زهکشی اراضی در کشاورزی

[*FATIMA*]

زهکشی اراضی در کشاورزی

زهکشی اراضی که در لغت به معنی خارج کردن آب اضافی از زمین می باشد یکی از کارهایی است که از حدود 200 سال قبل مرسوم بوده است . البته خارج شدن آب از زمین به طور طبیعی نیز صورت می گیرد ، لذا زهکشی فقط این فرایند طبیعی را سرعت می بخشد .

اکثر زمین های کشاورزی در دوره محدودی از سال ممکن است دارای آب اضافی باشند که اگر این دوره کوتاه بوده و یا در زمانی رخ دهد که گیاه در مرحله بحرانی نباشد زیان چندانی به زراعت وارد نخواهد شد . به خصوص اینکه زمین ها غالباً خود دارای زهکش طبیعی بوده و آب اضافی را بتدریج خارج می کنند . اما اگر دوره مانداب طولانی بوده و مصادف با مرحله بحرانی گیاه گردد ، خارج ساختن آب اضافی به صورت مصنوعی که همان زهکشی باشد امری مفید و حتی ضروری می باشد .

زهکشی اراضی عی الاصول برای دو هدف اساسی ممکن است به کار گرفته شود که عبارتند از :

* احیاء آن دسته از اراضی ماندابی که تا به حال غیر قابل استفاده بوده اند و مهیا کردن آنها برای زراعت . این نوع زهکشی را زهکشی به منظور توسعه افقی گویند

* بهبود وضعیت زهکشی در اراضی کشاورزی موجود که در واقع زهکشی به منظور توسعه عمودی می باشد .

تا اواخر قرن نوزدهم میلادی بیشتر طرح های زهکشی به منظور توسعه افقی صورت می گرفت اما این هدف در حال حاضر کم رنگ شده است ، زیرا طرفداران محیط زیست و علاقمندان به حفظ تالاب در قبال خشک کردن اراضی ماندابی و تبدیل آنها به زمین های کشاورزی مقاومت نشان می دهند .

امروزه زهکشی نقش بسیار گسترده ای پیدا کرده است ، به طوریکه هدف آن فقط خارج ساختن آب اضافی از زمین نیست بلکه مسائلی مانند احیاء یا شیرین کردن اراضی ، مدیریت آب ، مسائل مربوط به حفاظت محیط زیست و یا کیفیت آب نیز از جمله وظایفی است که در اجرای طرح های زهکشی مدنظر قرار می گیرند . علاوه بر این امروزه زهکشی فقط برای این انجام نمی شود که محصول افزایش یابد بلکه پایین آوردن هزینه تولید ، فراهم آوردن شرایط برای تولید محصولات متنوع ، بهبود وضعیت اقتصادی ، اجتماعی و بهداشتی زارعین و یا امثال آن نیز می تواند از اهداف زهکشی باشد .

در ادامه با اهداف زهکشی آشنا می شویم ...

منبع زهکشی جدید
نوشته دکتر امین علیزاده