زنده ماندن در شرایط سخت قسمت بیست و سوم - مواجه با خطرات مصنوعي

[M@hdi42]

زنده ماندن در هنگام مواجه با خطرات مصنوعي

سلاح هاي هسته اي ، شيميايي و بيولوژيك در جنگهاي مدرن يك تهديد مهم هستند . تجربه اخير در افغانستان ، كامبوج و ساير مناطق درگيري ، استفاده از سلاح هاي شيميايي و بيولوژيك ( مثل ميكوتوكسين ها ) را تأييد كرده اند . دكترين جنگ ناتو و ورشو استفاده از هر دو سلاح شيميايي و هسته اي را اعلام مي دارد . پتانسيل استفاده از اين سلاح ها مشكلات افراد زنده مانده را چند برابر مي كند ، زيرا خطرات مهلكي توسط امواج راديواكتيو يا آلودگي حاصل از وجود عوامل بيولوژيك يا شيميايي براي آنها به وجود مي آيد .
شما اگر احتمال مي دهيد كه در مقابل چنين تهديداتي قرار خواهيد گرفت بايد از تمهيدات ويژهاي استفاده نماييد . اگر تحت تأثير اثرات سلاحهاي هسته اي ، شيميايي يا بيولوژيك قرار گرفتيد ، كاري كه در اين فصل پيشنهاد مي شود ممكن است به زنده ماندن شما كمك كند . در اين فصل يك اطلاعات زمينه اي در مورد هر نوع خطر كه ممكن است شما با آن مواجه شويد ارائه مي گردد و بدين ترتيب شما بهتر مي توانيد از حقيقت اين تهديدات آشنا شويد . هوشياري نسبت به خطرات ، دانش ارائه شده در اين فصل و به كار بردن حواس به شما كمك مي كند تا زنده بمانيد .
محيط هسته اي

خود را براي زنده ماندن در محيط هسته اي آماده كنيد . بدانيد كه چگونه به يك خطر هسته اي واكنش نشان دهيد .
اثرات سلاحهاي هسته اي

اثرات سلاحهاي هسته اي به دوگروه اوليه و ثانويه تقسيم مي شوند . اثرات اوليه در منطقه وقوع انفجار بوجود مي آيند و در اولين دقيقه بعد از انفجار بوقوع مي پيوندد . اثرات ثانويه بعد از روزها يا سالها بوجود مي آيند و مي توانند كُشنده باشند . اثرات اوليه عبارتند از : انفجار و پرتوزايي .
انفجــــــار

به عنوان حركت مختصر و سريع هوا به سمت خارج از مركز انفجار تعريف مي شود و اين حركت با فشار همراه است . بادهاي شديدي همراه با انفجار مي وزند . انفجار ، ويرانه ها و خرابه ها و افراد را پرتاب ميكند ، به شش ها آسيب مي رساند پرده گوش را پاره مي كند ، ساختمانها و مواضع را ويران مي كند و فرو مي ريزد و با هر چيزي كه برخورد مي كند سبب مرگ سريع يا مصدوميت وي مي شود .
پرتوزايي گرمايي

گوي آتشين حاصل از انفجار حرارت و نور راديواكتيو توليد مي كند . نور راديواكتيو به دو صورت قابل مشاهده و نور مادون قرمز و ماوراء بنفش است . پرتوزايي گرمايي مقدار زيادي آتش توليد مي كند كه سبب سوختن پوست و كوري مي شود .
پرتوزايي هسته اي

پرتوزايي هسته اي در دو گروه پرتوزايي اوليه و پرتوزايي ثانويه تقسيم مي شود .
پرتوزايي هسته اي اوليه از پرتوهاي قوي و نوترونهاي ساخته شده در طي اولين دقيقه بعد از انفجار تشكيل شده است . اين پرتوزايي سبب آسيب شديد به سلول هاي سراسر بدن مي شود . آسيب پرتوزايي ممكن است سبب سردرد ، تهوع ، استفراغ ، اسهال و حتي مرگ ( بسته به دوز پرتوي دريافتي ) گردد . مشكل اصلي حفاظت خود در مقابل اثرات پرتوزايي اوليه اين است كه شما ممكن است دوز كُشنده يا ناتوان كننده اي از پرتو را قبل از انجام دادن هر اقدام حفاظت كننده دريافت كنيد . پرسنلي كه در معرض مقدار كُشنده اي از پرتوزايي اوليه قرار گرفته اند ممكن است كشته شوند يا بوسيله انفجار يا پرتوزايي گرمايي بطور شديدي مجروح شوند .
پرتوزايي ثانويه شامل تمامي پرتوهايي است كه بعد از دقيقه اول انفجار تابيده مي شوند . اثرات اين از نوع اوليه بيشتر است. در پاراگراف بعدي يك بحث كامل در مورد پرتوزايي ثانويه انجام مي شود .
انواع انفجارهاي هسته اي

سه نوع انفجار هسته اي وجود دارند : انفجار هوايي ، انفجار هسته اي و انفجار زير سطحي . نوع انفجار مستقيماً بر شانس زنده ماندن شما اثرگذار است . يك انفجار زير سطحي كه كاملاً در زير زمين يا زير آب به وقوع مي پيوندد ، اثرات آن در زير سطح يا در منطقه اي دقيقاً بر سطح حفره اي كه بالاي محل انفجار ايجاد مي شود باقي مي ماند . اين نوع انفجار خطر پرتوزايي كمي براي شما دراد ، مگر اينكه وارد حفره ايجاد شده بر اثر انفجار شويد . در مورد اين نوع انفجار بحث بيشتري نمي كنيم .
در انفجار هوايي در هواي بالاي هدف مورد نظر بوقوع مي پيوندد . انفجار هوايي حداكثر اثرات پرتوزايي را بر روي هدف دارد و بنابراين بزرگترين خطر براي شما حرارت ناشي از انفجار است .
انفجار سطحي بر سطح آب يا زمين به وقوع مي پيوندد . به دنبال آن باران اتمي شديدي شروع به باريدن مي كند كه اثرات طولاني مدت خطرناكي بر انسان دارد . اين نوع انفجار خطرناكترين نوع تهديد اتمي است .
جراحات هسته اي

بيشتر جراحات در محيط هسته اي نتيجه اثرات هسته اي اوليه انفجار مي باشند . اين جراحات در سه گوه انفجاري ، گرمايي يا پرتويي تقسيم مي شوند . جراحات پرتوزايي بيشتر ممكن است ايجاد گردد ، اگر شما تمهيدات مناسبي در مقابله با باران هسته اي از خود نشان ندهيد . افراد نزديك به محل انفجار ممكن است از هر سه نوع جراحت رنج ببرند .
جراحات انفجاري

جراحات انفجاري كه توسط سلاحهاي هسته اي ايجاد مي شوند شبيه آنهايي هستند كه توسط سلاحهاي متعارف با قدرت انفجاري بالا به وجود مي آيند . فشار بالاي حاصل از انفجار ممكن است سبب از كار افتادن ريه ها و مختل شدن كار ارگانهاي بدن گردد . زخم هاي پرتابه اي بر اثر پرت شدن ويرانه ها و خرابه ها ايجاد مي شوند . فشار بالاي انفجار ممكن است شما را تا فاصله زيادي پرتاب كند و شما بر اثر برخورد با زمين يا ساير اجسام دچار مصدوميت گرديد . پوشش هاي اضافي و دور بودن از انفجار بهترين حفاظت درمقابل جراحات انفجاري هستند . زخم حاصل از انفجار را هر چه سريعتر ببنديد تا از ورود گرد و غبار راديواكتيو در آن جلوگيري كنيد .
جراحات گرمايي

حــرارت و نوري كه گوي آتشين هسته اي توليد مي كند سبب جراحات گرمايي مي شود . بر اثر اين جراحات سوختگي درجه يك ، دو يا سه ايجاد مي شود . كوري نيز ممكن است به وجود آيد . بسته به ميزان اشعه قرار گرفتن چشم ها ،‌اين كوري ممكن است دائمي يا موقت باشد . پوشش اضافي و دور بودن از محل انفجار مي تواند از جراحات گرمايي جلوگيري كند . لباسها حفاظت زيادي در مقابل جراحات گرمايي ايجاد مي كنند . قبل از يك انفجار اتمي تا جايي كه مي توانيد پوست خود را بپوشانيد . كمكهاي اوليه در جراحات گرمايي مانند كمكهاي اوليه در سوختگي ها است . سوختگي هاي باز ( درجه 2 يا 3 ) را بپوشانيد تا از ورود ذرات راديواكتيو به داخل آن جلوگيري كنيد . همه سوختگي ها را قبل از پوشاندن بشوييد .
جراحات پرتويي

