"روز شـــمار بخــــش ادبیــــات"

[*FATIMA*]

26دی ماه
===========================


تولد "ابن‏ فارس رازي" دانشمند بزرگ ايراني (325 ق)


احمد بن فارس بن زكرياي رازي، اديب و نحوي و شاعر لغوي بود و در ادبيات و بسياري از علوم متداوله تبحر داشت. صاحب بن عباد دانشمند شهير از شاگردان وي محسوب مي‏شود. الاِتباع و المُزاوجه، اَخلاقُ النبي وسيرةُالنَّبي از جمله تاليفات وي مي‏باشند. ابن فارس در سال 395 ق در شهر ري درگذشت.


===========================


قتل كعب بن اشرف شاعر مفسد به امر پيامبر اسلام(ص) (3 ق)

كعْب بن اشرف يهودي با سرودن اشعار بي‏ادبانه عليه پيامبر اسلام(ص) و مسلمانان، به ويژه زنان مسلمان، مشركان مكه را عليه مسلمين تحريك مي‏كرد. كعب از سوي پيامبر اكرم(ص)، مفسد في الارض شناخته شد و دستور به قتل او داد.براي اين كار محمد بن مِسْلَمَه داوطلب شد و او را در يك عمليات غافلگيرانه به قتل رساند. پس از قتل كعب بن اشرف، يهوديان مجبور به نوشتن قرارداد صلح با مسلمين شدند.


===========================

تولد "طه حسين" نويسنده و اديب شهير مصري (1889م)

دكتر طه حسين، اديب و محقق معاصر مصري در 16 ژانويه سال 1889م در روستايى در مصر عليا به دنيا آمد. وي در كودكي بينايى خود را از دست داد، اما با هوش سرشاري كه داشت به تحصيل پرداخت و تا سال 1918م از دانشگاه‏هاي مصر و سوربُن فرانسه درجه دكتراي ادبيات گرفت. وي سپس به فعاليت‏هاي فرهنگي پرداخت و خدمات فراواني در زمينه علم وادب انجام داد كه تأسيس دانشگاه‏هاي اسكندريه و اسيوط در مصر از آن جمله است. وي در سال 1950، وزير فرهنگ مصر شد و تعليمات رايگان دوره‏هاي ابتدايى و متوسطه را برقرار كرد. علاوه بر اين، تأسيس انيستيتوي تحصيلات اسلامي در مادريد اسپانيا و ايجاد كرسي در شهر نيس فرانسه و تأسيس مدرسه زبان‏هاي مختلف در قاهره، تحت نظر او صورت گرفت. به علاوه وي در مقام يك شخصيت مورد اعتماد در جامعه ادبي جهان عرب، با مدعيان روشن‏فكري و نويسندگان ناسيوناليسم عرب به مقابله برخاست. به نظر وي آثار علمي و ادبي برجاي مانده از صدر اسلام تاكنون، اگرچه به زبان عربي است، اما فرهنگ اسلامي به حساب مي‏آيد نه انديشه قوم عرب. طه حسين در سال 1955م به رياست انجمن رجال و ادب مصر انتخاب شد و در سال بعد به عضويت شوراي عالي ادب و هنرهاي زيباي مصر منصوب گرديد. اين اديب مصري هم‏چنين عضو فرهنگستان‏هاي ادبي و تاريخي پاريس، مادريد، مايانِس آلمان، دمشق، تهران، بغداد و رُم نيز بود. از طه حسين بالغ بر هفتاد جلد كتاب باقي مانده كه تاريخ ادبيات عرب، در حاشيه سيره نبوي در 3 جلد، رنگارنگ و الايام از آن جمله است كه به زبان‏هاي زنده دنيا ترجمه شده است. وي در اثر داستاني خود به نام رؤياهاي شهرزاد به صورت كنايه‏آميز به پادشاهان و حكام پند مي‏دهد كه لازم است در حفظ منافع رعايا و زيردستان بكوشند و اگر از انجام وظايفي كه برعهده دارند سر باز زنند، حقوق خود را نيز از دست مي‏دهند. طه حسين در كتاب الايام كه به زبان فارسي نيز تحت عنوان "آن روزها" ترجمه شده ضمن پرداختن به زندگي‏نامه خود، به جايگاه فرهنگ، تضاد فرهنگ سنتي و مدرن و جايگاه شعر و ادب در راهنمايى اهل معني پرداخته است. طه حسين نوشته‏هاي فراوان ديگري هم دارد كه در آنها انديشه‏هاي خود را درباره سفرهاي خود به اروپا و مطالعات درباره ادبيات يونان و روم بيان مي‏دارد. طه حسين علاوه بر تسلط به زبان و ادبيات عربي و فرهنگ اسلامي، به علوم باستاني و تاريخ روم و يونان و قرون وسطي و فلسفه جديد علاقه مي‏ورزيد. وي هم‏چنين زبان يوناني و لاتيني را آموخت و در زبان و ادبيات فرانسوي استادي يافت و از وسعت دانش بي‏نظيري بهره‏مند گشت. طه حسين به سبب همت شخصي و حوادث و دشواري‏هاي زندگي و پشتكار و اراده، شخصيتي جهاني و ممتاز يافته و در ادبيات معاصر عرب، از برجستگي خاص برخوردار گشته است. دكتر طه حسين به تاريخ 1972م در 84 سالگي در مصر درگذشت.


