*بهداشت دهان و دندان*

[AvAstiN]

بطور كلي مي توان گفت خمير دندان فرآورده اي است كه براي تميز كردن سطوح دندان از باقيمانده هاي مواد غذايي و ساير مواد چسبنده به انها ،براق و سفيد كردن ميناي دندان ،كاستن بوي دهان ،حفظ سلامت لثه ها و دندانها همچنين ايجاد حالت تميزي و تازگي در دهان بكار ميرود.


انواع خمير دندان ها :
خمير دندان ها از لحاظ شكل ظاهري فرآورده مي توانند به اشكال مختلفي مانند انواع ژله اي،مايع ، خميري وغيره وجود داشته باشند.امروزه با پيشرفت تكنولوژي انواع مختلف خمير دندان از لحاظ فرمولاسيون و كارايي در بازار موجود است كه به چند مورد از آنهادر ذيل اشاره مي گردد.
1. خمير دندان ضد پوسيدگي:
در اين خمير دندان ها از تركيبات فلورايد به عنوان ماده ضد پوسيدگي استفاده مي شود اين ماده با اضافه شدن به ميناي دندان باعث استحكام دندان ها ، كند يا متوقف شدن فرآيند پوسيدگي دندانها و افزايش مقاومت آنها در برابرمواد توليد شده از باكتري هاي مضر درون دهان مي گردند.
2. خمير دندان هاي ضد جرم:
در اين نوع خمير دندان ها كه بهتر است آن را خمير دندان مخصوص پيشگيري از تشكيل جرم ناميده مي شود از موادي(مانند انواع پيروفسفاتها)استفاده مي شودكه قادر هستند فرآيند تشكيل رسوبات و چسبيدن آنها بر روي دندان ها كندتر نمايد.
3. خمير دندان هاي ضد پلاك:
در اين نوع خمير دندان ها از مواد ضد ميكروبي (مانند تري كلوزان)به منظور به تاخير انداختن ايجاد پلاك استفاده مي گردد
4. خمير دندان هاي ضد حساسيت:
در بعضي از افراد دندانهاي حساس وجود دارد كه با خوردن غذاهاي شيرين يا ترش و يا مواد سرد و گرم احساس درد ايجاد مي شود. اين نوع خمير دندان ها اين حساسيت را كاهش مي دهد.
5. خمير دندان هاي بچه:
اين نوع خمير دندانها مناسب استفاده كودكان بوده كه داراي فرمولاسيون خاص و واجد ويژگيهاي ظاهري مانند طعم و رنگ مورد علاقه آنها ميباشد و جهت استفاده كودكان پيشنهاد ميگردد.


شرايط نگه داري:
اين فرآورده بايد در دماي 18 تا 27 درجه سانتي گراد(جاي خشك و خنك و دور از نور مستقيم آفتاب) نگه داري شود.
خصوصيات يك خميردندان خوب
1.داراي قدرت پاك كنندگي مناسب بوده و هيچ گونه آسيبي براي ميناي دندان ،لثه،لايه هاي مخاطي و يا دهان ايجاد ننموده و با پوست و مخاط دهان سازگار باشد.
2. داراي بافت نرم و يكنواخت بوده ودر اثر فشار معمولي و در دماي اتاق به راحتي از تيوپ خارج شده و برروي مسواك پخش شود.
3. داراي بسته بندي مناسب و سالم باشد.
4. در مدت زمان مصرف از لحاظ فيزيكي و شيمياي پايدار بوده و تغييري در شكل ظاهري آن پديدار نگردد.

توصيه ها:
1.بعد ازهر بار استفاده از خمير دندان حتماً در آن را بسته تامانع خشك شدن و آلودگي فرآورده گردد.
2.بعد از هر وعده غذايي با كمك مسواك و خمير دندان مناسب وبه ميزان كافي دندانهاتميز شود.
3.كودكان بايد روش صحيح استفاده از خمير دندان را فرا گرفته به نحوي كه بعد از استفاده آن را از دهان خود بيرون بريزندتا بلعيدن آن به حداقل برسد.

4. در كودكان به منظور پيشگيري ازعوارض نامطلوب حتما از خمير دندان مخصوص اين گروه سني استفاده گردد.
5.به منظور دستيابي نتايج بهتر در استفاده از خمير دندانهايي مانند ضد جرم ،ضد پلاك ، ضد حساسيت و غيره با دندانپزشك مشورت نماييد.
6.در هنگام مصرف خمير دندان به اطلاعات مندرج در روي فرآورده و چگونگي مصرف صحيح آن توجه نماييد و از بلعيدن خمير دندان خودداري نماييد.

شیوا بیات - خبرنگار سلامت نیوز

[AvAstiN]

بیایید با هم نکات بهداشتی دهان و دندان رو یاد بگیریم

همشهری آنلاین:
می‌گویند چشم‌‌ها دریچه‌ روح انسان هستند، اما دهان شما دریچه‌ای به سلامت بدن شماست؛وضعیت بهداشت دهان شما می‌تواند بر سلامتی کلی شما تاثیر بگذارد.