نوترون ها ، اشعه گاما ، اشعه آلفا و اشعه بتا سبب ايجاد جراحات پرتويي مي شوند . نوترون ها ذراتــي با سرعـت بالا و قدرت نفوذ زياد هستند كه سلول هاي داخل بدن را خرد مي كنند . اشعه گاما شبيه پرتوهاي X است و قدرت نفوذ بالايي دارد . در مرحله گوي آتشين اوليه در انفجار اتمي ، اشعه هاي گاماي اوليه و نوترون ها مهمترين تهديد به حساب مي آيند . اشعه هاي بتا و آلفا ذرات راديواكتيو هستند و با غبار راديواكتيو حاصل از باران راديواكتيو در ارتباط هستند . آنها ذرات با بُرد كوتاه هستند . و شما مي توانيد خود را در مقابل آنها حفظ كنيد اگر تمهيدات لازم را استفاده كنيد . براي اطلاع يافتن از عوارض ناشي از جراحات پرتويي به واكنش هاي بدن به پرتوزايي مراجعه كنيد.
پرتوزايي ثانويه

پرتوزايي ثانويه شامل تمامي پرتوهايي مي شود كه بعد از يك دقيقه اول انفجار اتمي ساطع مي شوند . پرتوزايي ثانويه از پرتوزايي القاء شده و باران اتمي تشكيل شده است .
پرتوزايي القاء شده

اين شامل منطقه اي كوچك و به شدت راديواكتيو دقيقاً زير گوي آتشين است . زمين اشعه خورده اين منطقه براي مدت بسيار طولاني راديواكتيو مي ماند . شما نبايد به اين منطقه برويد .
باران اتمي

باران اتمي شامل مواد جامد و مايع راديواكتيو همراه با قطعات سلاح است . در طي يك انفجار سطحي ، يا اگر يك گوي آتشين انفجار هسته اي هوايي ، زمين را لمس كند ، مقدار زيادي مواد جامد و آب بخار مي شوند و همراه با آنها قطعات سلاح نيز بخار مي شوند ، آنها با فشــار به ارتفاعي برابر 000-25 متر يا بيشتــر مي رسند . وقتي كه اين بخار سرد شود ، آنها مي توانند بيش از 200 نوع مختلف راديواكتيو توليد كنند . اجراي بمب كه به صورت بخار درآمده اند به صورت اجسام راديواكتيو نازكي در مي آيند كه باد آنها را با خود مي برد و به صورت گرد و غبار راديواكتيو فرو مي ريزند . ذرات ريز پرتوهاي آلفا ، بتا و گاما از خود توليد مي كنند . در مقابل اشعه آلفا و بتا به راحتي مي توان مقابله كرد و اشعه گاماي باقيمانده نيز از گامايي كه در طي اولين دقيقه انفجار ساطع مي شود ضعيف تر است . باران اتمي مهمترين خطر پرتوزايي گرمايي است اما دوز كُشنده كمتري در مقايسه با پرتوزايي اوليه توليد مي كند .
واكنش هاي بدن به پرتوزايي

اثـرات پرتوزايي بر بدن انسان را مي توان به دو صورت مزمن يا حاد طبقه بندي كرد . اثرات مزمن آنهايي هستند كه سالها بعد از در معرض اشعه قرار گرفتن آشكار مي شوند . مثالهايي از آنها عبارتند از : سرطان و نقصهاي ژنيتيكي . اين اثرات مزمن درارتباط با دوز كم اشعه هستند كه در ضمن حضور شما در يك محيط راديواكتيو بر روي شما اثر گذاشته اند . از طرف ديگر اثرات حاد از اهميت ويژه اي براي زنده ماندن شما برخوردار هستند . بعضي اثرات حاد چند ساعت پس از در معرض اشعه قرار گرفتن ظاهر مي شوند . اينها اثراتي هستند كه پس از آسيب ديدن فيزيكي بافت در ضمن آسيب ديدن مستقيم اشعه بوجود مي آيند . احساس مريضي بر اثر تابش اشعه و سوختگي هاي بتا مثالهايي از اثرات حاد هستند . عوارض مريضي بر اثر اشعه ، اسهال ، استفراغ ، ضعف و ناتواني و ريختن موها است . نفوذ اشعه هاي بتا سبب سوختگي زخمي شبيه سوختگي هاي بر اثر تابش ايجاد مي كند .
توانايي بازسازي

وسعت آسيب وارد شده به بدن به ميزان زيادي به قسمتي از بدن كه در معرض اشعه قرار گرفته و مدت زماني كه در معرض قرار داشته بستگي دارد و همين طور است توانايي باز سازي . مغز و كليه ها توانايي باز سازي كمي دارند . از طرف ديگر ( پوست و مغز استخوان ) بخش هاي آسيب ديده هستند . معمولاً يك دوز 600 سانتي گرم به سرتاسر بدن سبب مـرگ مي شود . اگر فقط دست شما اين دوز را دريافت كنيد ، سلامتي عمومي شما به ميزان زيادي دچار آسيب نمي شود ، اما دست شما به ميزان زيادي آسيب مي بيند .
مخاطرات خارجي و داخلي

يك خطر خارجي مي تواند به بدن آسيب وارد كند . اشعه گاما با قدرت نفوذ زياد يا اشعه بتا با قدرت نفوذ كم كه مي تواند ايجاد سوختگي كند مي توانند ايجاد آسيب خارجي نمايند . ورود يك جسم توليد كننده پرتوهاي آلفا يا بتا به داخل بدن مي تواند ايجاد آسيب داخلي كند . خطر خارجي ايجاد درخشندگي در سرتاسر بدن و سوختگي بتا مي كند . خطر داخلي سبب درخشندگي ارگانهاي حساس مانند ناحيه روده ، غدد تيروئيد و استخوان مي شود . يك مقدار بسيار كم از مواد راديواكتيو مي تواند آسييب جدي به اينها و ساير ارگانهاي داخلي وارد كند . خطر داخل مي تواند از طريق مصرف آب يا غذاي آلوده يا به وسيله جذب شدن از طريق بريدگي ها و خراش ها وارد بدن شود . موادي كه از طريق تنفس وارد بدن مي شود خطر كمي ايجاد مي كنند . شما مي توانيد به ميزان زيادي خطر مواد پرتوزاي داخلي را با رعايت اصول بهداشت فردي و رفع آلودگي كردن دقيق از آب و غذاي خود كاهش دهيد .
عوارض

عوارض جراحات پرتوزايي شامل تهوع ، استفراغ و اسهال است . شدت اين عوارض به ميزان حساسيت ناحيه روده به پرتو بستگي دارد و شدت عوارض و سرعت ظاهر شدن آنها بعد از در معرض اشعه قرار گرفتن علائم خوبي هستند تا شما بتوانيد ميزان آسيب وارد آمده توسط پرتو را تعيين كنيد . آسيب روده اي مي تواند از طريق مواد خطرناك و پرتوزايي داخلي يا خارجي ايجاد شود .
اقدامات جهت جلوگيري از نفوذ پرتوهاي خارجي

دانش در مورد خطرات پرتوزايي كه قبلاً در مورد آن بحث شده است در زنده ماندن شما در محيطي كه باران اتمي مي بارد بسيار مهم است . اين همچنين ضروري است كه بدانيد چگونه خودتان را از بيشتر انواع خطرناك پرتوهاي باقيمانده ـ پرتوهاي خارجي نفوذ كننده ـ محافظت كنيد .
وسيله اي كه شما مي توانيد جهت حفاظت خودتان در مقابل نفوذ پرتوهاي خارجي مورد استفاده قرار دهيد ، عبارتند از : زمان ، فاصله و پوشش . شما مي توانيد با كنترل دورة زماني در معرض قرار گرفتن خودتان سطح پرتوزايي را كاهش دهيد و كمك كنيد تا شانس زنده ماندتان افزايش يابد و شما همچنين مي توانيد تا جايي كه امكان دارد از منبع توليد پرتو دور شويد . نهايتاً شما مي توانيد شيئي را كه اشعه را جذب مي كند يا شما را محافظت مي كند بين خود و پرتو قرار دهيد .
زمان

زمان از دو جهت براي ما به عنوان فردي كه مي خواهد زنده بماند اهيمت دارد . اول اين كه دوزهاي پرتوزايي جمع شونده هستند . هر قدر شما بيشتر در معرض راديواكتيو قرار گيريد دوز بيشتري دريافت مي كنيد . بهتر اين است كه حداقل زمان را تا جاي ممكن در يك منطقــه راديواكتيو بگذرانيد . دوم اينكه راديواكتيويته با مرور زمان كاهش مي يابد و تنزّل پيدا مي كند و اين موضوع به عنوان نيمه عمر راديواكتيو شناخته شده است . بنابراين يك مادة راديواكتيو نيمي از توان راديواكتيويته خود را در طي زمان مشخصي از دست مي دهد . قانون شصت دست براي زوال راديواكتيويته است كه ماده راديواكتيو شدت خود را از دست مي دهد بوسيله فاكتوري كه در طي زمان حداكثر يافتن پرتوزايي قدرت ماده راديواكتيو هفت برابر كاهش مي يابد . مثلاً اگر يك منطقه باران اتمي داراي حداكثر سرعت پرتوزايي برابرc gys 200 در ساعت داشته باشد ، وقتي كه ريزش تمام مي شود ، اين سرعت تا 20 بعد از 7 ساعت و تا 2 بعد از 49 ساعت كاهش مي يابد . حتي يك مشاهده گر تعليم نديده هم مي تواند ببيند كه آسيبهاي حاصل از ريزش باران اتمي دقيقاً بعد از انفجار بوجود مي آيند و اين آسيب ها پس از زمان كوتاهي سريعاً كاهش مي يابند . به عنوان فردي كه زنده مانده است ، سعي كنيد تا زماني كه قدرت ماده راديواكتيو تا سطح ايمني كاهش يابد از قرار گرفتن در منطقه ريزش باران اتمي خودداري كنيد . اگر بتوانيد از اين منطقه به اندازه كافي دور شويد تا بيشتر مواد راديواكتيو قدرت خود را از دست بدهند ، شما شانس زنده ماندن خود را تقويت كرده ايد .
فاصله

