گام به گام با تأسیس استان سرسبز و تاریخی گلستان

[م.محسن]

16 سال پیش اولین اقدامات جهت احیای ایالت سرسبز و تاریخی استرآباد (جرجان، گرگان، وهرکان، هیرکان یا ورکان) با نطق اولیه علی اصغر احمدی(مخبر اسبق کمیسیون شوراها و امور داخلی کشور در مجلس پنجم) تحت عنوان بحث و بررسی در خصوص کلیات لایحه تأسیس استان گرگان در جلسه یکصد و سی ودوم مجلس پنجم شورای اسلامی به عنوان ششمین مبحث مورد بررسی آن روز نمایندگان بدین شرح قرائت گردید: « بسم الله الرحمن الرحیم. گزارش از کمیسیون شوراها و امور داخلی کشور به مجلس شورای اسلامی. لایحه تأسیس استان گرگان به شماره ترتیب چاپ 737 که جهت رسیدگی شور اول به کمیسیون شوراها و امور داخلی کشور بعنوان کمیسیون اصلی ارجاع گردیده بود، در جلسه مورخ 19/5/76 با حضور نمایندگان دولت و معاونین و کارشناسان دستگاههای اجرایی ذیربط مورد بحث و بررسی قرار گرفت و نهایتا کلیات آن عینا به تصویب رسید.اینک گزارش شور اول آن تقدیم مجلس شورای اسلامی می گردد.» سپس نائب رئیس کمیسیون شوراها و امور داخلی کشور مرحوم حاج آقای سید علی اکبر ابوترابی پشت تریبون رفته و ادامه مبحث را بدین شرح قرائت کرد:« بر اساس ماده 9 قانون تعاریف و ضوابط تقسیمات کشوری که متن قانون را قرائت می کنم استان واحدی از تقسیمات کشوری است با محدوده جغرافیایی معین که از بهم پیوستن چند شهرستان همجوار با توجه به موقعیتهای سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و طبیعی تشکیل می شود. تبصره ذیل همین ماده حد نصاب جمعیت را حداقل یک میلیون نفر پیش بینی کرده ... استان جدیدی که با نام لایحه استان گرگان تقدیم مجلس شورای اسلامی شده، آن چیزی که در واقع ارزیابی شده و اطلاعات مربوط به این استان است را خدمتتان عرض می کنم. استان جدید با 1 میلیون و 400 هزار نفر جمعیت و 22هزار کیلومتر مربع وسعت، 48 درصد وسعت استان فعلی مازندران را به خودش اختصاص خواهد داد. در حال حاضر دارای 7 فرمانداری 16 شهر 15 بخش 42 دهستان و حدود 1000 روستاست. که دارای سکنه می باشد.شهرستانهای بندرگز، کردکوی، بندرترکمن، گرگان، علی آباد، مینودشت و گنبد. منطقه شرق استان مازندران فعلی که با نام استان جدید گرگان در قالب لایحه تقدیم مجلس شده بلحاظ فرهنگی دارای ویژگیهایی است که از یک همگونی خاصی برخوردار است ... این استات با ارزیابی که انجام شده از 13 استان فعلی کشورمان جمعیتش بیشتر خواهد بود و از نشر وسعت از 8 استان فعلی کشور بزرگتر. دلایلی که قید شده چه در لایحه تقدیمی دولت چه در کار بسیار خوب و کارشناسانه ای که مرکز پژوهشهای مجلس انجام داده در واقع به نوعی اجرای قانون برنامه پنجساله دوم در تقسیمات کشوری است. ایجاد یک مدیریت مستقل و قوی به منظور ایجاد سهولت مردم با مدیران استانی و پویا و زنده کردن و احیای همه استعدادها در جهت رشد و توسعه، ایجاد زمینه مبادلات تجاری و به نوعی کمک به مازندران فعلی است، با آن وسعتی که در ابتداء عرض کردم اگر این بخش بعنوان یک استان جدید تصویب بشود یقینا مدیریت و همه مدیران استانی در مازندران فعلی بهتر به امورات ان استان خواهند رسید. ... در نهایت از همه عزیزان تقاضا می کنم ان شاءالله با رای قاطع خودشان این لایحه را تصویب بفرمایند. والسلام علیکم ورحمة الله و برکاته.»
مجموعه صحبتهای آقای ابوترابی 7 دقیقه به طول انجامید و به علت اینکه دولت محترم وقت یک لایحه دوفوریتی برای تأمین اعتبار اجلاس سران کشورهای عضو سازمان کنفرانس اسلامی را برای تصویب ارسال داشته بود ادامه بحث به جلسه روز آتی مجلس واگذار گردید.

