آشنایی با موشک aim-9 سایدوایندر

[M@hdi42]

آشنایی با موشک AIM-9 سایدوایندر







سایدوایندر، موشک کوتاه برد گرمایاب نویسنده: آرمان



در طول سال های جنگ جهانی دوم و قبل از آن، تنها سلاح موجود برای هواپیماهای جنگنده برای ساقط کردن یک دیگر، توپها و مسلسل های آنان بود که ابزاری بسیار غیر دقیق و کوتاه برد بودند که برای موثر واقع شدن، دو هواپیما باید بسیار به هم نزدیک شده و یک جنگ تن به تن واقعی را انجام دهند. سرانجام پس از اتمام جنگ، اولین موشک های هوا به هوا با قابلیت شلیک به سمت هدف بدون انحراف دماغه هواپیما به سمت آن ها طراحی و ساخته شدند که با سابقه ترین و پرفروش ترین آنان، موشک موفق سایدوایندر بود.

مدل های مختلف سایدوایندر


این موشک که با کد AIM-9 شناخته می شود و مسلماً نام آن را بسیار شنیده اید، به طور بسیار گسترده ای علیه نیروی هوایی دشمن در جنگ ویتنام توسط آمریکا به کار گرفته شد و شاید بتوان به جرات اظهار کرد که این سلاح، معمول ترین اسلحه هوا به هوای هواپیماهای جنگنده در چند دهه اخیر بوده است. نمونه بی، یعنی اولین نمونه ابتدایی آن در سال 1953 تحویل نیروی هوایی آمریکا شد که دارای توانایی های نسبتاً کم و محدودی برای انجام یک نبرد تمام عیار بود. برای نمونه، این موشک قادر به حمله به اهداف نزدیک به زمین و یا اهدافی که مستقیم به سوی هواپیما می آمدند نبود و نواقص فراوانی داشت. موشک سایدوایندر، موشکی حرارتی است که گرمای موتور یا در حقیقت اشعه های مادون قرمز ساطع شده از گرمای موتور هواپیما ها را شناسایی کرده و به دنبال آن ها به تعقیب می پردازد. قسمت هدایت مادون قرمز، شناساگر نوری هدف، کلاهک جنگی و موتور راکتی بخش های اساسی این موشک کوتاه برد را تشکیل می دهند. سایدوایندر نام یک نوع مار افعی است که شکار خود را از روی حرارت بدن او ردیابی می نماید و نام این موشک نیز بر همین اساس تعیین شده است. این موشک هوا به هوا، موشکی مافوق صوت، با سرعتی حدود 5/2 ماخ است و از موتور توربوراکت با سوخت جامد برای پیشرانش خود بهره می جوید. حداکثر برد این موشک، حدود 30 کیلومتر است که البته برد موثری که قادر به وارد ساختن ضربه جدی به دشمن باشد، در حدود 10 کیلومتر است. این موشک، موشکی در کلاس کوچک محسوب شده و دارای طولی به میزان 8/2 متر و قطر 13 سانتیمتر می باشد. وزن این موشک در هنگام پرتاب از 70 تا 90 کیلوگرم، بسته به نوع آن متغیر است و قادر به حمل کلاهک جنگی به وزن بین 5/4 تا 10 کیلوگرم می باشد. در سال 1958، این موشک توسط نیروی هوایی ملی چین بر علیه میگ 17 های کمونیست های چینی به کار گرفته شد که تعداد 11 فروند از آنان را سرنگون ساخت. این موشک دارای سیستم هومینگ فعال است، به این معنی که رادار هواپیما پس از شلیک این موشک می تواند از حالت قفل بر روی هدف بیرون آمده و به دنبال هدف های دیگر رود، در حالی که در برخی موشک ها لازم است تا لحظه برخورد به هدف رادار هواپیما موشک را هدایت نموده و مشغول باشد. سایدوایندر دارای بدنه ای استوانه شکل است که در انتها به وسیله بالچه های ثبات پروازی خاتمه می یابد. بالچه های جلوی این موشک، مشهور به کانارد بوده و همراه با بالچه های عقبی این موشک وظیفه هدایت آن را بر عهده می گیرند. ناگفته نماند که برای دفاع علیه تهدید این موشک و سایر موشک های حرارتی، اکثر هواپیماهای جنگنده مجهز به سیستم پرتاب فلر یا گوی های آتشین بسیار داغی هستند که موشک را با گرمای فوق العاده خود از مسیر مورد نظر آن منحرف می سازند. این موشک، دارای انوع بسیار مختلف طراحی و تولید شده می باشد که ذکر تمامی آن ها در اینجا لزومی نداشته و تنها ذکر این نکته ضروری است که در هر مدل از این موشک، کارایی و قابلیت های آن بالا رفته و افزون تر از گونه های قبلی گشته است. آخرین مدل این موشک که هم اکنون در دست طراحی است، مدل ایکس این موشک است که دارای ویژگی های جدیدی از جمله موتور نیرومندتر در نتیجه برد بیشتر و سیستم های هدف یاب جدیدتر می باشد. در جنگ تحمیلی علیه ایران، این موشک به طور گسترده ای علیه نیروی هوایی عراق توسط جنگنده های فانتوم، تامکت و تایگر به کار گرفته شد و جنگنده های عراقی فراوانی را سرنگون نمود. از جمله سرسخت ترین رقبای این موشک، می توان به موشک های ای ای-10/11 روسی که بر روی هواپیمای میگ 29 نصب شده اند، موشک های میکا، ماترا و ماژیک اشاره نمود که روز به روز در حال تسخیر هرچه بیشتر بازار موشک های کوتاه و میان برد هوا به هوا هستند.





