فرهنگستان آیین نامه راهنمایی و رانندگی سایت نخبگان جوان

[Almas Parsi]

ماده 5 ـ به هنگام نقل و انتقال مالكيت، اوراق شدن و يا از بين رفتن وسيله نقليه، پلاك‏ها در واحد شماره‏گذاري يا مراكز مجاز از روي وسيله نقليه فك و نزد راهنمايي و رانندگي نگهداري مي‏شود.
تبصره ـ در صورت خريد خودرو، صاحب پلاك‏ها يا نماينده قانوني وي بايد براي دريافت مجوز نصب پلاك بر روي وسيله نقليه خريداري شده به واحد شماره‏گذاري يا مراكز مجاز مراجعه نمايد.
ماده 6 ـ اشخاص حقيقي يا حقوقي دارنده پلاك، مكلفند پس از گذشت حداكثر ده روز از زمان تغيير محل اقامت يا فعاليت، نشاني و كدپستي خود را به طور كتبي به‏نزديكترين واحد شماره‏گذاري اعلام نمايند. مسئوليت‏هاي قانوني مربوط به اطلاع ندادن تغيير محل اقامت يا مركز فعاليت به عهده مالك يا نماينده قانوني وي خواهد بود.
ماده 7 ـ در صورتي كه وسيله نقليه از سوي مراجع صلاحيت‏دار توقيف، تمليك، ضبط يا مصادره شود، بايد مراتب حداكثر ظرف پانزده روز از سوي مرجع مربوط و يا منتقل‏اليه يا نماينده قانوني وي به واحد شماره‏گذاري محل اعلام گردد.
ماده 8 ـ چنانچه پلاك به نام شخص حقوقي باشد، مدير مربوط مكلف است حداكثر ظرف 48 ساعت پس از تاريخ درج آگهي انحلال در روزنامه، مراتب را به‏ نزديكترين واحد شماره‏گذاري به طور كتبي اعلام نمايد.
ماده 9ـ در صورت فوت يا محجورشدن مالك وسيله نقليه، بر حسب مورد، نماينده قانوني وراث با ارائه گواهي تسليم دادخواست حصر وراثت به دادگاه، و يا وصي و يا قيم مكلف است حداكثر ظرف مدت دو ماه از تاريخ فوت يا حجر به نزديكترين واحد شماره‏گذاري براي اعلام استفاده كننده مجاز از وسيله نقليه مراجعه نمايد.
ماده 10 ـ اشخاص مندرج در مواد (8 و 9) فوق مكلفند حداكثر ظرف مدت شش ماه، براي معرفي مالك و يا متصرف قانوني جديد وسيله نقليه، به منظور تغيير مالكيت و ثبت آن، به راهنمايي و رانندگي مراجعه نمايند. مراجعه نكردن در مهلت مقرر و سپري شدن مدت يادشده موجب خواهد شد پلاك‏هاي وسيله نقليه از درجه اعتبار ساقط و غيرمجاز تلقي شود.
ماده 11 ـ سازمان ثبت احوال كشور موظف است از طريق شبكه رايانه‏اي، اطلاعات فوت‏شدگان را حداكثر ظرف مدت يك هفته از تاريخ فوت در اختيار راهنمايي و رانندگي محل قراردهد.
ماده 12 ـ نصب پلاك بر روي وسيله نقليه به طريق زير انجام مي‏گيرد:
الف ـ براي وسايل نقليه سه چرخ يا بيشتر با وزن خالي بيش از 400 كيلوگرم، يك پلاك در جلو و پلاك ديگر در عقب آن نصب مي‏شود.
ب ـ بر روي وسايل نقليه دو چرخ تنها يك پلاك، آن هم در عقب وسيله نقليه نصب مي‏گردد.
پ ـ بر روي يدك‏ها و نيمه‏يدك‏ها يك پلاك در عقب نصب مي‏گردد.
ت ـ پلاك يا پلاك‏ها بايد در محل تعيين شده نصب شوند.
ماده 13 ‌ـ به همراه يك زوج پلاك، پلاك سوم وسيله نقليه نيز به صورت برچسب از سوي راهنمايي و رانندگي يا اشخاص مورد تأييد او صادر و بر روي شيشه جلو يا عقب وسيلـه نقليه نصب مــي‏گردد. اين بـرچسب داراي اطلاعـات شمــاره پلاك، تـاريخ سپري شدن اعـتبار پلاك، كـد واحـد شمـاره‏گـذاري و شماره شناسايي وسيله نقليه (Vehicle Identification Number- Vin) مي‏باشد. پلاك سوم با هر بار تمديد اعتبار پلاك، نقل و انتقال مالكيت و تعويض قطعات اصلي و رنگ وسيله نقليه با اطلاعات جديد توليد و جايگزين پلاك سوم پيشين خواهد شد. زمان اجراي اين ماده را راهنمايي و رانندگي تعيين مي‏نمايد.
ماده 14 ـ در صورت مفقودشدن و يا سرقت پلاك، شماره پلاك يادشده از فهرست پلاك‏هاي فعال خارج و در فهرست پلاك‏هاي سرقتي و مفقودشده قرار داده خواهد شد. تخصيص پلاك جديد به مالك وسيله نقليه پس از سير مراحل موضوع دستورالعمل ماده (3) اين آيين‏نامه صورت خواهد گرفت.
تبصره ـ براي پلاكي كه زايل مي‏شود، بنا به درخواست مالك و با مراجعه به واحد شماره‏گذاري براساس دستورالعمل يادشده پلاك جديد صادر مي‏شود.
ماده 15 ـ راهنمايي و رانندگي پس از تخصيص شماره پلاك به مالك وسيله نقليه و ورود اطلاعات مالك (شماره ملي) و وسيله نقليه به سامانه، كارت مشخصات و شناسنامه مالكيت وسيله نقليه را صادر و بر حسب مورد، به نشاني (كدپستي) مالك ارسال و يا به وي تسليم مي‌نمايد.
ماده 16ـ هرگاه پلاك، كارت مشخصات يا شناسنامه مالكيت وسيله نقليه مفقود و يا از بين برود مالك يا نماينده قانوني وي مكلف است مراتب را حداكثر ظرف (48) ساعت به واحد شماره‌گذاري راهنمايي و رانندگي و يا مراكز مجاز اعلام كند و اقدام به دريافت پلاك جديد، كارت مشخصات يا شناسنامه مالكيت المثني نمايد.
ماده 17ـ سازندگان و فروشندگان وسايل نقليه موتوري موظفند به منظور عرضه و انتقال وسايل نقليه از محلي به محل ديگر يا براي انجام آزمايش فني وسيله نقليه بدون انجام تشريفات شماره‌گذاري از راهنمايي و رانندگي پلاك ويژه دريافت نمايند. دستورالعمل مربوط به مدت اعتبار و همچنين نحوه استفاده از پلاك ويژه و چگونگي ارائه اطلاعات مورد نياز از سوي راهنمايي و رانندگي تعيين و اعلام مي‌گردد.
ماده 18ـ راهنمايي و رانندگي مي‌تواند پلاك ويژه تحويلي به سازندگان يا فروشندگان وسايل نقليه را، به علت نداشتن نياز به استفاده يا استفاده برخلاف مقررات پس بگيرد.
ماده 19ـ كليه كارخانجات سازنده و مونتاژ خودرو و موتورسيكلت مكلفند توليدات خود را پيش از عرضه به بازار و فروش به اشخاص، با نظارت و برابر دستورالعمل اعلامي راهنمايي و رانندگي شماره‌گذاري نمايند.