[م.محسن]

در ادامه جلسات رسیدگی به کلیات لایحه تأسیس استان گرگان، در جلسه یکصد و سی سوم مجلس شورای اسلامی به عنوان پنجمین مبحث مطروحه لایحه استانی شدن گرگان در دستور کار قرار گرفت و آقای علی معلمی به عنوان یکی از مخالفین به قرائت نقطه نظرات خود پرداخت، اهم مسائل مورد نظر ایشان بُعد فاصله شهر گرگان به عنوان مرکز از نقاط شهری استان جدید التأسیس بود در مقابل ساری که در استان مازندران سابق به نوعی در حد میانی استان قرار داشت، همچنین ایشان در نظر داشت با مطرح کردن حق مرکزیت برای شهر گنبدکاووس در مقابل گرگان با زیرکی خاصی تفرقه افکنی در میان نمایندگان شهرهای شرقی مازندران سابق(استان فعلی گلستان) ایجاد نماید اما با پایان یافتن گفتارهای ایشان شهید زنده یاد دکتر حاج شیخ قربانعلی قندهاری نماینده همیشه جاویدان شهر گرگان به ارائه نقطه نظرات موافق خویش پرداخت تا مجلسیان را در مقابل پراکنده گویی های علی معلمی آگاه نماید، اهم مطالب قرائت شده توسط ایشان بدین شرح است: «همکاران گرامی تقاضا دارم به لحاظ اهمیت موضوع دقایقی به این مطالب که حاوی اطلاعات مفیدی در ارتباط با لایحه استان گرگان است توجه بفرمائید. همانگونه که مستحضرید تقسیمات متانسب کشوری در مبحث مدیریت کلان از متغیرهای مهم محسوب و از ضرورتهای دوران نوسازی سیاسی و توسعه، تجدید نظر در ساختار تقسیمات و تعدیل استانهای بزرگ و استقرار مدیریت برخوردار از اختیارات جهت بهره گیری منطقی از منابع مادی و انسانی است. بر همین اساس اهم دلایل موافقت با این لایحه مزید اطلاع مجلس محترم به عرض می رسد:
1- ... استان پیشنهادی گرگان با حدود 1 میلیون و 424 هزار و 214 نفر طبق سرشماری سال 75 جمعیت داشته و 22 هزار کیلومتر مساحت. پرجمعیت تر از 13 استان و وسیع تر از 8 استان فعلی کشور با 7 شهرستان و 15 بخش و ویژگی های مهم تاریخی، اقتصادی و اجتماعی است و فلسفه تقدیم لایحه، اجرای قوانین تقسیمات و برنامه دوم ، ضرورتهای دوران توسعه و قابلیتهای منطقه گرگان است.
2- دشواری های اداره امور استان پرجمعیت مازندران با 4 میلیون و 200 هزار نفر جمعیت، سومین استان پرجمعیت و حدود 46 هزار کیلومتر مربع مساحت در شکل نامتناسب عرض متوسط کمتر از 100 و طول بیش از 600 کیلومتر کشیده شده ترین استان کشور دارای 18 شهرستان و 46 بخش از دلایل دیگر تقدیم این لایحه است.
3- منظقه گرگان از نشر اقتصاد کشاورزی، منابع طبیعی، دامپروری، شیلات، بازرگانی خارجی و ارتباط با کشورهای مسلمان آسیای مرکزی و دریای خزر از موقعیت ممتازی برخوردار است. 650هزار هکتار زمین مزروعی با تنوع 72 محصول زراعی و باغی ... 2میلیارد و 200 میلیون متر مکعب آب، 1میلیون و 30هزار هکتار مرتع، 5میلیون و 600هزار واحد دامی بومی و مهاجر، 430هزار هکتار جنگل، تولید 300هزار متر مکعب چوب و انواع گرده و گل آن، اقتصاد شیلاتی ... بدیهی است با ارتقاء سطح تشکیلات اداری می توان از قابلیتهای منطقه جهت نیل به خودکفایی و استقلال کشور بهره وری مطلوب تری نمود.
4- وجود تفاوتهای تاریخیف فرهنگی، سیاسی، اجتماعی استان پیشنهادی با مازندران سرافراز از دلایل دیگر تقدیم این لایحه است. نمایندگان محترم! طبق اسناد معتبر در طول تاریخ، شمال کشور از سه سرزمین گرگان یا استرآباد، مازندران یا طبرستان، گیلان یا دیلمان تشکیل شده و گرگان در تاریخ 5هزار ساله مکتوب خود بویژه در ادوار هخامنشیان، عباسیان، صفویه و قاجاریه تا سال 1314 همواره مرکز استان و ولایت بوده و محدوده جغرافیایی بندرگز تا جنگل گلستان را شامل می شد، ولی رضاخان ساختار تقسیمات کشوری این منطقه را بهم زد و هویت مرکزیت آن را ازبین برد. در عدم تجانس فرهنگی توجه به این نکته مهم است که بارزترین شاخصه فرهنگی هر قوم و ملتی نحوه تکلم و زبان محاوره آنان است. در شرایطی که مردم عزیز مازندران به زبان گیلکی[منظور ایشان طبری بوده] در محاورات سخن می گویند بیش از 90 درصد مردم منطقه گرگان به زبان محلی و محاوره ای مازندران تکلم نمی کنند. مسأله قابل دقت در تفاوت سیاسی اجتماعی مازندران و گرگان، نصب دو نماینده رسمی و مستقل از جانب حضرت امام راحل- سلام الله- و مقام معظم رهبری- حفظه الله- در این مناطق است. اگر استان مازندران و گرگان از وحدت و یکپارچگی همه جانبه استانی برخوردار بودند ضرورتی برای نصب دو نماینده ولی فقیه در یک استان نبود.
5- وجود بیش از 40 مرکزیت کل اداری مستقر در گرگان از قبیل سازمان جهاد سازندگی، سازمان کشاورزی، اداره کل صدا و سیما، راه و ترابری و ادارات کل دیگری که جزوات تقدیمی نامشان درج شده است ضمن اینکه دلیل روشنی بر ضرورت تأسیس استان جدید بوده مبین کاهش شدید بار مالی ایجاد استان گرگان نیز می باشد.
