کلونوسکوپی

[sr hesabi]

به طور خلاصه :

پس‌روده‌بینی یا کولون‌بینی یا کولونوسکوپی (به انگلیسی: colonoscopy) معاینه و بررسی داخل کولون و انجام اقدامات تشخیصی و درمانی با دستگاه کولونوسکوپ را می‌گویند.
برای اینکار معمولاً ابتدا بیمار با مصرف مسهل یا تنقیه (انما) روده خویش را خالی می‌کند.
سپس با دستگاه کولونوسکوپ که لوله‌ای شکل بوده و سر آن دوربینی دارد از راه مقعد وارد روده بزرگ می‌شوند و به بررسی مخاط کولون و راست روده از نظر وجود زخم یا بدخیمی می‌پردازند. اغلب دستگاه‌های کولونوسکوپ امکان نمونه‌برداری همزمان از مخاط روده و ضایعات مشکوک را به پزشک می‌دهند.



مقدمه:

• 

کولونوسکوپی، تکنیکی برای بررسی آخرین قسمت دستگاه گوارش است که به آن کولون یا روده بزرگ هم میگویند. کولونوسکوپی، روش بی خطری است که اطلاعاتی در اختیارمان قرار می دهد که شاید تست های دیگری نتوانند آنها را گردآوری کنند. افرادی که به کولونوسکوپی احتیاج دارند معمولاً درباره این روش سوالات و نگرانی هایی دارند.
کولونوسکوپی به صورت قرار دادن وسیله به نام کولونوسکوپ در مقعد و هدایت آن به تمامی کولون می باشد.این روش معمولاً 20 دقیقه تا یک ساعت طول می کشد.

دلایل کولونوسکوپی:

شایعترین دلایلی که یک فرد ممکن است کولونوسکوپی انجام دهد عبارتند از:
· به عنوان تست غربالگری سرطان کولون
· خونریزی از راست روده ( رکتوم)
· تغییر عادات روده ای (مانند اسهال مداوم)
· آنمی ناشی از فقر آهن (کاهش سلول های خون به خاطر کمبود آهن)
· سابقه خانوادگی سرطان کولون
· به عنوان یک تست پیگیری در افراد مبتلا به پولیپ یا سرطان کولون
· دردهای مزمن یا بدون دلیل شکمی یا مقعدی
· یک تصویر غیرعادی از روده برای مثال هنگام تنقیه باریم (باریم انما) یا سی تی اسکن.

آمادگی برای کولونوسکوپی:

• 

قبل از کولونوسکوپی، کولون باید کاملاً پاک باشد تا پزشک بتواند نواحی غیرعادی را ببینید. برای خالی و پاک کردن کولون، فرد باید ملین قوی مصرف کند و روده اش را قبل از تست خالی کند.
پزشک دستورالعمل مناسب را به فرد برای آمادگی برای کولونوسکوپی می دهد. فرد باید کاملاً به آنها عمل کند.
قبل از انجام تست، حداقل به مدت یک روز نباید غذاهای سنگین و جامد میل کند. همچنین او باید روز قبل از ازمایش مقدار زیادی مایعات بنوشد. فرد می تواند تا چند ساعت قبل از آزمایش مایعات سبک و صاف بنوشد، برای مثال:
· آب
· عصاره های صاف شده(عصاره گوشت، مرغ یا سبزیجات)
· قهوه یا چای (بدون شیر)
· بستنی و یخ (Ices)
· ژله (ژله قرمز نباید مصرف شود)
روز یا شب قبل از کولونوسکوپی فرد در دو مرحله ملین مصرف می کند :
· یک قرص خوراکی
· پودری که با آب مخلوط می شود
بیشترین ملینی استفاده می شود Go-lytely® و Half-lytely® هستند. می توان به محلول کمی اسانس و طعم دهنده (درون بسته دارو) وجود دارد اضافه کرد تا بخشی از طعم ناخوشایند آن را کم کند. بیشتر پزشکان توصیه می کنند که طعم دهنده های دیگری به محلول اضافه نشود.
نگه داشتن محلول در یخچال شاید نوشیدن آن را آسان تر کند. نوشیدن این محلول شاید ناخوشایندترین بخش آزمایش باشد. فرد مدت کوتاهی بعد از نوشیدن محلول دچار اسهال آبکی و رقیق می شود. اگر کسی هنگام نوشیدن محلول دچار تهوع یا استفراغ شد، حتماَ باید پزشک خود را در جریان بگذارد.

داروها:

فرد می تواند تا روز کولونوسکوپی، داروهایی که تجویز شده اند را مصرف کند. پزشک بیمار را راهنمایی می کند تا مصرف کدام داروها را متوقف کند. همچنین بیمار باید اگر حساسیتی به دارو دارد پزشک را در جریان بگذارد.
بعضی از داروها خونریزی را اگر حین کولونوسکوپی، بیوپسی انجام دهد، افزایش می دهد.باید از پزشک نحوه و زمان قطع مصرف این داروها را پرسید. داروهایی مانند وارفارین(Warfarin/ Coumadin®) و کلوپیدروگرل(Clopidogrel/plavix®).