فاصله حفاظت بسيار مؤثري در مقابل نفوذ پرتو گاما فراهم مي آورد ، زيرا قدرت پرتوزايي با فاصله گرفتن از منبع توليد كاهش مي يابد . مثلاً اگر در فاصله 30 سانتيمتري از پرتوزا شما cgys 1000 پرتو دريافت مي كنيد ، در 60 سانتيمتري شما cgys 250 پرتو دريافت مي كنيد . سپس ، وقتي كه شما فاصله را دو برابر مي كنيد ، پرتوزايي به ²( 5/0 ) يا 25/0 كاهش مي يابد . همينطور كه اين فرمول در مورد منابع پرتوزايي متراكم كارايي دارد براي مناطق گسترده پرتوزايي مثل منطقه ريزش باران اتمي نيز كارايي دارد .
پوشش

استفاده از پوشش مهمترين روش براي حفاظت از نفوذ پرتو است . در ميان سه اقدام بيان شده جهت مقابله با نفوذ پرتو ، پوشش بهترين حفاظت را فراهم مي آورد و در شرايط سخت به راحتي قابل استفاده است . بنابراين ، اين روش پسنديده ترين روش است .
در صورت عدم امكان دسترسي به پوشش ، از 2 روش قبلي تا حداكثر امكان استفاده كنيد .
پوشش در واقع با جذب كردن يا ضعيف كردن نفوذ اشعه كار مي كند و بدين ترتيب ميزان اشعه اي كه به بدن شما مي رسد را كاهش مي دهد . هر قدر ماده مورد استفاده تراكم بيشتري داشته باشد ، بهتر براي شما پوشش ايجاد مي كند . سرب ، آهن ، بتن و آب مثالهاي خوبي از مواد ايجاد كننده پوشش هستند .
ابعاد پزشكي خاص

وجود باران اتمي در منطقه شما ايجاب مي كند كه در اقدامات مربوط به كمكهاي اوليه تغييرات جزئي بدهيد . شما بايد تمامي زخم ها را ببنديد تا از آلوده شدن آنها به مواد راديواكتيو به آنها جلوگيري كنيد . ابتدا شما بايد سوختگي هاي حاصل از اشعه بتا را بشوييد و سپس آنهــا را مانند يك سوختگـي معمولي درمان كنيد . براي جلوگيري از عفونت اقدامات فوق العاده اي انجام دهيد . بدن شما به دليل تغييرات در مواد شيميايي موجود در خون ممكن است به عفونت بسيار حساس شده باشد . توجه ويژه اي به ممانعت از ايجاد سرماخوردگي ها و عفونتهاي تنفسي داشته باشيد . با دقت به انجام نظافت و بهداشت فردي بپردازيد تا از ايجاد عفونت جلوگيري كنيد . چشمان خود را با دوربين هاي ابتكاري بپوشانيد تا از وارد شدن مواد راديواكتيو به چشم ها جلوگيري كنيد .
پناهگاه

همان طور كه قبلاً بيان شد ، مؤثر بودن يك مادة پوشش دهنده به ضخامت و تراكم آن بستگي دارد . يك ضخامت كافي از ماده پوشاننده سطح پرتوزايي را تا ميزان قابل اغماض كاهش مي دهد .
دليل اوليه يافتن و ساختن پناهگاه حفاظت كردن از خود در برابر پرتوهاي قدي گاما اوليه است كه در طي ريزش باران اتمي ايجاد مي شوند . براي يافتن پناهگاه شما پنج دقيقه فرصت داريد . سرعت در يافتن پناهگاه امري بسيار ضروري است . بدون پناهگاه ، ميزان دوز دريافتي در دو ساعت اول برابر است با مقدار دوز دريافتي در طول يك هفته قرار گرفتن در يك منطقه آلوده ميزان دوز دريافتي در اين هفته برابر است با ميزان دوز محاسبه شده در طي يك نيمه عمر كه در همين منطقه آلوده آزاد مي شوند .
موارد مورد استفاده در پوشش

ميزان ضخامت مورد نياز جهت ضعيف كردن اشعه گاما كمتر است از مقدار ضخامتي است كه اشعه گاما ( حاصل ازريزش باران اتمي ) براي حفاظت نياز دارد . پرتوهاي باران اتمي داراي انرژي كمتري نسبت به پرتوهاي اوليه انفجار هسته اي هستند . در مقابل پرتوهاي حاصل از بـاران اتمـــي يك مقدار كــم از مواد پوششي مي تواند حفاظــت كافــي را فراهــم آورد .

( تصوير 1-23 )

ضخامتهاي مختلف مورد نياز از مواد مختلف را كه جهت كاهش دادن انتقال پرتوهاي گاما تا اندازة 50 در صد مورد نياز هستند نشان مي دهد .

تصوير 1-23 . ضخامت مواد براي كاهش دادن پرتوهاي گاما

آهن يا استيل

آجر

بتون

نخاله

يخ

چوب نرم

برف

اصل مربوط به ضخامت مواد در فهميدن توانايي جذب پرتوهاي گاما توسط مواد مختلف بسيار مفيد است . بر اساس اين اصل اگر 5 سانتيمتر آجر ، سطح پرتو گاما را به 5/0 كاهش دهد ، افزودن 5 سانتيمتر ديگر آجر شدت پرتو را به 5/0 ديگر كاهش مي دهد . اين بدين معنا است كه يك چهارم از ميزان اصلي اشعه كاسته شده است و 15 سانتيمتر آجر ، سطح اشعه گاما را تا يك هشتم كاهش داده ، 20 سانتيمتر تا يك شانزدهم و اين همينطور ادامه دارد . سپس يك پناهگاه كه به وسيله يك متر نخاله حفاظت مي شود ، شدت اشعه با قدرت 100 سانتي گرم در ساعت كه درخارج قرار دارد را تا اندازه 5/0 سانتي گرم در ساعت در داخل پناهگاه كاهش مي دهد .
پناهگاههاي طبيعي

عوارض طبيعي كه پوشش فراهم مي آورند پناهگاههاي راحتي هستند و مكانهاي ايده آلــي براي پنـاه گرفتن اضطراري مي باشند . مثالاي خوبي از آنها عبارتند از : نهرها ، مسيلها ، بخش هاي پيش آمده سنگها ، تپه ها و ساحل رودخانه . در مناطقي كه حفاظ طبيعي وجود ندارد يك محل را براي حفاظت حفر كنيد . يا اينكه زمين را بشكافيد .
نهــــــرها

در هنگام حفر كردن يك نهر از داخل نهر حفر شده كار بكنيد تا در ضمن كار كردن بخشهايي از بدن شما پوشيده شود و همه بدن شما در معرض اشعه نباشد . در فضاهاي باز ، سعي كنيد تا نهر را در محل هاي مستعد حفر كنيد و خاك و سنگ حاصل از كندن زمين را در اطراف شكاف كوپه كنيد . در سطح زمين ،‌ خاك و سنگ را اطراف بدن خود جمع كنيد تا پوشش مضاعفي فراهم آوريد . بسته به خاك منطقه ، زمان تهيه پناهگاه ممكن است از چند دقيقه تا چند ساعت طول بكشد . اگر شما هر چه سريع تر كه مي توانيد زمين را حفر كنيد ميزان دوز دريافتي شما كمتر مي شود .
ساير پناهگاهها

هر چند پناهگاه زيرزميني كه با يك متر يا بيشتر خاك پوشيده شده باشد ، بهترين حفاظت را در مقابل پرتوها فراهم مي آورد ، ساختمانهاي اشغال نشده زير نيز حفاظت مناسبي را فراهم مي آورند :
● غارها و تونل هايي كه با بيشتر از يك مت رخاك پوشانده شده اند .
● زيرزمين ها و سرداب ها
● كانال هاي زيرزميني
● زيرزمين ها يا انباري هاي ساختمانهاي تخليه شده
● ساختمانهاي تخليه شده ساخته شده از سنگ يا گِل.
سقف ها

