طرح 1 معماری

[مدیر تالار معماری]

با طرخ 1 معماری با کاربری مسکونی آشنا میشوید

[معمار حانیه]

نکاتی پیرامون فرآیند طراحی معماری پلان های ساختمانی

1- طراحی خانه باید با توجه به سلسله مراتب ارتباطی فضاها و عملکردها با یکدیگر انجام پذیرد.

۲- به منظور به حداقل رساندن تاثیر هوای گرم خارج ساختمان به داخل، سطوح خارجی ساختمان باید به حداقل برسند، بنابراین شکل های فشرده و متراکم پیشنهاد می شود.

۳- پیش بینی فضاهای باز، مانند حیاط، بهار خواب، پیش بام و پشت بام جهت استفاده پس از غروب آفتاب توصیه می شود. برای حفظ حریم خصوصی باید از دست اندازهای مشبک؛ که مانع وزش باد نمی شود، در اطراف آنها استفاده نمود. به دلیل کم بودن بارش های جوی پشت بام ها باید مسطح ولی با امکان تخلیه سریع آب باران باشد.

۴- در مناطقی که زمین خشک و فاقد رطوبت است، ساخت بخش هایی از ساختمان در داخل خاک توصیه می شود.

۵- در مناطقی که بادهای غبارآلود و طوفان شن و گرد و غبار وجود دارد، استفاده از دیوارهای بلند در دو طرف حیاط پیشنهاد می شود.

۶- احداث فضاهای نیمه باز به صورت پیش فضا توصیه می شود. فضاهای نیمه باز علاوه بر عملکردهای رایج، نقش واسطه بین فضاهای باز و بسته و نقش سایبان برای پنجره ها و دیوارهای پشت خود را ایفا می نمایند. ایجاد فضای باز نظیر ایوان و رواق در جبهه شمالی و جنوبی توصیه می­شود.

۷- در کلیه مناطق استان حداقل فاصله ساختمان از بنای واقع در جبهه جنوبی یا جنوب شرقی آن باید بیش از یک و نیم برابر ارتفاع آن بنا باشد تا در مواقع سرد آفتاب گیر باشد.

۸- وجود عایق رطوبتی در قسمت خارجی بام ساختمان ضروری است.

۹- ارتفاع مفید کف تا زیر سقف فضای انسان 2.70 تا 3.10 متر پیشنهاد می شود.


ضوابط چگونگی استفاده از نور خورشید

۱- طراحی عملکردها باید در انطباق با جهت حرکت خورشید صورت گیرد. نقشه ساختمان بهتر است در جهت محور شرقی- غربی گسترش یابد تا در نتیجه نمای جنوبی سطح بیشتری داشته باشد و در سطح نمای شرقی– غربی، که تنها در تابستان زیر تابش آفتاب قرار می گیرد، جذب حرارت کمتری داشته باشد.

۲- از اواسط اسفند تا اواسط آبان، دیوارهای نما و سطوح مجاور آن باید در سایه قرار داشته باشند. به عبارت دیگر ساختمان باید حتی المقدور در سایه قرار گیرد تا آفتاب گرم بر دیوارهای آن نتابد. جهت و مشخصات مناسب از نظر تابش ساختمان رو به 15+درجه جنوب شرقی است.

۳- جداره های باز و شفاف در این منطقه باید در فصول گرم در سایه و به دور از تابش اشعه های انعکاسی از زمین و سطوح مجاور آن و در فصل خنک در معرض تابش آفتاب قرار داشته باشند. بهتر است جداره های ساختمان به طور کلی توسط پیش آمدگی سقف که می­تواند به صورت بالکن باشد محافظت شود.

۴- وجود سطوح آب و گیاه به دلیل کاهش بازتاب اشعه خورشید، مانع بالا رفتن بیشتر دمای هوای محیط می گردند. از طرفی وجود درختان پر برگ و پر سایه، کمک شایانی به کاهش سطوح آفتاب­گیر در حیاط و دیوارهای مجاور آنها می کند.

۵- استفاده از سایبان های متحرک قائم در انتهای سقف بالکن ها برای ایجاد سایه کامل در مواقع گرم خصوصا در جبهه های شرقی و غربی ضروری است. مگر اینکه این دو جبهه به ساختمان همسایه متصل باشد و یا در سایه ی ساختمان همسایه یا درختان قرار گیرد.

۶- برای استفاده بهتر از باد و جلوگیری از انتقال حرارت توصیه می شود کلیه سایبان های افقی و قائم مشبک باشد.