6- لزوم ارائه پاسخ مثبت نظام اسلامی به خواست دیرینه مردمی که در کلیه سفرهای مقامات عالی رتبه آن را جدی مطرح و رفع ظلم رضاخان و بازگشت به ساختار تقسیمات تاریخی منطقه را خواستار شده اند از دلایل دیگر این لایحه است.مردمی که اهداء 3700 شهید 10هزار و321 جانباز، 988 آزاده و 77هزار رزمنده، نشان از ایثار آنان برای اسلام عزیز است.
لذا از شما همکاران عزیز تقاضا دارم در صورت صوابدید به این لایحه که توسط دستگاههای اجرایی نظام، بویژه وزارتخانه های حساس سیاسی-امنیتی(کشور، اطلاعات، دفاع و خارجه) کارشناسی و موافقت شده و کمیسیونهای تخصصی و فرعی مهم مجلس نیز آن را تصویب کرده و مرکز پژوهشها که موظف به ارائه خدمات پژوهشی و تحقیقی پیرامون طرحها و لوایح است نیز در (30) صفحه ضمن بحثهای مفصل، به رد دلایل مخالفان استان شدن گرگان پرداخته و به شبهات سیاسی ـ امنیتی، بویژه ترکیب جمعیتی استان جدید پاسخ روشن داده و اعلام نموده این شبهات، بنیاد صحیح اطلاعاتی نداشته و نگرانی‌ها بی مورد و عاری از حقیقت است، رای موافق داده و صدها هزار انسان شریف و ایثارگری که چشم انتظار عنایت امنای ملت هستند را دلشاد فرمایید. والسلام علیکم و علی عبادالله الصالحین.پس از قرائت متن فوق عده ای از نمایندگان با گفتن احسنت احسنت گفتارهای آن شهید سعید را تأیید نمودند.
سپس عباس عباسی به عنوان دیگر نماینده مخالف به قرائت دلایل خویش پرداخت که آن را در 9 بند خلاصه نموده بود:
1- مخافت بودن با اصل تبصره 31 قانون برنامه دوم توسعه ...
2- مخالف بودن با بند ب تبصره 31 قانون دوم برنامه توسعه ...
3- مخاف با تبصره 69 همین قانون ...
4- افزایش اعتبارات جاری ...
5- عدم اجرای تبصره یک در استانهای قبل ...
6- عدم انتزاع و الحاق حتی یک روستا در بسیاری از نقاط کشور از سوی دولت ...
7- ادامه این روند در سایر استانها ...
8- تقدم برخی از استانها بر این استان جدید ... [مانند خراسان و سیستان و کرمان] ...
9- [قیاس مساحت ایران با کشورهای وسیعتری مثل چین و کانادا و آمریکا و بی فایده بودن مبحثت تقسیمات بیشتر و ادامه پیدا کردن این روند در شهرستانها و بخشها و ...]

[م.محسن]

در ادامه بررسی های اولیه لایحه تأسیس استان سرسبز و تاریخی گلستان در مجلس شورای اسلامی که در جلسه یکصد و سی و چهارم به تاریخ 20 مهر ماه 1376خ مصادف با 9 جمادی الثانی 1418ق در دوره پنجم و به صورت علنی به ریاست آقای علی اکبر ناطق نوری برگزار گردید. یکی از دیگر مخالفین این لایحه، هاشمی زاده بود که خود صحبت نکرد و وقت خود را در اختیار مخالف معروف خانم زهرا پیشگاهی فرد قرار داد و وی متن خود را چنین قرائت کرد:« ... من با اجازه مجلس محترم مایل هستم به عنوان یک جغرافی دان سیاسی از دید جغرافیای سیاسی که به اعتقاد من تقسیمات کشوری بخشی از یک فعالیت در رشته تخصصی من هست صحبت بکنم. صحبتم را با این سوال آغاز می کنم که توجه نمایندگان محترم را به این نکته جلب کنم که راستی چرا همه تقسیم شدنها در استانهای مرزی ما تفاق می افتد؟ یعنی درست همان استانهایی که زمینه های همگرایی و واگرایی قومی و مذهبی در آنها می تواند وجود داشته باشد آیا به تاریخ سیاسی ایران با دیدی جغرافیایی توجه کرده ایم؟ ... ما باید احساس خطر بکنیم کشور ما با کشورهای دیگر بسیار بسیار متفاوت است. تمام مناطق واگرا در کشور ما در نواحی مرزی هستند. بنابر این در این دوره تحول تاریخ اجتماعی بشری که قومیت ها حرف اول را می زنند و موضوع قوم گرایی در همه جهان من جمله ایران آشکار یا پنهان طرح است چگونه می توان این نوع تقسیمات را پذیرفت؟ ... یکی از راههای تقویت هویت ملی بر هویت منطقه ای در کشور ما جلوگیری از تکه تکه شدن استانهای مرزی است ... علاوه بر همه اینها در نهایت با توجه به کمی وقت علی رغم اینکه 30 دلیل وجود دارد(حداقل از دیدگاه جغرافیای سیاسی) بر اینکه تقسیم استان مازندران درست نیست من اشاره می کنم به نقشه تقسیمات کشوری در 1285 که ما در آن سال می بینیم که کشور به شش بخش یا شش ایالت تقسیم شده بعد از آن وقتی که تقسیمات کشوری بعدی را انجام می دهند استان(ولایت) استرآباد را لحاظ می کنند اما بلافاصله بعد تجدید نظر می کنند و در تجدید نظرهای بعدی دوباره این استان را حذف می کنند و به استان مازندران ملحق می کنند و این مسأله تا آخرین تقسیمات کشوری ادامه پیدا می کند ...
