مغز شما هم ممکن است سکته کند؟!

[Almas Parsi]

مغز شما هم ممکن است سکته کند؟!

آمار در این مورد نگران کننده است، حالا افراد در دهه های ۳۰ و ۴۰ زندگی شان هم دچار سکته مغزی می شوند. این خبر ناراحت کننده است اما خبر خوب این است که بسیاری از این سکته ها قابل پیشگیری هستند. دکتر« برایان سیلور»، متخصص نورولوژی در بیمارستان رود آیلند می گوید: «اولین و مهم ترین قدمی که افراد برای کاهش احتمال بروز سکته مغزی خود باید انجام دهند کنترل فشارخون است. مطالعات نشان داده با کنترل فشارخون می توان از حدود ۴۰درصد از سکته های مغزی پیشگیری کرد. متاسفانه بسیاری از افراد به خصوص در سنین بین ۲۰ تا ۴۰ سالگی نمی دانند که فشارخون بالا دارند و برای همین برای کنترل آن اقدامات مناسبی انجام نمی دهند.» دکتر سیلور در این مطلب به سؤالات مهم در زمینه «سکته مغزی و پیشگیری از آن» پاسخ می دهد. ● قلب روی مغز چه تاثیری دارد؟ در مورد فشارخون و لزوم کنترل آن، بحث های زیادی انجام گرفته و اطلاعات عمومی در جامعه در مورد آن نسبتا مناسب است، اما درمورد سایر علت هایی که باعث بروز سکته مغزی می شود شاید چنین آگاهی وجود نداشته باشد... جدا از کنترل فشارخون که بسیار مهم است، افراد باید در مورد نامنظمی جریان ضربان قلب (آریتمی) به اسم فیبریلاسیون دهلیزی (AF) هم بدانند که می توان آن را دومین عامل مهم در بروز سکته های مغزی دانست. این حالت زمانی رخ می دهد که دهلیزهای قلب به طور منظم و براساس ریتم معمول قلب کار نمی کنند، اینگونه می شود که کار قلب مختل می شود و خون ممکن است توقف کند یا حتی لخته شود، بعد این لخته ممکن است تکه تکه شود و این تکه ها در مسیر جریان خون به نقاط مختلف بدن مثلا به مغز بروند و باعث ایست در خونرسانی به مغز شوند و اینگونه سکته مغزی رخ دهد. درمورد فشارخون، مطالعات اخیر نشان داده که سن بالا رفتن فشارخون در حال پایین آمدن است، اما در مورد AF باید گفت که این حالت هنوز مختص افراد مسن است و در واقع ۵درصد از افراد بالای ۶۵ سال دچار آن می شوند. ● آسپیرین بهتر است یا وارفارین؟ افراد چگونه باید متوجه شوند که AF دارند یا نه؟ چطور می شود این حالت را تشخیص داد و درمان کرد؟ برخی از افرادی که دچار AF می شوند احساس تپش قلب می کنند و برخی دیگر حس می کنند که قلب شان خوب کار نمی کند. ممکن است برخی هم احساس تنگی نفس داشته باشند، اما خب این حالت همیشه نشانه دار نیست و برخی افراد ممکن است هیچ علامتی نداشته باشند. معمولا این حالت را با گرفتن نوار قلبی تشخیص می دهند اما گاهی حتی نوار قلبی هم برای تشخیص دقیق کافی نیست و گاه لازم است فرد تحت نظارت ۲۴ ساعته باشد تا مشکلش مشخص شود حتی ممکن است فرد ۴۸ ساعت متصل به مانیتور باشد تا مشخص شود AF دارد یا نه. درکل داروهای رقیق کننده خون می توانند باعث کاهش احتمال بروز سکته شوند. برای مثال داروهایی مثل وارفارین و کومادین مدت هاست برای جلوگیری از سکته استفاده می شوند اما اخیرا داروهایی به نام پراداک به بازار آمده که ضد لخته شدن خون و بسیار مفید است. درست است که خوردن روزی یک عدد آسپیرین می تواند احتمال سکته را در شما کاهش دهد اما اگر تحت نظر پزشک متخصص از دارو استفاده کنید احتمال ابتلای خودتان را بیشتر کاهش می دهید. ● زنگ خطر چه زمانی به صدا درمی آید؟ اگر ناگهان دچار ضعف و بی حالی شدید و نتوانستید اندام هایتان را تکان دهید یا حس کردید عضلات صورت، دست ها یا پاهایتان فلج شده است به خصوص اگر این اتفاق در یک طرف بدن به صورت کامل یا بخش بخش افتاده باشد باید به سکته فکر کنید. آشفتگی ذهنی، از دست دادن هوشیاری، حالت گیجی و گنگی، مشکل در حرف زدن یا درک کردن، مشکل در راه رفتن و حفظ تعادل و از دست دادن تمرکز و حافظه می تواند از علائم هشداردهنده سکته باشد. حتی سردرد بسیار شدید و ناگهانی هم می تواند یکی از نشانه های هشداردهنده سکته مغزی باشد. اگر خواستید شخصی را در مورد سکته مورد معاینه قرار دهید از او بخواهید تا جمله ای را پشت سر شما تکرار کند یا چند لغت هم شکل و هم آواز را بگویید یا از او بخواهید هر دو دستش را آرام بالا ببرد و بالای سرش نگه دارد و شما این دو دست و حالت آنها را با هم مقایسه کنید. در نهایت هم از او بخواهید که بخندد و درزمان خندیدن او، از روبه رو به صورتش نگاه کنید و ببینید آیا در زمان خندیدن عضلات ۲ طرف صورتش حالت متقارن دارد یا نه. ● کدام غذا احتمال سکته را کم می کند؟ رژیم غذایی یا عادت در مورد ورزش کردن و ورزش نکردن، در احتمال سکته تاثیر دارد.در واقع سبک زندگی نقش بسیار مهمی در پیشگیری از سکته های قلبی و مغزی دارد. داشتن رژیم غذایی سالم و نداشتن اضافه وزن با مکانیسم های مختلف به سلامت افراد کمک می کند. طبیعی است افرادی که اضافه وزن زیادی دارند یا دچار افزایش کلسترول خون هستند و به دلیل عادت بد غذایی افزایش فشارخون دارند بیشتر در خطر ابتلا به سکته هستند. همه انسان ها باید بدانند بهتر است در رژیم غذایی شان چربی زیادی نباشد و درعوض میوه و سبزیجات بیشتری در وعده های مختلف غذایی آنها گنجانده شود. در مورد ورزش هم باید گفت فعال نبودن فیزیکی یکی از ریسک فاکتورهای مشخص در مورد سکته است. تمام افراد فعال به خصوص آنهایی که برنامه منظم ورزشی دارند، احتمال سکته خود را کاهش می دهند. ● اصول درمانی بعد از سکته چیست؟ اگر لازم باشد به افراد دچار مشکل، آموزش تکلم و گفتاردرمانی داده می شود. ممکن است برای فرد آموزش چگونه راه رفتن لازم باشد. جدا از فیزیوتراپی و گفتاردرمانی به همه افراد داروهای کاهش دهنده کلسترول داده می شود. افرادی که فشارخون آنها بالاست باید داروهای کاهش دهنده فشارخون بخورند. افرادی که دچار سکته از نوع ایسکمیک شده اند باید روزانه یک عدد آسپیرین بچه مصرف کنند. درضمن تمام افرادی که قند بالا دارند یا دچار دیابت هستند باید زیرنظر متخصص قندخون خود را به حد طبیعی برسانند. ● سکته خفیف هم داریم؟ چیزی که مردم به آن می گویند سکته مغزی خفیف، در واقع TIA است که به معنای حمله ایسکمی گذراست و اصلا سکته حساب نمی شود. اما خب، در خیلی از مواقع این حمله ها هشداری برای احتمال سکته است. درکل افرادی که سکته می کنند ۱۵درصد قبل از سکته حداقل یک بار حمله را تجربه کرده اند. کسانی که دچار فلج ناگهانی اما گذرا در بخشی از بدن می شوند یا برای چند لحظه توان تکلم یا تمرکز ذهنی را از دست می دهند باید زیرنظر متخصص قرار بگیرند تا اقدامات لازم برای پیشگیری از بروز سکته مغزی در آنها به صورت کامل به اجرا گذاشته شود. ● درست است که ما دو نوع سکته داریم؟ بله، سکته ها را به ۲ دسته سکته خونریزی دهنده و سکته ناشی از کم اکسیژنی (هموراژیک و ایسکمیک) تقسیم بندی می کنیم. بیشتر سکته ها از نوع ایسکمیک هستند (۸۷درصد) که علت آن بستن جریان شریان های مغز توسط یک لخته خون و نرسیدن اکسیژن به بافت های مغزی است. ۱۳درصد دیگر از نوع هموراژیک هستند که در آن عروق خونی مغز پاره می شود و سکته رخ می دهد. درکل آنهایی که دچار سکته هموراژیک می شوند بیشتر در خطر مرگ ناشی از سکته هستند. آمار می گوید ۴۰درصد از افرادی که سکته هموراژیک دارند فوت می کنند این در حالی است که آمار مرگ در افراد با سکته ایسکمیک ۳۰درصد است. اما خبر خوب اینکه بیشتر از ۳۰درصد افرادی که سکته می کنند کاملا خوب می شوند و هیچ عارضه مهمی برای آنها اتفاق نمی افتد .

سلامت نیوز