اهمیت دریافت مدرک دیپلم در کشورهای مختلف

[سمیه نجفی]

بسیاری از خانواده ها در ایام برگزاری امتحانات نهایی، دچار استرس زیادی می شوند. زیرا در بسیاری از کشورها این آزمون، یک ارزیابی مهم از

پیشرفت تحصیلی دانش آموزان است و عملکرد معلمان است. آیا واقعا این تنها راه است و یا می توان این ارزیابی را به شیوه ای دیگر نیز انجام

داد؟ با استرس موجود در دوران امتحانات چگونه باید مقابله کرد؟ آزمون نهایی، یک رقابت طاقت فرسا در کشور چین هر ساله میلیون ها نفر از دانش

آموزان چینی در ماراتن ۹ ساعته آزمون ورود به دانشگاه ها شرکت می کنند که یکی از سخت ترین آزمون ها در جهان است. برای آمادگی شرکت

در این آزمون، دانش آموزان مجبورند روش های مختلفی مثل پرداخت هزینه های تدریس خصوصی و یا استفاده از مکمل های غذایی برای تامین

انرژی را استفاده کنند.


یک معلم ریاضی می گوید: «این آزمون، از نظر بسیاری از دانش آموزان چینی تنها راه ممکن برای داشتن آینده ای بهتر

است. همچنین به کمک این آزمون، شناسایی و انتخاب افراد با استعداد امکان پذیر می شود. بنابراین اگر دانش آموزان به دنبال رسیدن به آینده

ای روشن هستند باید وارد دانشگاه شوند. اما مشکل اصلی این است که منابع آموزشی کمیاب است و تنها در چند شهر متمرکز شده است.» در

این کشور، شرکت در دوره های آماده سازی و دوره های مربوط به تکنیک های تست زدن افزایش یافته است و دانش آموزان باید همزمان با شرکت

در این کلاس ها، روزانه ۱۴ تا ۱۶ ساعت مطالعه کنند تا بتوانند برای آزمون نهایی آماده شوند و در این مدت آنها فرصتی برای انجام فعالیتی دیگر

ندارند.

سال گذشته، انتشار مجموعه ای از عکس های دانش آموزان چینی در کلاس های آماده سازی کنکور، آنهم درحالیکه برای تامین انرژی به

آنها سرم تزریق می شد، توجه جهانیان را به خود جلب کرد. مادر یکی از شاگردان می گوید: «برای دانش آموزان و والدین آنها، شرکت در این آزمون

یکی از مهمترین مراحل زندگی است. امروز فرزندان ما در پایان یک راه بسیار سخت و طولانی ایستاده اند و پس از طی این مرحله است که تبدیل

به بزرگسالانی می شوند که قادر به کنترل زندگی شان خواهند بود.»


در پنج سال گذشته، آمار شرکت کنندگان این آزمون در چین کاهش یافته

است. زیرا بسیاری از دانشجویان چینی ترجیح می دهند در خارج از کشور به تحصیل بپردازند. با وجود معایب بسیاری که برای این آزمون برمی

شمرند، این آزمون فرصت خوبی است برای نوجوانان روستایی چین تا به مشاغلی همچون مهندسی یا پزشکی دست یابند. زیرا در این آزمون

پولدار یا فقیر بودن مهم نیست و اگر دانش آموزان موفق شوند، می توانند به آنچه که می خواهند دست یابند.

سنجش دانش آموزان بریتانیایی از طریق دو شیوه «جی سی اس ای» و «آزمون ای»

در انگلستان، ولز و ایرلند شمالی، دانش آموزان باید در شانزده سالگی در آزمون دریافت

گواهینامه «جی سی اس ای» یا گواهینامه عمومی آموزش متوسطه شرکت کنند. این گواهینامه در یازده رشته مختلف اعطا می شود و بدیهی

است که دریافت گواهینامه بیشتر، به معنی داشتن فرصت کاری بیشتر است. دو سال پس از قبولی در امتحان «جی سی اس ای» نیز، دانش

آموزان باید تلاش کنند تا در آزمونی دیگر، موفق به دریافت گواهینامه «سطح ای» شوند. این آزمون آینده آنها را تحت تاثیر قرار می دهد. مدیر یکی

از کالج های انگلستان می گوید: «بسیاری از دانشگاه های بریتانیا معتقدند که گواهینامه «جی سی اس ای»، بهترین شیوه برای پیش بینی

آینده تحصیلات دانشگاهی است. شیوه استاندارد برای ورود به دانشگاه های نیز داشتن گواهی سطح «ای یک» یا «ای دو» است. شاید این کار

عجیب به نظر برسد اما دانشگاه ها کشف کرده اند که نتیجه نهایی تحصیل در دانشگاه ها، بسیار به پیش بینی اولیه آزمون «جی سی اس ای»

مرتبط است و پیوند کمتری با آزمون دریافت گواهینامه «سطح ای» دارد. بنابراین گواهینامه جی سی اس ای را می توان بهترین شاخص تحصیلی

دانست.» دانش آموزان معتقدند اگرچه این آزمون ها نیز بسیار استرس زا است اما به اندازه ای نیست که مردم می گویند و اینگونه نیست که تمام

وقتشان را بگیرد.

