این بار تولید کبد

[ساناز فرهیدوش]

محققین با تزریق سلول بنیادی به موش موفق به تولید کبد شدند





تاکنون سعی این بوده که در آزمایشگاه اندام یا عضو را با بکارگیری سلولهای بنیادی پرورش دهند و بعد آن را به بدن پیوند بزنند؛ اما دانشمندان ژاپنی نشان دادند بافتهای نابالغ می‌توانند به جای آزمایشگاه در بدن میزبان بالغ و کارآمد شوند.به گزارش خبرنگار سایت پزشکان بدون مرز به نقل از بی بی سی، محققان دانشگاه یوکوهاما که نتایج تحقیق خود را در نشریه علمی نیچر منتشر کردند، می‌گویند موفقیت روش آنها نشان می‌دهد که به جای پیوند کامل کبد برای درمان نارسایی آن، می توان هزاران جوانه کبد را به فرد بیمار تزریق کرد و این جوانه‌ها کار کبد را انجام دهند.
جوانه کبدی به مجموعه‌ای از سلولهای کبد به اندازه ۴ تا ۵ میلی‌متر گفته می‌شود که قابلیت تبدیل به یک کبد کامل را دارند.
آزمایشی که دانشمندان ژاپنی را به گفته خودشان “انگشت به دهان” کرد و محققان دیگر آن را هیجان انگیز توصیف کردند، با سه نوع سلول آغاز شد؛ دو نوع سلول بنیادی و سلول‌های بندناف.
دو روز بعد اتفاق عجیبی افتاد. پروفسور تاکانوری تاکبه پژوهشگر ارشد تحقیق، آن را چنین توصیف کرد: “ما صرفا سه نوع سلول را با هم مخلوط کردیم و دیدیم که آنها به شکلی غیرمنتظره‌ خود را طوری سازمان‌دهی کردند که یک جوانه کبدی سه بعدی را تشکیل دادند، یعنی یک کبد ابتدایی.”
این جوانه‌ها بعد به موشی که نارسایی کبد داشت تزریق شد. دو روز بعد جوانه ها بالغ شدند و با رگهای موش ارتباط پیدا کردند و مثل سلول کبد انسان شروع به کار کردند.
ده روز بعد این سلولها شروع به تولید یکی از مهمترین پروتئینهای بدن، آلبومین، کردند.
برای اینکه فعالیت این جوانه ها از نظر پالایش سموم بررسی شود، دانشمندان دو نوع دارو به موش میزبان دادند. نتیجه به گفته محققان ژاپنی “بسیار شبیه به اتفاقی بود که در بدن یک انسان بالغ می‌افتد.”
به این ترتیب روشن شد جوانه‌های کبدی نباید الزاما تبدیل به یک عضو بالغ و کامل شوند و می توانند در کبد نارسا جایگیر شوند و فعالیت آن را بازیابی کنند.
و همانطور که پروفسور تاکبه می‌گوید ثابت شد “پیوند جوانه های کبد می تواند روشی برای درمان نارسایی کبد باشد.”
دکتر وارونا آلوویهاری متخصص پیوند کبد در بیمارستان کینگز کالج لندن می گوید “ویژگی اصلی این تحقیق این است که نشان می دهد یک مخلوط سلولی ساده می تواند تمایز پیدا کند و به یک بافت بسیار پیچیده تبدیل شود و بخوبی در بدن یک حیوان عمل کند.”
دکتر دوشکو ایلیچ متخصص سلولهای بنیادی در کیگز کالج می گوید این شیوه بسیار نویدبخش است و جهش عظیم رو به جلوست.”
با وجود اهمیت این تحقیق، به نظر کارشناسان تا زمانی که بشود کبد را در آزمایشگاه کشت کرد و بعد به بدن بیمار پیوند زد حداقل ده سال دیگر زمان لازم است.
اما به گفته مالکولم آلیسون متخصص سلولهای بنیادی بیمارستان کوئین مری لندن این تحقیق نشان داد “واقعا ممکن است که از سلولهای پوست فردی که در حال مرگ به علت نارسایی کبدی است کبدهای کوچکی تولید کرد و به بیمار پیوند زد.”
حدود سه ماه پیش، پژوهشگران آمریکایی در آزمایشگاه کلیه موش تولید کردند اما روش آنها شامل استفاده از یک ‘داربست’ برای سوار کردن سلولها روی آن بود.
سال گذشته هم متخصصان انگلیسی سلولهای پوست را تبدیل به سلول قلب کردند تا شاید روزی در تولید بافتهای پیوندی کارآیی پیدا کند.
دانشمندان پیش از این با استفاده از سلولهای خود فرد موفق به تولید مثانه شده‌ بودند اما تولید اعضای توپر و متراکم مثل کبد و کلیه بسیار دشوارتر است.
اما حتی اگر هم این کشف به تولید کبد پیوندی منتهی نشود به گفته متخصصان می توان از آن برای بررسی تاثیر داروهای جدید بر روی کبد انسان استفاده کرد، کاری که انجام آن بر روی انسان بدلیل خطر مسمومیت بسیار دشوار است.