بهداشت دهان و بهداشت کل بدن شما بیشتر از آنچه که شما حدس بزنید به هم ارتباط دارند. وضعیت دهان شما از راه‌های مختلف به بیماری‌هایی فراتر از دهان شما ارتباط دارد. گاهی اوقات اولین نشانه بیماری شما در دهان شما خود را نشان می‌دهد.

در موارد دیگر عفونت‌های دهان شما مانند بیماری لثه می‌تواند با بیماری‌های نقاط دیگر بدن شما ارتباط داشته باشد.



رابطه میان سلامت دندان‌ها و سلامت بدن

دهان شما به طور طبیعی حاوی باکتری است. معمولا شما رعایت بهداشت مناسب دهانی مانند مسواک زدن ونخ دادن کشیدن می‌توانید این باکتری‌ها را تحت کنترل داشته باشید.
بزاق نیز یک عامل دفاعی بر ضد باکتری و ویروس‌ها است. بزاق حاوی آنزیم‌هایی است که باکتری‌ها با شیوه‌های مختلف نابود می‌کنند. اما باکتری‌های مضر گاهی از کنترل خارج می‌شوند و به بیماری پریودنتیت – عفونت وخیم بافت‌های اطراف دندانی و لثه‌ها منجر می‌شوند.

هنگامی که لثه‌های شما سالم هستند، باکتری‌های دهان شما معمولا وارد جریان خون نمی‌‌شوند. اما بیماری لثه امکان ورود باکتری را به درون جریان خون فراهم می‌کند.
گاهی درمان‌های تهاجمی در دهان ودندان نیز باعث می‌شود که باکتری‌های به درون جریان خون وارد شوند. و داروها و درمان‌هایی که جریان بزاق را کاهش می‌دهند یا تعادل طبیعی باکتری‌ها در دهان را به هم می‌زنند، نیز ممکن است به تغییرات دهانی منجرشود که وارد شدن باکتری را به جریان خون ساده‌تر می‌کند.

برخی پژوهشگران اعتقاد دارند که این باکتری‌ها و التهاب در دهان شما مشکلاتی بهداشتی در بقیه بدن شما ایجاد می‌کنند.



رایطه بهداشت دهان و دندان با بیماری‌های دیگر

از جمله بیماری‌ها و عوارضی که ممکن است با بهداشت دهان ارتباط داشته باشند، اینها هستند:



بیماری قلبی - عروقی: پژوهش نشان می‌دهد که بیماری قلبی، انسداد شریان‌‌ها، سکته مغزی و عفونت باکتریایی پوشش داخلی دریچه‌های قلب (اندوکاردیت عفونی) با بهداشت دهانی شما ارتباط دارد.

برخی از پژوهشگران اعتقاد دارند که باکتری‌هایی که از دهان وارد جریان خون می‌شوند و به شریان‌های قلب می‌رسند، بر دستگاه قلبی- عروقی تاثیر می‌گذارند. در حال حاضر در مورد چگونگی این ارتباط چند نظریه وجود دارد:

یک نظریه است که باکتری‌های دهانی که وارد جریان خون می‌شوند، به پلاک‌های چربی در شریان‌های کورونر (رگ‌های تغذیه کننده عضله قلب) متصل می‌شوند و ایجاد لخته بر روی آنها را تحریک می‌کنند. در نتیجه رگی که به علت وجود پلاک دیواره آن ضخیم و سفت شده و فضای داخلی آن از قبل تنگ شده، مسدود می‌شود و حمله قلبی رخ می‌دهد.

یک احتمال دیگر این است که التهاب ناشی از بیماری‌های لثه خود باعث افزایش تولید پلاک می‌‌شود. بررسی‌ها نشان‌داده اند که افرادی که دچار بیماری‌ بافت‌های اطراف دندانی هستنند، دو برابر بیش از افراد بدون بیماری‌ لثه دچار بیماری شریان‌های کورونر قلب می‌شوند.

عفونت‌های لثه ممکن است یک بیماری قلبی از پیش موجود را هم بدتر کنند. بیمارانی که در معرض ابتلا به اندوکاردیت عفونی هستند، باید پیش از اعمال دندانپزشکی آنتی‌بیوتیک دریافت کنند. متخصص قلب و دندانپزشک شما می‌توانند تعیین کنند که آیا عارضه قلبی شما مصرف آنتی‌بیوتیک را پیش از اعمال دندانپزشکی را ضروری می‌کند یا نه.

در مورد سکته مغزی تاشی از کاهش خونرسانی به مغز به علت انسداد شریان‌ها هم به زور مشابهی بررسی‌ها رابطه‌ای با عفونت‌های دهانی را نشان داده است.

در مجموع گرچه به نظر می‌رسد که رابطه‌ای میان بیماری‌های بافت‌های اطراف دندانی (پریودنتال) و بیماری‌های قلبی- عروقی وجود داشته باشد، تحقیقات بیشتری برای اثبات قطعی این رابطه لازم است.