پس از پایان یافتن وقت ایشان آقای سید رضا اکرمی به عنوان موافق به قرائت متن خود پرداختند:« من خدمت خانم پیشگاهی فرد عرض کنم که بحث تقسیم بندی استانها در استانهای مرزی نیست. ان شاءالله یادشان هست ما قم را اخیرا بصورت استان درآوردیم و همینطور قزوین با اینکه اینها جزء استانهای مرزی نبودند. یک نیازی هست که باید به این نیاز بویژه در شرایط سازندگی کشور پاسخ داد. این نکته اول. نکته دوم سأله تکه تکه شدن از نظر سیاسی و اینها نیست. بحث این است که ما امروز در شرایط سازندگی هستیم و می خواهیم در همه استانهای کشور سازندگی با سرعت انجام بگیردو یکی از عواملی که در این کار بسیار مؤثر است قطعاً مدیریت فارغ البال و تمرکزی و جامع خواهد بود. ما نمی خواهیم استان مازندران دو استان بشود و از کشور جدا بکنیم مقایسه با خیلی جاها قیاس مع الفارق خواهد بود. اما دو سه نکته را من یادداشت کردم استدعا می کنم همه برادران و خواهران نماینده به این بحث امروز ما توجه کنند ... اولین دلیل موافقت من این است که مدیریت در کشورهای دنیا فرق می کند. در جهان ما مدیریتهای گوگناگونی داریم گاهی همه دولتی اند بعضی جاها دولت فقط حالت نظارت سیاستگذاری و حمایت و کنترل دارد. ولی در کشور ما مدیریت یک حالت ویژه است. گاهی تمرکزی و گاهی هم توزیع شده است.با اینکه تفکیک قوا ما داریم ولی در عین حال می بینیم بسیاری از مدیریتهای ما تمرکزی است. مثلا شما نگاه کنید وزیر کشور هم استاندار هم معاونین استاندار هم فرمانداران و هم بخشداران را تعیین می کند. خوب وقتی مدیریت کشور تمرکزی است واقعا باید یک فکری برای این کار کرد. اخیرا آمدند شهرداران مراکز استانها را هم گفتند که وزارت کشور باید تعیین کند ... نکته‌ سوم‌ اینکه‌ برادران‌، خواهران‌! خدا می‌داند استان‌ مازندران‌ از قافله‌ سازندگی‌ عقب‌ مانده‌ است‌. دلایل‌ من‌ اینهاست‌ که‌ ان‌شاءالله گوش‌ بدهید: اولاً یک‌ راه‌آهن‌ راکدی‌ دارد، با اینکه‌ ما داریم‌ کوشش‌ می‌کنیم‌ راه‌آهن‌ را از بافق‌ به‌ مشهد و از مشهد به‌ زاهدان‌ برسانیم‌. ولی‌ راه‌آهن‌ مازندران‌ راکد است‌، از آن‌ بهره‌برداری‌ مناسب‌ نمی‌شود. این‌ اندیشه‌، ابتدای‌ پیروزی‌ مطرح‌ بود که‌ ما راه‌آهن‌ مازندران‌ را به‌ مشهد وصل‌ کنیم‌ ولی‌ واقعاً این‌ کار انجام‌ نگرفت‌. راههای‌ آسفالته‌ آن‌ را شما نگاه‌ بکنید! ما از تهران‌ به‌ قم‌ که‌ می‌خواهیم‌ برویم‌ هم‌ اتوبان‌، هم‌ جاده‌ قدیم‌ و هم‌ راه‌آهن‌ دارد. به‌ قم‌ می‌رسیم‌ به‌ طرف‌ کاشان‌، اتوبان‌ دارد، جاده‌ قدیم‌ دارد. به‌ اصفهان‌ می‌خواهیم‌ برویم‌ چهار خطه‌ است‌ اما چهار استان‌ کشور: اردبیل‌، گیلان‌، تهران‌، سمنان‌ همینکه‌ به‌ قائمشهر و بابل‌ می‌رسند با یک‌ جاده‌ آسفالته‌ دو خطه‌ مواجه‌ می‌شوند. واقعاً تکان‌ نخورده‌ و کار اساسی‌ بایسته‌ آنجا انجام‌ نگرفته‌. کارهای‌ زیربنایی‌ به‌ بهانه‌ اینکه‌ مازندران‌ یک‌ استان‌ کشاورزی‌ است‌، واقعاً صنعت‌ در آنجا سرمایه‌گذاری‌ نشده‌، صنعت‌ سنگین‌ در آنجا نیست‌ که‌ بماند، حتی‌ صنعت‌ تبدیلی‌ هم‌ در آنجا سرمایه‌گذاری‌ نشده‌. ما آنجا پالایشگاه‌، پتروشیمی‌، صنایع‌ سنگین‌ و صنایع‌ تبدیلی‌ نداریم‌. تا چه‌ موقع‌ می‌خواهیم‌ آنجا را راکد نگهداریم‌؟! خوب‌ واقعاً باید یک‌ تجدیدنظری‌ بشود و تحولی‌ در آنجا بوجود بیاید جنوب‌ استان‌ مازندران‌ (من‌ استدعا می‌کنم‌ برادران‌ توجه‌ کنید) که‌ همجوار استان‌ سمنان‌ است‌ بدترین‌ وضع‌ محرومیت‌ را در کشور دارد. اخیراً (دو سال‌ قبل‌) رهبر معظم‌ انقلاب‌ به‌ آنجا تشریف‌ بردند، از روستاهایی‌ بازدید کردند که‌ در جلسه‌ به‌ مقامات‌ استان‌ فرمودند: من‌ باور نمی‌کردم‌ که‌ مازندران‌ یک‌ چنین‌ جاهایی‌ را داشته‌ باشد. خدا آقای‌ عباسی‌ را خیر بدهد، ای‌ کاش‌ یک‌ سال‌ مدیر یک‌ دستگاهی‌ می‌شد، یک‌ کار اجرایی‌ را می‌پذیرفت‌ آنوقت‌ در قضاوتهایشان‌ ببینیم‌ چطور تجدید نظر می‌کرد؟ فقط‌ سوار ماشین‌ شده‌اند، یک‌ جاده‌ (۶۰۰) کیلومتری‌ سرسبز را دیده‌اند، اما به‌ دل‌ جنوب‌ استان‌ مازندران‌ نرفته‌اند ببینند در کیاسر چه‌ خبر است‌؟ در نقاط‌ دیگر چه‌ خبر است‌ (رئیس‌ ـ وقت‌ حضرت‌ عالی‌ تمام‌ شد) برادران‌ و خواهران‌! من‌ استدعا می‌کنم‌، مسأله‌ استان‌ شدن‌ گرگان‌ یک‌ مسأله‌ اقتصادی‌، امنیتی‌، سیاسی‌ و مدیریتی‌ است‌، یک‌ کار بایسته‌ای‌ است‌ که‌ باید بشود، هیچگونه‌ جای‌ نگرانی‌ هم‌ (که‌ در ذهن‌ بعضی‌ از عزیزان‌ وجود دارد) ندارد و اگر هم‌ هست‌ باید با مدیریت‌ توانمند و برنامه‌ریزی‌ جامع‌، آن‌ نگرانی‌ را ان‌شاءالله برطرف‌ بنماییم‌. والسلام‌ علیکم‌ و رحمة‌الله ...

[م.محسن]

ادامه جلسه یکصد و سی و چهارم به تاریخ 20 مهر ماه 1376خ مصادف با 9 جمادی الثانی 1418ق، دوره پنجم و به صورت علنی به ریاست آقای علی اکبر ناطق نوری:
رئیس‌ ـ آقای‌ احمدی‌! شما چقدر صحبت‌ می‌کنید و برای‌ نماینده‌ دولت‌ چقدر وقت‌ می‌گذارید؟ چون‌ (۷) دقیقه‌ که‌ قبلاً صحبت‌ کردید، الان‌ هم‌ یکربع‌ صحبت‌ کردید نماینده‌ دولت‌ و شما مجموعاً (۴۵) دقیقه‌ باید صحبت‌ کنید. علی‌اصغر احمدی‌ ـ من‌ حداکثر (۱۰) دقیقه‌ دیگر بیشتر صحبت‌ نمی‌کنم‌.
رئیس‌ ـ بسیار خوب‌، اگر می‌خواهید برای‌ ایشان‌ بگذارید ممکن‌ است‌ ایشان‌ بگویند همین‌ چیزهایی‌ که‌ آقای‌ احمدی‌ گفتند قبول‌ است‌، بفرمایید.
علی‌اصغر احمدی‌ ـ جاذبه‌های‌توریستی‌ که‌ در منطقه‌ وجود دارد؛ عرض‌ کردم‌ یکی‌ از هفت‌ پارک‌ ملی‌ دنیا با نام‌ جنگل‌ و پارک‌ ملی‌ گلستان‌ در آن‌ منطقه‌ وجود دارد. آبشارهای‌ متعدد که‌ باز عرض‌ می‌کنم‌ من‌ خیلی‌ به‌ جزئیات‌ نخواهم‌ پرداخت‌ از نظر هوایی‌، دریایی‌ و خاکی‌ این‌ امکان‌ وجود دارد که‌ آن‌ استان‌ بتواند ارتباط‌ قوی‌تری‌ را با ترکمنستان‌ و سایر کشورهای‌ آسیای‌ میانه‌ برقرار کند. دلایلی‌ را که‌ هم‌ دولت‌ محترم‌ در مقدمه‌ لایحه‌ آورده‌، هم‌ مرکز پژوهشهای‌ مجلس‌ شورای‌ اسلامی‌ به‌ آن‌ اشاره‌ کرده‌ بصورت‌ تیتروار بنده‌ عرض‌ می‌کنم‌:لزوم‌ اصلاح‌ هندسی‌ استان‌ مازندران‌ در طول‌ و نوار باریکی‌ که‌ غربی‌ ـ شرقی‌ حدود (۶۰۰) کیلومتر را به‌ خود اختصاص‌ داده‌.
تحقق‌ بخشی‌ از تبصره‌ (۶۹) قانون‌ برنامه‌ دوم‌ (عرض‌ کردم‌ بعنوان‌ یک‌ طرح‌ هادی‌ به‌ سمت‌ طرح‌ جامع‌ می‌رود) ایجاد مدیریت‌ مستقل‌ با اختیارات‌ سیاسی‌ و اداری‌ کافی‌ در منطقه‌ بمنظور شکوفایی‌ اقتصاد و بهره‌وری‌ بهتر از امکاناتی‌ که‌ هست‌. بهبود و گسترش‌ تجارت‌ خارجی‌.