انتقال به منزل:

هنگام انجام کولونوسکوپی به بیمار مسکن و آرام بخش داده می شود، به همین دلیل باید یک همراه داشته باشد تا او را پس از تست به منزل انتقال دهد. هر چند فرد هنگامی که به خانه برود بیدار است ولی داروی مسکن می تواند باعث تغییر در واکنش ها، قضاوت و توانایی تصمیم گیری فرد شود کاملاً شبیه به تاثیر الکل.

• 

باید توقع چه چیزی را داشت؟

قبل از تست، پزشک آزمایش را به همراه عوارض احتمالی بررسی می کند و از بیمار می خواهد تا رضایت نامه ای را امضا کند.
پرستار سرمی به دست بیمار وصل می کند. در طول آزمایش، فشار خون و ضربان قلب بیمار، دائماً کنترل می شود.

روش انجام کولونوسکوپی:

دارو و مایعات از طریق سرم به بیمار داده می شود. خیلی از افراد هنگام تست می خوابند، بقیه هم بسیار آرام و معمولاً غیر هوشیار هستند.

• 

کولونوسکوپ لوله ی انعطاف پذیر و تقریباً به قطر انگشت اشاره است. وسیله ای، هوا را درون کولون پمپ می کند تا متسع شود و پزشک بتواند تمام پوشش روده را ببیند.
احتمالاً فرد احساس اتساع و نفخ خواهد کرد. بیمار نباید از خارج کردن گازهای شکم احساس شرمندگی کند و اگر ناراحت بود باید با پزشک درمیان بگذارد.
گاهی هنگام این آزمایش، پزشک بیوپسی (نمونه برداری) انجام می دهد یا پولیپ های را برمی دارد. پولیپ ها قسمتی از بافت هستند که رشد کرده اند و می توانند اندازه ای از نوک یک خودکار تا چندین اینچ (1Inch=2.54cm) داشته باشند. بیشتر پلیپ ها، خوش خیم(غیر سرطانی) هستند.
هرچند گاهی بعضی پولیپ ها اگر به مدت طولانی رشد کنند سرطانی می شوند. برداشتن پولیپ درد ندارد.

بهبودی بعد از کولونوسکوپی:

بعد ز کولونوسکوپی بیمار تحت نظر قرار می گیرد تا اثرات آرام بخش ها از بین برود. بیشترین شکایت و ناراحتی ز کولونوسکوپی ، بادکردگی و نفخ شکم است. همچنین ممکن است فرد به خاطر داروها احساس گیجی کند. بیمار نباید سرکار بازگردد و یا رانندگی کند. بیشتر افراد می توانند بعد از تست هر چه می خواهند بخورند. هم چنین بیمار باید از پزشک درباره زمان شروع مجدد داروهای رقیق کننده خون مثل آسپیرین(Aspirin) سوال کند.

عوارض کولونوسکوپی:

کولونوسکوپی روش بی خطر با عوارض نادری است ولی این عوارض ممکن است رخ دهند:
- خونریزی از نواحی که بیوپسی شده یا پولیپ ها برداشته شده است ولی معمولاً کم و قابل کنترل است.
- کولونوسکوپ می تواند باعث آسیب یا سوراخی در کولون شود. این عارضه جدی است ولی به ندرت رخ می دهد.
- ممکن است عوارض، ناشی از داروهای آرام بخش باشند.
- هر چند کولونوسکوپی بهترین آزمایش برای کولون است ولی ممکن است، ماهرترین پزشکان یک ناحیه غیرعادی را نبینند و از دست بدهند.
در صورت ابتلا به یکی از موارد زیر، بیمار باید سریعاً با پزشک تماس بگیرد.
- درد شدید شکمی (نه فقط نفخ)
- شکم متسع و سفت
- استفراغ
- تب
- خونریزی مقعدی(بیشتر از چند قاشق)

بعد از کولونوسکوپی:

هر چند بسیاری از افراد نگران ناراحتی های هنگام کولونوسکوپی هستند، ولی اکثر آنها به خوبی آن را تحمل می کنند و بعد از آن هم خوب هستند. طبیعی است که بعد از آن کمی خسته باشند. باید جوری برنامه ریزی کنند که بقیه روز را استراحت کنند.
پزشک نتایج کولونوسکوپی و بیوپسی را به زودی به فرد اطلاع دهد. اگر نمونه برداری انجام شده باشد، معمولاً بعد از یک تا دو هفته نتایج آن حاضر می شود.



منابع :
1
2


سایر پستهای مفید :

کولونوسکوپي واقعا از سرطان کولورکتال پيشگيري مي‌کند