استفاده از موشك سايدويندر عليه اهداف متحرك زميني و دريائي



منبع: ريتون


موشك معروف هوا به هواي سايدويندر بر عليه اهداف متحرك زميني و دريائي تست ميشود. برنامه قابل نصب بر روي موشك سايدوايندر باعث امكان شليك موشك بر عليه اهداف متحرك (با سرعت بالا) زميني و دريائي خواهد شد. 3 آزموني كه از اين موشك گرفته شد نشان دهنده اين است كه AIM-9X Sidewinder ميتواند بر روي اهداف زميني و دريائي تمركز نمايد. قدم بعدي اين است كه خلبانان بتوانند به راحتي هدف گيري و بر عليه اهداف شليك نمايند. مطلب بالا به نقل از Jeffrey White, مدير برنامه AIM-9X نقل شده است. وي ميافزايد آزمونهاي فوق طي سال جاري انجام خواند گرفت.

ورژن هاي مختلفي از Sidewinder از اواسط دهه 50 ميلادي در خدمت نيروي هوائي آمريكا تاكنون بوده اند. نيروي هوائي آمريكا براي هر تير موشك AIM-9X ، مبلغ 84.000 دلار پرداخت كرده است. فرماندهي نبرد هوائي درخواست جديدترين ورژن Sidewinder را كرده است زيرا خواهان به خدمت گيري موشكي با قابليت همزمان هوا به هوا و هوا به زمين ميباشد. اين باعث خواهد شد تا يك جنگنده همزمان بدون نياز به فرود و تعويض تسليحات به گشت هوائي و ماموريت حمله به اهداف زميني اعزام شود. كلنل Eric Theisen ,رئيس بخش برنامه هاي پيشرفته معتقد است كه اين قابليت دوگانه در سناريو هائي كه محدوديت زمان و كمبود سلاح هاي موثر هوا به زمين فاكتور تعيين كننده ايست نقش مهمي را ايفا خواهد كرد.

قابليت هوا- به زمين در مرحله نخست بر روي جنگنده F-15C Eagle, كه فقط به ماموريت گشت هوائي اعزام ميشود اضافه خواهد شد. همچنين اين موشك داراي ادوات استاندارد جهت نصب بر رويF-16، A-10، F-22 ، F/A-18، F-35 نيز ميباشد. درست مشابه يك درگيري هوا- به هوا، خلبان نخست سنسورهاي مادون قرمز موشك را بر روي هدف زميني نشانه گيري كرده و در مرحله بعد منتظر مي ماند تا موشك بر روي هدف قفل نموده و در مرحله آخر شليك موشك توسط خلبان. از اين مرحله به بعد AIM-9X توسط سيستم هدايت جوينده حرارتي خود به تعقيب شكار خود مي پردازد. قابليت شليك بر عليه اهداف زميني به تغيير سخت افزار نياز ندارد ولي برنامه جديدي بايد بر روي سيستم هدايتي هر كدام از موشك ها دانلود شود.