اين ضروري نيست كه شما يك سقف براي پناهگاه خود درست كنيد . فقط زماني كه مواد تهيه سرپناه به ميزان زيادي در دسترس هستند و شما مقدار مختصري مجبوريد براي تهيه مسكن در معرض آلودگي قرار گيريد ، اين كار را انجام دهيد .
اگر تهيه يك سقف مستلزم اين است كه شما براي مدت زيادي در معرض پرتوهاي نفوذ كننده قرار گيريد ، اين بهتر است كه يك سقف براي پناهگاه درست نكنيد عملكرد اين سقف اين است كه تابش پرتوهاي حاصل از باران اتمي را به بدن شما كاهش مي دهد . اگر شما از يك سقف نازك استفاده مي كنيد ، سقف پوشش خيلي كمي براي شما فراهم مي كند .
شما مي توانيد با يك پانچو كه به سنگها ، نخاله ها يا ساير مواد مشابه متصل شده است يك سقف ساده درست كنيد . شما مي توانيد با تكاندن مواد از روي پانچو به پايين سقف را آماده كنيد . اين پوشش شما را از ذرات راديواكتيو موجود در سطح نمي پوشاند اما فاصله شما را از مــواد باران اتمــي بيشتر مي كند و منطقه پوشيده شده را از آلوده شدن بيشتر حفظ مي كند .
انتخاب محل قرار گرفتن پناهگاه و آماده سازي

جهـت كاهش مدت زمان در معرض قرار گرفتن و به همين ترتيب ميزان دوز دريافتي ، در هنگام انتخاب محل و آماده سازي پناهگاه فاكتورهاي زير را مورد توجه قرار دهيد :
● هر جا كه امكان داشت ، دنبال يك پناهگاه ناقص و سر هم بندي شده موجود بگرديد كه شما بتوانيد درست كنيد . اگر در دسترس نبود يك شكاف در زمين حفر كنيد .
● سرپناه را به اندازه كافي عميق حفر كنيد تا به خوبي از شما محافظت كند و سپس به راحت بيشتر آن را گشاد كنيد .
● بالاي موضع درگيري يا نهر را با هر ماده موجود يا يك لايه نازك خاك بپوشانيد . اگر مي توانيد اين كار را بدون ترك كردن پناهگاه انجام دهيد . وقتي كه تهيه سقف و استتار كردن هر دو مورد توجه هستند ، اين تقريباً امن تر است تا بدون سقف باشيد تا اينكه خود را در معرض اشعه در منطقه جنگي قرار دهيد .
● در ضمن تهيه سرپناه ، تمامي بخش هاي بدن خود را لباس بپوشانيد تا آن را در مقابل سوختگي بتا حفظ كنيد .
● محل پناهگاه را از هر ماده ته نشين شده از سطح شامل شانه ها يا ساير مواد كه شما مي توانيد دور بريزيد پاك كنيد . اين پاكسازي جهت از بين بردن مواد آلوده از منطقه اي كه شما در آن قرار خواهيد گرفت صورت مي پذيرد . منطقه پاكسازي شده بايد حداقل تا 5/1 متر پشت منطقه پناهگاه شما امتداد يابد .
● رفع آلودگي از هر ماده اي كه شما به سرپناه مي آوريد . اين مواد شامل علف ها يا شاخ و برگهايي است كه شما براي عايق كاري يا تهيه تختخواب استفاده مي كنيد و بخش خارجي لباس هاي شما ( مخصوصاً كفش ها ) . اگر آب وهوا اجازه داد لباس هاي شما به شدت آلوده شده بود‌، شما ممكن است بتوانيد بعداً آن را بازيابي كنيد ( بعد از ، از بين رفتن راديواكتيويته ) هنگامي كه پناهگاه را ترك مي كنيد . اگر لباس خشك است ، شما مي توانيد با تكاندن آن در خارج از ورودي پناهگاه آن را رفع آلودگي كنيد تا غبار راديواكتيو را بزداييد . شما مي توانيد از هر نوع آب ، حتي آب آلوده شده ، جهت زدودن مواد حاصل از باران اتمي استفاده كنيد . به سادگي ماده را داخل آب كنيد و تكان دهيد تا آب آن گرفته شود . آن را نچلانيد ، زيرا اين عمل سبب مي شود كه مواد راديواكتيو در لباس گير كند .
● در صورت امكان و بدون اين كه پناهگاه درست كنيد ، بدن خود را با آب وصابون بشوييد ، حتي اگر آب در دسترس شما آلوده باشد . اين شستشو بسياري از ذرات راديواكتيو مضر كه ممكن است سبب سوختگي هاي بتا يا ساير آسيب ها گردند را مي زدايد . اگر آب در دسترس نيست ، صورت و ساير بخشهاي آشكار پوست را تميز كنيد تا ذرات و غبارهاي آلوده شده از روي آنها پاك شوند . شما ممكن است صورت خود را با يك تكه پارچه تميز يا يك مشت پر از مواد غير آلوده تميز كنيد .
● به محض آماده شدن سرپناه ، در آن دراز بكشيد ،‌گرم بمانيد و بخوابيد و تا جايي كه امكان دارد در پناهگاه استراحت كنيد .
● وقتي كه استراحت نمي كنيد ، با ريختن نقشه فعاليتهاي آيندة خود ، خواندن نقشه ها يا با نرم تر كردن پناهگاه خود را سرگرم نگه داريد .
● در صورت احساس تهوع و علائم بيماري پرتوزايي دچار اضطراب نشويد . خطر اصلي كه شما را تهديد مي كند دچار عفونت شدن است ، هيچ درمان مشخصي براي بيماري ناشي از پرتوزايي وجود ندارد . استراحت كردن ،‌ نوشيدن مايعات ، انجام هر كار در زماني كه مانع استفراغ شود ، حفظ ذخيزه غذايي بدن و جلوگيري از در معرض بيشتر قرار گرفتن به شما كمك مي كند تا از دچار عفونت شدن جلويگري كنيد و درمان شما نيز كمك مي كند . حتي دور كمي پرتو مي تواند سبب شود اين علائم كه ممكن است در مدت زمان كوتاهي ناپديد شوند آشكار گردند .
جدول زماني در معرض اشعه قرار گرفتن

در جدول زماني زير اطلاعات مورد نياز جهت اجتناب از دريافت دوز خطرناك ارائه شده است و به شما اجازه مي دهد تا خود را با مشكلات تطبيق دهيد .
● به مدت 4-6 روز بعد از پرتاب آخرين بمب بطور كامل منطقه را ترك كنيد .
● يك آشكار شدن مختصر جهت پيدا كردن آب در سومين روز مجاز است ، اما اين آشكار شدن نبايد بيش از 30 دقيقه طول بكشد .
● يك آشكار شدن و در معرض قرار گرفتن به اندازه اي نه بيشتر از 30 دقيقه در روز هفتم .
● يك در معرض قرار گرفتن نه بيشتر از يك ساعت در روز هشتم .
● آشكار شدن و در معرض قرار گرفتن به اندازه 2-4 ساعت از روز نهم تا روز دوازدهم .
● كارهاي معمولي و سپس استراحت كردن در پناهگاه حفاظت شده از روز سيزدهم .
● در تمامي موارد آشكار شدن و در معرض قرار گرفتن خود تا جاي ممكن مختصر كنيد . فقط براي نيازمنديهاي ضروري خود كه حتماً بايد به آنها عمل كنيد از پناهگاه خارج شويد . پس از هر بار بيرون آمدن به رفع آلودگي از خود بپردازيد .
زمان هاي بيان شده در بالا دست پايين گرفته شده اند . اگر بعد از اولين يا دومين روز مجبور شديد از پناهگاه بيرون برويد ، مطمئن شويد كه اين بيرون رفتن از ميزاني كه واقعاً مورد نياز است طولاني تر نشود .
تهيه آب

در يك منطقه آلوده شده به باران اتمي ، منابع آب موجود ممكن است آلوده شوند . اگر شما براي حداقل 48 ساعت قبل از نوشيدن هر آبي صبر كنيد تا مواد راديواكتيو غير فعال شوند و ايمن ترين منبع آبي ممكن را انتخاب نماييد ، شما به مقدار زيادي خطر خوردن مقدار راديواكتيو مضر را كاهش مي دهيد .
هر چند فاكتورهاي زيادي ( مسير وزش باد ، بارش باران ، رسوب ) بر انتخاب يك منبع آب از طرف شما مؤثر هستند ، به راهنماييهاي زير توجه كنيد :
ايمن ترين منابع آبي

آب چشمــه ها ، چاه ها يا ساير منابع زير زميني كه از ميان فيلترهاي طبيعي عبور مي كند ، ايمن ترين منابع آبي به حساب مي آيند . آبي كه در لوله ها يا ظروف خانه هاي متروك يا آب انبارها و سردابها يافت مي شود ، نيز از ذرات راديواكتيو پاك است . اين آب پاكيزه بوده و براي خوردن مناسب است ، هر چند شما بايد تمهيداتي را براي مقابله با عوامل باكتريايي موجود در آب به كار ببنديد .
برفي كه از عمق 15 سانتيمتري يا بيشتر در زمان ريزش باران اتمي بر سطح بيرون كشيده مي شود نيز يك منابع آبي ايمن است .
رودخانه ها و نهرها