بیماری‌های تنفسی: عفونت‌های باکتریایی تنفسی از طریق آسپیراسیون (استنشاق) قطرات ریز مایع از دهان و گلو به درون ریه‌ها به وجود می‌آید. این قطرک‌ها حاوی باکتری‌هایی هستند که می‌توانند درون ریه‌ها تکثیر کنند و به آن صدمه بزنند.

باکتری‌ها یی که درون حفره دهان رشد می‌کنند، به این ترتیب می‌توانند به خصوص در افرادی که دچار بیماری‌های بافت اطراف دندانی هستند، باعث عفونت‌های تنفسی مانند ذات‌الریه شوند.

افراد دچار برونشیت مزمن و سایر بیماری‌های انسدادی مزمن ریه که از قبل از جمله به علت سیگار کشیدن مداوم، دچار آسیب‌ ریوی هستند، از همین طریق ممکن است دچار حملات عفونت شوند.

رعایت بهداشت دهان و دندان در این مورد نیز احتمالا می‌تواند به سلامت تنفسی کمک کند.



بارداری و زایمان: بیماری‌ لثه با زایمان زودرس ارتباط داده شده است. برخی از پژوهش‌ها نشان داده است که باکتری‌های بیماری‌زا درون دهان زن باردار میتوانند به جفت یا مایع آمنیونی وارد شوند و احتمالا با افزایش میزان عوامل زیست‌شناختی القا کنند زایمان، باعث زایمان زودرس شود.

زنان بارداری که دچار بیماری پریودنتال هستند، ممکن است تا 7 برابر با احتمال بیشتر نوزادی به دنیا آورند که زودرس باشد یا وزن کمی داشته باشد. همچنین زنان بارداری که بیماری پریودنتال آنها در جریان بارداری بدتر می‌شود، در معرض خطر بیشتر داشتن نوزاد نارس هستند.

متاسفانه درمان بیماری‌های بافت‌های اطراف دندانی (پریودنتال) در جریان بارداری ممکن است دیگر بیش از حد دیر شده باشد، زیرا عفونت ممکن است از قبل در بدن زن منتشر شده باشد.

به همین علت است که داشتن سلامت دهان و دندان وارزیابی دندانپزشکی پیش از باردارشدن ضروری است.



دیابت: دیابت خطر بیماری‌های لثه، پوسیدگی دندان، از دست دادن دندان، خشکی دهان و انواع مختلف عفونت‌‌های دهانی را افزایش می‌دهد. بنابراین بیماری‌های دهان و دندان را یکی از عوارض دیابت می‌شمارند.

از طرف دیگر، بهداشت نامناسب دهانی و عفونت شدید لثه می‌تواند باعث شود کنترل دیابت مشکل‌تر شود. عفونت‌ باعث می‌شوند که قند خون بالا رود و نیاز به انسولین بیشتری برای کنترل قند خون باشد.

بنابراین دیابتی‌هایی که دچار بیماری‌های پریودنتال هستند، باید مورد معالجه قرار گیرند تا عفونت دهانی آنها ریشه‌کن شود.



ایدز: در برخی از موارد ممکن است یکی از اولین نشانه‌های ایدز در دهان به صورت عفونت شدید لثه ظاهر شود. همچنین ممکن است لکه‌های سفید مداوم یا ضایعات غیرمعمول بر روی زیان یا در هان به وجود آید.

پوکی استخوان: اولین مرحله کاهش تراکم استخوانی ممکن است در دندان‌ها خود را نشان دهد. دندانپزشک شما ممکن است در جریان یک رادیوگرافی معمول دندان متوجه این عارضه شود. اگر کاهش تراکم استخوان سال به سال بدتر شود، دندانپزشک شما ممکن است شما برای مشاوره به نزد سایر متخصصان بفرستد.

همچنین پوکی استخوان ممکن است باعث از دست دادن دندان شود. کاهش تراکم استخوان فک، پشتیبانی استخوان از دندان را کاهش می‌دهد و باعث می‌شود که دندان‌ها دیگر پایه محکمی نداشته باشند.

البته درمان جایگزینی هورمونی ممکن است بتواند جلوی این عارضه را بگیرد.



سایر بیماری‌ها: سایر بیماری‌ها نیز ممکن است پیش از هر جای دیگر در دهان تظاهر کنند. سندروم شوگرن، یک بیماری خود ایمنی که غدد تولیدکننده بزاق را هدف قرار می‌دهد ، برخی از سرطان‌ها، سیفیلیس، سوزاک و نیز اعتیاد به مواد مخدر از جمله این بیماری‌ها هستند.

اگر پیش از این دلایل کافی برای مراقبت از دهان‌، دندان و لثه‌های‌تان نداشتید، رابطه میان سلامت دهان ودندان و سلامت سایر اعضای بدن دلیل خوب دیگری برای این کار است. با حفظ روزانه بهداشت دهان و دندان سرمایه‌گذاری پرسودی را نه تنها برای اکنون خود بلکه برای آینده خود نیز انجام می‌دهید.