راهنمایی و رانندگی جمهوری اسلامی ایران

[Almas Parsi]

ماده 20ـ هنگام نقل و انتقال مالكيت وسايل نقليه، متعاملين يا قائم مقام قانوني آنها ابتدا درخواست خود را به راهنمايي و رانندگي نيروي انتظامي يا مراكز مجاز تعيين شده ارايه مي‌نمايند تا پس از احراز اصالت خودرو و تطبيق مدارك آنها، نسبت به فك پلاك منصوبه بر روي خودروي مورد معامله و اختصاص پلاك جديد و صدور شناسنامه جديد و ثبت تغييرات مزبور در نظام رايانه‌اي راهنمايي و رانندگي اقدام گردد. سپس مراتب به طور كتبي توسط راهنمايي و رانندگي نيروي انتظامي يا مراكز مجاز تعيين شده به دفتر اسناد رسمي جهت تنظيم سند رسمي انتقال، منعكس مي‌گردد. كارت خودرو از سوي راهنمايي و رانندگي بعد از تأييد مراتب تنظيم سنـد در دفتـرخانه اسنـاد رسـمي كه بوسيـله پسـت سـفارشي يا رايـانه‌اي به سيستم راهنمايي و رانندگي منعكس مي‌شود، به خريدار تحويل مي‌گردد. گواهي راهنمايي و رانندگي و شناسنامه صادره تا دو ماه اعتبار دارد و در خلال مدت مذكور متعاملين يا قائم‌مقام قانوني آنها موظفند براي ثبت معامله و درج آن در ذيل شناسنامه (محل مخصوص) به دفتر اسناد رسمي مراجعه نمايند.
تبصره ـ شرايط و نحوه احراز صلاحيت مراكز مجاز موضوع اين فصل و نحوه نظارت بر آنها به موجب دستورالعملي خواهد بود كه با پيشنهاد راهنمايي و رانندگي به تصويب وزير كشور مي‌رسد.
ماده 21ـ مالك وسيله نقليه چنانچه قصد تغيير رنگ يا تعويض هر يك از قطعات اصلي وسيله نقليه شامل موتور، شاسي و اتاق را داشته باشد بايد پيشتر مجوز لازم را از واحد شماره گذاري راهنمايي و رانندگي دريافت نمايد.
تبصره ـ وسايل نقليه عمومي باري و مسافري مشمول مقررات مربوط مي‌باشند.
ماده 22ـ تعويض قطعات اصلي و همچنين تغيير رنگ وسايل نقليه وارداتي پيش از شماره‌گذاري نيز منوط به دريافت مجوز كتبي از واحدهاي شماره ‌گذاري مي‌باشد.
ماده 23ـ در صورت سرقت، مفقود شدن و يا اگر به هر علتي وسيله نقليه‌اي مورد تصرف غيرقانوني قرار گيرد، مالك و يا نماينده قانوني وي مكلف است بلافاصله مراتب را به نزديكترين واحد انتظامي اعلام نمايد.
ماده 24ـ هرگاه پلاك به اشتباه بر روي وسيله نقليه نصب شده باشد، راهنمايي و رانندگي موظف است پلاك مالك وسيله نقليه را اخذ و پس از رفع اشتباه پلاك را بازگرداند.
ماده 25ـ هر شخص حقيقي يا حقوقي مي‌تواند به تعداد وسايل نقليه ملكي خود مطابق ماده (3) پلاك دريافت نمايد. نقل و انتقال هر يك از وسايل نقليه تابع مقررات اين آيين‌نامه خواهدبود.


راهنمایی و رانندگی جمهوری اسلامی ایران

[Almas Parsi]

ماده 26ـ هر كس بخواهد با هر نوع وسيله نقليه موتوري زميني رانندگي نمايد بايد گواهي نامه متناسب رانندگي با آن وسيله نقليه را دارا باشد با متخلفان برابر قوانين و مقررات رفتار مي‌شود.
ماده 27ـ انواع گواهي‌نامه‌هاي رانندگي به شرح جدول پيوست شماره (1) و توضيحات آن است، كه با شرايط زير از سوي راهنمايي و رانندگي صادر مي‌شود:
الف ـ شرايط شركت در آزمايش‌ها و صدور گواهي‌نامه موتورسيكلت گازي يا موتور گازي (گواهي‌نامه الف ـ1)
1ـ حداقل سن 15 سال تمام.
2ـ ارائه گواهي سلامت جسمي و رواني از مراجع صلاحيت دار پزشكي.
3ـ قبول شدن در آزمون‌هاي آيين‌نامه و مهارت عملي رانندگي با موتور گازي.
ب ـ شرايط شركت در آزمايش‌ها و صدور گواهي‌نامه موتورسيكلت‌هاي با حجم موتور تا 200 سي‌سي (گواهي‌نامه الف ـ2)
1ـ حداقل سن 17 سال تمام.
2ـ ارائه گواهي سلامت جسمي و رواني از مراجع صلاحيت دار پزشكي.
3ـ قبول شدن در آزمون‌هاي آيين‌نامه و مهارت عملي رانندگي با موتورسيكلت مربوط.
پ ـ شرايط شركت در آزمايش‌ها و صدور گواهي نامه موتورسيكلت‌هاي با حجم موتور بالاي 200 سي‌سي و سه چرخ با وزن تا 400 كيلوگرم (گواهي نامه الف ـ3)
1ـ حداقل سن 18 سال تمام.
2ـ ارائه گواهي سلامت جسمي و رواني از مراجع صلاحيت دار پزشكي.
3ـ دارا بودن گواهي‌نامه موتورسيكلت تا 200 سي‌سي حجم موتور (الف ـ2) كه حداقل يك سال تمام از تاريخ صدور آن گذشته باشد.
4ـ قبول شدن در آزمون‌هاي آيين‌نامه و مهارت عملي رانندگي با وسيله نقليه مربوط.
ت ـ شرايط شركت در آزمايش‌ها و صدور گواهي نامه (گواهي نامه ب ـ1)
1ـ حداقل سن 18 سال تمام.
2ـ ارايه گواهي سلامت جسمي و رواني از مراجع صلاحيت دار پزشكي.
3ـ قبول شدن در آزمون‌هاي آيين‌نامه و مهارت عملي رانندگي با وسيله نقليه مربوط، اين نوع گواهي نامه براي درخواست كنندگان در اولين مرحله با اعتبار موقت يك ساله صادر مي‌شود و در مدت ياد شده دارنده آن مكلف به رعايت محدوديت‌ها و شرايط ويژه‌اي مي‌باشد كه در صورت رعايت آنها و رعايت مقررات اين آيين نامه و مرتكب نشدن تخلف، به گواهي‌نامه رانندگي با اعتبار موضوع تبصره (6) اين ماده تبديل خواهد شد. شرايط و ضوابط مربوط به رانندگي با گواهي نامه موقت و نحوه تبديل آن، به موجب دستورالعملي است كه به پيشنهاد راهنمايي و رانندگي و تصويب وزير كشور، مشخص و اعلام مي‌گردد.


راهنمایی و رانندگی جمهوری اسلامی ایران

[Almas Parsi]

