در مكه اقامت داشت و از اين رو به جارُاللَّه يعني همسايه‏ي خدا مشهور شد. زمخشري، به جهت علم و دانش بسيار در زمينه‏ي علوم ديني، مورد احترام فضلا و دانشمندان عصر خود بود و آثار بسياري را در زمينه‏ي علوم مختلف اسلامي از خود به يادگار گذاشت. از مهم‏ترين تاليفات زمخشري مي‏توان به تفسير كَشّاف و مقدمةُ الادب اشاره كرد.


====================


تولد "پابْليوس ويرژيل" بزرگ ‏ترين شاعر روم باستان (70 ق.م) (ر.ك: 19 مارس)
او را باید بزرگترین شاعر رومی در دنیای قدیم به حساب آورد. علاقه بسیار وی نسبت به زادگاه خود و مردمی که در آن به کشاورزی مشغول بودند، موضوعات اکثر اشعار ویرژیل را تشکیل می دهد. وی در شهر های کرمونا ، میلان و رم به تحصیل پرداخت و در این دوران علاقه وافری به خواندن آثار نویسندگان به خصوص شعرای رومی و یونانی داشت و خود نیز در علم معانی و بیان و فلسفه دانشی فراوان کسب کرد. زندگی ویرژیل بیشتر به شعر و شاعری اختصاص داده شده و مطالعات وی بیشتر در همین زمینه است. وی هیچگاه به کار سیاست و نظام نپرداخت. مهمترین اثر وی آنه اید نام دارد .

[*FATIMA*]

بیست و چهارم مهر ماه:



درگذشت دكتر "عبدالحسين زرين كوب" استاد بنام ادبيات پارسي (1378 ش)
دكتر عبدالحسين زرين كوب، پژوهشگر برجسته ادبيات و تاريخ، در سال 1301 ش در بروجرد به دنيا آمد. وي پس از پشت سرگذاشتن تحصيلات ابتدايي و دبيرستان، به خدمت معارف و فرهنگ درآمد و در سال 1327 ش، با كسب عنوان رتبه اول موفق به دريافت ليسانس و سپس فوق ليسانس و دكترا گرديد. وي در اين دوران از محضر استاداني نظير محمدتقي بهار، عباس اقبال آشتياني، احمد بهمنيار و بديع الزّمان فروزان‏فر استفاده برد و در خارج از دانشگاه، مدتي چند در خدمت آيت اللَّه ابوالحسن شعراني با مباحث حكمت و فلسفه آشنايي كامل يافت. استاد زرين كوب در سال 1330 ش، در كنار عده‏اي از دانشمندان و استادان براي مشاركت در طرح ترجمه مقالات دايرة المعارف بزرگ اسلامي دعوت شد و همكاري شاياني نمود. وي ساليان متمادي در دانشگاه تهران تدريس نمود و مدتي مديريت گروه ادبيات فارسي اين دانشگاه را برعهده داشت. زمينه اصلي پژوهش استاد، مطالعه در تاريخ و فرهنگ اسلامي و نقد ادبي است. ايشان با تبحر در زبان فارسي و تسلط بر زبان و ادبيات عرب و آشنايي با چند زبان اروپايي و مشخصاً انگليسي و فرانسوي، آثار پرارزشي از خود به يادگار گذاشت كه تأليف فلسفه شعر، نقد ادبي در 2 جلد، شعر بي‏دروغ، از كوچه رندان و نيز ترجمه ادبيات فرانسه در قرون وسطي، متافيزيك و فن شعر و... از آن جمله‏اند. مجموعه تأليفات و پژوهش‏هاي استاد زرين‏كوب كه بيش از پنجاه اثر مي‏باشند نشان مي‏دهد كه او زندگاني علمي خود را در ميان تاريخ و ادبيات و فلسفه تقسيم كرده و در واقع پيوندي بين اين رشته‏ها برقرار ساخته است. استاد زرين كوب كه عضو شوراي مشاوران عالي كتابخانه ملي و عضو شوراي عالي علمي مركز دايرة المعارف بزرگ اسلامي بود و ماه‏هاي آخر عمر خويش را در تدوين آثار درباره زندگي و انديشه‏هاي عطار و سعدي سپري مي‏كرد، سرانجام در 24 شهريور 1378 ش در 77 سالگي بدرود حيات گفت و در قطعه فرهيختگانِ بهشت زهرا به خاك سپرده شد.


====================


تولد "حكيم ناصر خسرو قبادياني" شاعر مشهور ايراني(394 ق)
ابومعين ناصر بن خسرو قبادياني در بلخ به دنيا آمد. وي از كودكي در محضر اساتيد زمان خود، به تحصيل علم و دانش و حفظ قرآن پرداخت. ناصر خسرو علاوه بر ادبيات فارسي و عربي با بيشتر علوم زمان خود همچون حساب، هندسه، نجوم، طب، داروشناسي و الهيات نيز آشنا شد. ناصرخسرو در ابتدا شغل دبيري در دربار محمود و مسعود غزنوي داشت، اما پس از چندي بر اثر تحولي كه در افكار و انديشه‏هاي او پديد آمد از سياست كناره‏گيري كرد و به تحقيق در اصول و عقايد مذاهب مختلف و سير و سفر پرداخت. او در مسافرتي كه به مكه و قاهره كرد، از خليفه‏ي فاطمي، مذهبِ اسماعيلي را پذيرفته و به رياست اسماعيليانِ خراسان برگزيده شد. ناصرخسرو با لقب "حُجّتِ زمين خراسان" به ايران بازگشت، ولي از بيم دشمنان و متعصّبان خراسان، به ناحيه‏ي بَدَخشان در افغانستان امروزي پناه برد و در همان جا بدرود حيات گفت. حاصل سفر هفت ساله‏ي ناصرخسرو، كتاب سفرنامه است كه از نظر تاريخي و جغرافيايى حايز اهميت است. وي افكار و اعتقادات خود و همچنين حكمت‏ها و موعظه‏هاي بسياري را در قالب آثار و اشعارش بيان كرده است. زاد المسافرين، خوان اَخوان و وجه دين از ديگر آثار اين شاعر بزرگ ايراني است. خاصيت عمده‏ي شعر ناصر خسرو، اشتمالِ آن بر مواعظ و حِكَم بسيار است. همچنين جنبه‏ي دعوتِ مذهبيِ او، به اشعارش رنگ دينيِ آشكاري داده است و ذهن علمي او نيز باعث شد كه در بيان مقاصد خود، به شدت تحت تاثير روش منطقيان قرار گيرد. حكيم ناصر خسرو قبادياني، بي‏ترديد يكي از شاعران بسيار توانا و سخن‏آور زبان فارسي است كه داراي طبعي نيرومند و سخني استوار و قوي و اسلوبي نادر و خاص خود مي‏باشد.

[*FATIMA*]

بیست و پنجم مهر ماه:


در این روز ؛ رویداد ادبی رخ نداده است