[AvAstiN]

پلاک میکروبی که لایه ای چسبنده متشکل از مواد غذایی و میکروب است می تواند سبب پوسیدگی های دندانی و بیماری های لثه شود. بنابراین برای پیشگیری از این مشکلات کنترل پلاک میکروبی الزامی است. پذیرفته شده ترین روش کنترل پلاک، برداشت مکانیکی با کاربرد منظم و صحیح مسواک و نخ دندان است. پاک کردن دندانهای کودکان کم سن و سال وظیفه والیدن آنهاست . با وجود اینکه کودک را به مسواک زدن تشویق می کنید حتماً تا حدود 7-6 سالگی باید به وی کمک کرده دندانهای او را به آرامی و با حوصله مسواک کنید.

مسواک
با رویش اولین دندان شیری، دندان و بافتهای اطراف را با گاز مرطوب یا مسواک نرم کوچک تر تمیز کنید. پس از دو سالگی از خمیردندان فلوراید دار به میزان بسیار اندک استفاده نمایید.
مسواک زدن باید حداقل روزی 2 بار ( صبح و شب بویژه قبل از خواب ) انجام گیرد. مدت زمان لازم برای هر وعده مسواک زدن بطور متوسط 3 تا 4 دقیقه می باشد.

نوع مسواک پیشنهادی برای هر بیمار بستگی به تشخیص دندانپزشک دارد بهترین نوع برای کودکان مسواکهای با دسته ضخیم و سر کوچک و موهای مصنوعی با انتهای گرد از نوع نرم است.
روش مناسب مسواک زدن نیز بستگی به نظر دندانپزشک دارد که با توجه به سن ووضعیت دندانی کودک پیشنهاد می گردد.

نخ دندان
سطوح بین دندانی دور از دسترس موهای مسواک هستند. برای تمیز کردن این سطوح باید از نخ دندان، پس از سه سالگی استفاده شود. بهتر است در انتخاب نوع نخ دندان، برای سادگی کاربرد از نوع بدون موم فلورایددار استفاده شود.

روش کاربرد صحیح نخ دندان
1- حدود 35 سانتی متر نخ دندان را جدا کرده دو انتهای آنرا دور انگشت وسط بپیچید و با انگشت اشاره و شصت حدود 5 سانتی متر آنرا نگهدارید.
2- نخ را به آرامی مانند اره کردن چوب، از بین دو دندان عبور دهید و بدون آسیب به بافت آنرا لبه لثه پایین ببرید.
3- با ایجاد انحنا در نخ آنرا محکم به سطح دندان بچسبانید و چند بار نخ را از طوق دندان به سمت سطح جونده حرکت دهید.
4- با استفاده از قسمتهای تمیز نخ مراحل بالا را در مورد همه سطوح دندانی و حتی سطح پشتی آخرین دندان تکرار کنید.

منبع: www.drfiroozeh.com

[Mina_Mehr]

راهنماي آموزش و مراقبت

اولين قدم براي سلامت، پيشگيري از بروز بيماري و درمان آن در مراحل اوليه مي‌باشد. هر فردي در طول زندگي خود دو سري دندان دارد: دندانهاي شيري و دائمي دندانهاي شيري از سن 6 ماهگي تا 3 سالگي در دهان رويش مي‌يابند. از سن 6 تا 12 سالگي به مرور اين دندانها مي‌افتند و بجاي آنها دندانهاي دائمي رويش مي‌يابند و تا پايان عمر در دهان باقي مي‌مانند.

از وظايف مهم و اختصاصي دندانهاي شيري موارد زير را مي‌توان نام برد:

• نقش اساسي در جويدن، تغذيه و سلامت عمومي
• حفظ زيبايي، تلفظ صحيح كلمات و كمك به سلامت روحي و رواني كودك
• حفظ فضاي لازم جهت رويش دندانهاي دائمي و در نهايت جلوگيري از به هم‌ريختگي دندانها و كاهش نياز به درمانهاي ارتدونسي (يكي از دلايل مهم كج بودن دندانهاي دائمي، از دست رفتن زود هنگام دندانهاي شيري است)
• نهايتاً‌ پوسيدگي دندانهاي شيري موجب آسيب به جوانه دندانهاي دائمي مي‌گردد.

دندان 6 سالگي

اولين دندان دائمي، نخستين آسياي بزرگ (دندان شماره 6) است كه در سن 6 سالگي، روي قوس فكي، پشت دندانهاي شيري رويش مي‌يابد. (قبل از رويش اين دندان هيچ دندان شيري نمي‌افتد و به همين دليل والدين تصور مي‌كنند كه اين دندان شيري است.)

عوامل پوسيدگي زا

1. 
   عدم رعايت بهداشت دهان و دندان (عدم استفاده از مسواك و نخ دندان) در زمان مناسب منجر به تشكيل لايه ميكروبي مي‌شود. 2 الي 5 دقيقه بعد از استفاده از مواد قندي و غذا، اسيدهاي مخرب ناشي از فعاليت ميكروبهاي موجود در لايه ميكروبي توليد شده و به مدت 20 دقيقه الي 1 ساعت در دهان باقي مي‌مانند اسيد توليد شده ميناي دندان را تخريب و منجر به شروع پوسيدگي مي‌شود.
   