آب رودخانه ها و نهرها بعد از چندين روز از آخرين انفجار هسته اي به دليل رقيق شدن از آلودگي هاي هسته اي پاك مي شود . در صورت امكان ،‌ چنين آبي را قبل از نوشيدن با فيلتر كردن از ذرات راديواكتيو پاك كنيد . بهترين روش فيلتراسيون اين است كه حفره هاي رسوب حفر كنيد يا ظروفي در كنار منبع آبي قرار دهيد تا آب به داخل آن ظروف تراوش نموده و مواد آلوده اتمي كه در آب وارد شده اند زدوده مي شوند . اين روش بيش از 99 % راديواكتيويته آب را از بين مي برد . شما بايد حفره را بپوشانيد از آلوده شدن بيشتر آن جلوگيري كنيد . تصوير 9-6 را به عنوان يك مثال از فيلتر آبي مشاهده نماييد .
آب راكد

آب خليج ها ، استخرها ، حوضچه ها و ساير منابع آبي ساكن از همه آلوده تر به نظر مي رسند ، هر چند كه بيشتر مواد راديواكتيو آنها و ايزوتوپهاي راديواكتيو با دوره عمر طولاني درته آن رسوب مي كنند . از يك تكنيك ته نشين سازي براي تصفيه اين آب استفاده كنيد . اول ، يك سطل يا ظرف عميق ديگري را تا سه چهارم از آب آلوده پر كنيد . سپس مقداري خاك از عمق 10 سانتيمتري يا بيشتر زير سطح زمين برداريد و با آب مخلوط كنيد . براي هر 10 سانتيمتر آب از حدود 5/2 سانتيمتر خاك استفاده كنيد . آب را به هم بزنيد تا زماني كه ببينيد بيشتر ذرات خاك در آب معلق هستند و اجازه دهيد تا مخلوط براي حداقل 6 ساعت رسوب كرده بيشتر ذرات راديواكتيو را با خود رسوب مي دهند و روي آنها را مي پوشانند . سپس شما مي توانيد از آب تميز موجود در بالا را خالي كنيد . اين آب را با يك فيلتر تصفيه كنيد .
تمهيدات اضافي

به عنوان يك تمهيد اضافي در برابر بيماري ها ، به همه آبها قرص تصفيه آب كه در كيت مخصوص زنده ماندن در شرايط سخت است بزنيد يا اين كه آن را بجوشانيد .
تهيه غذا

هر چند تهيه غذاي قابل خوردن در يك منطقه آلوده به پرتوهاي راديواكتيو كاري مشكل است ، اما غير قابل حل نيست . شما جهت تهيه و انتخاب جيره هاي غذايي و غذاهاي محلي نيازمند اين هستيد كه از اقدامات ويژه اي پيروي كنيد . به دليل اين كه بسته بندي محكم از جيره هاي غذايي خودرابا هر غذايي كه شما مي توانيد در خارج از پناهگاه پيدا كنيد تكميل نماييد . بيشتر غذاهايي كه شما ممكن است در ساختمانهاي متروك پيدا كنيد . بعد از رفع آلودگي شدن قابل استفاده هستند . اين ها شامل غذاهاي كنسروي و بسته بندي شده مي شود كه بعد از برداشتن ظرف آنها يا تميز كردن يا شستن آنها از مواد راديواكتيو پاك مي شوند . اينها شامل غذاهايي مي شود كه در هر ظرف بسته نگهداري شده اند يا در منطقه محافظت شده اي ذخيره شده اند ( مانند زيرمين ها و سرداب ها ) ، اگر شما آنها را قبل از خوردن بشوييد . تمامي ظروف غذا را قبل از لمس كردن بشوييد يا تميز كنيد تا از آلودگي بيشتر جلوگيري نماييد .
اگر مقداري كافي غذاي آماده درمنطقه نبود ، شما بايد رژيم غذاي خود را با منابع غذايي محلي تكميل كنيد . منابع غذايي محلي شامل گياهان و جانوران مي شود .
جانوران به عنوان يك منبع غذايي

اين طور فرض كنيد كه تمامي حيوانات بدون توجه به عادت دادن آنها و شرايط زندگيشان در معرض پرتوهاي راديواكتيو قرار گرفته اند . اثرات پرتوزايي بر حيوانات مانند اثــرات آن بر انسان است . پس بيشتـر حيوانات وحشي كه در يك منطقه بــاران اتمــي قرار مي گيرند . اغلــب دچار مريضـي يا مرگ ناشي از پرتوزايي در طي اولين ماه بعد از انفجار هستــه اي مي گردند . همچنين حيوانات ممكن است از مواد راديواكتيو مضر در امان نبوده باشند ، شما بايد زماني كه از آنها به عنوان يك منبع غذايي استفاده نماييد كه ساير منابع در دسترس نبوده باشند ، شما بايد زماني كه از آنها به عنوان يك منبع غذايي استفاده نماييد كه ساير منابع در دسترس نباشند . با آماده سازي دقيق و با پيروي كردن از چندين اصل مهم ، مي توان از حيوانات بعنوان يك منبع غذايي خوب استفاده كرد .
اول ، از خوردن حيواني كه به نظر مي رسد مريض است اجتناب كنيد . اين ممكن است به دليل مسموميت راديواكتيوي دچار يك عفونت باكتريايي گسترش يابنده شده باشد . گوشت آلوده ، حتي اگر خوب پخته باشد ، مي توانند سبب بيماري يا مرگ شوند اگر خورده شوند .
حيوانات را با دقت پوست بكَنيد تا از آلوده شدن داخل بدن حيوان به مواد راديواكتيو موجود بر پوست باشيم جلوگيري كنيد . از خوردن گوشت نزديك به استخوانها و مفاصـل اجتناب كنيد ، زير اسكلت حيوان حاوي بيش از 90 % راديواكتيويته است . بافت ماهيچه اي حيوان براي خوردن بي ضرر است . قبل از پختن آن ، گوشت را از استخوان جداكنيد و حداقل يك ضخامت 3 ميليمتري از گوشت را بر روي استخوان باقي بگذاريد . تمامي ارگانهاي داخلي ( قلب ، كبد وكليه ها ) را دور بريزيد ، زيرا آنها حاوي غلظت زيادي از بتا و گاماي راديواكتيو هستند .
گوشت را به اندازه اي بپزيد كه خوب پخته شود . براي اطمينان از خوب پخته شدن گوشت ، آن را به ورقه هاي با 13 ميليمتر ضخامت ببُريد . چنين برشهايي همچنين زمان طبخ كردن را كاهش مي دهد و سبب صرفه جويي در مصرف سوخت مي شود .
وسعت آلودگي در ماهيها و آبزيان بسيار بيشتر از حيوانات خشكي است . اين موضوع همچنين در مورد گياهان آبي نيز صدق مي كند ،‌ مخصوصاً در مناطق ساحلي ، از منابع غذايي آبي فقط در شرايط اضطراري استفاده كنيد .
همه تخم ها ،‌ حتـي اگر در زمان ريزش باران اتمي گذاشته شده باشند براي خوردن ايمن هستند . كاملاً از خوردن شير هر حيواني در منطقه آلوده اجتناب كنيد ، زيرا حيوانات مقدار زيادي از راديواكتيويته موجود در گياهاني كه مي خورند را جذب مي كنند .
گياهان به عنوان منابع غذايي

آلودگي گياهان بر اثر فرو نشستن باران اتمي بر سطح خارجي آنها يا بر اثر جذب عناصر راديواكتيو از ريشه هايشان خارج ايجاد مي شود . اولويت انتخاب شما در بين غذاهاي گياهي بايد با سبزيجات مانند سيب زميني ، شلغم ،‌ هويج و ساير گياهاني باشد كه بخش خوراكــي آنها در زير زميــن مي رويند . اينهـا براي خوردن از همه ايمن تر هستند زيرا شما مي توانيد آنها را بشوييد و پوست آنها را بكَنيد .
دوم مي توانيد از گياهاني استفاده كنيد كه خوراكي هستند و شما مي توانيد با شستن يا پوست كندن آنها آلودگي آنها را از بين ببريد . مثالهايي از آنها عبارتند از : موز ، سيب زميني ، سيب ، گلابي وحشي و ساير ميوه ها و سبزيجات مشابه . گياهان و سبزيجات با پوست نرم كه شما نمي توانيد پوست آنها را بكَنيد يا با شستن آنها رفع آلودگي كنيد ، ممكن است سومين انتخاب شما از منبع غذايي اضطراري باشد .
مؤثر بودن رفع آلودگي با ساييدن ناهموار بودن سطح ميوه متناسب است . ميوه هاي با سطح نرم بيش از 90 % آلودگي خود را بعد از شستشو از دست مي دهند ، در حالي كه گياهان با سطح ناهموار فقط حدود 50 % آلودگي از بين مي رود .
گياهان با سطح ناهموار ( مانند كاهو ) را فقط به عنوان آخرين ذخيرة غذايي مورد استفاده قرار دهيد ، زيرا شما نمي توانيد به طور مؤثري با پوست كندن يا شستشو آنها را رفع آلودگي كنيد . ساير غــذاها كه به سختي به وسيله شستشو با آب رفع آلودگي مي شوند شامل ميوه هاي خشك شده ( انجير ، آلو خشك ، هلو ، زردالو و گلابي ) و دانه هاي سويا مي باشند .
در مجموع شما مي توانيد از هر غذاي گياهي كه آماده استفاده است ، استفاده كنيد . اگر بتوانيد بطور مؤثري آنها را رفع آلودگي كنيد ، مخصوصاً اگر در طي يا بعد از ريزش باران اتمي مورد استفاده قرار گيرند . ازاستفاده كردن از اين گياهان براي غذا اجتناب كنيد مگر در موارد اضطراري .
محيط بيولوژيك