۷- در این منطقه به دلیل وجود گرمای شدید در بخش زیادی از سال، جداره ها باید علاوه بر ظرفیت حرارتی زیاد از مصالح و با ضخامتی ساخته شوند که سقف های دارای 8/0=u، دیوار شمالی و دیوار جنوبی 6/1=u و دیوارهای غربی و شرقی 9/0=u باشند.

۸- کلیه سطوح خارجی ساختمان در این مناطق اعم از سقف یا دیوارهایی که در معرض تابش آفتاب قرار دارند باید با مصالحی با رنگ روشن و بافت ناهموار پوشیده شود.

۹- سقف ها غالبا در معرض تابش مستقیم آفتاب قرار دارند، لذا باید با تدابیری مانع انتقال گرمای سقف به داخل ساختمان شد. از جمله این تدابیر می توان دو جداره نمودن سقف با ایجاد امکان کوران هوا در بین دو لایه، استفاده از عایق حرارتی در جداره داخلی سقف یا مصالحی با 1=u، ایجاد سایه روی سقف توسط درختان پر برگ، جان پناه مشبک اطراف بام یا روش­های دیگر را نام برد.

۱۰- بهتر است نورگیری فضاهای اصلی زندگی از جنوب و شمال باشد. (به جهت تابش و گرمای شدید نور خورشید در شرق و غرب)

۱۱- آشپزخانه اگرچه به نور مستقیم آفتاب احتیاجی ندارد، ولی باید ضمن برخورداری از روشنایی طبیعی به راحتی تهویه شود.

۱۲- استفاده از انرژی خورشیدی جهت تامین انرژی های مصرفی توصیه می شود. (مثلا آبگرمکن خورشیدی)

۱۳- برای نورگیری صحیح و بهتر، فضای زندگی (شامل اتاق ها) در سمت شمال و فضاهای خدمات انسانی (مثل آشپزخانه و سرویس) در سمت غرب و فضاهایی که کمتر مورد استفاده قرار می گیرند مانند انبارها در سمت شرق قرار گیرد.

۱۴- برای پنجره های سمت جنوب، می توان علاوه بر استفاده از پروفیل مناسب (مانند چوب، پی وی سی، یا مشابه) و شیشه دوجداره، از بازشوی ثانویه­ی چوبی هم استفاده کرد تا ضمن تبادل هوا، نور شدید خورشید از بیرون به درون منتقل نشود. استفاده از سایه بان فلزی هم در پنجره ها (حداقل به عمق 40 سانتی متر) پیشنهاد می­شود.

[معمار حانیه]

ضوابط عملکردها


حیاط


1. حیاط باید فضایی باز و آفتاب­گیر باشد و وسعت آن چنان باشد که بتواند تمامی عملکردهای فضای باز را در خود جای دهد (سکوی نشمین، تخت و ...)


2. نمای فضاهای مختلف پیرامون حیاط (بسته به عملکردشان) باید از هماهنگی در شکل و تناسب در ابعاد و اندازه درها و پنجره ها نسبت به یکدیگر برخوردار باشد.


3. ایجاد سایه در نما با توجه به شرایط اقلیمی باید مورد توجه قرار گیرد. این امر را می توان با کمک سایه بان و نیز با جلوآمدگی و یا عقب رفتگی حجم ها نسبت به هم ایجاد نمود.


4. استفاده از دیوار مشبک در جان پناه بام، دست اندازها و... جهت ایجادکوران و زیبایی پیشنهاد می شود.


5. چون نماهای شرقی و غربی در تابستان در مقابل آفتاب شدید قرار دارند، باید حتی المقدور از پیش بینی پنجره­ها با سطوح شیشه ای بزرگ در این نماها خودداری کرد. در صورت لزوم باید اندازه آنها کوچک و تعدادشان محدود باشد.


6. در نظرگرفتن تخت نشیمن در حیاط با فاصله از زمین جهت استفاده از هوای مناسب شبهای تابستان توصیه می شود.


7. برای بناهایی که دسترسی ابتدا به بنای اصلی یا دسترسی از دو طرف مقابل است، ایجاد یک حیاط کوچک جهت فضای ارتباطی میانی توصیه می شود.


8. بهتر است دسترسی به بام از حیاط تامین شود.


9. کاشت درخت و گیاه در نزدیکی پنجره و ایوان، که باعث کاهش شدت انعکاس نور آفتاب به داخل فضا می شود، توصیه می­گردد.
ورودی


1. پیش بینی فضای ورودی جهت حفظ محرمیت و ایجاد سلسله مراتب دسترسی، ضروری است. به عبارت دیگر در ورودی بهتر است در جایی قرار گیرد که به طور مستقیم به فضای مسکونی دید نداشته باشد.