در September, موشك Sidewinder شليك شده از يك فروند F-16C باعث نابودي يك فروند قايق تندرو در خليج مكزيك شد. F-16 ديگري با شليك يك تير موشك AIM-9X باعث غرق قايقي در April 2008 گشت و در آخر در سال 2007 شليك يك تير موشك از F-15C به نابودي يك دستگاه نفربر زرهي انجاميد. آزمون هاي فوق مهر تائيدي بر اين نكته هستند كه ورژن جديد سايدوايندر توانائي انهدام اهداف متحرك زميني را داراست. شركت ريتون در مورد ارتفاع شليك موشك ها هيچ توضيحي نداده است.


9 ژانويه 2010
Air Force Times





آشنایی با موشک امریکایی سایدویندر




این موشک ساخت امریکا در سال 1956 است.موشک سایدویندر موفق ترین موشک کوتاه برد در جهان است.متعلق به ارتشامریکا وجز اصلی آن وبرای آینده نیز به کار خواهد رفت.توسعه سایدویندرابتدا در سال1950 در NOTS ( مقر تست مهمات دریایی ) در دریای چین آغاز شد. این مقر بعدا تغییر نام داد و با نام NWC ( مرکز تسلیحات دریایی) شناخته شد.

ایده اولیه برای ساخت خیلی ساده بود قرار بود یک راکت هوا به هوای به طول 12.7 سانتیمتر و یک سلول سولفید هدایت Pbs دربینی نیمکره ایی شیشه ایی قرار داده شود تا امواج مادون قرمز را پیدا کند. اولین آزمایش موشک در سال 1951 بود و در 11 سپتامبر 1953 اولین انهدام هوا به هوا برروی یکdrone ثبت شد.

شرکت جنرال الکتریک ابتدا در 1955 شروع به ساخت تعداد کمی کرد.ودر می سال 1956 موشک AAM-N-7 سایدویندر I برای خدمت وارد نیرویدریایی واردشد. این سری سایدویندر اولیه بنام سری ال شناخته میشدند.تنها240 فروند موشک سایدویند ال ساخته شد وتولید انبوه سایدوندر های IA توسط شرکت هوافضایی فیلکو و جنرال الکتریک انجام شد.نهایتا تکمیل این سری ها منجر بهساخت نوع A و B از سایدویندر شد.در حال حاضر سری سایدویندر خیلی گستردهشده اند.


تصویری از سیستم های داخلی حسگر موشک


و اما...
سایدویندر A و B یک کلاهک 4.5 کیلوگرمی دارد که از نوع متلاشی شوندهاست و مادون قرمز را جستجو میکند وشعاع مرگ تقریبی 9 متر را دارد. جوینده خنکنشونده Pbs این موشک میتوانست در چهار جهت دید داشته باشد و زاویه 11درجه را کنترل کند.نیروی محرکه موشک توسط موتوری که با سوخت جامد تغذیهمیشد وقدرتی معادل 17.8 کیلو نیوتن (4000 پوند) داشت که به موشک تواناییسرعتی معادل بیش از 1.7 ماخ بدهد.

سایدویندر های Aو B به خاطر ضعیف بودنسرجستجوگر و قدرت مانور کم همیشه به خاطر عملیات های معمولی وبر علیه هدفهای بین 900 متر تا 4.8 کیلومتر استفاده میشدند.همچنین موشک ها بهحرارتهای دیگر مثل نور خورشید وغیره حساس بودند.به خاطرحس رقابتی که براینیروی هوایی امریکا وجود داشت(با دیگر کشورها)نتوانستند که سایدویندر رابه عنوان موشک اصلی انتخاب کنند. تااینکه در سال 1955 نیروی هواییامریکاموشک فالکون AIM-4 را که بر سایدویندر برتری داشت نمایشداد.بعدها نیروی هوایی امریکا سایدویندر بی را مثل طراحیGAR-8 تبدیلکرد.بیش از 8000 موشک سایدویندر B تا سال 1962 ساخته شد.سرانجام در تاریخ24 سپتامبر سال 1958 سایدویندر بی توانست اولین موفقیت خود را که بیندرگیری یک اف 84 تایوانی با یک میگ 15 چینی بود بدست آورد.میگ 15 چینیساقط شد! موشک متلق به امریکا بود وازسوی امریکا تغذیه میشد.

تهیه این تعداد سایدویندر B و عملکرد آن باعث شد تا امریکا این موشکرا بهبود بدهد در این راستا دو نگارش جدید از سایدویندر تهیه شد به نام سایدویندر EB و نگارش ز یاد ER که بعدها به ساخت سایدویندر (دیی)انجامید. این گونه ها با سرعت بیشتر کلاهک جنگی بیشتر ونهایتا برد بیشتر تا 18 کیلومتر را دارا بودند.