ث ـ شرايط شركت در آزمايش‌ها و صدور گواهي نامه (ب ـ 2)
1ـ حداقل سن 21 سال تمام.
2ـ سپري شدن حداقل دو سال تمام از تاريخ دريافت گواهي نامه رانندگي (ب ـ1).
3 ـ ارايه گواهي سلامت جسمي و رواني از مراجع صلاحيت دار پزشكي.
4ـ قبول شدن در آزمون‌هاي آيين‌نامه و مهارت عملي رانندگي با وسيله نقليه مربوط.
ج ـ شرايط شركت درآزمايش‌ها و صدور گواهي نامه (پ ـ1)
1ـ حداقل سن 23 سال تمام.
2ـ سپـري شدن حداقـل دو سال تمام از تاريـخ دريافت گواهي نامه رانندگي (ب ـ1).
3 ـ ارايه گواهي سلامت جسمي و رواني از مراجع صلاحيت دار پزشكي.
4ـ قبول شدن در آزمون‌هاي آيين‌نامه و مهارت عملي رانندگي با وسيله نقليه مربوط.
چ ـ شرايط شركت در آزمايش‌ها و صدور گواهي نامه (پ ـ 2)
1ـ حداقل سن 23 سال تمام.
2ـ سپـري شدن حـداقل دو سـال تمام از تاريخ دريافت گواهي‌نامه رانندگي (ب ـ2).
3 ـ ارايه گواهي سلامت جسمي و رواني از مراجع صلاحيت دار پزشكي.
4ـ قبول شدن در آزمون‌هاي آيين‌نامه و مهارت عملي با وسيله نقليه مربوط.
ح ـ شرايط شركت در آزمايش‌ها و صدور گواهي نامه (ت ـ 1)
1ـ حداقل سن 25 سال تمام.
2ـ سپـري شدن حداقـل دو سـال تمام از تاريخ دريافت گواهي نامه رانندگي (پ ـ1).
3 ـ ارايه گواهي سلامت جسمي و رواني از مراجع صلاحيت دار پزشكي.
4ـ قبول شدن در آزمون‌هاي آيين‌نامه و مهارت عملي با وسيله نقليه مربوط.
خ ـ شرايط شركت در آزمايش‌ها و صدور گواهي‌نامه (ت ـ 2)
1ـ حداقل سن 25 سال تمام.
2ـ سپـري شدن حداقل دو سـال تمام از تاريـخ دريافت گواهي نامه رانندگي (پ ـ2).
3 ـ ارايه گواهي سلامت جسمي و رواني از مراجع صلاحيت دار پزشكي.
4ـ قبول شدن در آزمون‌هاي آيين‌نامه و مهارت عملي رانندگي با وسيله نقليه مربوط.
دـ شرايط شركت در آزمايش‌ها و صدور گواهي نامه رانندگي ويژه وسايل نقليه سبك عمراني و كشاورزي
1ـ حداقل سن 18 سال تمام.
2ـ ارايه گواهي سلامت جسمي و رواني از مراجع صلاحيت دار پزشكي.
3ـ قبول شدن در آزمون‌هاي آيين‌نامه و مهارت عملي رانندگي با وسيله نقليه مربوط.
ذـ شرايط شركت در آزمايش‌ها و صدور گواهي نامه رانندگي ويژه وسايل نقليه سنگين عمراني و كشاورزي و وسايل نقليه فوق سنگين
1ـ حداقل سن 23 سال تمام.
2ـ ارايه گواهي سلامت جسمي و رواني از مراجع صلاحيت دار پزشكي.
3ـ قبول شدن در آزمون‌هاي آيين‌نامه رانندگي و مهارت عملي رانندگي با وسيله نقليه مربوط.
در گواهي نامه‌هاي رانندگي ويژه، نوع وسيله نقليه‌اي كه دارنده مي‌تواند با آن رانندگي كند، قيد مي‌شود. براي رانندگي با وسايل نقليه‌ ويژه‌اي كه سرعت آنها از 30 كيلومتر در ساعت تجاوز مي‌كند، در شهرها و راه‌هاي عمومي، علاوه بر داشتن گواهي نامه ويژه، داشتن گواهي نامه (پ ـ 1) نيز ضروري است.


راهنمایی و رانندگی جمهوری اسلامی ایران

[Almas Parsi]

تبصره 1ـ در كليه موارد بالا علاوه بر رعايت شرايط تعيين شده، ارائه گواهي طي دوره آموزش آيين نامه و مقررات راهنمايي و رانندگي و همچنين ارائه گواهي طي دوره كسب مهارت عملي رانندگي، از آموزشگاههاي رانندگي مجاز الزامي مي باشد. درخواست‌كنندگان يا دارندگان گواهي‌نامه‌هاي (ب، پ و ت) كه خواستار رانندگي با وسيله نقليه داراي يدك هستند، بايد آموزش‌هاي لازم را كسب نمايند. براي وسايل نقليه ويژه با توجه به كاربري مربوط، ارائه گواهي كسب مهارت عملكرد ويژه از مراكز مجاز يادشده الزامي است.
تبصره2ـ راهنمايي و رانندگي مي‌تواند در صورت لزوم آزمايش مجدد مقررات راهنمايي و رانندگي را پيش از انجام آزمون مهارت عملي از درخواست‌كنندگان به عمل آورد.
تبصره 3ـ مراجع انجام معاينات پزشكي و همچنين ضوابط احراز سلامت جسمي و رواني درخواست كنندگان و هرگونه تغيير در آن به پيشنهاد وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي توسط كارگروهي متشكل از نمايندگان وزارتخانه‌هاي كشور، راه و ترابري، بهداشت، درمان و آموزش پزشكي و راهنمايي و رانندگي تعيين مي‌گردد. (پيوست شماره 2).
تبصره 4ـ در كليه موارد بالا آزمون آيين نامه و مقـررات راهنـمايي و رانندگي به صورت نوشتاري و يا رايانه‌اي انجام مي‌گيرد.
تبصره5 ـ مدت اعتبار انواع گواهي نامه رانندگي پنج سال است و پس از پايان اعتبار آن و در صورت احراز سلامت جسمي و رواني، براي دوره‌هاي پنج ساله تمديد مي‌گردد. براي افرادي كه سن آنها بيش از 70 سال تمام باشد، لازم است سلامت جسمي و رواني هر دو سال بررسي و احراز گردد.
ماده 28ـ وضعيت ظاهري درخواست كننده (نقص عضو) با گواهي سلامت جسمي و رواني صادره از مراكز پزشكي مجاز تعيين شده به وسيله افسران كارشناس تطبيق داده مي‌شود و در صورت وجود مغايرت موضوع به كميسيون پزشكي نيروي انتظامي ارجاع مي‌گردد.
ماده 29ـ درخواست كننده هرنوع گواهي‌نامه رانندگي بايد مداركي را كه از طرف راهنمايي و رانندگي اعلام مي‌شود به مراجع آگهي شده ارائه كند.
ماده 30 ـ مندرجات گواهي نامه رانندگي شامل نوع و يا پايه و گروه گواهي‌نامه راننـدگي، مـدت اعتـبار، مشخصات راننده (كدملي)، نام واحـد صادر كنـنده، امضـاي صادر كننده، شماره مسلسل، تاريخ و شماره صدور، عكس درخواست كننده، مهر واحد صدور و مشخصات ضروري ديگر مي‌باشد.
ماده 31ـ هرگاه درخواست كننده گواهي نامه رانندگي درآزمايش‌هاي مربوط موفق گردد، گواهي نامه رانندگي پس از رويت مدارك لازم صادر و به او تسليم خواهد شد. دارنده گواهي‌نامه موظف است ظرف يك ماه پيش از پايان مهلت مقرر، براي تمديد مدت اعتبار يا تعويض آن به گواهي نامه معادل به راهنمايي و رانندگي مراجعه نمايد. راهنمايي و رانندگي هنگام تمديد يا تعويض گواهي نامه، ضمن دريافت گواهي سلامت جسمي و رواني از درخواست كننده، مي‌تواند آزمون‌هاي لازم را از وي به عمل آورد. مأموران راهنمايي و رانندگي و پليس راه هنگام كنترل گواهي نامه رانندگان موظفند درصورتي كه تاريخ اعتبار آن سپري شده ‌باشد، گواهي نامه رانندگي را با ارائه رسيد اخذ و پس از اعمال قانون، گواهي نامه ياد شده را براي تمديد و يا تجديد به اداره مربوط ارسال نمايند. دارنده گواهي نامه موظف است حداكثر ظرف مدت يك ماه با مراجعه به واحد مربوط براي دريافت گواهي نامه رانندگي جديد اقدام نمايد.
تبصره1ـ دارندگان گواهي نامه پايه بالاتر در گروه مربوط، مي‌توانند رانندگي وسايل نقليه موضوع گواهي‌نامه‌هاي پايه پايين‌تر، به جز پايه (الف، را انجام دهند.
تبصره2ـ دستورالعمل نحوه زمانبندي و ضوابط چگونگي انجام آزمونها، تمديد اعتبار، تجديد آزمون در صورت مردود شدن درخواست كننده و نحوه و ميزان عوارض و ماليات مصوب قابل دريافت و نظاير آن از سوي راهنمايي و رانندگي تهيه و به اطلاع عموم رسانده مي‌شود.
ماده 32ـ در صورتي كه دارنده گواهي‌نامه بخواهد براي دريافت گواهي نامه از انواع ديگر اقدام نمايد، موظف است در آزمون‌هاي مربوط شركت كند. پس از قبول شدن چنانچه گواهي نامه قبلي پيش نياز گواهي‌نامه مورد درخواست باشد، از درخواست كننده اخذ و گواهي نامه جديد صادر و به وي تحويل مي‌گردد.
ماده 33ـ رانندگي با هر نوع تاكسي و وسايل نقليه عمومي در شهرها و وسايل نقليه عمومي جاده‌اي، علاوه بر گواهي‌نامه رانندگي متناسب، حسب مورد، نيازمند داشتن مجوز از شهرداري و يا دفترچه كار يا برگ فعـاليت صـادره از سـوي وزارت راه و ترابري مي‌باشد.
ماده 34ـ در صورتي كه گواهي نامه رانندگي مفقود شود يا از بين برود، دارنده آن مي‌تواند درخواست صدورالمثني نمايد. پس از احراز درستي ادعاي درخواست كننده، با دريافت مدارك لازم و گواهي سلامت جسمي و رواني درخواست كننده و با رعايت ضوابطي كه راهنمايي و رانندگي اعـلام مي‌نمايد، گواهي نامه المـثني صادر و به وي تسليم مي‌گردد.
ماده 35ـ دارندگان گواهي نامه‌هاي معتبر خارجي (اعم از ايرانيان يا خارجيان) مي‌توانند تا شش ماه پس از ورود در ايران رانندگي نمايند. ولي در صورت تمايل به ادامه رانندگي در ايران بايد پيش از سپري شدن مدت ياد شده گواهي نامه خارجي خود را به گواهي نامه ايراني تبديل نمايند.
تبصره ـ دارندگان گواهي نامه رانندگي كشورهاي غير از متعاهدين كنوانسيونهاي 1968 وين (قانون الحاق ايران به كنوانسيون عبور و مرور در جاده‌ها و كنوانسيون مربوط به علايم راهها ـ مصوب 1354ـ)، بايد ترجمه معتبر گواهي نامه را همراه داشته باشند.
ماده 36ـ تبديل گواهي نامه‌هاي رانندگي معتبر صادر شده از كشورهاي خارجي،كه گواهي نامه صادره از ايران در قلمرو سرزميني آنان براي رانندگي معتبر محسـوب مي‌شـود و يـا آن كشور از متـعاهدين كنـوانسيون‌هاي 1968 ويـن راجـع به مقررات عبور و مرور در راه‌ها و علايم راه‌ها به شمار مي‌آيد، با رؤيت اصل گواهي‌نامه خارجي و با احراز سلامت جسمي و رواني درخواست كننده صوت پذيرد. در موارد ديگر تبديل گواهي نامه‌هاي رانندگي با تاييد وزارت كشور صورت مي‌پذيرد.
ماده 37ـ مأموران سياسي و كنسولي و اعضاي سازمان‌هاي بين‌المللي مي‌توانند براي تبديل گواهي نامه‌هاي خود مدرك مندرج در ماده (35) را از طريق وزارت امور خارجه به راهنمايي و رانندگي ارسال دارند.
ماده38ـ صدور گواهي نامه مجدد براي كساني كه گواهي نامه رانندگي آنان اخذ و يا توقيف شده‌باشد ممنوع است و در صورت صادر شدن از درجه اعتبار ساقط مي‌باشد و به وسيله راهنمايي و رانندگي اخذ و ابطال خواهدشد.
ماده39ـ راهنمايي و رانندگي موظف است در صورتي كه گواهي‌نامه رانندگي اشتباه يا ناقص صادر شده باشد از دارنده آن اخذ و پس از رفع اشتباه و نقص، گواهي‌‌نامه صحيح را صادر و به وي بازگرداند.
ماده40ـ هرگاه دارنده گواهي‌نامه يكي از شرايط پزشكي موضوع تبصره(3) ماده (27) را از دست بدهد، موظف است حداكثر ظرف يك ماه به راهنمايي و رانندگي مراجعه نمايد. راهنمايي و رانندگي دارنده گواهي نامه را براي انجام معاينات و آزمايش‌هاي ضروري پزشكي به مراكز پزشكي مجاز معرفي مي‌نمايد. در صورتي كه نداشتن شرايط و صلاحيت رانندگي ضمن آزمايش جديد محرز گردد، گواهي نامه از وي اخذ و گواهي نامه متناسب با شرايط جسماني وي تعيين و پس از صدور به وي تسليم مي‌شود و در صورت نداشتن صلاحيت رانندگي، گواهي نامه ابطال مي‌گردد.
تبصره ـ در صورت كشف نقص عضو مؤثر، از سوي مأموران راهنمايي و رانندگي و پليس راه، گواهي نامه رانندگي اخذ و تا زمان بررسي‌هاي پزشكي و اعلام امكان صدور گواهي نامه مجدد، دارنده گواهي نامه حق رانندگي ندارد.
ماده 41ـ در صورتي كه راننده به علت تكرار ارتكاب تخلفات مهم وحادثه ساز در يك سال، حدّ نصاب نمره منفي را دريافت نمايد، گواهي‌نامه رانندگي وي به استناد قانون نحوه رسيدگي به تخلفات و اخذ جرايم رانندگي ـ مصوب 1350 ـ ، ضبط يا ابطال خواهدشد.
ماده 42ـ نحوه شرايط و مسئول صدور گواهي نامه راهبران انواع وسايل حمل و نقل ريلي شهري و حومه، برابر دستورالعملي خواهد بود كه به تصويب شوراي عالي هماهنگي ترافيك شهرهاي كشور برسد.