===========================


مرگ "شارل ماري لوكنت دوليل" شاعر معروف فرانسوي (1894م)


شارل رِنِه ماري لوكنت دوليل، شاعر فرانسوي، در 5 دسامبر 1820م به دنيا آمد. وي در جواني مدتي به تجارت روي آورد اما آن را رها كرد و پس از فراگيري زبان يوناني و مطالعه تاريخ، اولين اشعار خود را منتشر كرد. لوكنت دوليل پس از آن مدتي به فعاليت‏هاي سياسي كشيده شد ولي چون در مبارزه انتخاباتي شكست خورد، دچار فقر و تنگ‏دستي گرديد. او هم‏چنين بيانيه‏اي درباره لغو بردگي انتشار داد كه موجب تيرگي روابطش با خانواده‏اش گرديد. ناكامي‏هاي دوليل از دموكراسي موجب كناره‏گيري او از سياست شد و از آن پس، تنها پناهگاه خود را در شعر جستجو كرد. بدبيني او نسبت به همه مظاهر اجتماعي زمان موجب شد كه به شكوه و جلال قرن‏هاي گذشته روي آورد و به مطالعه آثار ادبي و تاريخي كهن بپردازد. وي سپس شاه‏كارهاي شاعران نامدار يونان باستان را ترجمه كرد و اين كار كه حدود بيست سال به طول انجاميد، به شهرت او كمك فراواني نمود. لوكنت دوليل با الهام از شاعران عهد كهن، در اشعارش با دقت و وسواس فراوان به توصيف زيبايى‏ها و رنگ‏ها پرداخت و به زيبايى قالب و آيين هنر براي هنر پاي‏بند گشت. او پس از چندي يك مجله ادبي را راه‏اندازي كرد و شهرتش افزون شد. توصيف دقيق و تيزبيني بيش از حد در زيبايى اشيا و ارائه قالب صحيح و اديبانه از خصوصيت‏هاي شعر او به شمار مي‏آيد. لوكنت دوليل، عشق به زيبايى را تنها داروي ناكامي‏هاي زندگي تشخيص داد. او كه به پوچي همه چيز در زندگي ايمان يافته بود به تاريخ از نظر چشم‏اندازي با شكوه نگريست و در عالم مذهب و تمدن‏هاي گذشته و طبيعت در پي چيزي جز زيبايى نبود. احساس غريزي وي بر مبناي بدبيني و عصيان بر ضد عالم خلقت و خدا گذاشته شده بود و تنها نظر انتقادآميز و زيبايى‏پرستي به او آرامش و صفا مي‏بخشيد. اشعار مهم لوكنت دوليل از قاطعيت علمي برخوردار است. وي در عالم هنر به لزومِ همان نظم و صداقتي قائل است كه دانشمند در دنياي دانش. هم‏چنين توصيف دقيق و تيزبيني بيش از حد در زيبايى اشيا و قالب صحيح و اديبانه، از خصوصيت‏هاي شعر او به شمار مي‏آيد. از لوكنت دوليل آثاري برجاي مانده كه منظومه‏هاي غم‏انگيز و الهگان انتقام در دين يونان و... از آن جمله‏اند. شارل رِنِه ماري لوكنت دوليل سرانجام در 16 ژانويه 1894م در 74 سالگي در اوج شهرت درگذشت.

[*FATIMA*]

27دی ماه
===========================


تولد "آنتوان چخوف" نويسنده شهير و برجسته روسي (1860م)


آنتوان پاولوويچ چخوف نويسنده بلندآوازه روسي در 17 ژانويه سال 1860م در خانواده‏اي فقير در روسيه به دنيا آمد و پس از اتمام تحصيلات پزشكي به طبابت پرداخت. ولي اين روال چندان طول نكشيد و با انتشار نوشته‏هايش از نوزده سالگي، چنان مورد استقبال قرار گرفت كه از طبابت دست كشيد و كار نويسندگي و ادبيات را دنبال كرد. چخوف طبعي روان و نبوغ درخشاني در زمينه نويسندگي داشت و در داستان‏هاي خود، پستي‏هاي طبع آدمي را به سختي مورد انتقاد قرار مي‏داد. وي در صنعت ايجاز و خلاصه‏نويسي و هنر داستان نويسي و نگارش داستان‏هاي كوتاه قدرتي شگرف و در خلق شخصيت‏هاي جالب، مهارتي بسزا داشت. علاوه بر اين، چخوف، بشر دوستي و نيك نفسي و خدمت به مردم را نيز وظيفه هر انسان شرافت‏مندي مي‏دانست و اين علاقه شديد انسان دوستي به شكلي گيرا و دل‏انگيز، در آثارش به چشم مي‏خورد. آثار چخوف در عين حال كه خواننده را مي‏خندانَد، به فكر و دقت نيز وامي‏دارد و معايب اجتماعي را در نظرش جلوه‏گر مي‏سازد. چخوف يكي از بزرگ‏ترين استادان داستان‏هاي كوتاه است كه آثار درخشان و نافذ او از حيث انشاء فوق العاده روان، حاكي از مهارت عجيب وي در برگردانيدن ناگهاني يك وضعيت مضحك به صحنه‏اي حزن‏انگيز و دردناك است. چخوف در ادبيات روسيه، خالق سبكي تازه در شيوه نمايش‏نامه‏نويسي و داستان نويسي شده است. آثار چخوف مورد ستايش نويسندگان بزرگ زمان واقع شد و به طور مستقيم يا غيرمستقيم در بيشتر رمان‏نويسان معاصر او نفوذ فراوان برجاي گذاشت. چخوف از بزرگ‏ترين و برجسته‏ترين داستان‏نويسان رئاليسم و واقع بين روسيه در دوران قبل از انقلاب اين كشور به شمار مي‏آيد. از آثار متعدد چخوف مي‏توان فاجعه در شكارگاه، دهقانان، سه خواهر، مرغ دريايي، اتاق شماره شش، گم‏گشته‏ها و باغ آلبالو را نام برد. آنتوان چخوف سرانجام در 2 ژوئيه سال 1904 در 44 سالگي درگذشت.