۲. در صورت یک ورودی برای خانه، ابعاد آن باید مناسب با انجام فعالیت های گوناگون باشد، برای ورود تراکتور (در صورت لزوم) و یا سایر وسایل نقلیه به داخل، عرض در ورودی باید حداقل 5/2 متر باشد و در غیر اینصورت برای عبور پیاده عرض 20/1 متر پیشنهاد می شود.


۳. فضای ورودی می تواند روباز باشد.


ایوان


1. طراحی ایوان جهت کلیه خانه­ها الزامی است.


2. بهتر است از ایوان جهت دسترسی به فضاهای اصلی زندگی استفاده شود و ایوان بعنوان عنصری ضروری از بخش اصلی سکونت مطرح شود.


3. عمق ایوان باید به اندازه ای باشد که در تابستان از تابش مستقیم نور خورشید به داخل اتاق ها جلوگیری کند و در زمستان امکان تابش آن را به داخل اتاق فراهم سازد.


4. به علت انجام فعالیت های روزانه در ایوان، بخصوص در فصول گرم، عمق ایوان نباید کمتر از 2 متر طراحی شود.


5. در صورت نیاز به کاهش سطح آفتابگیر در ایوان، می توان از حصیر یا شبکه های آجری و گچی که امکان عبور باد از آنها وجود دارد و در عین حال میزان نور را تنظیم و از شدت آن می­کاهد، استفاده کرد.


6. کف ایوان باید حداقل 45 سانتی متر از سطح حیاط بالاتر باشد.


7. در منطقه دشت و ساحلی، ایجاد کوران در ایوان ضروری است. ولی در منطقه کوهپایه­ای که دارای آب و هوای نسبتا سردی است، بسته بودن سه جانب ایوان به منظور جلوگیری از کوران در فضای مسکونی الزامی است.


8. می توان در پوشش سقف ایوان ها از مصالح بومی استفاده نمود (ترکیب چوب و حصیر با پایه های چوبی جهت ایجاد کوران بهتر.)


9. اجرای عایق رطوبتی در محل اتصال پله های ایوان به حیاط توصیه می شود.


پذیرایی (لامردون یا مضیف)


1. اهمیت دادن به فضای پذیرایی و در صورت امکان ایجاد ورودی مستقل از سایر فضاها برای پذیرایی پیشنهاد می شود.


2. قراردادن فضای پذیرایی نزدیک ورودی اصلی پیشنهادمی شود.


3. برای واحدهای کوچک (زیر 90 متر مربع ) فضای پذیرایی در نشیمن ادغام می شود.


4. برای واحدهای بزرگتر از 90 مترمربع بهتر است فضای نشیمن و پذیرایی بصورت مستقل طراحی شوند.


5. ترجیحاً نور پذیرایی از حیاط تامین شود.


6. دسترسی سهل الوصول به آشپزخانه و حیاط و دسترسی غیر مستقیم از فضای نشیمن و دیگر اتاق ها (جهت حفظ محرمیت) داشته باشند.


7. با توجه به سنت سکونت و آداب و رسوم اجتماعی، پیش بینی اتاقی برای مهمان در واحدهای مسکونی با مساحت بیش از 150 مترمربع ضروری است.

[معمار حانیه]

اتاق


1. اتاق بهتر است که دسترسی مستقیم به نشیمن و دسترسی غیرمستقیم اما سهل الوصول به حیاط (مثلاً از طریق ایوان) داشته باشد.


2. در طراحی واحدهای مسکونی، اتاق باید به عنوان فضایی خصوصی در نظر گرفته شود و از نظر کالبدی چند منظوره باشد.


3. پیش بینی پستو (انبار کوچک) برای حداقل یک اتاق توصیه می­شود.


4. در صورتی­که اتاق های موجود در یک خانه مورد استفاده­ی یک خانواده قرار می­گیرند، می توان آنها را به طور مستقیم به هم مرتبط ساخت.


5. از قرارگیری اتاق خواب ها در دید مستقیم مهمان اجتناب شود.


6. ارتفاع کف پنجره از کف (O.K.B)برای اتاق ها حداقل 90 سانتیمتر باشد.