   
   
   
2. مصرف نامناسب مواد قندي

• استفاده از مواد قندي چسبنده‌ (مانند شكلاتها، تافي‌ها، آدامس‌ها و…) اين مواد به علت خاصيت چسبندگي به دندانها مدت زيادي در دهان مي‌مانند.
• بالا بودن ميزان مصرف مواد قندي
• بالا بودن تعداد دفعات مصرف مواد قندي (بويژه در بين وعده‌هاي اصلي غذا)

اين نكته بسيار حائز اهميت است و بايد بسيار بر آن تاكيد كرد كه مواد قندي در طول روز در يك وعده مصرف شوند و از تدريجي خوردن آن در طول روز خودداري گردد.

تغذيه صحيح

• 
  
  استفاده از مواد قندي موردنياز بدن همراه وعده‌هاي اصلي غذايي
  
  
  
• مصرف شير لبنيات و مواد غذايي حاوي فلورايد مانند ماهي و چاي
• استفاده از ميوه و سبزيجات تازه در بين وعده‌هاي غذايي مانند هويج و كاهو

براي پيشگيري از ايجاد پوسيدگي در دندانهاي كودكان، در كنار استفاده از مسواك، نخ دندان و تغذيه صحيح، به كارگيري روشهاي زير حائز اهميت است:
استفاده از فلورايد
فلورايد باعث استحكام دندانها شده و آنها را در برابر پوسيدگي مقاوم مي‌كند.محصولات مختلف فلورايد عبارتند از:

• دهانشويه سديم فلورايد: كه در حال حاضر به عنوان يكي از برنامه‌هاي كشوري جهت پيشگيري از پوسيدگي دندان دانش‌آموزان ابتدايي در دست اجرا مي‌باشد.
• كاربرد ژل فلورايد:اين ژل حاوي غلظت بيشتري از فلورايد است، به همين دليل بايد در مطب توسط دندانپزشك استفاده گردد.
• استفاده از خميردندانهاي حاوي فلورايد

فيشورسيلانت (مسدود كردن شيارهاي دندان)
سطح جونده دندانهاي آسياي بزرگ در ابتداي رويش داراي شيارهاي خيلي عميق هستند. جهت جلوگيري از تجمع مواد غذايي و شروع پوسيدگي در اين نقاط، دندانپزشك با استفاده از مواد مخصوص اين شيارها را پر و كم عمق مي‌نمايد تا موهاي مسواك به راحتي بتوانند اين شيارها را تميز كنند.

مراجعه به دندانپزشك حداقل هر 6 ماه يكبار ضروري است،‌ هرچند هيچ نشانه‌اي از مشكلات دنداني و لثه‌اي وجود نداشته باشد. تشخيص زودهنگام پوسيدگي با استفاده از نور كافي و راديوگرافي در مطب دندانپزشكي و درمان به موقع پوسيدگيها خود عامل پيشگيري مؤثري است و مانع از مشكلات شديد بعدي خواهد گرديد.
روش صحيح مسواك زدن
1- مسواك خوب بايد موهاي صاف و يكنواخت داشته باشد. چنانچه موهاي مسواك از حالت اوليه خارج شدند بايد آن را عوض كرد.
2-براي هر مرتبه شستشو به اندازه يك نخود از خمير دندان حاوي فلورايد را در موهاي مسواك فرو ببريد.
3-براي اينكه تمام دندانها مسواك شوند بهتر است هميشه به يك ترتيب مسواك بزنيد مثلاً‌ اول فك بالا از راست به چپ و بعد فك پايين از چپ به راست.
4-دندانهاي فك بالا را با حركت مسواك از مجاور لثه به سمت پايين تميز كنيد.

5-با عمودي گرفتن مسواك و حركت آن از بالا به پايين سطوح داخلي دندانهاي جلو را مسواك كنيد.

6-سطوح جونده دندانهاي بالا را با عقب و جلو بردن مسواك تميز كنيد.

7-دندانهاي فك پايين را با حركت مسواك از مجاور لثه به سمت بالا بشوئيد.

8-پشت دندانهاي جلو را با عمودي گرفتن مسواك و حركت آن از پايين به بالا تميز كنيد.

9-سطوح جونده دندانهاي پايين مثل فك بالا را با عقب جلو بردن مسواك، تميز كنيد.

10-هر نوبت مسواك زدن بايد حداقل 4 دقيقه به طول بيانجامد.
11-هر شب قبل از خواب و هر روز صبح بعد از صبحانه، بايد دندانها را مسواك زد.