گونه (سی) موشک سایدویندر تنها برای جنگنده اف-8 نیروی دریایی بهکاربرده شدکه با هر آب وهوایی سازگار بود.ولی به هرحال سایدویندر C همچندان موفق نبود وتنها 1000 فروند از آن توسط شرکت موتورولا ساخته شدکه این تولید ما بین سالهای 1965 تا 1967 بود.


از بالا به پایین موشک سایدویندر B , موشک سایدویندر C و موشک سایدویندر D



این طرح بعدا به سوی طرح موشکهوابه زمین ضد رادار AGM-122A SIDEARM سوق یافت.در سایدویندر(دیی)جستجوگر مادون قرمزش جلوتر از حالتهای قبل موشکبود و یک گونه پی بی اس با نیتروژن خنک شونده بودکه با این حال زمینه دیدتنها 2.5 درجه کاهش یافته بود. با این وجود باز هم فقط 1000 فروند توسط شرکتهای فیلکو و فورد در سالهای 1965 تا 1969 ساخته شد.


موشک های طرح جدید====موشک های طرح قدیم

AAM-N-7 SIDEWINDER L=AIM-9A
AAM-N-7 SIDEWINDER LA / GAR-8=AIM-9B
AAM-N-7 SIDEWINDER LC(SARH)=AIM-9C
AAM-N-7 SIDEWINDER LC(IR)=AIM-9D

موشک سایدویندر (ایی) اولین گونه سفارش داده شده توسط نیروی هواییامریکا بود.آن یک موشک نوع (بی)بود که جستجوگر آن ارتقا داده شده بود(گرمابرقی بود)و یک نرخ ردیابی 16.5 درجه ایی داشت. در این موشک نوعی سیستم خنک کننده وجود داشت که تا هنگامی که موشک هنوز شلیک نشده بود وروی لانچر بود.از آن استفاده کند تا هنگام شلیک اثر گرمای خارجی برای فریب موشک روی آن بی تاثیر باشد.
از لحاظ شکل ظاهری نوع(ایی) با نوع(بی) فرق داشت ونوع(ایی) دماغه ایی مخروطی تر داشت همچنین کمی بلند تر هم بود. در 5000سایدویندر نوع بی تغیراتی داده شد وبه نوع ایی تبدیل شدند. ساید ویندر(ایی-2)هم گونه ایی دیگر بود که با دود کم موتور هم عمل میکرد.

گونه های دیگر سایدویندر عبارتند ازF-G-B/E-H-J-ZAIM-9K-L-M-N-P-S و در نهایت نوع ایکس و آخرین گونه سایدویندر!









مقایسه سایدویندر ها:
سایدویندر B ----- سایدویندر دیی G & H & D----- سایدویندر E----- سایدویندر J & N----- سایدویندر L & M----- سایدویندرX

طول:2.83 -----2.87-----3.00-----3.05-----2.85-----3.02 (بر حسب متر)

طول باله:0.56-----0.63-----0.56-----0.58-----0.63-----0.28 (برحسب متر)

قطر:قطر همه برابر 12.7 سانتی متر است(5 اینچ)

سرعت:1.7----- برای این دسته بیش از 2.5 ماخ-----برای نوع ایکس نامشخص

برد:4.8-----18-----4.2-----18-----18-----بیش از 40 (برحسب کیلومتر)

موتور:Thiokol ام کا 17 سوخت جامد-----هرکولس ام کا 36 سوخت جامد-----برای این دو گروه:Thiokol/آیروجت ام کا 17-----برای ایکس ال و ام :هرکولس/برمیت ام کا 36

کلاهک:4.5-----11-----4.54.5----9.4-9.4

منبع:

designation-systems

SAMAN

برداشت بدون ذکر نام مرکز مجاز نیست.





موشک هدایت لیزری LaGS سایدوایندر





Diehl Defence در حال توسعه نمونه AIM-9L سایدوایندر به نمونه هوا به زمین هدایت لیزری با جستجوگر نیمه فعال لیزری میباشد. هدف از اجرای این طرح درگیری با اهداف سطحی زرهی سبک، پشتیبانی نزدیک هوایی و پشتیبانی نزدیک هوایی شهری / CAS و UCAS دقت در هدفگیری نقطه ای و کاهش خسارات جانبی ذکر شده است.