===========================


تولد "ايليا اِرِنْبورْگْ" اديب و نويسنده بزرگ روس (1891م) (ر.ك: 2 سپتامبر)

ایلیا گریگوریویچ ارنبورگ داستان‏‌پرداز، منتقد و نمایش‏نامه‏نویس برجسته روسی در تاریخ هفدهم ژانویه سال ۱۸۹۱ میلادی در کیف اوکراین به‏دنیا آمد و از سن بیست سالگی به سرودن شعر پرداخت. او از دوران دانشجویی به فعالیت‏های انقلابی روی آورد و پس از چندی، راهی فرانسه شد تا این‏که هم‏زمان با پیروزی انقلاب شوروی در سال ۱۹۱۷م به کشورش بازگشت. ارنبورگ سال‏های طولانی با سمت خبرنگاری، در اروپای غربی و فرانسه به‏سر برد و در طی دوران جنگ داخلی اسپانیا، راهی این کشور گردید. از این‏رو، به‏علت فعالیت‏های هنری خویش و به‏ویژه خبرنگاری، به دریافت عالی‏‌ترین نشان‏های ادبی و اجتماعی کشور شوروی نائل گردید. درمورد ارزیابی آثار ارنبورگ باید گفت که کیفیت و حاصل کار رمان‏‌ها و داستان‏های کوتاه او، ناموزون‌اند. ایده‏های محوری آن‏‌ها معمولاً جالب توجه، و طنز او نیز گزنده است. با این‏همه، شخصیت‏های داستان‏های او بد پرورده شده‏اند، به زبان خودشان سخن نمی‌‏گویند و بی‏روح می‌‏مانند. بدین‏سان می‌‏توان گفت که ارنبورگ، روزنامه‏نگار و خاطره‏نویسی برجسته، شاعری میان‏مایه و رمان‏نویس و داستان کوتاه‏نویسی خوب و‌ گاه عالی بود. ارنبورگ تنها نویسنده شوروی زمان خویش بود که درباره زندگی و فرهنگ غرب، آگاهی وسیعی داشت و با ادراک عمیق و لحن انتقادآمیز درباره آن بحث می‌‏کرد. مقاله‏های بی‏شمار وی پیوسته مورد پسند عامه مردم قرار داشت و در مقاومت مردم شوروی در برابر ارتش آلمان در جریان جنگ جهانی دوم از نفوذ فراوانی برخوردار بود. ارنبورگ در وصف و صراحت بیان، استادی و نیرومندی خاصی دارد. مجموع آثارش که حاکی از احساس پرشور برادری و هم‏بستگی افراد بشر با یک‏دیگر و نمودار ادبیات زمان جنگ است، در خارج از روسیه نیز محبوبیت عام یافته و به زبان‏های بسیاری ترجمه شده است. از ارنبورگ آثار متعددی به‏جای مانده است که «راه‏های اروپا»، «اندیشه‏هایی درباره آینده»، «حکایات جنگی»، «صلح»، «توفان» و «رویدادهای زمین» از آن جمله‏اند. هم‏چنین «ماجراهای شگفت‏انگیز ژولیو ژورنیتو» را که هجو غرب است را بهترین کار او می‌‏دانند. ایلیا ارنبورگ سرانجام در دوم سپتامبر ۱۹۶۷م در سن هفتاد و شش سالگی درگذشت.


===========================


"ویرجینیا والف "یكی از نامدارترین بانوان نویسنده و ادیب انگلستان در قرن بیستم میلادی ،بعد از 59 سال زندگی بدرود حیات گفت" .ویرجینیا والف "روز25 ژانویه 1882 میلادی در" لندن "قدم به عرصه وجود گذاشته بود .از بهترین آثار وی كه میان نویسندگان به تنبلی معروف است" میسیزداوی "را میتوان نام برد