راهنمایی و رانندگی جمهوری اسلامی ایران

[Almas Parsi]

فصل چهارم ـ معاينه و آزمايش فني وسايل نقليه

ماده 43ـ رانندگي با وسيله نقليه‌اي كه برگ معاينه فني معتبر نداشته باشد، ممنوع است. دارندگان وسايل نقليه مكلفند وسايل نقليه خويش را براي انجام معاينه فني در مراكز فني مجاز تعيين شده حاضر و پس از احراز شرايط لازم، برگ يا برچسب معاينه دريافت نمايند. اين گواهي كه مدت اعتبار آن و مشخصات وسيله نقليه در آن درج مي‌شود بايد بر سطـح دروني قسـمت بالاي سمت راست شيشه جلو و يا بر روي پلاك وسيله نقليه، برحسـب اعلام مراجـع مربوط، نصـب يـا قرار داده شود، به نحوي كه براي كنترل مأموران راهنمايي و رانندگي و پليس راه قابل ديدن باشد.
تبصره ـ در طول مدتي كه برچسب يا برگ معاينه فني اعتبار دارد، در صورت بروز نقص فني، مالك موظف است براي رفع نقص اقدام نمايد.
ماده 44ـ معاينه و آزمايش فني وسايل نقليه اعم است از تشخيص اصالت، سلامت زيست محيطي، فني، تجهيزاتي و ايمني وسايل نقليه.
ماده 45ـ ضوابط ايجاد، تشخيص صلاحيت، اختيارات، نحوه صدور مجوز و نظارت بر مراكز فني مجاز و قسمت‌هايي كه بايد مورد معاينه قرار گيرند، براساس دستورالعملي خواهد بود كه از سوي كارگروهي با مسئوليت وزارت كشور و عضويت وزارتخانه‌هاي راه و ترابري، صنايع و معادن، سازمان حفاظت محيط زيست و نيروي انتظامي جمهوري اسلامي ايران تهيه و ابلاغ مي‌شود.
تبصره ـ معاينه فني مي‌بايد به وسيله مهندسان يا كاردان‌هاي فني و يا افراد با تجربه داراي گواهي انجام كار از مراجع صلاحيت دار صورت پذيرد.
ماده 46ـ ستادهاي معاينه فني و مراكز معاينه فني مجاز به منظور تشخيص اصالت خودرو در هنگام معاينه فني ضمن هماهنگي با راهنمايي و رانندگي از كارشناسان واجد شرايط استفاده مي‌نمايند.
ماده 47ـ دوره‌هاي معاينه فني انواع خودروها به شرح زير مي‌باشد:
الف ـ انواع وسايل نقليه عمومي مسافربري و باربري در فاصله‌هاي سه ماهه يا بيشتر.
ب ـ وسايل نقليه متعلق به دولت، نهادهاي عمومي غيردولتي مانند شهرداري‌ها، نيروهاي نظامي و انتظامي در فاصله‌هاي سه ماهه يا بيشتر.
پ ـ وسايل نقليه ديگر و موتورسيكلت‌ها در فاصله‌هاي شش ماهه يا بيشتر.
تبصره ـ خودروهاي نو تا دو سال پس از توليد، نياز به دريافت برچسب يا برگ معاينه فني ندارند.
ماده 48ـ در شهرهايي كه امكانات معاينه و آزمايش فني وجود ندارد رانندگان وسايل نقليه عمومي بايد براساس مفاد ماده (47) اين آيين نامه براي معاينه فني وسيله نقليه خود و دريافت گواهي معاينه به نزديكترين محلي كه امكانات لازم براي معاينه وجود دارد و يا محلي كه از طرف مراجع صاحيت دار تعيين و اعلام شده است مراجعه نمايند.
ماده 49ـ مراكز مجاز معاينه فني براي وسايل نقليه‌اي كه سالم و بدون نقص فني تشخيص داده‌شوند، برگ معاينه فني صادر مي‌نمايند. چنانچه ضمن معاينه، وسيله نقليه‌اي معيوب يا ناقص تشخيص داده شود، راننده يا مالك تنها مي‌تواند وسيله نقليه را تا تاريـخي كه در برگ اجـازه نامه صـادر شده به وي تسليم مي‌گردد، به تعميرگاه يا توقفگاه منتقل سازد.
تبصره ـ چنانچه وسيله نقليه‌اي بدون اصالت تشخيص داده شود، ضمن صادر نكردن برگ معاينه فني، مراتب به مراجع انتظامي اطلاع داده مي‌شود.
ماده50 ـ ستاد معاينه فني خودرو، شهرداري‌ها و سازمان راهداري و حمل و نقل جاده‌اي با همكاري نمايندگان سازمان حفاظت محيط زيست و نيروي انتظامي موظفند بر نحوه عملكرد مراكز صدور برگ معاينه فني براساس دستوالعمل موضوع ماده (45) نظارت مستمر اعمال نمايند و در صورت مشاهده رعايت نكردن ضوابط و مقررات مربوط، براي جلوگيري از ادامه تخلف و رفع آنها اقدام و در صورت تكرار، مجوز مركز براي انجام معاينه و صدور برگ معاينه ابطال مي‌گردد.
ماده 51 ـ تا پايان برنامه چهارم توسعه اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي جمهوري اسلامي ايران، در شهرهايي كه تجهيزات كامل انجام معاينه فني وجود ندارد، مراكز مجاز معاينه فني مي‌توانند با تاييد كارگروه موضوع ماده (45) براي انجام معاينه فني با رعايت حداقل شرايط مورد قبول شوراي هماهنگي ترافيك استان، اقدام نمايند.
ماده 52 ـ برگ و برچسب‌هاي معاينه فني مورد استفاده در مراكز مجاز معاينه فني سراسر كشور براساس طرح نمونه مورد تاييد كارگروهي متشكل از سازمان شهرداري‌هاي كشور، سازمان راهداري و حمل و نقل جاده‌اي، راهنمايي و رانندگي و سازمان حفاظت محيط زيست مي‌باشد.
تبصره ـ برگ و برچسب معاينه فني كه از طريق ستاد معاينه فني و مراكز مجاز صادر مي‌شود، در سراسر كشور معتبر است.
ماده 53 ـ در مواردي كه حركت وسيله نقليه در راه‌هاي عمومي طبق نظر كارشناس راهنمايي و رانندگي يا پليس راه به علت معايب و نواقص فني، خطرناك تشخيص داده شود ضمن اعمال قانون، پلاك آن اخذ، و با نصب پلاك تعميري به تعميرگاه اعزام مي‌شود. پس از رفع عيب و نقص فني لازم است مالك و يا نماينده قانوني وي براي پس گرفتن پلاك به راهنمايي و رانندگي محل مراجعه نمايد.