توجه به مدرک دیپلم به عنوان یک شاخص توسعه برای کشورها

آیا این آزمون ها بهترین روش برای سنجش میزان موفقیت دانش آموزان در تحصیلشان است؟

در این باره با اریک شاربونیه، پژوهشگر سازمان همکاری و توسعه اقتصادی صحبت کردیم. دفتر سازمان همکاری و

توسعه اقتصادی در پاریس اخیرا گزارش ارزیابی دانش آموزان بین المللی در سال ۲۰۱۲ را توسط اریک شاربونیه و همکارانش تهیه کرده است. به

نظر آقای شاربونیه بسیاری از کشورها مدل فرانسه را برای اعطای دیپلم به دانش آموزان اجرا می کنند. این مدل در سال ۱۸۰۸ توسط ناپلئون

ایجاد شده است و بر اساس آن در پایان تحصیلات متوسطه، آزمون نهایی برگزار می شود. ارزش نمادین این مدرک دیپلم همچنان در فرانسه به


شکلی قدرتمند حفظ شده است. اریک شاربونیه می گوید: «فرانسه و ایرلند تنها کشورهایی هستند که در آن ها برای اخذ دیپلم، تنها یک آزمون




برگزار می شود. یعنی در این کشورها ارزیابی سالانه ملاک نیست. به همین دلیل این آزمون برای دانش آموزان بسیار استرس زا است البته اگر

آن را بخوبی پشت سر بگذارند و دیپلم را دریافت کنند برایشان رضایت بخش خواهد بود.
در بیشتر کشورهای اروپایی مانند آلمان، اتریش، سوئیس و ایتالیا، ترکیبی از دو شیوه ی ارزیابی سالانه و آزمون نهایی وجود دارد و به این ترتیب

نسبت به فرانسه آزمون نهایی از اهمیت کمتری برخوردار است.


در کشورهایی مثل یونان و سوئد نیز آزمون نهایی اصلا ملاک نیست. در این کشورها گواهی نامه ای در پایان تحصیلات متوسطه اعطا می شود و

سپس تحصیل در دانشگاه شروع می گردد.»


با توجه به تفاوت های بسیاری که در سیستم های آموزشی وجود دارد آیا می توان هنوز هم مدرک دیپلم را بعنوان مدرکی بین المللی شناخت؟

پاسخ کارشناسان دفتر سازمان همکاری و توسعه اقتصادی مثبت است.


اریک شاربونیه می گوید: «این مدارک یک شاخص کلیدی برای ما در سازمان همکاری و توسعه اقتصادی است. با نگاه به آمار افرادی که در

کشورهای مختلف موفق به دریافت مدرک دیپلم شده اند، می توانیم به ارزیابی سیستم آموزشی آن کشورها بپردازیم.


مثلا در کشوری مثل کره جنوبی نزدیک به صد درصد جوانان دارای مدرک دیپلم هستند. در حالیکه چهل سال پیش تنها شصت درصد آنان دیپلم

داشتند. این نشان می دهد که سرمایه گذاری قوی بر روی جوانان شده است تا بتوانند به تحصیل بپردازند و به همین دلیل است که مدرک دیپلم


برای ما یک مرجع اندازه گیری است.»


مدرک دیپلم سدی برای مقابله با بیکاری است. مثلا در فرانسه، احتمال بیکاری صد و پنجاه هزار نفر جوانی که مدرسه را بدون کسب مدرک دیپلم

تمام کرده اند، سه برابر بیش از جوانانی است که موفق به دریافت مدرک دیپلم شده اند.


اریک شاربونیه می گوید: «در چین به عنوان مثال، تنها ۶ درصد از جوانان دارای مدرک فارق التحصیلی از دانشگاه هستند که نشان می دهد مدرک

دیپلم در این کشور ارزشمند است و یک نوع تضمین برای یافتن شغل محسوب می شود.»


امروزه، در کشورهای عضو سازمان همکاری و توسعه اقتصادی، یک پنجم جوانان، مدرسه را بدون کسب هیچ نوع مهارت لازمی برای رقابت در بازار

کار ترک می کنند.