با سلام خدمت دوستان و اعضای محترم سایت علمی نخبگان جوان

عزیزان روز جهانی دریانوردی رو به همه دریانوردان جهان تبریک عرض نموده و به همه نازنینانی که در زمینه عرصه های دریایی و دریانوردی فعالیت دارند در سایت علمی نخبگان جوان تبریک عرض نموده و برای همه این دوستان آرزوی موفقیت داریم

دوستان عزیز با پیش گفتاری توجه شما رو به تاریخچه و اطلاعاتی در زمینه دریانوردی جلب مینمایم که امیدوارم مورد توجه تون قرار بگیره....


احساسی از جنس دریا


اوج پرواز آدمی و تجلی اندیشه های تابناکش در سفرنهفته است.

جهان با همه زیبایی اش متعلق به او و همه چیزش رام شده اوست.

این فرصت طلایی انسان در اختیار هیچ یک از موجودات قرار داده نشده است.

امواج خروشان دریاها نیز از زمان های بسیار دور مورد توجه بشر بود، ولی وسایل ناچیز اولیه، امکان پرده برداری از رازهای نهفته دریا و آشنایی با شگفتی های درونی آن را به بشر نمی داد.

امروزه با امکانات و وسایل پیشرفته موجود، می توان تا اعماق دریا فرو رفت و از شگفتی های آفرینش خداوندی آشنا شد.


پیشینه دریانوردی


می گویند خلیج فارس، جایگاه بشر اولیه بوده است و انسان های نخستین، برای اولین بار در این دریا به قایقرانی پرداختند.

سپس هنر قایق سازی را همراه قایق های خود به آبراه ها و دریاهای دیگر بردند و رمز کار را به همه انسان های ساحل نشین آموختند

. نایب کنسول فرانسه در بوشهر، درباره بشر اولیه و قایق سواری او می نویسد:

«به طوری که مشهور است، تاریخ بشر از کرانه های خلیج فارس آغاز گشته است. بنابراین، خلیج فارس اولین دریایی است که انسان ها روی آن با قایق های کوچک دریانوردی کرده اند.

درهر حال اولین دسته انسان های دوران کهن (فینیقیان، بابلیان، کلدانیان و سومریان) و نیز (یونانیان، ایرانیان و تازیان) در آب های خلیج فارس کشتیرانی کرده اند».





دریانوردی در ایران

دریانوردان ایرانی

ایرانیان پس از شناخت ساحل ها و بندرهای نزدیک خود و دست یابی به فن ساخت و برافراشتن بادبان، سُکّان، قطب نما و عمق یاب، با قایق ها و کشتی های دست ساخته خود و با استفاده از شناورهای ملت های تابعه و دوست، به سفرهای طولانی دست زدند و از دهانه تنگه هرمز، راهیِ دریاها و اقیانوس ها شدند و از یک طرف با پیمودن دریای عمان، اقیانوس هند و دریای چین، خود را به قاره های هند و آفریقا، سواحل چین و حتی جزایر ژاپن رسانیدند و از سوی دیگر، از راه دریای سرخ و عبور از تنگه داریوش، به مصر و دریای مدیترانه و دیگر آب ها و دریاها راه یافتند و موجب شگفتی و اعجاب ملل دیگر شدند.

تعجب قبطیان

یکی از تاریخ نگاران درباره رسیدن کشتی های ایرانیان به سواحل نیل، در عصر سکونت قبطیان در مصر می نویسد:

«قبطیان، هنگامی که ایرانیان را برای نخستین بار روی آب دیدند، همگی ترسیدند.

آنان از همان زمان، ایرانیان را نخستین دریانوردان جهان می دانستند؛ دریانوردانی که روی کشتی های چوبی می نشستند و به سواحل دور می شتافتند.

این حکایت که بر اساس منابع مستند تاریخی بازگو شده، بیان کننده کهنسالی ساخت لنج و کشتی در جنوب ایران است».

دریانوردی در اقیانوس هند

نقش ایرانیان در دریانوردی اقیانوس هند، بیش از هر ملت دیگری نمود داشته است؛ به طوری که برخی از محققان معتقدند نمی توان دریانوردان مسلمان ایرانی با هیچ دریانوردی، جز دریانوردان چینی که سابقه طولانی در این کار داشته اند مقایسه کرد.