دانشگاه علوم پزشکي و خدمات بهداشتي درماني استان فارس

حوزه معاونت بهداشتي - واحد بهداشت دهان و

[Mina_Mehr]

بهداشت دهان و دندان

خمير دندان
در رعايت بهداشت دهان و دندان، نوع خمير دندان حداقل نقش را دارد. واقعيت اين است كه همه خميردندان‌ها شامل اين مواد هستند: مواد شوينده، مواد ساينده، مواد كف‌كننده، مواد خوشبوكننده، مواد حاوي فلورايد و يك ماده‌پايه‌اي كه ماده اصلي خمير دندان را تشكيل مي‌دهد .
همه خمير دندان‌ها اين مواد را دارند و فرقي كه با هم دارند جزئي بوده و بسته به نوع مواد خوشبوكننده و يا نوع بسته بندي خمير دندان‌ها مي‌باشد كه اين اختلاف هم نقش چنداني در بهداشت دهان و دندان بازي نمي كند .
نوع مسواك
نوع مسواك بر خلاف خمير دندان، از اهميت فوق‌العاد‌ه‌اي برخوردار است. چرا؟ چون نقش اساسي در بهداشت دهان و دندان را دارد. شما بدون خمير دندان مي‌توانيد به‌خوبي دندان‌ها را تميز كنيد اما اگر مسواك خوبي نداشته باشيد، اين امر غيرممكن است. براي همين سعي مي‌كنيم شرايط يك مسواك خوب را برايتان بگوييم .
يك مسواك خوب آن است كه بعد از اينكه مدتي استفاده شد، پرزهاي آن پخش و پلا نشود. مسواك اگر خوب باشد به جاي اينكه در طي دو هفته حالت خود را ازدست بدهد، سه تا چهار ماه بدون اينكه پرزهايش مشكلي پيدا كند، كار مي‌كند. چرا بايد به پرزهاي مسواك اهميت بدهيم؟ زيرا تميز كردن دندان‌ها وقتي ميسر است كه پرز‌هاي مسواك حالت ارتجاعي خود را از دست نداده باشد. خاصيت ارتجاعي پرز‌هاي مسواك به اين حالت گفته مي‌شود كه وقتي پرز مسواك راخم كرديد، به حالت اوليه خود برگردد. اين حالت باعث مي‌شود كه پرزها مواد غذايي را به خوبي تميز كنند. اگر اين حالت نباشد، پرزهاي مسواك موقعي كه بر روي دندان مي‌كشيم به جاي اينكه مواد غذايي را تميز كنند. از روي آن سر مي‌خورند و رد مي‌شوند .
انتخاب نوع مسواك
۱) مسواك بايد رشته‌هاي نايلوني داشته باشد .
۲) رشته‌هاي مسواك بايد نرم يا متوسط باشد .
۳) اندازه سر مسواك بايد متناسب با دهان فرد باشد و همچنين لازم است مسواك كودكان كوچكتر از بزرگسالان باشد .
مسواك برقي
مسواك‌ها با طرح ‌هاي گوناگون در دسترس هستند. استفاده از مسواك‌هاي برقي به جاي مسواك دستي امروزه موردتوجه قرار گرفته است. طرح‌هاي جديد مسواك‌هاي برقي امكان برداشت آسان تر پلاك را داده است. اگر چه به طور كلي مسواك‌هاي برقي نسبت به مسواك‌هاي دستي برتري ندارند، ولي در برخي افراد مانند بيماران ناتوان و بيماران بستري در بيمارستان، افرادي كه از وسايل ارتودنسي ثابت استفاده مي‌نمايند و براي ترغيب كردن بچه‌ها به مسواك زدن مفيد مي‌باشند .
نخ دندان
نخ دندان مي‌تواند موم دار يا بدون موم باشد. در حال حاضر استفاده از نخ دندان بدون موم رايج‌تر است زيرا گفته مي‌شود الياف اين نوع نخ دندان در حين كار از هم باز شده و باعث برداشت پلاك و مواد زائد بيشتري مي‌شود. بدين ترتيب فضا‌هاي بين دنداني را تميزتر مي‌نمايد .
عوامل موثر در آسيب‌پذيري دندان
الف) شكل ظاهري دندان: دندان‌هايي كه داراي شيار‌ها و فرو رفتگي‌هايي در سطح جونده مي‌باشد كه محل مناسبي براي جذب و نگهداري ميكروب‌ها و مواد غذايي است، حتي با مسواك زدن نيز به‌طور كامل تميز نمي‌شوند و مستعد پوسيدگي هستند .
ب) زمان آهكي شدن: در زمان آهكي و ساخته شدن دندان‌ها عوامل مختلفي مي‌تواند باعث ايجاد نقص ساختماني هم در مينا و هم در عاج دندان شود كه اين بافت‌ها تا حدي مقاومت كمي نسبت به عوامل پوسيدگي زا دارند .
ج) زمان رويش و نوع رويش: دندان‌هاي دائمي در پنج و نيم تا هفت سالگي رويش مي‌يابد و اكثر والدين آنها را شيري به حساب آورده و مراقبت كمتري از آن به عمل مي‌آورند، يك تا يك و نيم سال نيز طول مي‌كشد تا در تماس با دندان مقابل قرار گيرد. در اين مدت به علت فقدان فعاليت عمل جويدن توسط اين دندان و عدم وجود مهارت لازم در كودك براي تميز كردن آن، درشرايط مستعدكنند‌ه‌اي براي پوسيدگي ايجاد مي‌شود .