استفاده از عوامل بيولوژيك ، امري واقعي است . خود را براي زنده ماندن آماده كنيد بوسيله كاركُشته شدن در وظايف تعيين شده در دستورالعمل مخصوصي وظايف عمومي يك سرباز ( SMCTS ) . بدانيد كه چه چيزي شما مي خواهيد انجام دهيد تا از خودتان در مقابل اين عوامل حفاظت كنيد .
عوامل بيولوژيك و اثرات آنها

عوامل بيولوژيك ميكروارگانيسم هايي هستند كه سبب ايجاد بيماري در بين پرسنل ، حيوانات يا گياهان مي شوند . آنها همچنين مي توانند سبب خراب شدن مواد بشوند . اين عوامل به دو دستــه پاتوژن ها ( كه معمـولاً جرم ناميده مي شوند ) و توكسين تقسيم مي شوند . پاتوژن ها ميكروارگانيسم هاي زنده اي هستند كه سبب ايجاد بيماري هاي كُشنده يا ناتوان كننده مي شوند . باكتــري ها ، ريكتسيــاها ، قارچ ها و ويروس ها در دايــره عوامل پاتـوژن قرار مي گيرند .توكسين ها سمومي هستند كه از گياهان ،‌ حيوانات يا ميكرو ارگانيسم ها به طور طبيعي توليد مي شوند . تسليحـات بيولوژيك توكسيني ممكن است شامل گستره اي متنوع از نروتوكسيــن ها ( كه سيستم اعصاب مركزي را مورد حمله قرار مي دهند ) و سيتو توكسين ها ( كه سبب مرگ سلول مي شوند ) مي باشند .
جرم ها

جرم ها ارگانيسم هاي زنده اي هستند . بعضي ملتها در گذشته از آنها به عنوان سلاح استفاده كرده اند . فقط جرم هاي اندكي مي توانند يك عفونت را آغاز كنند ،‌ مخصوصاً اگر به داخل ريه ها استنشاق شوند . به دليل اندازه كوچك و وزن كم جرم ها ، باد مي تواند آنها را تا فاصله دوري منتشر كند ؛ آنها همچنين مي توانند وارد محل هايي بشوند كه فيلترندارند يا درز گرفته نشده اند . به دليل اين كه ساختمانها و ظروف ميتوانند جرم ها را در خود نگه دارند ، غلظت جرم ها در داخل آنها بيشتر است . جرم ها بلافاصله بدن را تحت تأثير قرار نمي دهند . آنها بايد داخل بدن پخش شوند و بر سيستم دفاعي بدن غلبه كنند . به اين پروسه مرحله انكوباسيون مي گويند . اين زمان بسته به آن جرم ممكن است كه چند ساعت تا چند ماه مختلف باشد . بيشتر جرم ها بايد داخل بدن ميزبان زندگي كنند تا زنده بمانند و رشد كنند . عوامل جوّي مثل باد ، باران ، سرما و اشعه خورشيد سريعاً آنها را از بين مي برد . بعضي جرم ها مي توانند كپسول حفاظتي يا اسپور تهيه كنند كه به زنده ماندنشان در خارج از بدن ميزبان كمك مي كند . عوامل اسپور ساز يك خطر با طول عمر زياد هستند كه شما بايد منطقه آلوده شده توسط آنها را رفع آلودگي كنيد تا آنها بي اثر گردند . خوشبختانه بيشتر عوامل زنده اسپور ساز نيستند . آنها بايد حداكثر تا يك روز پس از پخش شدن براي خود ميزباني پيدا كنند ، در غير اين صورت خواهند مُرد . جرم ها سه راه اصلي براي ورود به بدن شما دارند : از طريق مجاري تنفسي ، از طريق شكاف در پوست ، از طريق دستگاه گوارش ، عوارض آلودگي بسته به نوع بيماري متفاوت است .
توكسين ها

توكسينها موادي هستند كه گياهان ،‌ جانوران يا جرم ها بطور طبيعي توليد مي كنند . اينها توكسين هايي هستند كه در واقع به انسان آسيب مي زنند نه باكتري . بوتولين ، كه توليد بوتوليسم مي كند يك مثال از آنهاست . در علم پيشرفته اين قدرت به دست آمده تا مقدار زيادي از اين مادة سمي را بدون استفاده از ميكروب توليد كنندة اين سم توليد نمود . توكسين ها ممكن است اثراتي مشابه عوامل شيميايي ايجاد كنند . مصدومين بر اثر سم ممكن است به كمكهاي اوليه در مقابل عوامل شيميايي پاسخ ندهند . توكسين ها مانند جرم ها وارد بدن مي شوند . با اين حال ، بعضي توكسين ها بر خلاف جرم ها مي توانند به پوست بريده نشده نيز نفوذ كنند . عوارض اغلب سريعاً ظاهر مي شوند ، در حالي كه هيچ دوره انكوباسيوني وجود ندارد . بعضي توكسين ها حتي در دوزهاي خيلي كم نيز بسيار كُشنده هستند . عوارض ممكن است شامل هر يك از موارد زير باشد :
● سرگيجه
● گيج شدن رواني
● تار شدن ديد يا دوبيني
● كرختي يا احساس خارش در پوست
● فلج شدن
● تشنج
● جوش يا تاول
● سرفه كردن
● تب
● درد مفاصل
● خستگي
● تهوع ، استفراغ يا اسهال
● خونريزي از شكاف هاي بدن
● خون در ادرار ، مدفوع يا بزاق
● شوك
● مرگ
تشخيص عوامل بيولوژيك

تشخيـص عوامل بيولوژيك به دليل طبيعت خود عوامل بيولوژيكي كاري مشكل است . شما با هيچ يك از حواس پنجگانه نمي توانيد وجود آنها را تشخيص دهيد . اغلب ، اولين علامت وجود عوامل بيولوژيك همان عوارض است كه مصدوم در مقابل عامل از خود نشان مي دهد . بهترين شانس شما براي تشخيص عوامل بيولوژيك قبل از انكه آنها بتوانند بر شما اثر بگذارند اين است كه ابـزار پخش كردن آنها را تشخيص دهيد . سه وسيله اصلي پخش عبارتند از :
● مهمات از نوع انفجاري . اينها ممكن است بمب ها يا راكتهايي باشند كه انفجار آنها آسيب فيزيكي خيلي كم به همراه دارد . انفجار يك ابر كوچك از مايع يا پودر را در منطقه اصابت به همراه دارد . اين ابر سپس ناپديد مي شود ؛ سرعت ناپديد شدن به عوارض طبيعي و آب و هواي منطقه بستگي دارد .
● مخازن اسپري كننده يا ژنراتورها . هواپيماها يا خودروهاي داراي مخازن اسپري كننده يا ژنراتورهاي آنروسل در سطح زمين يك ابر آنروسل از عوامل بيولوژيك توليد مي كنند .
● ناقلين . حشراتي مثل پشه ها ، كك ها ، شپش ها و كنه ها عوامل پاتوژن را پخش مي كنند . وجود مقدار زيادي از انها ممكن است نشانگر اين باشد كه از عوامل بيولوژيك در منطقه استفاده شده است .
علامت ديگري از حمله بيولوژيك وجود مواد غير طبيعي بر سطح زمين يا گياهان مريض به نظر رسيدن گياهان ، گياهان زراعي يا حيوانات است .
تأثير آب وهوا و عوارض طبيعي