البته حتی اگر چینی ها از نظر زمانی بر ایرانیان پیشی گرفته باشند، از نظر کیفیت و کمیت کشتی ها و رفت و آمدهای دریایی و همچنین از نظر گستره فعالیت های دریانوردی و ویژگی ها و برجستگی های دریانوردان، هیچ گاه نتوانسته اند به اندازه ایرانیان رشد نمایند، منابع اسلامی نیز از مبادلات تجاری و فرهنگی با دورترین مناطق در سواحل آفریقای شرقی گزارش داده اند.

سند تاریخی

افزون بر حکایت ها و شعرهای شاعر ایرانی، حکیم ابوالقاسم فردوسی درباره دریا و دریانوردی ایرانیان، تحقیقات باستان شناسی هم حاکی از آن است که ایرانیان، سابقه بسیار طولانی در امر کشتی سازی و کشتیرانی داشته اند، در این باره نوشته اند:

«بدون تردید دریانوردی و کشتیرانی تجاری، از دوران افسانه ای تا کنون در کشور ما وجود داشته و شواهد تاریخی بسیاری می توان برشمرد، و هر سند تاریخی موثقی که در این زمینه از گذشته های دور به ما رسیده، سند معتبری در برتری ایرانیان در فن تجارت دریا، کشتیرانی و امور دریانوردی به شمار می آید».

روز دریانوردی

با توجه به سندهای تاریخی، می توان گفت که نخستین ملت برگزار کننده روز دریانوردی، ملت ایران است.

تعیین این روز نیز مانند همه نوآوری های ایرانیان در زمینه دریا و دریانوردی، از دیگر افتخارات ما ایرانیان به شمار می آید.

ایرانیان باستان، دهم مرداد هر سال را که مصادف با روز اول ماه اوت است، روز دریانوردی قرار داده بودند و این روز را که در حقیقت روز آغاز آرامش آب ها و بهار دریاست، جشن می گرفتند.

آنان با تشریفات خاصی، قایق ها و کشتی های خود را آذین می بستند و با گُل و گیاه به میانه دریا می رفتند.

آن ها پس از یک روز شادمانی، به محل سکونت خود باز می گشتند و از فردای آن روز، با امید فراوان به عنایات خداوند، سفرهای دور و دراز دریایی را آغاز می کردند.

نوآوری های ایرانیان

ایرانیان به علت داشتن سابقه طولانی در امر دریانوردی و نیز مسافرت های مداوم بر آب ها، پیشگامی های بسیاری در زمینه دریا و دریانوردی دارند و بسیاری از آنها، هنوز هم در سراسر دنیا کاربرد دارد.

برخی از این پیشگامی ها عبارت است از:

1. ساخت ناوگان های بزرگ جنگی؛

2. ساخت فانوس ها و علامت های دریایی؛

3. اختراع قطب نما و سکّان کشتی؛


4. تربیت شیران دریا(که به ناخداها،معلمان دریا و دریانوردانی گفته می شد که در مورد همه امور دریایی صاحب نظر و استاد بودند)؛

5. ایرانی بودن نخستین جغرافی دان جهان؛

6. انجام عملیات آمفی بی اَن (عملیات تفنگداران دریایی)؛

7. وجود راه بانان ایرانی.

آثار و فایده های سفرهای دریایی



تأثیر فرهنگی

سفرهای دریایی دریانوردان مسلمان در اقیانوس هند، بیش از هر چیز، مایه و رنگ بازرگانی و فرهنگی داشته است تا سیاسی ـ نظامی.

تا مدت ها پس از ورود تهاجمی اروپاییان به این بخش از آب های جهان نیز، فعالیت های دریایی و بازرگانی مسلمانان، در سرتاسر اقیانوس هند و آب های متصل به آن ادامه داشت.

حضور فعال دریانوردان، بازرگانان و دانشمندان مسلمان در حدود نهصد سال در بسیاری از سرزمین های دور افتاده، و ارتباط پیوسته با مردمان آن سرزمین ها، موجب گردید که تأثیرات تجاری، فرهنگی و مذهبی زیادی از آن ها در آن مناطق باقی بماند.


آینه تأمل
هر زمان که به دریا نظر می افکنیم، می توانیم گسترده ترین مفاهیم الهی را در آن بیابیم.

در واقع دریا، تبلور آیات خداوندی است.

این نعمت شگفت انگیز، منبع عظیم بخشش های بی منت الهی است تا بندگان با احاطه بر آن، از منابع سرشارش استفاده کنند.