د) تكامل پس از رويش: از آنجايي كه در يك دوره ۱۸ تا ۲۴ ماهه اين دندان‌ها در محيط دهان به بلوغ و تكامل مي‌رسند، احتمال پوسيدگي دندان در اين مدت بسيار است .
هـ) عدم رعايت بهداشت دهان و دندان توسط والدين :
روش‌هاي پيشگيري از پوسيدگي دندان :
۱) كنترل پلاك با رعايت بهداشت دهان و دندان و استفاده صحيح از مسواك و نخ دندان
۲) دريافت فلورايد كافي
۳) سيلانت‌تراپي (شيار پوش )
۴) تغذيه مناسب
۵) كاهش ميزان مصرف مواد قندي
۶) كاهش تعداد دفعات مصرف مواد قندي
۷) استفاده از مواد قندي به همراه وعده ‌هاي اصلي غذا
مصرف شير، لبنيات و مواد غذايي حاوي فلورايد (چاي -ماهي )
۹) استفاده از ميوه‌ها و سبزي‌هاي تازه مثل سيب، هويج و كاهو
نقش فلورايد در پيشگيري از پوسيدگي :
۱) اضافه نمودن فلورايد به آب آشاميدني .
۲) زماني كه دسترسي به آب‌هاي آشاميدني حاوي فلورايد نباشد مي‌توان از قرص ‌هاي حاوي فلورايد استفاده نمود .
۳) استفاده از فلورايد به صورت موضعي .
۴) فلورايد تراپي به صورت موضعي بايد از دو و نيم تا سه سالگي با دندانهاي شيري شروع شود .
۵) دهان‌شويه‌هاي حاوي فلورايد: گزارش‌هاي فراواني در مورد تاثير دهان‌شويه‌هاي حاوي فلورايد وجود دارد؛ گزارش نموده‌اند كه بر اثر استفاده از دهان‌شويه‌هاي حاوي فلورايد ميزان ميكروب‌هاي موجود روي مينا به‌طور چشمگيري كاهش مي‌يابد .
۶) فلورايد در شير: استفاده از شير‌هاي حاوي فلورايد نيز نتايج مطلوبي در كاهش پوسيدگي به دنبال دارد .
فيشور سيلانت ( مواد مسدود كننده شيار‌ها )
گزارش‌هايي درباره استفاده از مواد مسدودكننده شيارها منتشر شده كه موجب گرديده است، علاقه زيادي به استفاده از اين مواد به وجود آيد. بعضي شواهد نشان مي‌دهد كه اگر مواد مربوطه به طور صحيح و شيار‌ها دقيقا و بدون هيچ‌گونه نشت مسدود گردند، ميزان پوسيدگي شيار‌ها تا يكي دو سال بعد كاهش مي‌يابد .
ترومای دندان چيست ؟
ضربه به دندان‌ها براثر افتادن بچه در موقع بازي، كتك كاري و تصادف با وسايل نقليه كه باعث آسيب به دندان‌ها مي‌شود را ترومای دندانی مي‌گويند .
دندان‌هاي شيري به علت سن كم كودك آمادگي زيادي براي پذيرش ضربه دارند. مطالعات نشان مي‌دهد كه ۳۰ درصد كودكان زير هفت سال داراي سابقه ضربه به دندان‌هاي شيري مي‌باشند .
در سن ۶ تا ۲ ۱ سالگي كه دوره‌اي پرجنب و جوش براي كودك به شمار مي‌رود، ميزان صدمات افزايش مي‌يابد به طوري كه اكثر صدمات وارده به دندان‌هاي قدامي مخصوصا دندان‌هاي قدامي مياني فك بالا مي‌باشد. امروزه به علت افزايش تحرك و فعاليت ورزشي، پسران دو برابر دختران در معرض صدمات قرار دارند .
اقدامات لازم درهنگام بيرون افتادن دندان :
* ‌ ابتدا دندان را پيدا كنيد .
‌* براي برداشتن دندان آن را از ناحيه تاج بگيريد و به ريشه دندان دست نزنيد .
‌* با فشار ملايم آب ولرم آن را بشوييد، درموقع شستن روي ريشه نبايد دست يا پارچه كشيد زيرا الياف نگهدارنده آسيب مي‌بينند .
‌* در صورت امكان دندان را در حفره خود قرار دهيد (در صورتي كه محل دندان آسيب زيادي نديده باشد )
‌* در صورتي كه قادر به قرار دادن دندان در محل خود نمي‌باشيد، آن را در يك ليوان شير يا آب جوشيده سرد قرار دهيد. در صورت در دسترسي نبودن، از آب معمولي يا دستمال تميز مرطوب استفاده كنيد. توجه داشته باشيد هيچ وقت دندان را در محيط خشك نگهداري نكنيد .
راه‌هاي پيشگيري از ضربه (تروما )
پيشگيري هميشه مقدم بر درمان است. روش هايي كه مي‌توانند شيوع صدمات را كاهش دهند، عبارتند از :
۱) آموزش مخصوصا آگاه نمودن معلمان، والدين و دانش آموزان نسبت به نحوه پيشگيري از صدمات تروماتيك و تعليم روش‌هايي كه عوارض ناشي از اين صدمات را كاهش مي‌دهد .
۲) مراقبت از دانش‌آموزان از جمله در برابر افتادن و مشاجره كودكانه
۳) استفاده از كمربند‌هاي محافظت كننده و تهيه صندلي‌هاي مطمئن براي اتومبيل .
۴) استفاده از محافظ‌هاي دهاني .

