دکتر پرويز کردواني

[نارون1]

دكتر پرويز كردواني پس از بازگشت به ايران به عنوان اولين عضو هيأت علمي دانشكده جديدالتاسيس كشاورزي اروميه استخدام مي‌شود و پس از 2 سال تدريس در اين دانشكده در سال 1347 به گروه آموزشي جغرافياي دانشگاه تهران انتقال مي‌يابد.

در همين سال‌هاست كه او مطالعه ميداني خود روي مناطق كويري ايران را با جديت فراوان دنبال مي‌كند و اكتشافات منحصر به فردي در ارتباط با جغرافياي طبيعي بيابان لوت ايران دست مي‌يابد. از آن جمله است اصرار به مدعاي گرم‌ترين نقطه كره زمين در بيابان لوت ايران و اثبات آن. البته او در اين تحقيقات ميداني تنها نبوده و دكتر ستوني كه در آن زمان رئيس مؤسسه جغرافياي دانشگاه تهران بود و باني بازگشت كردواني از اروميه نيز هم او بوده است، كردواني را در تحقيقات ميداني بيابان لوت همراهي مي‌كند.

همراه اين 2 نفر هياتي از دانشگاه پاريس نيز در بيابان لوت تحقيق مي‌كردند و موفق به اثبات اين فرضيه شدند كه كوير لوت از هر نقطه ديگر كره زمين گرم‌تر است. او مي‌گويد: «البته استراتيل زاور كه يكي از جغرافيدانان مشهور بود قبل از ما در مورد لوت تحقيقاتي انجام داده بود ولي اينجا را به عنوان گرمترين نقطه زمين معرفي نكرده بود و آنچه كه وي گزارش كرده بود با آنچه كه ما ثابت كرديم از نظر گرماي اين منطقه تفاوت فاحشي داشت.


تا آن زمان تصور مي‌شد گرمترين نقطه زمين دره مرگ آمريكا يا رب الخالي عربستان است كه بعد معلوم شد كوير لوت است. در بعضي از نواحي آن كه ما پژوهش كرديم حتي آثار حيات هم وجود نداشت. حتي يك باكتري هم وجود نداشت كه البته اين را ثابت كرديم.

بنابراين مي‌توان گفت كوير لوت، كره ماه زمين است!»پرويز كردواني معتقد است بايد از منابع انرژي به منزله ميراث طبيعي ايران حفاظت كرد: «ميراث طبيعي به جاي مانده در ايران به لحاظ انرژي‌هاي تجديد شونده، شامل نور خورشيد، باد و خاك بسيار غني است. وجود بيابان لوت و انرژي گرمايي نهفته در آن، مزيت بزرگي براي ايران محسوب مي‌شود.

زماني كه در سال 1354 پروفسور «پرتر»، شيميدان انگليسي به ايران سفر كرد، در مورد منبع عظيم انرژي بيابان و كوير گفت، نور خورشيد در هر متر مربع از كوير و بيابان ايران مي‌تواند لامپي معادل 250 ولت را روشن كند.


تحصيلات ابتدايي و متوسطه در گرمسار.


اخذ ديپلم متوسطه از مدرسه فرانسوي‌ها در تهران.

عزيمت به آلمان و ادامه تحصيل در رشته عمران كوير.

احراز رتبه اول دوره دكترا 1345.


بازگشت به ايران و استخدام در دانشكده كشاورزي اروميه (رضائيه) 1345.

انتقال به گروه آموزشي جغرافيا در دانشگاه تهران و آغاز تدريس در تهران 1348.

مديركل دفتر مطالعات آموزشي دانشگاه تهران 48 تا 54.

بنيانگذار و رئيس مركز تحقيقات مناطق كويري و بياباني ايران 54 تا 58.

راهنمايي بيش از 150 پايان‌نامه فوق‌ليسانس و 7 رساله دكترا.

مطالعات ميداني در مناطق كويري و بياباني ايران.

استاد نمونه دانشگاه تهران در 2 سال 78 و 80.

برنده جايزه «مهرگان علم» به‌خاطر تاليف بهترين كتاب سال در زمينه محيط‌زيست.

عضويت در بنياد مطالعات آسيايي، شبكه آب خاورميانه، عضو هيات امناي صلح سبز، رئيس كميته بيابان‌زدايي انجمن متخصصان محيط‌زيست ايران.

تاليف بيش از 20 جلد كتاب و ده‌ها مقاله علمي به زبان‌هاي فارسي، انگليسي و آلماني و سخنراني‌هاي متعدد در مجامع علمي داخلي و خارجي.




خاطرات کویر

وقتي از پرويز كردواني مي‌خواهم تا بدترين خاطراتش را از كوير بگويد او با خنده پاسخ مي‌دهد كه « من هرگز از كوير خاطره تلخ ندارم.


تلخ‌ترين اتفاقاتي كه در كوير برايم افتاده حالا ديگر جزو شيرين‌ترين خاطراتم هستند. با اين همه اگر قرار باشد تأثير‌گذارترين آنها را بگويم مربوط مي‌شود به كوير گردي من در كويري در روسيه. من به اتفاق شاگردانم براي تحقيق از كوير روسيه به وسط كوير رفتيم و در حالي كه سوار اتوبوس بوديم به سرم زد كه بدون طي كرد راه اصلي از وسط بيابان خودمان را به شمال درياي خزر برسانيم. همين‌طور كه با اتوبوس مي‌رفتيم رفته‌رفته متوجه شدم كه راه را گم كرده‌ام. دانشجويان با ديدن سكوت من ترسيدند.

ما بي‌هدف و سرگردان در بيابان مي‌رفتيم و آن ساعات جزو ترسناك‌ترين ساعات عمر من بود اما خوشبختانه در ميانه راه به يك مرد چچني برخورد كرديم كه گله‌اش را گم كرده بود. وقتي از او پرسيدم تو اينجا چه مي‌كني گفت گله‌ام را گم كردم. خلاصه با هزار بدبختي خودمان را به ده آنها رسانديم. يكبار هم وقتي درباره بيابان‌هاي مركزي ايران كار مي‌كردم در كوير لوط به اتفاق گروه تحقيقاتي مان گم شديم. خيلي ترسيده بوديم. تا چند شبانه روز نمي‌دانستيم كجاييم و چه مي‌كنيم اما بالاخره كويري بودن من به دادم رسيد و من كه در تمام طول آن چند روز همراهانم را دلداري مي‌دادم كه نگران نباشيد مي‌رسيم بالاخره خيلي شانسي توانستم راه اصلي را پيدا كنم.

از دغدغه‌هاي پرويز كردواني يكي هم آب تهران و كرج است. او مي‌گويد:

« طي سال‌هاي42-41 در كرج آب در 4 متري زمين بود ولي الان در بعضي نقاط تا 100 متر پايين رفته است. الان بيشتر باغات كرج و شهريار از آب چاه تغذيه مي‌شود نه آب‌هاي سطحي در نتيجه نيمي از باغات هم كه اين امكان برايشان وجود نداشته خشك شدند».

از جمله ديدگاه‌هاي هميشگي پرويز كردواني مي‌توان از «ضرورت احياي فناوري‌هاي سنتي كشاورزي و مديريت منابع آب در ايران» نام برد. او حفظ، احيا و گسترش فناوري قنات را ضروري مي‌داند. طوري كه اين نظر او به عنوان راهي براي توسعه مناطق خشك جهان و كاهش اثرات خشكسالي در مناطقي همچون صحرا و شرق آفريقا در سال‌هاي اخير به شدت مورد توجه سازمان ملل قرار گرفته است.




منبع