تاسیسات بیمارستان

[ریپورتر]

مقدمه
اهميت و حساسيت بحث تهويه مطبوع در بيمارستان سبب شده است که طراحي تاسيسات مکانيکي آن را از پيچيدگي خاصي برخوردار باشد . در نتيجه دقت در محاسبات و رعايت اصول استانداردهاي بين المللي که در مورد بيمارستانها وضع شده است بايستي دقيقا مد نظر تاسيسات باشد، از طرفي بحث درمان بيمار در کنار ايجاد شرايط آسايش انسانها نيز از نکات اساسي تهويه مطبوع در بيمارستان است .
1- تهويه مطبوع
تمامي فضاهاي يک بيمارستان اعم از اتاقهاي عمل ، جراحي ، ريکاوري ، بخش هاي بستري ، آزمايشگاهها و ... نياز به گرمايش در زمستان و سرمايش در تابستان را دارند . دما و درصد رطوبت و نياز هواي تازه در بعضي از فضاها داراي اهميت زيادي است و در بعضي ديگر از فضاها داراي اهميت خاصي نيست . براي آشنايي با نحوه طراحي و انتخاب سيستم هاي مناسب تهويه مطبوع در بيمارستان ابتدا بايستي با مباني طرح آشنا شويم .
1-1 شرايط طرح خارج
براي شهري که قرار است بيمارستان در آن احداث گردد بايستي اطلاعات لازم در مورد دماي خشک و مرطوب هوا در فصلهاي تابستان و زمستان را از آمار اداره هواشناسي کسب نموده و بر اساس معيارهاي آماري دمائي براي زمستان و همچنين براي تابستان براي آن شهر تعيين نمود.
شايان ذکر است که يکي از روشهاي آماري معيار 97 (1/2) درصد براي زمستان و 2(1/2) درصد براي تابستان است .
براي مثال در زمستان طرح خارج را براي مشهد 85 , 14f درصد رطوبت در نظر مي گيرنند . يعني 97(1/2) درصد زمانهاي فصل زمستان دما از اين عدد بالاتر است و همچنين در تابستان طرح خارج مشهد داراي دماي خشک 96f و دماي رطوبت 67 f يعني فقط 2(1/2) درصد کل زمانهاي فصل تابستان دما از اين عدد بالاتر است .
2-1 شرائط طرح داخل
تحقيقات پزشکي نشان داده شده است که کنترل دما و رطوبت و استفاده از تهويه مطبوع براي معالجه و درمان بيماران بسيار موثر و مفيد است . براي مثال تامين محيط گرم براي مدت نسبتا طولاني سبب بهبود بيماران مبتلا به روماتيسم مي گردد .
همچنين در بيماران قلبي که سيرکولاسيون خون جهت دفع حرارت از بدن به خوبي عمل نمي کند، توصيه مي شود ، در شرائط آب و هوايي مناسب که سبب دفع حرارت از بدن توسط تشعشع و تبخير مي گردد ، قرار گيرند .
تمامي موارد فوق بيانگر اين مطلب است که بحث تهويه مطبوع در بيمارستان علاوه بر ايجاد آسايش انسان هدف درمان را نيز دنبال مي کند . همچنين فرق عمده سيستمهاي تهويه بقيه ساختمانها با بيمارستان اين است که شرايط طرح داخل بايستي شرائط تميز و عاري از عفونت و آلودگي باشد . براي رسيدن به اين هدف بايستي مسير حرکت هوا در تمامي فضاها تحت کنترل باشد .
فيلتراسيون هوا و خارج نمودن هواي محيط هاي کثيف و بودار نيز از وظايف طراحان تاسيسات بيمارستان است .
معمولا حساسيت موارد فوق در بيمارستان هايي که داراي بخش سوختگي هستند بيشتر است ، سوختگي سبب ايجاد ضعف شديدي در بدن مي شود . بدين جهت در موارد زياد عفونت باعث مرگ و مير اين بيماران مي گردد و بايستي با رعايت اصول کنترل مسير هوا از توزيع آلودگي و عفونت جلوگيري نمود.