در قرآن کریم می خوانیم:

«آیا نمی بینی که کشتی، به خاطر نعمت الهی در دریا روان است تا نمونه ای از نشانه های او را به شما نشان دهد».

نیز در جای دیگر می فرماید:

«پروردگار شما خدایی است که کشتی را در دریا برایتان به حرکت در می آورد تا اینکه از فضل او چیزی بجویید و بدانید که درباره شما رحیم و مهربان است».

کشتیرانی

یکی از فواید مهمی که بشر از دریا می برد، مسافرت و حمل و نقل با کشتی است.

حتی در عصر کنونی، با وجود این همه وسایل نقلیه زمینی و هوایی، کشتی ارزش خود را از دست نداده است و نقش عمده ای در حمل و نقل ایفا می کند.

بلکه به گفته برخی از دانشمندان، شمار کسانی که با کشتی مسافرت می کنند، از تعداد کسانی که از وسایل نقلیه تندرو دیگر استفاده می نمایند، کمتر نیست.

کشتیرانی و سفرهای دریایی از مسایلی است که در آیات قرآن از آن یاد شده و از نشانه های حکمت پروردگار به شمار آمده است. در قرآن کریم می خوانیم:

«[و نشانه دیگر از عظمت پروردگار [برای آنان است که ما فرزندانشان را در کشتی هایی [از وسایل و بارها [حمل کردیم»

و نیز می فرماید:

«و خداوند، کشتی را برای شما مسخر کرد تا تحت فرمان او در دریا حرکت کنید و رودها را نیز مسخر شما گردانید».




دریانوردی، فرصتی برای توجه


آیات بسیاری در قرآن وجود دارد که وجود خالق یکتا را بدون برهان و استدلال اثبات می کنند؛ آیاتی که با کمی دقت و فطرت پاک، می توان از راه آن ها به آفریننده هستی پی برد.

یکی از این آیات، مسئله حرکت کشتی ها در دریاست که خداوند در چند جای قرآن به آن اشاره کرده و فرموده است:

«و از جمله آیات او، وجود کشتی هایی است که مانند کوه ها دردریا روان هستند».

نیز امام صادق علیه السلام در حدیثی می فرماید:

«اگر می خواهی به وسعت حکمت آفریدگار و کوتاهی دانش آفریده ها پی ببری، نگاه کن به آنچه در دریاها وجود دارد، از انواع ماهی ها و حیوانات دریایی، صدف ها، و موجودات بی شماری که بشر با وسایل جدید کم کم به منافع آن ها آگاه می شود».
راه یابی


دریا، این نعمت بزرگ خداوند، بسیاری از سطح زمین را اشغال کرده است. آدمی به تنهایی نمی تواند در دریای بزرگ و با عظمت خداوند کشتی ها را حرکت داده، راه خود را بیابد و در آن دریانوردی کند.

از این رو خداوند می فرماید:

«او خدایی است که شما را در خشکی و دریا حرکت می دهد. زمانی که در کشتی ها قرار گرفتید، آن ها به وسیله بادی پاکیزه به حرکت در می آیند».

نیز در جای دیگر می فرماید:

«او خدایی است که ستارگان را برای شما قرار داد تا به وسیله آن ها، در تاریکی های خشکی و دریا راه خود را بیابید».

پس می توان گفت که یکی از دلایل خلقت ستارگان، افزون بر منافع گسترده اش، هدایت انسان ها در راه یابی دریایی است.


دریاها، مسخّر انسان

خداوند با آفرینش انسان به عنوان خلیفه الهی، قدرت های فراوانی به وی بخشید تا بتواند با احاطه بر جهان، در تمام زمینه ها رشد و پیشرفت نماید.

یکی از این نعمت ها، حرکت کشتی ها و تسخیر آن ها به وسیله انسان با نیروی خداوندی است. در قرآن می خوانیم:

«خداوند هر آنچه را در زمین است برای شما مسخر گردانید و همچنین کشتی هایی که به امر او در دریا روان هستند».

نیز در جای دیگر می خوانیم: «و کشتی ها را می بینی که آب دریا را می شکافند تا از فضل او چیزی بجویید».