راهنمایی و رانندگی جمهوری اسلامی ایران

[Almas Parsi]

فصل پنجم ـ تجهيزات
بخش اول ـ تجهيزات وسايل نقليه موتوري

ماده 54 ـ اشخاص حق ندارند وسيله نقليه‌اي را كه لوازم و تجهيزات ياد شده در مقررات و روش اجرايي تأييد نوع وسايل نقليه موتوري و تريلرهاي آنها، موضوع استاندارد ملي ايران و اين فصل را نداشته يا داراي لوازم و تجهيزات مخالف آن باشد، در راه‌هاي عمومي برانند و يا اين گونه وسايل نقليه را براي رانندگي در اختيار ديگري بگذارند. در صورت وجود مغايرت بين مفاد اين فصل و استاندارد ملي، ملاك عمل استاندارد ملي مربوط مي‌باشد.
ماده55 ـ كليه وسايل نقليه و يدك‌كش‌ها و تراكتورهاي باركش حداقل بايد داراي چراغ‌هايي به شرح زير باشند:
الف ـ دو چراغ بزرگ با نور سفيد يا زرد با قابليت تبديل به نور بالا و پايين در دو طرف جلو.
ب ـ دو چراغ جانبي كوچك با نور زرد يا سفيد براي تشخيص عرض جلو وسيله نقليه در منتهي‌اليه هر يك از دو سمت جلو.
پ ـ دو چراغ جانبي كوچك با نورقرمز براي تشخيص عرض عقب وسيله نقليه در منتهي‌اليه هر يك از دو سمت عقب.
ت ـ دو چراغ كوچك با نور قرمز براي توقف (چراغ ترمز) در عقب وسيله نقليه كه همزمان با گرفتن ترمز روشن شده و از فاصله 35 متري ديده شود.
ث ـ يك چراغ كوچك با نور سفيد در عقب براي تشخيص شماره پلاك. نور اين چراغ بايد براي تشخيص شماره پلاك از فاصله25 متري كافي باشد.
ج ـ دو چراغ كوچك به رنگ سفيد يا زرد براي نشان دادن حركت با دنده عقب (چراغ دنده عقب). اين چراغ‌ها بايد به طوري نصب گردد كه تنها هنگام راندن به عقب روشن شده و خيرگي و ناراحتي براي چشم ديگر استفاده كنندگان از راه فراهم ننمايد.
چ ـ دو چراغ راهنماي الكتريكي يا الكترونيكي با نور زرد در دو طرف جلو و دوتاي ديگر از آن با رنگ قرمز يا زرد در دو طرف عقب براي اعلام قصد گردش به چپ يا به راست و يا تغيير خط حركت. نور اين چراغ‌ها در روز بايد از فاصله 35متري قابل ديدن باشد.
ح ـ يدك و نيمه يدك‌هاي متصل بايد داراي چراغ‌هاي مندرج در بندهاي (ت) و (ث) و (ج) و دو راهنماي عقب موضوع بند (چ) اين ماده باشند. اگر وسيله نقليه‌اي داراي چند يدك زنجيري باشد چراغ‌هاي يادشده بايد در عقب آخرين يدك نصب گردد.
خ ـ دو چراغ چشمك زن درجلو و دو چراغ چشمك زن در عقب كه به طور هم‌زمان براي اعلام هشدار، احتياط و يا خطر به رانندگان ديگر به كاربرده مي‌شوند.
تبصره 1ـ به كار بردن چراغ‌هاي جانبي در وسايل نقليه طويل، موضوع بند (35) ماده (1) الزامي است.
تبصره 2ـ وسايل نقليه سواري كه پس از ابلاغ اين آيين نامه توليد مي‌شوند بايد داراي يك چراغ ترمز در پشت شيشه عقب (چراغ ترمز سوم) باشند.
ماده 56 ـ نور چراغ‌هاي كوچك جلو و خطر عقب بايد در شرايط جوي معمولي از فاصله 150 متري ديده شود. نور چراغ‌هاي راهنما و ايست نبايستي خيره كننده باشد.
ماده 57 ـ سامانه روشنايي چراغ‌هاي وسيله نقليه بايد طوري تعبيه و تنظيم گردد كه هر وقت راننده چراغ‌هاي جلو و يا چراغ‌هاي كمكي را روشن نمايد چراغ‌هاي عقب نيز همزمان روشن شود.
ماده 58 ـ ارتفاع چراغ‌هاي جلو نبايد از 135 سانتيمتر بيشتر و از 70 سانتيمتر كمتر باشد. ارتفاع چراغ‌هاي عقب نيز نبايد از يك متر بيشتر و از 50 سانتيمتر كمتر باشد.
ماده 59 ـ چراغ‌هاي بزرگ جلو بايد داراي وسيله تبديل نور باشند كه تابش نور را به بالا يا پايين به ترتيب زير عوض كنند:
الف ـ نور بالا (چراغ رانندگي) بايد طوري تنظيم گردد كه به وسيله آن وجود اشخاص يا اشيا از فاصله 150متري تشخيص داده شود.
ب ـ نور پايين (چراغ عبور) بايد به نحوي تنظيم شود كه به وسيله آن اشخاص يا اشيا از فاصله 35 متري مشخص شوند.
ماده 60 ـ كليه وسايل نقليه انتظامي، بازرسي، امدادي و خدماتي ويژه بايد در مرتفع‌ترين نقطه خود داراي چراغ خطر گردان همراه با آژير كه توليد صداي مشخص نمايد، باشند. نور اين چراغ‌ها بايد هنگام روشن بودن از فاصله 150 متري قابل ديدن باشد. دستورالعمل استفاده از چراغ گردان، شامل انواع، رنگ، ابعاد و ضوابط ديگر بنا به پيشنهاد راهنمايي و رانندگي به تصويب شوراي عالي هماهنگي ترافيك شهرهاي كشور مي‌رسد.
ماده 61 ـ داشتن تجهيزات زير براي وسايل نقليه مجاز است:
الف ـ دو عدد چراغ ويژه مه با نور زرد در دو طرف قسمت جلو كه ارتفاع اين چراغ‌ها نبايد از يك متر بيشتر و از 40 سانتيمتر كمتر باشد. نور اين چراغ‌ها بايد طوري تنظيم گردد كه درطول 10متر، از سطح افقي محل نصب چراغ بالاترنيايد. هنگام به كاربردن چراغ‌هاي مه بايد از نور پايين چراغ‌هاي بزرگ نيز استفاده شود.
ب ـ دو چراغ رانندگي اضافي با نور سفيد در جلو (چراغ كمكي) كه ارتفاع آن نبايد از 5/1 متر بيشتر و از 40 سانتيمتر كمتر باشد. اين چراغ‌ها در صورت لزوم مي‌توانند همراه با چراغ‌هاي بزرگ جلو به كار روند.
پ ـ دو چراغ كوچك با نور زرد يا سفيد روي گلگير و يا دو طرف سپر كه خيره كننده نباشد.
ت ـ چراغ‌هاي كوچك اضافي در جلو با نور سفيد يا زرد و در عقب با نور قرمز كه هنگام استفاده بايد به طور مرتب روشن و خاموش شده و از فاصله 150 متري ديده شوند.
ماده62 ـ تمام وسايل نقليه موتوري و انواع يدك‌ها و نيمه يدك‌ها كه در جاده‌هاي عمومي عبور مي‌نمايند بايد دو نورتاب (رفلكتور) به رنگ قرمز يا شبرنگ قرمز در دو طرف قسمت عقب خود داشته‌باشند. هرگاه نور تاب‌هايي در سمت جلو نصب شوند بايد رنگ آنها زرد باشد. ارتفاع نورتاب‌ها بيشتر از 5/1 متر و كمتر از 60سانتيمتر نخواهد بود؛ مگر آنكه بلندي خود وسيله نقليه از كف زمين كمتر از 60سانتيمتر باشد. نورتاب‌هاي عقب يدك‌هاي مستقل ممكن است در دو طرف آن يا در دو طرف بار نصب شود. در تمام موارد ياد شده بايد نورتاب‌ها به طور كامل قابل ديدن بوده و صفحه‌هاي آنها داراي اندازه و ويژگي‌هايي باشد كه هنگام شب در مقابل نور چراغ‌هاي وسايل نقليه ديگر از فاصله 150 متري به طور كامل ديده شود.
