اثرات مرگبار سلاح نوترونی

[Almas Parsi]

اثرات سلاح نوترونی

مادۀ منفجرۀ نوترونی که از فاصله 120 کیلومتری پرتاب شده باشد اثرات مرگباری به شرح زیر به بار می‌آورد.
1- در شعاع چهارصدمتر خرابیهای بسیار به جا می‌گذارد. تشعشعات فوراً از جدارۀ تانکها می‌گذرند و ظرف چند ثانیه انسانها را می‌کشند.
2- در شعاع 750 متر، خرابیها کمتر اما تشعشعات بعد از دو روز بهمرگ منجر می‌شوند.
3- در شعاع 900 متر، خرابی هیچگونه، اما تشعشعات بعد از دو روز به مرگ منجر می‌شود.
4- در شعاع 1200 متر، خرابی هیچگونه، ولی تشعشعات پس از گذشت چند هفته باعث مرگ می‌شوند.
قرار است تا سال 1983 دهها سلاح نوترونی در بخش باختری اروپا و کشورهای وابسته به ناتو مستقر شوند. استقرار 600 موشک پرشینگ 2 بادبرد متوسط ودهها موشک بالدار از نوع جدید در کشورهای یاد شده از هم اکنون موجی از مخالفت را در سراسر جهان برانگیخته است.
بمب هیدروژنی
بمب ئیدروژنی از سلاحهای اتمی است که انرژی آن ناشی از همجوشی هسته‌های اتمی کم جرم (معمولاً همجاهای ئیدروژن می‌باشد. در این همجوشی در نتیجۀ کاهش جرم، انرژی شگرفی رها می‌شود. امروز فعل و انفعالات وابسته به بمب ئیدروژنی را نظیر فعل و انفعالاتی می‌دانند که مولد حرارت فوق العادۀ خورشید و ستارگان است. اشکالات عملی عمدۀ کلیه فعل و انفعالات همجوشی در اینست که این فعل و انفعالات در دماهای بسیار عالی (تخمیناً 000/000/20 صدبخشی)

صورت پذیرند، و فعلاً حصول چنین دماهائی فقط بوسیلۀ بمب اتمی ممکن است.

باین جهت بمب اتمی به عنوان چاشنی بمب ئیدروژنی به کار می‌رود. انفجار بمب ئیدروژنی در چند مرحله انجام می‌گیرد. ابتدا بمب اتمی

منفجر می‌شود و دما و فشار لازم برای همجوشی راتولید می‌کند، سپس فعل و انفعال همجوشی (مثلاً بین دو دوترون) صورت می‌گیرد و

منجر به انفجار فوق العاده نیرومندی می‌گردد.

در نتیجۀ انفجار بمب ئیدروژنی انرژیهای چاشنی و همجوشی هسته‌ای تواماً رها می‌شود و به علاوه مشکل جرم بحرانی در مورد این

بمب پیش نمی‌آید. باین جهت بمب ئیدروژنی به مراتب قوی‌تر ومهلک‌تر از بمب اتمی است. انفجار بمب ئیدروژنی گلوله‌ای آتشین به قطر

چندین کیلومت رو ابری به شکل گل کلم و بارتفاع چندین کیلومترو پهنای چندین صدکیلومتر تولید می‌کند. ذرات رادیواکتیو موجود در این ابر

اتمی، بوسیلۀ باد پراکنده شده گیاهان و حیوانات را مسموم می‌سازد و بعضی امراض مانند (لوکمی) و نیز آسیبهای موروثی ممکن

است از آنهاناشی شود. نیروی حاصل از انرژی همجوشی برای مصارف غیرجنگی عملاً از حساب بیرون است،

زیرا ئیدروژن در طبیعت به حد وفور وجود دارد (در هوا ودر آب)، اما هنوز بشر موفق به مهار کردن فعل و انفعالات همجوشی نشده است.

تاریخ بمب ئیدروژنی مسبوق به تاریخ تجزیه اتم است.

اولین سلاح ئیدروژنی را آمریکائیها در اول نوامبر 1952 و روسیه شوروی در 12 اوت 1953 منفجر کردند.
در سال

1956 و 1958 ایالات متحده آمریکا بمبهای ئیدروژنی معروف به (بمب پاک) را منفجر کرد. (تسمیه ناشی از اینست که ظاهراً این بمبها نسبت به بمبهای ئیدروژنیقبلی ذرات رادیواکتیو کمتری تولید می‌کنند).
ب
بریتانیا اولین بمب ئیدروژنی خود رادر ماه مۀ 1956 منفجر کرد.