اطلاعــات شما درباره اين كه آب وهوا و عوارض طبيعي بر عوامل اثر مي گذارند مي تواند به شما كمك كند تا از آلوده شدن با عوامل بيولوژيك اجتناب كنيد . فاكتورهاي آب و هوايي اصلي كه بر عوامل بيولوژيك اثر مي گذارند عبارتند از : نور خورشيد ، باد ونزولات آسماني . ذرات آنروســل پخش شده بيشتر مايل هستند تا در مناطق پست قرار گرفته جمع شوند ، مانند مه صبحگاهي .
نور خورشيد حاوي اشعه هاي مرئي و ماوراي بنفش است كه سريعاً بيشتر جرمهايي كه به عنوان عوامل بيولوژيك استفاده مي شوند را مي كُشد . با اين حال ، پوشش طبيعي يا مصنوعي مي تواند بعضي عوامل را از نور خورشيد در امان نگاه دارد . بعضي گونه هاي جهش يافته مصنوعي نيز از ميان عوامل بيولوژيك نسبت به نور خورشيد مقاومند . سرعت وزش بالاي باد ، پخش شدن عوامل بيولوژيك را سريعتر كرده ، غلظت آنها را كاهش مي دهد و آنها را خشك مي كند . هر قدر عوامل با باد بيشتر دور شوند ، آن عوامل كمتر مؤثر خواهد بود . به دليل رقيق شدن غلظت و مُردن پاتوژن ها . با اين حال خطر منطقه اي كه در مسير وزش باد قرار دارد نيز جدي بوده و شما نمي توانيد آن را ناديده بگيريد .
رسوب يافتن نيز نوعي عمل است كه در طي آن به دنبال يك بارش سنگين عوامل بيولوژيكي از هوا شسته مي شوند و كمتر به منطقه اي كه در مسير باد مي رسند . با اين حال ، عامل ممكن است در همان جايي از زميني كه رسوب پيدا كرده نيز خيلي مؤثر باشد .
حفاظت در برابر عوامل بيولوژيكي

اگر مايـل به اين هستيد كه سلامت خود را حفظ كنيد به عوامل بيولوژيك توجه كنيد . البته هچ دليلي براي به وحشت افتادن وجود ندارد . شما مي توانيد آسيب پذيري خود را به عوامل بيولوژيك به انجام ايمني سازي هاي متداول ، دوري از مناطق آلوده و كنترل جوندگان و موجودات موذي كاهش دهيد . شما بايد همچنين از اقدامات درماني اوليه مناسب جهت درمان زخم ها استفاده كنيد و فقط از منابع آب و غذاي رفع آلودگي شده مناسب بهره ببريد . شما بايد به اندازه كافي بخوابيد تا از دچار سستي و رخوت شدن جلوگيري نماييد . شما بايد همواره از اقدامات رفع آلودگي سازي مناسب استفاده كنيد .
اگر شما ماسك حفاظتي نداشته باشيد ، همواره سعي كنيد تا صورت خود را با يك تكه پارچه بپوشانيد تا از خود در برابر عوامل بيولوژيك آنروسل حفظ كنيد . گرد و غبار ممكن است حاوي انواعي از عوامل بيولوژيك باشد ؛ در هنگام وجود گرد و غبار در هوا از ماسك استفاده كنيد .
يونيفـرم و دستكش شما را در مقابــل گـزش ناقلان عوامل بيولوژيك ( پشه ها و كنه ها ) كه بيماري را انتقال مي دهند ، حفظ مي كنند . كاملاً دكمه هاي لباس خود را ببنديد و شلوار خود را داخل پوتين بكنيد . يك روپوش شيميايي حفاظت كننده بپوشيد ، در صورت امكان ، زيرا آن بهتر از شما حفاظت مي كند . پوشاندن پوست بدن شانس ورود عوامل را از طريق شكافها و بريدگي هاي موجود بر سطح بدن به داخل بدن كاهش مي دهد . همواره حداكثر استانداردهاي بهداشت پرسنل و ضد عفوني سازي را رعايت كنيد تا از پخش شدن ناقلين جلوگيري كنيد .
با آب و صابون هر زماني كه امكان داشت حمام كنيد . از صابونهاي آنتي باكتريال در صورت امكان استفاده نمائيد . سر و بدن خود را بشوييد و زير ناخنهاي خود را تميز كنيد . دندانها ، لثه ها ، زبان و سقف دهان را مستمراً تميز كنيد . لباسهاي خود را در صورت امكان در آب و صابون داغ بشوييد . اگر نمي توانيد لباسهايتان را بشوييد . آنها را در فضاي باز و زير آفتاب پهن كنيد و اجازه دهيد كه نور آفتاب ميكرو ارگانيسم ها را از بين ببرد . بعد از يك حمله توكسيني بدن خود را با استفاده از كيت M258A2 را ( در صورت در دسترس بودن ) همانند حملات شيميايي رفع آلودگي كنيد يا اينكه بدنتان را با آب و صابون بشوييد .
پناهگاه

شما مي توانيد به تهيه پناهگاه در هنگام وجود آلودگي هاي بيولوژيك با استفاده از همان تكنيكهايي كه در فصل 5 شرح داده شده بپردازيد . البته براي كاهش دادن به احتمال آلودگي بيولوژيك بايد تغييرات اندكي در نحوة تهيه پناهگاه داد . از ساختن پناهگاه در زمينهاي پست و گود اجتناب كنيد . ذرات معلق در هوا بيشتر در اين گودي ها جمع مي شوند . از ساختن پناهگاه در مناطق سرسبز اجتناب كنيد زيرا گياهان ،‌ سايه و مقدراي حفاظت براي عوامل بيولوژيك فراهم مي آورد . از استفاده كردن از گياهان در ساختن پناهگاه اجتناب كنيد . ورودي پناهگاه را به صورت زاويه 90 درجه در مقابل بادهاي متداول قرار دهيد . چنين عملي ورود ذرات معلق در هوا را به داخل محدود مي كند و از راكد ماندن هوا در داخل پناهگاه جلوگيري مي كند . هميشه پناهگاه خود راتميز نگه داريد .
تهيه آب

تهيه آب در شرايط بيولوژيك كاري سخت مي باشد ، اما كاري غير ممكن نيست . هر موقع كه امكان داشت سعي كنيد از آبي استفاده كنيد كه در يك ظرف در بسته قرار داشته است . شما مي توانيد اين اطمينان را داشته باشيد كه آب داخل ظرف در بسته آلوده نشده است . قبل از برداشتن آب از داخل ظرف سطخ آن را با آب و صابون بشوييد يا اينكه براي 10 دقيقه بجوشانيد .
اگر آب در ظرف در بسته فراهم نبود ، انتخاب بعدي شما آن هم فقط در شرايط اضطراري استفاده از آب چشمه است . در اين حالت نيز آب قبل از نوشيدن براي فقط 10 دقيقه بجوشانيد . در مدت جوشاندن روي آب را بپوشانيد تا از آلوده شدن بوسيله عوامل بيماري زاي معلق در هوا جلوگيري كنيد . آخرين انتخاب شما آن هم در شرايط بسيار اضطراري استفاده از آب راكد مي باشد . عوامل ناقل بيماري و جرمها به راحتي در آب راكد زنده مي مانند . اين آب را تا اندازه اي كه امكان دارد بجوشانيد تا همه ارگانيسم ها كُشته شوند . سپس آب را از يك تكه پارچه عبور دهيد تا عوامل ناقل كشته شده از آب جدا شده و در تمامي موارد از قرصهاي تصفيه آب استفاده كنيد .
تهيه غذا

تهيه غذا نيز مانند تهيه آب كاري غير ممكن نيست ، اما شما بايد تمهيدات ويژه اي را تدارك ببينيد . جيرة رزمي شما به صورت سر بسته است و شما مي توانيد اين را فرض كنيد كه آلوده نشده است، شما همچنين مي توانيد فرض كنيد كه ظروف سربسته يا بسته هاي غذاي آماده آلوده نشده اند. براي اطمينان از سلامت آنها تمامي ظروف غذا را به وسيله شستن با آب و صابون يا جوشاندن ظرف در آب به مدت 10 دقيقه رفع آلودگي نماييم .
شما مي توانيد فقط در شرايط اضطراري جيرة غذايي خود را با گياهان يا حيوانات بومي تكميل كنيد . هر چه كه شما براي تهيه غذا انجام مي دهيد هيچ تضميني وجود ندارد كه تمامي عوامل بيولوژيك با پخته شدن كشته شوند . به خاطر داشته باشيد كه شما مي توانيد مدت زيادي بدون غذا زنده بمانيد اما خوردن غذاي‌آلوده ممكن است سبب مرگ شما شود .
اگر شما بايد از غذاي محلي استفاده مي كنيد ، فقط گياهان و جانوراني را كه سالم به نظر مي رسند انتخاب كنيد . ناقلان شناخته شده بيماري ها مانند موشها يا ساير جانداران موذي را هرگز انتخاب نكنيد . گياهان را همان طور انتخاب و آمادة خوردن نماييد كه در منطقه راديواكتيو انجام مي دايد . جانوران را نيز مانند گياهان آماده نماييد . همواره در زماني كه به جانوران يا گياهان دست مي زنيد از دستكش يا لباس محافظ استفاده نماييد . تمامي غذاهاي گياهي و جانوري را فقط با جوشاندن طبخ كنيد . تمامي غذاها را حداقل به مدت 10 دقيقه بجوشانيد تا همه عوامل بيماري زا كشته شوند . هرگز سعي نكنيد كه غذاهاي بومي را سرخ كرده ،‌ تنوري كنيد يا كباب پز نماييد . هيچ تضميني وجود ندارد كه تمامي بخشهاي عفوني شده به دماي مورد نياز براي كشته شدن تمام عوامل بيماري زا برسد . از خامخواري بپرهيزيد .
محيط شيميايي