ماده 63 ـ هرگونه وسيله نقليه موتوري غير از موتورسيكلت بايد داراي ترمزهايي باشد كه به راحتي بتوان در حال راندن و در صورت لزوم آن را به كاربرد. اين ترمزها بايد قادر باشند وظايف سه‌گانه ترمز را به شرح زير انجام دهند:
الف ـ ترمز پايي بايد بتواند سرعت وسيله نقليه را به هر صورتي كه بارگيري شده و يا مسافر را حمل مي‌كند و در سربالايي و يا سرازيري كه حركت مي‌نمايد كاهش داده و آن را به طور سريع و مؤثر و با ايمني متوقف نمايد. شتاب منفي اين گونه ترمزها نبايد كمتر از استاندارد تعيين شده باشد.
ب ـ ترمز دستي بايد بتواند وسيله نقليه را به هر صورتي كه بارگيري شده و يا مسافر حمل مي‌نمايد، در شيب 16 درصد سربالايي و يا سرازيري در حال توقف نگهدارد. در وسايل نقليه‌اي كه كمك ترمز و يا ترمز موتور پيش‌بيني شده است، اين گونه ترمزها بايد در فاصله مناسبي حتي در صورت پايي بودن بتواند سرعت وسيله نقليه را به هر صورتي كه بارگيري يا مسافرگيري شده باشد كاهش داده و در نهايت متوقف سازد.
ماده 64 ـ ترمز پايي بايد روي تمام چرخ‌هاي وسيله نقليه مؤثر بوده و عمل نمايد. با وجود اين اگر وسيله نقليه داراي بيش از دو محور باشد مي‌توان اجازه داد كه روي چرخ‌هاي يكي از محورها عمل ننمايد. كمك ترمز و يا ترمز موتور و همچنين ترمز دستي بايد حداقل روي يكي از چرخ‌هاي هر طرف مقطع طولي وسيله نقليه عمل نمايند.
ماده 65 ـ ترمزهاي يدك‌ها به استثناي يدك سبك بايد داراي شرايط زير باشند:
الف ـ ترمز پايي كه قادر باشد سرعت وسيله نقليه را به هر صورتي كه بارگيري شده و در هر شيبي كه باشد كاهش داده و آن را به طور سريع و مؤثر و با ايمني متوقف سازد.
ب ـ ترمز دستي كه قادر باشد وسيله نقليه را به هر صورتي كه بارگيري شده باشد در شيب 16 درصد سربالايي و يا سرازيري در حال توقف نگهدارد و سطوح ترمز كننده آن با وسيله‌اي كه تنها مكانيكي بوده، مورد استفاده قرار گيرد. اين مقررات در مورد يدك‌هايي كه نمي‌توان بدون استفاده از ابزار و آلاتي، آن را از وسيله نقليه كشنده جدا نمود، به كاربرده نمي‌شود، مشروط به اين كه آنچه از ترمز دستي انتظار مي‌ر‌ود براي وسيله نقليه مركب مؤثر باشد.
پ ـ تجهيزاتي كه وظيفه ترمز پايي و ترمز دستي را انجام مي‌دهند مي‌توانند داراي اجزاي مشتركي باشند.
ت ـ ترمز پايي بايد روي كليه چرخ‌هاي يدك عمل نمايد.
ث ـ ترمز پايي يدك بايد به وسيله ترمزپايي وسيله نقليه كشنده مورد عمل قرار گيرد. در هر حال اگر حداكثر وزن مجاز يدك از 3500 كيلوگرم تجاوز ننمايد، مي‌توان ترمزها را طوري ترتيب داد كه با كم شدن فاصله بين يدك در حال حركت و وسيله نقليه كشنده عمل نمايند.
ج ـ ترمز پايي و ترمز دستي بايد روي سطوح ترمز كننده‌اي، كه به طور دايم با كمك اجزايي با نيروي كافي به چرخ‌ها متصل بوده، عمل نمايند.
چ ـ ترمزها بايد به نحوي باشند كه در صورت شكستن يا پاره شدن وسايل اتصال با يدك در حال حركت، يدك به طور خودكار توقف نمايد.
ماده 66 ـ كليه وسايل نقليه موتوري توليدي و يا وارداتي بايد مجهز به كمربند ايمني استاندارد براي سرنشينان باشند.
ماده67 ـ راننـدگي با وسـايل نقليه‌اي كه داراي ترمزهاي استاندارد ملي و يا با مشخصات و شرايط ياد شده در اين آيين نامه نباشد، ممنوع است.
ماده 68 ـ هر وسيله نقليه موتوري بايد حداقل به يك وسيله اخطار شنيداري (بوق) با صداي استاندارد مجهز باشد. اين گونه تجهيزات بايد توليد صداي مداوم و يكنواخت نموده و ايجاد صداي خشن و ناهنجار ننمايد. ولي وسايل نقليه‌اي كه داراي حق تقدم عبور مي‌باشند (وسايل نقليه امدادي و خدماتي و پليس و مانند آن) مي‌توانند علاوه بر دارا بودن بوق، وسايل اخطار شنيداري ديگري كه مقيد به اين ويژگي‌ها نباشد براي استفاده هنگام لزوم داشته باشند. همچنين وسايل نقليه مسافربري و باربري عمومي برون شهري نيز مي‌توانند وسايل اخطار شنيداري استاندارد ديگري داشته باشند تا در زمان لازم در بيرون شهرها و مناطق غير مسكوني استفاده نمايند.
ماده 69 ـ هر وسيله نقليه موتوري بايد مجهز به لوله خروجي گاز و صداي موتور باشد به نحوي كه مانع خروج صداي ناهنجار در بيرون وسيله نقليه و انتشار گاز ناشي از سوخت موتور در درون وسيله نقليه گردد.
ماده 70ـ روي چرخ‌هاي وسايل نقليه يا كنار آنها نبايد اجسام اضافي و زائد مانند ميخ و پيچ بلند يا هر شيئي كه از سطح بيروني چرخ‌ها تجاوز كند وجود داشته باشد، مگر آنكه درتراكتورهاي زراعتي و انواع كمباين لازم باشد.
ماده 71ـ كليه وسايل نقليه، شب‌ها هنگام حركت در جاده‌ها بايد سه چراغ يا سه مشعل الكتريكي با نور قرمز يا دو مثلث شبرنگ ايمني كه در شرايط جوي معمولي از فاصله 150 متري قابل ديدن باشند همراه داشته باشند تا هنگام ضرورت، برحسب مورد، از آنها استفاده نمايند.
ماده 72ـ وسايل نقليه‌اي كه مواد خطرناك حمل مي‌كنند ضمن رعايت مفاد آيين‌نامه حمل مواد خطرناك، بايد سه چراغ قرمز الكتريكي و دو مثلث شبرنگ را همراه داشته باشند. حمل فانوس براي اين‌گونه وسايل نقليه ممنوع است. به علاوه بايد داراي دستگاه پمپ آتش‌نشاني آماده به كار باشند. اين پمپ‌ها بايد در محل‌هايي نصب شوند كه هنگام ضرورت بتوان به سرعت آنها را مورد استفاده قرارداد.
ماده 73ـ به منظور جلوگيري از انتشار گل و لاي، سنگ ريزه و مانند آن نصب تجهيزات مناسب لاستيكي، فلزي و مانند آن در قسمت بيروني آخرين محور انواع وسايل نقليه به ويژه كاميون، تريلر و اتوبوس الزامي است.