بمبهای نوترونی
امتیاز بمبهای نوترونی نسبت به سایر جنگ افزارهای فیزیکو شیمیائی در چگونگی کاربرد و برآیندهای اقتصادی آنست. یک بمب نوترونی در عرض چند دقیقه قادر است تمامی موجودات زنده،حتی نباتات را در شهری مانند اصفهان از پای دراندازد بی‌آنکه به ساختمانها وواحدهای تولیدی آن کمترین آسیبی وارد آورده باشد. در چگونگی قدرت مرگبار سلاحهای نوترونی همان بس که تأثیر "نوترون" ها در 10-20 کیلومتری خارج از مدار انفجار به مراتب زیانبارتر و خطر آفرین‌تر از بمبهای اتمی است.
بمب نوترونی سلاحی است ایده‌آل علیه حملۀ تانکها، تشعشعات بمب نوترونی به خود تانکها آسیبی نمی‌رساند، ولی بلافاصله سرنشینان آنرا می‌کشد. تشعشع این بمب براحتی از جدارهای بسیار ضخیم فولادی می‌گذرد. سلاحهای هسته‌ای معمولی در شعاعی حدود 900 متر همه چیز را از بین می‌برند، ولی بمبهای نوترونی با همان کالیبر، تنها مقداری خرابی در مرکز انفجار به بار می‌آورند و به ساختمانهائی که در فاصلۀ دورتری قرار داشته باشند آسیبی نمی‌رسانند باضافه اشعه‌های نوترونی سریعتر از تشعشعات سلاحهای هسته‌ای معمولی از بین می‌روند و شاید به همین خاطر است که بعضی آن را سلاح انسانی می‌دانند و از ساختن آن حمایت می‌کنند.
پیدایش بمب و تاریخچه آن
بمب اتمی (Bombe. Atomi)، از سلاحهای اتمی که نیروی آن ناشی از انرژی اتمی حاصل از شکاف هستۀ اتم است (در مواد منفجرۀ معمولی، نیروی انفجاری ناشی از جابجا شدن اتمها است، نه ازتجزیۀ هستۀ اتم). برای اینکه از شکاف هستۀ اتم انرژی معتنابهی تولید شود باید شکاف به صورت زنجیری ادامه یابد و این خود مستلزم اینست که جرم مادۀ شکافت‌پذیر از حد معینی (موسوم به جرم بحرانی) کمتر نباشد. تفصیل ساز و کار بمب اتمی از اسرار است. آنچه مسلم است اینست که برای موفقیت آمیز بودن عمل بمب، باید اولاً فعل و انفعال زنجیری با چنان سرعتی اانجام گیرد که پیش از متلاشی شدن بمب مقدار معتنابهی ماده شکافت یابد و ثانیاً باید ساختمان بمب چنان باشد که فقط در موقع مطلوب منفجر شود.
برای منظور اول بمب را با مادۀ سنگینی می‌پوشانند که به سبب جبر خود، مدت بین انفجار و ترکیدن بمب را تمدید می‌کند و به علاوه از فرار کردن نوترونها نیز تا حدی جلوگیری می‌نماید. برای مهار کردن انفجار بمب، دو جرم جداگانه که هر یک از جرم بحرانی کمتر ولی مجموعاً بیشتر از آن باشند بکار می‌برند و درموقع مطلوب مثلاً با منفجر ساختن مواد منفجرۀ معمولی که در بمب کارگذاشته شده، آنها را با منتهای سرعت بهم می‌زنند. مواد مناسب برای بمب اتمی اورانیوم 235 و پلوتونیوم است، زیرا در هر یک از این عناصر، نوترونهائی که بوسیلۀ شکافت تولید می‌شود باعث شکافتهای تازه می‌گردد.
تاریخ بمب اتمی با کوششهائی که برای شکافتن هستۀ اتم به عمل آمد آغاز می‌گردد، اولین بمب اتمی (ساخت ایالات متحده) در 6 ماه اوت 1945 بر هیروشیما انداخته شد و موجب کشتار جمع کثیری مردم بی‌گناه گردید. بمبهائی که بر هیروشیما و ناگاساکی انداخته شد در لوس آلاموس ساخته شده بود. روسها اولین بمب اتمی خود را در ماه اوت 1949 آزمایش کردند. پس از 1950، دولتهای بزرگ تهیه و آزمایش سلاحهای اتمی و تحقیق در قدرت تخریبی آنها را ادامه دادند.
انفجار بمب اتمی چهار پدیدۀ مخرب همراهدارد: موج ضربه‌ای بسیار قوی، تشعشعات نورانی شدید، صدور تشعشعات نافذ (اشعۀ گاما و نوترونها)، پخش کردن محصولات رادیو اکتیو شکافت. دو پدیدۀ اول ناشی از این است که انفجار بمب همراه است با صدور چندین هزار میلیارد کالری حرارت در مدتی بسیار کوتاه (چند میلیونیم ثانیه) در فضائی محدود.
قسمت اعظم این انرژی تبدیل به حرارت می‌شود و گویی آتشین و نورانی که دمای آن چند میلیون درجه و فشارش خارق العاده است تشکیل می‌دهد. گازهای محتوی درگوی نورانی به سرعت انبساط یافته هوای اطراف را با سرعت زیادی (بیش از یک کیلومتر درمجاورت محل انفجار) به حرکت درمی‌آورند. باین ترتیب، موج ضربه‌ای تولید می‌شود که ممکن است ساختمانها و حتی استحکامات را خراب کند. انفجار بمب توام با تشعشعات نورانی شدید است (10.000.000/1 ثانیه بعد از انفجار، روشنائی بمب از ده کیلومتری صد برابر روشنائی خورشید از زمین است) که ممکن است نابینائی موقت ایجاد کند. انفجار بمب تشعشعات هسته‌ای مرکب از ذرات آلفا و بتا، اشعۀ گاما، ایجاد می‌کند.