سهولت‌ دسترسی‌ مردم‌ منطقه‌ به‌ مدیریت‌ استانی‌ و کمک‌ به‌ استان‌ فعلی‌ مازندران‌ برای‌ اینکه‌ مدیریت‌ بهتر بتواند به‌ مشکلات‌ و مسایلی‌ که‌ مردم‌ محترم‌ مازندران‌ با آن‌ مواجه‌ هستند بپردازند. بنده‌ در پایان‌ عرایضم‌ می‌خواهم‌ این‌ نکات‌ را یادآوری‌ کنم‌، اگرچه‌ عرض‌ کردم‌ الحمدلله مطالعه‌ فرموده‌اید. این‌ لایحه‌ تقدیمی‌ دولت‌ است‌، بار مالی‌ آن‌ را کاملاً پذیرفته‌، همه‌ مسایل‌ جانبی‌ حتی‌ مسایل‌ امنیتی‌ آن‌ هم‌ در نامه‌ای‌ که‌ عرض‌ کردم‌ پیش‌ بینی‌ شده‌ و هیچ‌ مشکلی‌ احساس‌ نمی‌شود. دوم‌، نظریه‌ مرکز پژوهشهای‌ مجلس‌ شورای‌ اسلامی‌ بعنوان‌ یکی‌ از مراکز قوی‌ تحقیقاتی‌ جزوه‌ای‌ را تهیه‌ کرده‌اند و در خدمت‌ شما نمایندگان‌ محترم‌ هست‌ و قطعاً مطالعه‌ فرموده‌اید. این‌ لایحه‌ توسط‌ کمیسیون‌ شوراها و امور داخلی‌ کشور، کمیسیون‌ برنامه‌ و بودجه‌ و کمیسیون‌ امور اداری‌ و استخدامی‌ تصویب‌ شده‌. یقیناً نظر همکاران‌ شما در این‌ کمیسیونها برای‌ شما حائز اهمیت‌ است‌ که‌ ان‌شاءالله بدان‌ توجه‌ خواهید فرمود.
آخرین‌ عرض‌ من‌ این‌ است‌: مدتی‌ است‌ که‌ مردم‌ شرق‌ مازندران‌ پای‌ صحبت‌ مذاکرات‌ و نقطه‌ نظرات‌ مجلس‌ شورای‌ اسلامی‌ هستند، یقیناً همین‌ الان‌ همه‌ در انتظارند تا با رأی‌ قاطع‌ شما ان‌شاءالله خوشحالی‌ زایدالوصفی‌ را تقدیم‌ آن‌ خطه‌ بکنید. یقیناً با دیدی‌ که‌ شما دارید و الحق‌ کارشناسانه‌ خواهد بود، امروز رأی‌ مثبت‌ شما ایجاد استان‌ گرگان‌ خواهد بود. والسلام‌ علیکم‌ و رحمة‌الله و برکاته‌ (عده‌ای‌ از نمایندگان‌ ـ احسنت‌)رئیس‌ ـ متشکر، نماینده‌ دولت‌ بفرمایید. مدرسی‌ (معاون‌ حقوقی‌ و امور مجلس‌ وزارت‌ کشور) ـ
بسم‌الله الرحمن‌ الرحیم‌ با سلام‌ و درود به‌ روح‌ پرفتوح‌ و منور بنیانگذار جمهوری‌ اسلامی‌ ایران‌ و آرزوی‌ طول‌ عمر و سلامتی‌ جهت‌ رهبر معظم‌ انقلاب‌ اسلامی‌ حضرت‌ آیت‌الله خامنه‌ای‌. (حضار صلوات‌ فرستادند)ضمن‌ تشکر و سپاس‌ از نمایندگان‌ محترمی‌ که‌ چه‌ بطور موافق‌ یا مخالف‌ صحبت‌ کرده‌اند، آن‌ مطالبی‌ که‌ مورد لزوم‌ بود، بخصوص‌ دوستان‌ موافقین‌ و مخبر محترم‌ کمیسیون‌ خدمت‌ دوستان‌ عرض‌ کردند و من‌ مختصر مطالبی‌ را در دفاع‌ از این‌ لایحه‌ خدمت‌ دوستان‌ عرض‌ می‌کنم‌ و بطور اختصار جواب‌ چند مورد از اشکالاتی‌ که‌ بعضی‌ از نمایندگان‌ محترم‌ در این‌ مورد متذکر شده‌اند را تقدیم‌ می‌نمایم‌.