7. ارتباط با هوای آزاد و نور کافی برای کلیه اتاق ها الزامی است. بهتر است نورگیری از جنوب، شرق و شمال (به ترتیب اولویت) پیش­بینی شود
.
8. مساحت اتاق بین 12 تا 14 متر مربع برای واحد های 60 مترمربع در نظر گرفته شود. (حداکثر یک عدد)


9. مساحت اتاق بین 12 تا 15 متر مربع برای واحد های 60 تا 90 مترمربع در نظر گرفته شود. (حداکثر دو عدد)


10. مساحت اتاق بین 12 تا 16 متر مربع برای واحد های 90 مترمربع یا بیشتر در نظر گرفته شود. (حداقل دو

عدد)


نشیمن
1. جنوب ساختمان بهترین محل قرارگیری نشیمن است.


2. جنوب ساختمان بهترین محل نورگیر نشیمن است. ضمنا نور جنوب شرقی هم مناسب است.



3. نشیمن دسترسی مستقیم به آشپزخانه و دسترسی غیر مستقیم و سهل الوصول (مثلا از طریق ایوان) به پذیرایی و سایر اتاق ها و حیاط داشته باشد.


آشپزخانه


1. آشپزخانه باید از فضاهای دیگر فاصله داشته باشد تا گرما و رطوبت آن فضاها را تحت تاثیر قرار ندهد.


2. تعبیه دودکش برای سوختهای دودزا الزامی است. ارتفاع لوله باید 90 سانتیمتر از سطح بام بلندتر باشد.


3. آشپزخانه باید دارای روشنایی و تهویه طبیعی باشد. ازاین­رو پیشنهاد می­شود که علاوه بر در و پنجره ترتیبی اتخاذ شود که با فضای باز حیاط یا حیاط خلوت در ارتباط باشد.


4. پیشنهاد می شود به جای آشپزخانه باز (open) از یک پنجره­ی کوچک، ارتباط فضایی آشپزخانه و نشیمن برقرار شود و در دیوار مذکور عناصر سازه ای طراحی نشود تا در صورت تمایل مالک، امکان باز کردن دیوار آشپزخانه وجود داشته باشد. ضمنا در صورت طراحی آشپزخانه باز، سعی شود که همه فضاها در معرض دید نباشد و حداقل محل شستن ظرف­ها و محل اجاق گاز خارج از محدوده­ی دید عمومی قرار گیرد.



حمام و سرویس بهداشتی

1. در حمام نباید به سمت فضاهای اصلی باز شود تا گرما و رطوبت و بوی نامطبوع فضاهای خانه را تحت تاثیر قرار ندهد.


2. بهتر است سرویس بهداشتی در نزدیکی در ورودی قرار گیرد. باید از پیش­بینی آن در مجاورت اتاق ها و فضای زندگی اجتناب کرد.


3. حمام و سرویس بهداشتی باید بطور طبیعی تهویه شود و نور طبیعی داشته باشد. ضمنا تعبیه اگزوزفن برای کلیه حمام­ها و سرویس­های بهداشتی ضروری است.


4. تعبیه حمام در کنار سرویس بهداشتی به دلیل امکان استفاده­ی هر دو از چاه فاضلاب مشترک و یا لوله کشی آب از نظر صرفه جویی اقتصادی پیشنهاد می شود.


5. اجزای حمام شامل دوش و روشویی است و نصب دوش و روشویی الزامی است.


6. پیش بینی لوله فاضلاب و لوله آب سیفون توالت­فرنگی در سرویس بهداشتی یا حمام الزامی است.


۷. در صورت قرار گیری حمام در کنار نورگیرهای داخلی به هیچ وجه پنجره بازشو از حمام به نورگیر تعبیه نشود

و صرفاً پنجره ثابت برای نورگیری و اگزوزفن جهت تهویه مطبوع از طریق بام به بیرون صورت گیرد.
8. تعبیه سرویس بهداشتی در نزدیکی پذیرایی با امکان دسترسی مستقل از خانه توصیه می­شود.


9. به هیچ عنوان در حمام یا سرویس در فضاهایی مانند ایوان یا آشپزخانه باز نشود.


10. ابعاد پنجره برای نورگیری و یا تهویه نباید از 30×30 بیشتر باشد و ارتفاع قرار گیری پنجره از کف حداقل 1.70 متر باشد.


11. ابعاد حداقل 1.50×1.20 متر و ارتفاع حداکثر 2.20 متر برای سرویس ها توصیه می­شود.


12. ابعاد حداقل 1.50× 1.50متر و ارتفاع حداکثر 2.20 متر برای حمام توصیه می­شود.


13. کف سرویس های بهداشتی باید حداقل20 سانتی متر نسبت به فضاهای پیرامون بلندتر باشند.


انبار
1. پیش بینی فضایی به عنوان انبار برای هر واحد مسکونی ضروری است.