[ریپورتر]

طرح داخل از لحاظ دما و رطوبت
بر اساس کارهاي تجربي و آزمايشي انجام شده شرائط طرح داخل کليه فضاهاي بيمارستاني چه در تابستان و چه در زمستان توسط ashrae تعيين شده است . محدوده دما و درصد رطوبت نسبي براي اتاقهاي عمل در تابستان و زمستان دما در محدوده 76 درجه فارنهايت تا 68 درجه فارنهايت و رطوبت نسبي در محدوده 60 – 50 درصد است .
براي بخشهاي بستري در تابستان محدوده دما 86-75 و درصد رطوبت 60-30 است و در زمستان دما 86 درجه فارنهايت و درصد رطوبت در محدوده 60-30 درصد است . همچنين در اتاقهاي ريکاوري در تابستان و زمستان دما 75 درجه فارنهايت و محدوده رطوبت بين 60-50 درصد است . براي بقيه فضاهاي بيمارستان نيز دما و درصد رطوبت جداول مربوطه تنظيم شده و خوانندگان جهت اطلاع بيشتر مي توانند به مرجع مراجعه نمايند .
طرح داخل از لحاظ هواي تازه ، چرخش هوا و فشار نسبي هوا
بدليل اهميت مسئله آلودگي هوا و انتشار آن در بيمارستان تامين هواي تازه و ميزان چرخش آن و فشار نسبي هوا از جايگاه ويژه اي برخوردار است . براي يافتن هر کدام از آيتم هاي فوق در بشخهاي مختلف بيمارستان ashrae جداولي ارائه کرده است در اينجا چند فضاي مهم در بيمارستان را مورد بحث قرار مي دهيم .
الف- اتاق عمل
- به دليل عدم نفوذ هواي بيرون به داخل اتاقهاي عمل، فشار نسبي اين فضا مثبت است .
- هواي اتاق عمل مجددا به داخل بر نمي گردد مستقيما اين هوا به محيط تخليه مي شود به عبارت ديگر هواسازي اتاق عمل داراي کانال برگشت نمي باشند و از صد در صد هواي تازه استفاده مي کنند .
- در هر ساعت پانزده مرتبه حجم هواي اتاق عمل بايستي جابجا گردد .
- در هر ساعت پانزده مرتبه حجم هواي اتاق عمل با هواي تازه تعويض مي گردد .
اتاق استراحت بعد از عمل
- به دليل عدم نفوذ هواي بيرون به داخل، فشار نسبي اين فضا مثبت است
- هواي اين اتاق نيز برگشت داده نمي شود.
- در هر ساعت شش مرتبه حجم هواي اتاق استراحت بعد از عمل بايستي جابجا گردد .
- در هر ساعت دو مرتبه حجم هواي اتاق استراحت بعد از عمل با هواي تازه تعويض مي گردد .
اتاق بستري
- فشار نسبي اتاق بستري صفر است .
- هواي اتاق بستري برگشت داده نمي شود.
- در هر ساعت دو مرتبه هواي اتاق بستر جابجا مي گردد .
- در هر ساعت دو مرتبه حجم هواي اتاق بستري بعد از عمل با هواي تازه تعويض مي گردد .

[ریپورتر]

در حال حاضر طراحي اتاق تميز به دو صورت انجام مي گيرد .

الف ) سنتي (Conventional Clean Room)


در اين نوع طراحي هواي تميز ( هوايي كه درجه تميزي آن در حد استاندارد مورد نظر است ) در داخل اتاق توزيع و با آلودگيها مخلوط مي گردد و سپس به سمت خارج كشيده مي شود .


ب ) جريان آرام (Laminar – Flow Clean Room )


در اين نوع طراحي هوا در يك مسير مستقيم از ورودي به خروجي با كمترين مخلوط شدگي و يا آشفتگي (turbulence ) حركت مي كند .

الف ) اتاق تميز سنتي :


در اين نوع طراحي هواي تميز از كانالي مشخص از سقف وارد اتاق مي شود . اين جريان هوا از يك مسير پيش بيني شده اي پيروي نمي كند هوا از داخل به سمت ديواره هاي اتاق و نقاط مكش پخش مي شود . در اين عمليات يك اختلاط بين هواي تميز ورودي و ذرات گرد و غبار صورت مي گيرد و تمام ذرات گرد و غبار موجود تمايل دارند در تمام حجم اتاق توزيع شوند . اگر عمل مخلوط شدن كامل انجام گيرد ، تمركز گرد و غبار اوليه به طور تصاعدي از بين مي رود اما در عمل به علت وجود گوشه هاو كنجها و در حالت كلي Dead Pockets سرعت تلاشي ممكن است بسيار كاهش پيدا كند . جريان هواي تميز به علت قایم و تيز بودن اين نقاط نمي تواند وارد آنها شود و با ذرات گرد و غبار مو جود در آنجا مخلوط شود و از اتاق خارج شود . اين ذرات در اين نقاط باقي مي مانند و بعدا بر اثر يك آشفتگي كه در جريانهاي هوا به دلايل مختلف مثل فعاليت و حركت افراد ممكن است اتفاق بيفتد ،‌جريان هوا وارد اين نقاط مرده هوايي شده و ذرات موجود در آنها را معلق مي كند كه باعث افزايش آلودگي مي شود .