راهنمایی و رانندگی جمهوری اسلامی ایران

[Almas Parsi]

بخش دوم ـ تجهيزات اختصاصي موتورسيكلت و دوچرخه

ماده 74ـ تجهيزات اختصاصي موتورسيكلت و دوچرخه بايد براساس استاندارد مورد تاييد مؤسسه استاندارد و تحقيقات صنعتي ايران بوده و از نظر عدم آلودگي‌هاي زيست محيطي، استانداردهاي مصوب شوراي عالي حفاظت محيط زيست را رعايت نموده باشند.
ماده 75ـ موتورسيكلت بايد داراي دو نوع ترمز باشد كه يكي از آنها حداقل روي چرخ عقب و يا همه چرخ‌ها و ديگري روي چرخ جلو و يا همه چرخ‌ها عمل نمايد. اگر موتورسيكلت داراي اتاقك پهلو (سايد كار) باشد ترمز چرخ اتاقك پهلو ضروري نمي‌باشد. اين ترمزها بايد قادر باشند سرعت موتورسيكلت را به صورتي كه داراي سرنشين مي‌باشد، در هر شيبي كاهش داده و آن را سريعاً و به طور مؤثر و با ايمني متوقف سازد. موتورسيكلت‌هاي سه چرخ كه چرخ‌هاي آنها در ارتباط با محور طولي وسط موتورسيكلت به طور قرينه قرار گرفته باشد بايد مجهز به يك ترمزدستي همانند وسايل نقليه موتوري ديگر باشند.
ماده 76ـ موتورسيكلت‌ها بايد حداقل داراي يك چراغ با نور سفيد در جلو، يك چراغ قرمز عقب همراه با چراغ قرمز ترمز، دو چراغ راهنما درجلو و دو چراغ راهنما در عقب و يك نور تاب قرمز در عقب باشند.
ماده 77ـ دوچرخه بايد داراي تجهيزات زير باشد:
الف ـ يك چراغ سفيد يا زرد در جلو كه هنگام شب تا مسافت 15 متري جلوي آن را به قدر كافي روشن سازد.
ب ـ يك چراغ با نور قرمز در عقب كه در هنگام شب از فاصله 150 متري ديده شود.
پ ـ يك نورتاب به رنگ قرمز در عقب و همچنين يك نورتاب به رنگ زرد در جلو كه نور وسايل نقليه پشت سر و جلو را از فاصله 20متري منعكس نمايد.
ت ـ يك زنگ يا بوق كه صداي آن از فاصله 30 متري شنيده شود. نصب و استفاده از زنگ‌هاي صوتي يا آژير يا بوق خطر براي دوچرخه‌ها ممنوع است.
ث ـ ترمزي كه به هنگام گرفتن آن دوچرخه در فاصله مناسبي متوقف گردد.

راهنمایی و رانندگی جمهوری اسلامی ایران

[Almas Parsi]

فصل ششم ـ مقررات حمل بار

ماده78ـ طول، عرض، ارتفاع و ظرفيت وسيله نقليه بر طبق مشخصات (كاتالوگ) به وسيله كارخانه سازنده كه به تاييد وزارت صنايع و معادن مي‌رسد تعيين مي‌گردد. در هر حال حداكثر ظرفيت تعيين شده نبايد از مشخصات مندرج در كاتالوگ تجاوز نمايد. تطبيق اين مشخصات با افسر كارشناس راهنمايي و رانندگي مي‌باشد.
ماده79ـ ظرفيت، ابعاد و وزن‌هاي مجاز وسايل نقليه باري و مسافري در جاده‌ها تابع ضوابط وزارت راه و ترابري و در شهرها تابع مقررات وزارت كشور مي‌باشد. اين مقررات در پيوست شماره3 اين آيين‌نامه ذكر گرديده‌است.
ماده80 ـ وسايل نقليه مسافربري حق ندارند حيوانات و بارهايي را كه براي مسافران ايجاد مزاحمت يا توليد بوي نامطبوع و آلودگي مي‌نمايند و همچنين بارهايي كه از گلگيرها و يا از درون اتاق به اطراف تجاوز نمايد، حمل نمايند.
ماده81 ـ مقامات صلاحيت‌دار مي‌توانند براي حمل محمولاتي كه قابل تجزيه نبوده و بيش از ظرفيت يا بزرگتر از حجم معين است پروانه ويژه‌اي كه حاوي مشخصات و ظرفيت وسيله نقليه حمل كننده و وزن و حجم بار و مسير و تعداد دفعات و شرايط رفت و آمد يا مدت حمل و يا مستمر بودن آن است صادر كنند. اين پروانه بايد تا پايان مدت اعتبار آن نزد راننده موجود باشد و هنگام مراجعه به مأموران ارائه گردد.
ماده82 ـ وسايل نقليه‌اي كه در حدود ضوابط مندرج در پيوست شماره3 اين آيين‌نامه حمل بار مي‌كنند بايد داراي شرايط زير باشند:
الف ـ شب‌ها دو چراغ قرمز در آخرين نقطه دو طرف عقب بار نصب نمايند به طوري كه از فاصله 150متري دو طرف و عقب وسيله نقليه ديده شود.
ب ـ روزها دو پارچه قرمز رنگي كه سطح هريك حداقل نيم متر مربع باشد در انتهاي بار آويزان كنند به نحوي كه رانندگان پشت سر بتوانند آن را از فاصله 150متري بينند.
پ ـ داراي حفاظ و پوشش لازم و مناسب براي بار بوده و حفاظ نبايد مانع ديد راننده و يا پوشانيدن چراغ‌ها و يا موجب خطر براي ديگران باشد.
ماده83 ـ نصب مخزن (باك) اضافي و يا غير استاندارد براي مصرف سوخت وسايل نقليه عمومي باربري و مسافربري ممنوع است و همچنين حمل مواد خطرناك در جاده‌ها تنها با وسايل نقليه ويژه و با رعايت مقررات مربوط مجاز است. اشخاص حقيقي و حقوقي مكلفند پيشتر اجازه اين كار را از وزارت راه و ترابري دريافت نمايند.
تبصره ـ حمل مواد سوختي خارج از مخزن (باك) و استفاده از وسايل آتش‌زا مانند اجاق‌گاز سفري (پيك‌نيكي)، بخاري و مانند آن در وسايل نقليه ممنوع است.
ماده84 ـ موسسات بايد بارهاي وسايل نقليه را طوري بارگيري نمايند و محكم ببندند كه هيچگونه خطر جابه‌جايي يا افتادن يا ريزش كردن يا باز شدن و يا پخش شدن در هوا وجود نداشته باشد و به طور كامل ثابت باشد. در هر حال راننده نيز مكلف است پس از اطمينان از درستي بارگيري و استحكام آن، وسيله نقليه را به حركت درآورد.
ماده85 ـ يدك يا هر نوع وسيله نقليه‌اي كه با وسيله نقليه ديگري كشيده مي‌شود بايد با وسايل اطمينان بخشي كه خطر باز شدن يا گسيختن يا شكستن نداشته باشد طوري متصل گردند كه هنگام يدك‌كشي با كاهش سرعت وسيله نقليه كشنده فاصله اوليه حفظ گردد. در هر حال هر نوع وسيله نقليه‌اي كه كشيده مي‌شود بايد يك نفر راننده داراي پروانه مجاز رانندگي هدايت آن را به عهده گيرد تا در صورت وقوع خطر بتواند آن را بدون وقوع حادثه كنترل نمايد. وسايل نقليه‌اي كه به وسيله جرثقيل با جداكردن محور يا محورهايي از زمين كشيده مي‌شود، از شرط داشتن راننده مستثني هستند.
ماده86 ـ وسايل نقليه باربري پس از بارگيري بايد توزين شوند و راننده برگه توزين را تا مقصد همراه داشته‌باشد. رانندگان موظفند به دستور مأموران صلاحيت‌دار، وسيله نقليه را براي توزين به روي باسكول ببرند. هرگاه ضمن توزين معلوم شود كه بيش از ظرفيت مقرر بارگيري شده‌است بار اضافي تخليه مي‌شود. در اين صورت مسئوليت انبار كردن و حفظ آن به عهده مالك و راننده است. ادامه مسير وسيله نقليه متخلف، مشروط به پرداخت خسارت به وزارت راه و ترابري و يا شهرداري است.