ما اگر یک‌ نگرش‌ اجمالی‌ و کلی‌ بین‌ قسمت‌ شرق‌ و غرب‌ استان‌ مازندران‌ انجام‌ بدهیم‌ و ببینیم‌ از قبیل‌ وضعیت‌ ناهمواریها، رودخانه‌های‌ مهم‌ موجود در استان‌، بررسی‌ وضع‌ آب‌ و هوا و چگونگی‌ محصولات‌ کشاورزی‌ و قومیت‌ و زبان‌ و مذهب‌، با توجه‌ به‌ عدم‌ تناسب‌ هندسی‌ استان‌ مازندران‌ که‌ طول‌ تقریبی‌ آن‌ حدود (۶۰۰) کیلومتر و عرض‌ آن‌ بطور متوسط‌ حدود (۱۰۰) کیلومتر است‌ و جمعیتی‌ بالغ‌ بر (۴) میلیون‌ و (۲۰۰) و خرده‌ای‌ هزار نفر و با وجود حدود (۱۸) شهرستان‌ و (۴۶) بخش‌ و حدود (۴۶) هزار کیلومتر مساحت‌ واقعاً دشواری‌ اداره‌ یک‌ چنین‌ استانی‌ از یک‌ استاندار به‌ ذهن‌ انسان‌ جاری‌ و ساری‌ می‌شود. نمایندگان‌ محترم‌ توجه‌ دارند خود من‌ (وقتی‌ که‌ به‌ استان‌ مازندران‌ رفته‌ بودیم‌) وقتی‌ استاندار محترم‌ قبلی‌ صحبت‌ می‌کردند و گزارش‌ کار خودشان‌ را می‌دادند می‌گفتند گاهی‌ از اوقات‌ که‌ من‌ می‌خواهم‌ به‌ دورترین‌ نقطه‌ استان‌ بروم‌ و سرکشی‌ کنم‌ گاهی‌ از اوقات‌ فقط‌ بین‌ (۵ یا۶) ساعت‌ در مسیر راه‌ هستم‌ تا بخواهم‌ به‌ آنجا برسم‌. ایشان‌ می‌فرمود گاهی‌ از اوقات‌ مراجعینی‌ که‌ می‌خواستند سراغ‌ من‌ بیایند، حالا چه‌ مراجعات‌ مردمی‌ و چه‌ مراجعات‌ مسؤولین‌، گاهی‌ از اوقات‌ من‌ از ساعت‌ (۱۰) شب‌ تا (۶) صبح‌ در استانداری‌ می‌نشستم‌ و مسایل‌ و مشکلاتی‌ که‌ مطرح‌ می‌کردند را برایشان‌ حل‌ و فصل‌ می‌کردم‌. خوب‌، برادران‌ عزیز نماینده‌ توجه‌ دارند که‌ یک‌ استاندار اگر بخواهد اینطور برای‌ استان‌ کار بکند آیا واقعاً به‌ همه‌ کارهایی‌ که‌ به‌ او مراجعه‌ می‌شود می‌رسد؟ وقتیکه‌ این‌ استان‌ با رأی‌ مثبت‌ دوستان‌ عزیز تقسیم‌ به‌ دو استان‌ شد، قطعاً و یقیناً استانداران‌ به‌ محدودة‌ فعالیت‌ خودشان‌ بیشتر می‌توانند نظارت‌ و اشراف‌ داشته‌ باشند، بیشتر می‌توانند رسیدگی‌ بکنند. من‌ منطقه‌ گرگانی‌ را که‌ قرار است‌ بصورت‌ یک‌ استان‌ جدیدی‌ تأسیس‌ بشود بررسی‌ می‌کردم‌ و مشاهده‌ کردم‌ (۷۰) درصد محرومیت‌ استان‌ (می‌گویند حدود (۷۰) درصد!) در این‌ منطقه‌ است‌. (۷۰) درصد محرومیت‌ در آن‌ منطقه‌ واقع‌ شده‌. آیا اگر آنجا یک‌ استان‌ جدیدی‌ تأسیس‌ بشود، استاندار محترم‌ جدیدش‌ آنجا بهتر نمی‌تواند محرومیت‌ را از آن‌ مناطق‌ بزداید و کمک‌ بیشتری‌ به‌ آن‌ منطقه‌ بکند؟
یکی‌، دو موضوعی‌ که‌ برادران‌ صحبت‌ کرده‌ بودند، یک‌ مسأله‌ای‌ که‌ بعضی‌ از دوستان‌ در ارتباط‌ با تبصره‌ (۶۹) قانون‌ پنجساله‌ توسعه‌ و قانون‌ برنامه‌ پنجساله‌ دوم‌ توسعه‌ مطرح‌ کردند که‌ در آن‌ تبصره‌ دولت‌ را مکلف‌ کرده‌ که‌ مطالعات‌ در طرح‌ جامع‌ تقسیمات‌ کشوری‌ باید انجام‌ بگیرد و بصورت‌ لایحه‌ تقدیم‌ مجلس‌ بشود. بعضی‌ از دوستان‌ می‌گفتنداین‌ تأسیس‌ استان‌ جدید با این‌ تبصره‌ سازگاری‌ ندارد. من‌ فقط‌ می‌خواستم‌ این‌ را عرض‌ بکنم‌ که‌ اتفاقاً در راستای‌ اجرای‌ همین‌ تبصره‌ بوده‌ که‌ وزارت‌ کشور با کار کارشناسی‌ که‌ انجام‌ داده‌ آمده‌ و این‌ لایحه‌ را عنوان‌ کرده‌ و تقدیم‌ مجلس‌ کرده‌ و این‌ کار، یک‌ کار مقطعی‌ نیست‌، یک‌ کار اساسی‌ و ریشه‌ای‌ است‌ و خودش‌ یک‌ نوع‌ و بخشی‌ از اجرای‌ عمل‌ به‌ این‌ تبصره‌ حساب‌ می‌شود. الحمدلله الان‌ در وزارت‌ کشور گروهی‌ مأمور شدند و مشغول‌ بررسی‌ هستند و تا چند ماه‌ آینده‌ نتیجه‌ مطالعات‌ خودشان‌ راجع‌ به‌ این‌ طرح‌ جامع‌ تقسیمات‌ کشوری‌ را تقدیم‌ مجلس‌ شورای‌ اسلامی‌ خواهند نمود. این‌ یک‌ مسأله‌ است‌.
