مراحل تحقیق درعلوم اجتماعی

[سمیه نجفی]

روش تحقیق:
عبارت ازکلیه وسائیل ومراحل جمع آوری منظم اطلاعات وشیوه تحلیل منطقی آنهابرای نیل به یک هدف است این هدف بطورکلی کشف حقایق است وبه همین جهت اصول کلی آن درکلیه علوم یکسان باشد.



مراحل تحقیق درعلوم اجتماعی
تحقیق درعلوم اجتماعی مانندسائیرعلوم ازمراحل مختلف میگذرداین مراحل عبارت انداز:
1:- بیان مسئله وطرح موضوع:
منطورازبیان مسئله یامسائیل اجتماعی به زبان علمی است این امرشامل محدودکردن مسئله، توضیح مسئله ولزوم انجام بررسی وتجربه درموردآن است.
وقتیکه موضوع تحقیق مشخص شدپژوهشگر بایدبامحدودکردن موضوع آن رابه مسئله تحقیقی تحقیق کندگفتن اینکه میخواهیم درباره جرمی تحقیق کنیم کافی نیست، بایدمعین نمایم که کدام جرم رادرکجاودرمیان چه گروهی میخواهیم بررسی کنیم.
به عبارت دیگربایددامنه موضوع رامحدودنمودوفعالیت های که موردمطالعات صورت میگیردمشخص شود.

2:- فرضیه:
پژوهشگر بااستفاده ازتجربه هاشخص وازمجموعه اطلاعات علمی پراگنده که درارتباط باموضوع تحقیق دارداستفاده کرده به ارائیه فرضیه می پردازدوفرضیه، حدس گمان است که درذهن پژوهشگر دررابطه به مسئله اجتماعی وجوددارد.
3:- طرح تحقیق:
طرح تحقیق شامل طرح برنامه خط مش یامجموعه ازجستجوی هائی است که پژوهشگر برای رسیدن به هدف تحقیق خواهدپیمود.
4:- گردآوری نمونه ها:
پس ازاینکه نمونه هاواطلاعات لازم جمع آوری شدپژوهشگر بایدبه تجزیه وتحلیل آنها بپردازد،ابتدابایدنمونه های خودراسازمان داده به صورت جدول ها درآوردآنگاه به انجام تحلیل آماری وتحقیق تجزیه بپردازدهرفردتاثیردارد. لزوم دیدخاص باپژوهشگر خواهددادپژوهشگر علوم اجتماعی بایدبه فرهنگ؛جامه آشنائی داشته باشدباتحقیقات اوبه صورت تزئین به وجودنیاورد. اگرقادربه درمان دورازجامعه نباشد لااقل به شناسای دردهابپردازد.
تحقیق چیست؟
دانشمندان بادرنظرداشت چوکات عمومی تحقیق برای آن تعریفات مختلف راداده است.
1:- تحقیق یک اقدام مجاهده علمی است که ازطریق روش های منطقی برای دریافت حقایق جدیدیاآزمون کردن حقایق کهن انجام داده میشود.
2:- تحقیق علمیست برای دریافت حل مشکلها ازطریق جمع آوری تحلیل تفسیرمعلومات که به صورت منظم وتحت یک برنامه معین صورت میگیرد.
3:- تحقیق اجتماعی روش است منظم برای مطالعه تحلیل ودرک حیات اجتماعی به منظوربازدیدتصحیح یاآزمون این دانش درتشکیل یک نظری علمی کمک بنمایدیادرساحات دیگرازآن استفاده به عمل آید.
4:- تحقیق علمی عبارت ازمطالعه منظم بازدیدشده تجربی (علمی)وانتقادی فرضیه هاراجع به روابط مفروضی بین پدیده هاطبیعی واجتماعی انواع روش هابامعیارهاگوناگون قابل تقسیم بندی بامعیارزمان پرداخته میشود.
1- روش تاریخی 2- روش مرتبط باپدیده های زنده حیات اجتماعی
1- روش تاریخی یاروش سندی:
این روش دربسیارازمتون علوم اجتماعی درروش تاریخی یامشاهده غیرمستقیم نامیده میشود.
باانکشاف براسنادومدارک، به مطالعه جوامع وپدیده های اجتماعی دورازدسترس پژوهشگر اجتماعی به ویژه وقایع وامورگذشته میپردازدآنهارابه نوع بازسازی میکند.
1- حوادث تاریخی زنده نیست درک وفهم هابطورمستقیم نمیباشد.
2- تکرارمسائیل گذشته درزمان پژوهشگر امکان پذیرنیست بنابراین پژوهشگر بامعیارهازبان خودوقایع راتحلیل میکند.
3- بسیارازحوادث ثبت نشده مهارت دراسنادومدارک جای نگرفته اندباتوجه به مشکلات ذکرشده بسیاری ازمشکلات دیگردرانجام این روش ،به آن پژوهشگر وجودداردپژوهش گرعلوم اجتماعی برای بسیارازتحقیقات مانندجنبش ها، تحولات وانقلابات اجتماعی بااستفاده ازاین روش میکوشدبه درک جنبه های مختلف زندگی اقدام وعلل به رابطه علل ومعلول وقایع که باعث تغیرجامعه شده انددست یابد.
علاوه براین شناخت بسیارازپدیده های اجتماعی مثل فرهنگ درارتباط باسابقه تاریخی آنه امکان دارد. مگرآزمایش درعلوم اجتماعی امکان پذیرنیست.
نقش واهمیت روش تاریخی شناخت جوامع وپدیده های اجتماعی ومقایسه آنهابه منظوربازدیدعلل وعوامل وپیدایش حوادث پدیده های اجتماعی ودست یابی به قانون علمی به خوبی روشن میگردد.

ادامه دارد...



منبع:

فرانکفورد، چاوار و دیوید نچمایس. 1385خورشیدی. روش های پژوهش در علوم اجتماعی. بازگرداننده گان، داکتر فاضل لاریجافی ورضا فاضلی، تهران: انتشارت دانشگاه سمت.