راهنمایی و رانندگی جمهوری اسلامی ایران

[Almas Parsi]

فصل هفتم ـ تصادفات

ماده87 ـ راننده هر وسيله نقليه كه مرتكب تصادف منجر به جرح يا فوت گردد، موظف است بلافاصله وسيله نقليه را در محل تصادف متوقف ساخته و با نصب علايم ايمني هشدار دهنده برابر ماده (71) اين آيين‌نامه، رانندگان وسايل نقليه ديگر را از وقوع حادثه آگاه سازد و تا هنگامي كه تشريفات مربوط به رسيدگي از سوي راهنمايي و رانندگي و پليس راه پايان نيافته از تغيير وضع وسيله نقليه يا صحنه تصادف خودداري نموده و بلافاصله اقدام به انتقال مجروحان به مراكز درماني نمايد.
تبصره ـ در تصادفات منجر به جرح در صورتي كه وسيله نقليه ديگري براي انتقال فوري مجروحان به مراكز درماني موجود نباشد، راننده وسيله نقليه در تصادف مي‌تواند با علامت‌گذاري محل قرار گرفتن چرخ‌ها در سطح راه، اقدام به حمل مجروحان با وسيله نقليه خود نمايد.
ماده88 ـ واحدهاي راهنمايي و رانندگي و پليس راه موظفند پس از اطلاع از وقوع تصادف، در اسرع وقت اقدام به اعزام كارشناس تصادف به همراه تجهيزات و امكانات نظير كمك‌هاي اوليه، دوربين عكاسي و فيلمبرداري، آمبولانس، جك بادي و يا جرثقيل و مانند آنها، بر حسب نياز نمايند. كارشناس رسيدگي كننده به تصادف موضوع را به نزديكترين واحد انتظامي اعلام و در صورت ضرورت و برحسب مورد، براي درخواست كمك از نزديكترين واحد فوريت‌هاي پزشكي (اورژانس)، امداد و نجات، آتش‌نشاني، مركز راهداري، شهرداري و يا دهياري اقدام نموده و تا پايان رسيدگي به‌تصادف و برقراري ايمني تردد در محل وقوع، سانحه را مديريت مي‌نمايد.
تبصره ـ نحوه همكاري و وظيفه دستگاه‌هاي ياد شده و همچنين اعمال مديريت از سوي كارشناس تصادف، برابر دستورالعملي خواهدبود كه به تصويب كميسيون ايمني راه‌هاي كشور مي‌رسد.
ماده89 ـ هرگاه تصادف تنها منجر به خسارت مالي شود به نحوي كه امكان حركت از وسيله نقليه سلب نشده‌ باشد، رانندگان موظفند بلافاصله وسيله نقليه را براي رسيدگي و بازديد كارشناسان تصادفات در محل حادثه، به كنار راه منتقل كنند تا موجب سد معبر نگردد.
ماده90ـ در نقاطي كه كارشناس راهنمايي و رانندگي و يا پليس راه وجود ندارد و يا حضور به هنگام آنان مقدور نباشد مسئولان امر مي‌توانند از نظرات مستدل حداقل سه نفر از رانندگان پايه يكم و يا پايه (ت) استفاده نمايند.
ماده91ـ رانندگان وسايل نقليه هنگام تصادف منجر به جرح يا فوت مكلفند بلافاصله نام و نشاني صحيح و مشخصات گواهي‌نامه رانندگي وسيله نقليه خود را به‌مأموران انتظامي اعلام دارند و در صورت درخواست مدارك قانوني اعم از گواهي‌نامه، كارت شنـاسايي خودرو و بيمـه نامـه از سـوي مأموران مربوط، ايـن مدارك را بـه آنان تسليم نمايند.
ماده92ـ رانندگاني كه با وسيله نقليه متوقفي كه سرنشين ندارد تصادف مي‌نمايند نبايد محل وقوع تصادف را ترك كنند و در صورت مراجعه نكردن راننده و يا مالك آن، بايد صاحب يا راننده وسيله نقليه و يا مأموران راهنمايي و رانندگي و يا پليس راه را از هويت و نشاني كامل خود آگاه سازند و در صورت دسترسي نداشتن به ايشان، نام و نام‌خانوادگي و نشاني دقيق خويش و شماره و مشخصات ديگر وسيله نقليه خود را بر روي كاغذي نوشته و در محلي قابل ديدن بر روي وسيله نقليه متوقف، الصاق نمايند.
ماده93‌ـ رانندگاني كه با حيوانات، اشياء، تاسيسات و مانند آنها تصادف و ايجاد خسارت مي‌نمايند، بايد به منظور جلوگيري از بسته شدن راه و پيشگيري از بروز حوادث احتمالي ديگر، در صورت اماكن حيوان مرده يا مصدوم و همچنين اشيا باقي مانده در محل تصادف را از سطح سواره‌رو بيرون برده و موظفند صاحبان و مالكان آنها يا مأموران راهنمايي و رانندگي و يا پليس راه را از وقوع تصادف آگاه نمايند.
ماده94ـ هرگاه راننده وسيله نقليه در اثر تصادف توانايي اجراي مقررات مندرج در مواد (92) و (93) اين آيين‌نامه را نداشته باشد موظف است در اولين فرصت مراتب را به‌مأموران مربوط اعلام دارد. اگر مالك وسيله نقليه فردي غير از راننده باشد پس از آگاهي از واقعه و در صورتي كه راننده مراتب را به مأموران مربوط اطلاع نداده‌ باشد، مالك موظف است در اسرع وقت مأموران مربوط را از واقعه آگاه سازد.
ماده95ـ تعميرگاه‌ها و توقفگاه‌ها موظفند ظرف 24 ساعت پس از ديدن وسيله نقليه‌اي كه آثار تصادف يا جاي گلوله در آن وجود دارد مراتب را با ذكر مشخصات وسيله نقليه و در صورت امكان با ذكر نام و نشاني راننده به واحد انتظامي محل اعلام دارند.

راهنمایی و رانندگی جمهوری اسلامی ایران