مسأله‌ دوم‌، در ارتباط‌ با امنیت‌ منطقه‌ است‌. برادران‌ عزیز، خواهران‌ محترم‌! با تأسیس‌ استان‌ جدید، امنیت‌ منطقه‌ بهیچوجه‌ بهم‌ نمی‌ریزد. چطور بعضی‌ از دوستان‌ اینطوری‌ مطرح‌ می‌کنند؟ مگر ما الان‌ روزهای‌ اوایل‌ انقلاب‌ را در پیش‌ داریم‌؟ اوایل‌ انقلاب‌ را ما دیگر پشت‌ سر گذاشتیم‌. الحمدلله جمهوری‌ اسلامی‌ از ثبات‌ و استحکامی‌ برخوردار شده‌ که‌ هیچ‌ نیرویی‌ (نه‌ دشمن‌ خارجی‌ و نه‌ دشمن‌ داخلی‌) تهدیدی‌ برای‌ جمهوری‌ اسلامی‌ ایران‌ نمی‌تواند داشته‌ باشد. اینها یک‌ پایه‌ آماری‌ و مبنای‌ دقیق‌ علمی‌ که‌ ندارد، حدس‌ و گمان‌ است‌، می‌گویند اگر یک‌ استان‌ جدیدی‌ تأسیس‌ بشود، ممکن‌ است‌ در اینجا آشوب‌ و فتنه‌ای‌ بشود. بهیچوجه‌ آشوب‌ و فتنه‌ نخواهد شد و دوستان‌ مطمئن‌ باشند یقیناً با این‌ رأی‌ مثبت‌ و قاطعی‌ که‌ به‌ این‌ لایحه‌ خواهند داد و به‌ این‌ خواست‌ دیرینه‌ مردم‌ آن‌ منطقه‌ و این‌ درخواستی‌ که‌ از سال‌ ۵۷ تا به‌ الان‌ مردم‌ این‌ منطقه‌ داشته‌اند جواب‌ مثبتی‌ داده‌ خواهد شد و ان‌ شاءالله امیدواریم‌ که‌ همه‌ آقایان‌ رأی‌ مثبت‌ خودشان‌ را به‌ این‌ لایحه‌ بدهند. چون‌ واقعاً لایحه‌ای‌ بوده‌ که‌ هم‌ در کمیسیونهای‌ تخصصی‌، هم‌ وزارت‌ اطلاعات‌، هم‌ وزارت‌ کشور، هم‌ مرکز پژوهشهای‌ مجلس‌ شورای‌ اسلامی‌، همه‌ و همه‌ این‌ را بصورت‌ کارشناسی‌ بررسی‌ کرده‌اند و تأیید نموده‌اند. والسلام‌ علیکم‌ و رحمة‌الله و برکاته‌
رئیس‌ ـ متشکر.(اسامی‌ نمایندگان‌ محترمی‌ که‌ تقاضای‌ رأی‌ مخفی‌ نموده‌اند عبارتند از آقایان‌: موسوی‌ ـ علی‌ معلمی‌ ـ حسینعلی‌ قاسم‌زاده‌ ـ حسن‌ شاخصی‌ ـ رحمان‌قلی‌ قلی‌زاده‌ ـ شمشون‌ مقصودپور ـ عنایت‌الله تورنگ‌ ـ علی‌ یعقوبی‌ ـ غلامعباس‌ آقاعلیخانی‌ ـ محمدرضا فاکر ـ جعفر گلباز ـ سیدحاجی‌محمد موحد ـ ابراهیم‌ کریمی‌منجرموئی‌ ـ سیدعلیرضا عبادی‌ ـ سیدابوفاضل‌ رضوی‌اردکانی‌ ـ سیداحمد رسولی‌نژاد ـ موسی‌ زرگر ـ داود دانش‌جعفری‌ ـ همت‌ بیگ‌مرادی‌ ـ جهانبخش‌ محبی‌نیا ـ عزت‌الله اکبری‌تالارپشتی‌ ـ ابوالقاسم‌ روحی‌ ـ حسین‌ ایرانی‌ ـ حمیدرضا ترقی‌ ـ مقداد نجف‌نژاد ـ عبدالغفار شجاع‌ ـ علی‌اصغر یوسف‌نژاد ـ عباس‌ عباسی‌ و چهار امضای‌ ناخوانا)
رئیس‌ ـ درخواست‌ رأی‌ غیر علنی‌ و مخفی‌ شده‌، البته‌ (۳۰) نفر از آقایان‌ درخواست‌ کرده‌ بودند، (۳) نفر از آقایان‌ درخواستشان‌ را پس‌ گرفته‌ بودند که‌ باز بالای‌ (۲۵) نفر درخواست‌ رأی‌ مخفی‌ دارند. حضار ۲۰۶ نفر، گلدانها را بگردانید، کلیات‌ لایحه‌ تأسیس‌ استان‌ گرگان‌ به‌ رأی‌ گذاشته‌ می‌شود.
(اخذ رأی‌ با ورقه‌ بعمل‌ آمد و نتیجه‌ بشرح‌ زیر اعلام‌ گردید)
رئیس‌ ـ نتیجه‌ آراء در رابطه‌ با کلیات‌ لایحه‌ تأسیس‌ استان‌ گرگان‌: حضار ۲۰۶ نفر، موافق‌ (۱۴۲) نفر، مخالف‌ (۵۳) نفر، بنابراین‌ کلیات‌ لایحه‌ تأسیس‌ استان‌ گرگان‌ تصویب‌ شد. (حضار صلوات‌ فرستادند)

منبع