<!--[if !vml]-->[IMG]file:///C:/DOCUME~1/Mahdi/LOCALS~1/Temp/msohtml1/01/clip_image001.gif[/IMG]<!--[endif]-->


جهت رعايت پنج اصل ذكر شده رعايت موارد زير ضروري است.


- با توجه به مطالبي كه ذكر شد يكي از مهمترين كارهايي كه در طراحي يك اتاق تميز بايد موردتوجه قرار گيرد ، كاهش و يا در صورت امكان حذف هر گونه نقاط مرده هوايي مي باشد . براي رسيدن به اين منظور بايد وسايل و لوازم اتاق طوري باشد كه اولا خود وسايل داراي كمترين Dead Pockets باشند و ثانيا چيدمان آنها تا جاييكه امكان دارد طوري باشد كه جلوي جريان هوارا نگيرد ، به عبارتي ديگر يك مسير مشخص از ورودي به خروجي وجود داشته باشد .


- تعبيه مكاني به نام Air Lock براي افرادي كه وارد اتاق مي شوند و همچنين تعبيه مكاني با نام Pass Box براي تجهيزاتي كه وارد اتاق مي شوند .


- در Air Lock يك روش دوش هوا با فشار زياد وجود دارد كه افراد قبل از پوشيدن لباسهاي مخصوص و بعد از پوشيدن آن در اين اتاق دوش هوا مي كيرند و سپس وارد اتاق مي شوند . در Pass Box دستگاهي مانند جارو برقي مخصوص وجود دارد كه تجهيزات قبل از ورود به اتاق تميز در اين اتاق و توسط ايت دستگاه كاملا تميز مي شوند


- در طراحي و ساخت اتاق تميز ( طبق اصل 1 طراحي ) براي تهيه هواي تميز ورودي و كاهش تعداد ذرات آ» تا درجه تميزي مورد نظر اتاق بايد از يك پيش فيلتر و يك فيلتر با بيشترين بازده موجود و با يك نسبت بالا از هواي برگشتي استفاده نمود .


در حال حاظر فياتر هايي با نام (High Efficiency Particulate Air) HEPA Filter با بازده 99.97% و فيلتر ذرات با قطر 0.3µm و (Ultra Low Penetrate Air) ULPA Filter با حداقل بازده 99.97% در فيلتر كردن ذرات تا قطر 0.12µm توانسته اند مشكلات را تا حد بسيار زيادي در اين زمينه رفع كنند . شكل (2) سيستم تهويه اتاق تميز را نشان ميدهد .


- مواد بكار رفته در ساختمان اتاق تميز از قبيل مواد و مصالح بكار رفته در ساخت ديوارها و كف و سطوح مختلف بايد صاف باشد و قابليت رفع آلودگي را داشته باشند و جايگاهي براي ذخيره گرد و غبار و آلودگي نباشد و در مقابل رطوبت مقاوم و نفوظ نا پذير باشند .


ب ) اتاق تميز جريان آرام :


در بعضي مواقع مخصوصا در مواقعي كه در اتاق تميز عملياتي انجام مي شود كه توليد ذره زيادي كند ديگر شيوه طراحي سنتي جواب گو نمي باشد . در سال 1961 با طراحي اوليه اتاق تميز از يك ديوار يا سقف وارد و پس از عبور از يك مسير مستقيم به ديوار يا سقف مخالف خود مي رسد . در صورتي كه ما هيچ مانعي نداشته باشيم تمام هواي اتاق با يك جريان آرام (با يك اختلاط بسيار كم يا بدون هيچ اختلاطي)به سمت بدنه (ديوار خروجي ) حركت مي كند . اين نوع اتاقهاي تميز ،‌سيستم هاي هوايي بزرگتر و گران قيمت تر نسبت به حالت سنتي دارند و از آنجايي كه تخليه ذرات معلق نسبتا سريع است اين امكان را ايجاد كرده كه خيلي از محدوديتها و پشتيبانيهايي كه در اتاق سنتي اعمال مي شود ،‌از بين برود و در نتيجه صرفه جويي در زمان و هزينه كارها مي تواند جبران قيمت بالاي تجهيزات را بنمايد .

[مجیدرحیمی]

در مورد بیمارستان هر اطلاعاتی خواستید پیام خصوصی بدیدتا باهم در تماس باشیم

[auoob_mahtab]

در مورد بیمارستان هر اطلاعاتی خواستید پیام خصوصی بدیدتا باهم در تماس باشیم

بابت اطلاعاتت تشکر و زحمت کشید