دریانوردی و یاد خد



دریا با همه گستردگی و منافعش، در زمان هایی نیز جان انسان ها را به خطرمی اندازد.
وجود توفان ها و جزر و مدهای بسیار دریا، از موارد تهدید کننده سلامت افراد بشر است.
از این رو در چنین زمانی، تنها خداوند دادرس همگان است و آنان را از هلاکت در دریا نجات می دهد.
قرآن در این زمینه می فرماید:
«بگو، چه کسی شما را از تاریکی های خشکی و دریا می رهاند که او را با تضرع می خوانید».
نیز در جای دیگردر سخنی زیبا و ژرف می فرماید:

«هنگامی که خطر و ضرری شما را در دریا تهدید کند، آنچه را می خوانید ناپدید می شود، مگر وجود او، و زمانی که خداوند شما را به سمت خشکی برده و نجات داد، دوباره از او روی برمی گردانید».

همچنین در جای دیگری آمده است:
«پس آن ها وقتی سوار بر کشتی می شوند (در هنگام خطر) خالصانه خداوند را می خوانند».

عجایب دری

دریانوردان با سفر به دریا، با شگفتی های بی نهایت آن آشنا می شوند و آنجاست که انگشت حیرت به دهان می گیرند و در دل زمزمه می کنند که «ای آنکه شگفتی های او در دریاست».

دریا، اسرار و موجودات شگفتی در دل دارد که یکی پس از دیگری کشف می شود و حکمت خالق خود را بیش از پیش عیان می سازد.

شوری آب دریا که مانع فساد آن می شود، وجود ماهیان گوناگون با شکل ها و رنگ های مختلف، وجود آب های شیرین و شور در کنار یکدیگر و مانند آن، گوشه ای از شگفتی های دریاست.


دریا در آینه روایات

توجه به دریا و آنچه که در این نعمت بزرگ برای انسان ها در نظر گرفته شده، فرصت مناسبی را برای اندیشیدن در اختیار مسافران دریا و دریانوردان قرار می دهد.

در روایات بسیاری در این باره سخن گفته شده است.
حضرت علی علیه السلام در سخنی گهربار می فرماید:

«خداوند به آمد و شد ماهی ها در دریاهای بزرگ و موج زدن و بر هم خوردن آب به وسیله بادهای سخت داناست».

در دعا و مناجات دیگری از امیرمؤمنان علی علیه السلام آمده است که فرمود:

«تو کسی هستی که عظمتت در آسمان، و قدرتت در زمین، و شگفتی های خلقتت دردل دریاهاست».

همچنین آن حضرت می فرماید:

«خداوند آب را مسخر فرمان شما ساخت؛ صبحگاهان می رود و عصر باز می گردد تا زندگی شما را سامان بخشد و دریا را وسیله زیادی اموال شما قرار داد».

نماز دریانوردان


از مسایل مهمی که برای مسافران کشتی در طی قرون اسلامی مطرح بوده، امور عبادی و اعتقادی آن هاست.
امام خمینی رحمه الله در این زمینه می گوید:
«بر ملوان ها و کشتی بان هایی که خانه شان خود کشتی است، یا ملوان هایی که خارج از کشتی منزل دارند و هدایت کشتی را برای خود حرفه قرار داده اند، واجب است نماز را تمام بخوانند».

از امام صادق علیه السلام نقل است که فرمودند:

«دریانوردان، باید نماز را در کشتی های خود تمام بخوانند».





روز جهانی دریانوردان چیست؟


بیش از یک و نیم میلیون دریانورد در سرتاسر جهان مشغول فعالیت هستند.
به گزارش سامانه خبری سازمان بنادر و دریانوردی، بیست و پنجم ژوئن توسط سازمان ملل متحد روز روز جهانی دریانوردان نامیده شده است.

کوجی سکیمیزو، دبیر کل سازمان بین المللی دریانوردی، در پیامش به مناسب روز دریانوردان گفته که دریانوردان در خط مقدم صنعت کشتیرانی حضور دارند و تلاش آن ها معمولا نادیده گرفته می شود در حالی که بیش از 90 درصد کالاهای جهانی از طریق دریاها منتقل می شوند.

در حال حاضر بیش از 1.5 میلیون نفر دریانورد در سرتاسر جهان فعالیت می کنند.

دبیر کل سازمان ملل متحد نیز به مناسبت روز دریانوردی از دریانوردان شجاع که با خطرات مختلفی مواجه هستند و شرایط کاری سخت را تحمل می کنند، به نیکی یاد کرده است.


این روز رو به همه دریادلان دریانورد تبریک میگیم