دانشگاه علوم پزشکي و خدمات بهداشتي درماني استان فارس

حوزه معاونت بهداشتي - واحد بهداشت دهان و

__________________

[*مینا*]

دندان باید اینجور باشه یاد بگیرین........مگه نه؟؟

آره چه دندونایی واقعا ، فقط یه ذره آبیه ، ببین

[Mina_Mehr]

آره چه دندونایی واقعا ، فقط یه ذره آبیه ، ببین

نه مینا جونم میدونی قضیه چیه از بس که سفیدن و شفافن آبی به چشم میان، خوب دقت کن

[*مینا*]

مینا جان
بابت تاپیک خوبت ممنون خیلی عالی هست و مورد نیاز همه ... .

[Mina_Mehr]

مینا جان
بابت تاپیک خوبت ممنون خیلی عالی هست و مورد نیاز همه ... .

خواهش می کنم گلم....... با کمک همه ی شما دوستان ایشالا که بتونیم چیزای خوبی در این ارتباط یاد بگیریم..

[Mina_Mehr]

مسواك خوب داراي مشخصات زير است:
1. مسواك بايد رشته هاي نايلوني داشته باشد.
2. رشته هاي مسواك بايد نرم و متوسط باشد. مسواك هاي زير به لثه و دندانها آسيب مي رساند.
3. اندازه سر مسواك بايد متناسب با دهان فرد باشد و همچنين لازم است مسواك كودكان كوچكتر از بزرگسالان باشد. مسواك به طول دو سانتيمتر براي كودكان مناسب است.

4. مدتي كه بايد از يك مسواك استفاده شود، بستگي به ميزان تميزي، محكمي و فرم رشته هاي مسواك دارد. تا وقتي كه رشته هاي مسواك تميز، محكم و صاف است. مي توان از آن استفاده كرد. اگر فردي طور مرتب و با دقت مسواك كند، معمولاً عمر مسواك او چهار تا شش ماه است. اگر مسواك پس از يك هفته فرسوده شود نشانه اين است كه فرد نادرست مسواك مي زند.
ويژگيهاي يك مسواك خوب چيست؟
مسواك بايستي نرم و از نظر اندازه كوچك باشد. مسواك هاي نرم نايلوني كه انتهايموهاي آن گرد و پخ شده ترجيح داده مي شوند. دستجات الياف مسواك بايد در عرض در 4-3 رديف و در طول در 12-10 رديف قرار گرفته باشند.

چرا مسواك نرم توصيه مي شود؟
عامل ايجاد كننده بيماريهاي لثه و دندان، لايه بيرنگ و چسبنده اي است كه شامل ميكروبها در زمينه اي از بزاق و مواد غذايي بوده كه به سطح دندان مي چسبد و پلاك ميكروبي ناميده مي شود. پلاك با كشيدن ناخن بر روي دندان به زير آن جمع شده و ديده مي شود. هدف از مسواك زدن، تميز كردن دندانها از باقيمانده مواد غذايي و برداشتن پلاك ميكروبي بوده كه با استفاده از مسواك نرم به اين هدف مي توان نائل گرديد.
چرا نبايد از مسواك زبر استفاده كرد؟
عليرغم تصور مردم جرم رسوب يافته بر دندانها، با عمل مسواك زدن برطرف نمي گردد و نياز به كمك دندانپزشك و استفاده از وسايلي چون قلم و دستگاه جرم گيري دارد. استفاده از مسواك هاي زبر و خشن و يا خمير دندانهاي ساينده علاوه بر اينكه باعث تحليل لثه شده، سبب ايجاد سائيدگي و خراشيدگيهايي بر روي دندانها شده و استعداد گير پلاك ميكروبي و همچنين ريسك ايجاد پوسيدگي را بالا مي برد.
آيا مسواك برقي بر مسواك دستي ارجحيت دارد؟
خير، هيچگونه تفاوتي از نظر تميز كردن دندان با اين دو روش وجود ندارد. كما اينكه نوع دستي قابليت مانور بيشتري دارد.

زمان تعويض مسواك چه موقع است؟
به محض اينكه موهاي مسواك شروع به سائيده شدن نمود، مسواك بايد تعويض شود كه اين مدت معمولاً سه ماه است. اما اين زمان بستگي تام به شدت و نحوة مسواك زدن فرد دارد.

دانشگاه علوم پزشکي و خدمات بهداشتي درماني استان فارس

حوزه معاونت بهداشتي - واحد بهداشت دهان و

__________________