2. متناسب با معیشت، محل انبار انتخاب شود.

[معمار حانیه]

ضوابط مصالح ساختمانی


1. بطور کلی پیشنهاد می شود مصالح بوم­آورد هر شهر شناسایی شود تا در صورت متناسب بودن از این مصالح در ساخت­­وسازهای منطقه استفاده شود.


2. استفاده سنگ ازاره درنما و پوسته های طراحی شده الزامی می باشد.


3. استفاده از عایق حرارتی یا مصالح همگن مطابق نشریه شماره 19 مقررات ملی ساختمان و راهنمای آن، در پوسته ها و سقف ساختمان جهت مقاومت در برابر تبادل حرارت پیشنهاد می شود.


4. کرسی چینی آجری یا سنگی در عمق زمین برای کم کردن تبادل حرارتی ساختمان با زمین پیشنهاد می شود.


5. اجرای کرسی چینی به همراه اجرای عایق رطوبتی زیر دیوارهای طبقه همکف الزامی است.


6. طراحی محل مناسب جهت نصب کنتور برق توصیه می شود.


7. استفاده از درپوش سنگی یا بتن درجا جهت محافظت دیوارهای محوطه و جان پناه توصیه می شود.


8. نماهای آجری بصورت آجر 20*10*5 سانتیمتر یا آجر پلاک به ضخامت 4 سانتیمتر پیشنهاد می شود تا هماهنگی بیشتری با بافت و اقلیم منطقه داشته باشد. مصالح دیوارها هم ترجیحا از آجر باشد. (بندکشی به دلیل بالا بردن راندمان حرارتی دیوار و پوشاندن منافذ بندها پیشنهاد می شود.)


9. بهتر است سطوح خارجی ساختمان دارای رنگ روشن باشند.


10. بهتر است دست انداز بام بجای نرده فلزی از دیوار آجری مجوف باشد تا سایه انداز بام بیشتر شود و کوران طبیعی مانع تجمع رطوبت گردد.


11. کاهگل عایق مناسبی در مقابل بارندگی و رطوبت نیست، این مطلب در مورد برف بیشتر اهمیت دارد زیرا برف به تدریج آب شده و به مرور به داخل سطح کاهگل نفوذ می کند، از این رو باید از عایق های رطوبتی جدیدتر و کارآمد استفاده نمود.


ضوابط بازشوها


1. ارتفاع متوسط پنجره با توجه به برداشت های میدانی 1.20 تا 1.40 متر پیشنهاد می شود.


2. در ساختمان­های دو طرفه توصیه میشود که پنجره ها در دیوارهای مقابل هم در یک امتداد، نسبت به هم قرار

گیرند تا امکان کوران هوا فراهم شود.


3. به منظور کاهش تبادل حرارتی باید حتی المقدور از پنجره­های کوچک استفاده کرد، به طوری که ابعاد آنها از 20% سطح نما بیشتر نشود.


4. به طور کلی در این استان برای کاهش تبادل حرارتی از طریق پنجره ها، می توان از پنجره های دو جداره یا پوششی از مصالح عایق روی نمای بیرونی استفاده کرد.


۵. درزبندی مناسب پنجره ها و درها به منظور بالا بردن راندمان حرارتی ساختمان الزامی است.


۶. درها و پنجره ها بهتر است نسبت به سطح نما درای عقب نشینی (حداقل 20 سانتیمتر) باشند.


۷. در ورودی ساختمان حداقل 1.20 متر و حداکثر 1.40 متر و حتما به صورت دو لنگه طراحی شود.


۸. از بازشوهای بزرگ و متعدد در نما هم به لحاظ سازه ای و هم از لحاظ اقلیم و معماری، مطابق با مبحث 8 مقررات ملی ساختمان و آیین نامه 2800، اجتناب شود.


۹. پنجره­ها و باز شوها باید روی نماهای جنوبی و شمالی یا جنوب شرقی و شمال غربی قرار داشته باشد. پنجره­های رو به شمال و شمال غربی باید دارای سایبان قائم مشبک با مشخصات پیشنهادی باشد. پنجره های رو به جنوب و جنوب شرقی باید دارای سایبان افقی ثابت و سایبان قائم متحرک با مشخصات پیشنهادی باشد.


۱۰. بهتر است پنجره ها در عمق دیوار و منتهی الیه وجه داخلی دیوار نصب شود.

[معمار حانیه]

تصاویر انواع پله ها در ساختمان مسکونی+اداری

[معمار حانیه]

این عکسها با گوشی خودم از کتابم انداختم. ببخشید اگر کیفیت نداشتن