وجود سلاحهاي شيميايي امري واقعي است . اين سلاحها مي توانند مشكلات گسترده اي ايجاد كنند اما شما مي توانيد با تجهيزات ، دانش و آموزش مناسب بر اين مشكل غلبه كنيد . به عنوان يك نفر كه زنده باقي مانده است ، اولين خط دفاعي شما در مقابل عوامل شيميايي اين است كه در زمينه آموزشهاي انفرادي مربوط به جنگ نوين ماهر شويد . اين شامل مهارت يافتن در زمينه پوشيدن ماسك و لباس محافظ ، رفع آلودگي كردن از پرسنل ، تشخيص عوارض عوامل شيميايي SMCT اين موضوعات را پوشش مي دهد . اگر شما در زمينه اين موضوعات مهارت كافي نداشتيد ، شانس بسيار كمي براي زنده ماندن در يك محيط شيميايي داريد .
موضوعاتي كه در زير بيان مي گردند نمي توانند جايگزين هيچيك از وظايف انفرادي گردند كه شما بايد در زمينه آنها ماهر گرديد . SMCT در مورد عوامـل شيميايي مختلف ، اثرات آنها و كمكهاي اوليه براي درمان اين عوامل بحث مي كند . اطلاعات ارائه شده درزير با اين فرض ارائه گرديده اند كه شما در زمينه استفاده از تجهيزات حفاظتي شيميايي ماهر بوده و عوارض مختلف شيميايي را مي دانيد .
تشخيص عوامل شيميايي

بهترين روش براي تشخيص عوامل شيميايي استفاده از آشكار ساز عوامل شيميايي است . اگر آشكار ساز داريد از آن استفاده نماييد . البته در يك شرايط خاص و ويژه به احتمال زياد شما بايد از حواس فيزيكي خود براي تشخيص استفاده كنيد . شما بايد هوشيار بوده و قادر باشيد تا هر علامتي كه بيانگر استفاده از سلاحهاي شيميايي است را تشخيص دهيد . عوامل عمومي نشانگر حضور عوامل شيميايي عبارتند از : ريزش اشك ، سخت شدن تنفس ، سرفه ، خارش ، شوك و گيجي . در مورد عواملي كه شناسايي آنها خيلي سخت است شما بايد دنبال عوارض آنها در اعضـاء بدن افراد موجود بگرديد . محيط اطراف شما نيز علائم با ارزشي ارائه مي كند كه به تشخيص حضور عوامل شيميايي كمك مي كند . مثلاً حيوانات مُرده ، افراد مريض يا افراد و حيواناتي كه رفتاري غير طبيعي از خود نشان مي دهند .
حــس بويايــي شمـا ممكن است در مورد بعضي عوامل شيميايي به شما هشدار دهد ، اما اغلب عوامل بي بو هستند . بوي سبزه يا يونجه تازه چيده شده ممكن است علامت حضور عوامل شيميايي باشد . اغلب عوامل بودار عامل خون هستند .
ديدن نيز در تشخيص عوامل شيميايي به شما كمك مي كند . بيشتر عوامل شيميايي جامد يا مايع داراي رنگ هستند . در حال گاز ، شما مي توانيد بعضي عوامل شيميايي را به صورت يك مه رقيق يا نازك بر بالاي منطقه دقيقاً بعد از انفجار بمب ببينيد . با مشاهده عوارض بر سايرين يا با مشاهده وسايل پخش عوامل ، شما ممكن است قادر باشيد تا وجود عوامل را تشخيص دهيد . گاز موستارد در حالت مايع به صورت لكه هاي روغني بر برگها يا روي ساختمان ها ديده شود .
صداي مهمات دشمن نيز علامت ديگري مبني بر وجود سلاحهاي شيميايي است . انفجارات بمبها با صداي خفه شده علامت خوبي است .
سوزش بيني يا چشم ها يا پوست يك هشدار مهم است تا شما بدن خود را از عوامل شيميايي دور نگه داريد . به علاوه وجود مزة عجيب در غذا ، آب يا سيگار ممكن است هشداري باشد مبني بر اين كه آنها آلوده شده اند .
حفاظت در مقابل عوامل شيميايي

به عنوان يك فرد زنده مانده همواره از مراحل عمومي زير ، جهت حفاظت از خود در برابر حملات شيميايي پيروي كنيد :
● از تجهيزات حفاظت كننده استفاده كنيد .
● در هنگام آلوده شدن دست به انجام كمكهاي فوري و درست توسط خود بزنيد .
● از رفتن به مناطقي كه عوامل شيميايي وجود دارند بپرهيزيد .
● هر چه سريعتر تجهيزات و بدن خود را رفع آلودگي كنيد .
ماسك و لباس محافظت كننده براي زنده ماندن شما كليدي هستند . بدون اينها ، شما شانس كمي براي زنده ماندن داريد . شما بايد از آن وسايل مراقبت كنيد و از آسيب ديدن آنها جلوگيري نماييد . همچنين بايد نحوة صحيح انجام اقدامات كمك رساني اوليه را به طور صحيح بدانيد و تمرين كنيد ، قبل از اينكه در معرض عوامل شيميايي قرار گيريد .
تشخيص عوامل شيميايي و دوري كردن از مناطق آلوده براي زنده ماندن شما بسيار مفيد است . از هر كيت آشكار ساز موجود جهت تشخيص استفاده كنيد تا زماني كه در يك شرايط سخت ويژه قرار گرفتيد به هر قيمتي كه شده سعي كنيد از مناطق آلوده دور شويد . شما مي توانيد پيش بيني كنيد كه در صورت آلوده شدن هر چه سريعتر با استفاده از اقدامات مناسب خود را پاك كنيد .
پناهگـــــــاه

اگر خود را در يك منطقه آلوده يافتيد ، سعي كنيد با سرعت هر چه تمام تر آنجا را ترك كنيد . به طرف مخالف باد حركت كنيد تا زمان كمتري صرف اين كنيدكه از منطقه اي كه باد از آنجا مي وزد خارج شويد . اگر شما نمي توانيد سريعاً منطقه را ترك كنيد و بايد يك پناهگاه بسازيد ، از تكنيكهاي ساخت پناهگاههاي طبيعي با اندكي تغيير استفاده كنيد . پناهگاه را در يك منطقه باز و دور از همه گياهان تهيه كنيد . تمامي خاكهاي برآمده را در منطقه پناهگاه بزداييد تا منطقه را رفع آلودگي كنيد . ورودي پناهگاه را بسته نگه داريد و با زاويه 90 درجه قرار دهيد تا از بادهاي موسوم محافظت شود . هرگز با چوبهاي آلوده شده آتش درست نكنيد . دود حاصل سمي است . هنگام ورود به پناهگاه بسيار دقت كنيد تا با خود آلودگي را وارد نكنيد .
تهيه آب

مانند محيط هسته اي و بيولوژيك تهيه آب در محيط شيميايي نيز مشكل است . مطمئناً ، آب موجــود در ظروف در بستــه بهترين و ايمن ترين منبع است . شما بايد هر چه مي توانيد از آن محافظت كنيد . مطمئن شويد كه ظرف را قبل از باز نمودن رفع آلودگي نماييد .
اگر توانستيد آب موجــود در ظرف در بسته پيدا كنيد ، سعي كنيد آب را از منابع بسته مانند لوله هاي آب زير زميني تهيه كنيد . شما مي توانيد از آب باران و برف نيز استفاده كنيد . اگر هيچ علامت آلودگي در آنها نديديد از آب تهرهاي با سرعت كم استفاده كنيد ، اما همواره ابتدا بايد وجود علائم آلورگي را كنتــرل كرده و هميشه آب را همان طور كه در بخش مربوط به محيط هسته اي شــرح داده شد فيلتر كنيد . علائم آلودگي منبع آب عبارتند از : بوهاي خارجي مثل سير ، خردل ، گرانيوم يا بادام تلخ ، لكه هاي روغني بر سطح آب يا كناره هاي آن و وجود ماهي يا حيوانات مُرده در سطح آب . اگر اين علائم ظاهر شد از آب استفاده نكنيد . هميشه آب را بجوشانيد تا تصفيه كنيد تا از وقوع عفونتهاي باكتريايي جلوگيري نماييد .
تهيه غذا

خوردن غذا در يك منطقه آلوده بسيار سخت است . شما مجبوريد براي خوردن ، ماسك خود را باز كنيد . اگر مي خواهيد چيزي بخوريد ، محلي را پيدا كنيد كه در آن با امنيت ماسك را بردايد . ايمن ترين منبع غذا همان جيره هاي رزمي است كه دربسته هستند . غذاهاي در بسته داخل قوطي ها يا بطري ها نيز امن هستند . تمامي ظروف غذاي در بسته را قبل از باز كردن رفع آلودگي كنيد ، در غير اين صورت غذا آلوده مي شود .