در روزهای پایانی سال و زمانی كه با خودم فكر می‌كردم لابد همه آجیل‌فروشی‌های شهر برخلاف سال‌های گذشته كار و بارشان كساد است و مردم توان خرید پسته 60 هزار تومانی را ندارند گذرم به یكی از خیابان‌های شمالی تهران و آجیل‌فروشی معروفش كه بیش از صد سال سابقه دارد می‌افتد، مملو از جمعیت است.

وارد می‌شوم، پسته‌های خندان درشت، بادام‌های شور براق و آجیل‌های چهارمغز در ظرف‌های نقره‌ای قلمكار خودنمایی می‌كنند، در میان آن همه مشتری كه به سرعت خواسته‌هایشان را با فروشندگان مطرح می‌كنند چند دقیقه‌ای طول می‌كشد تا بتوانم خواسته‌ام را بیان كنم هر چند از قبل برای گفت‌وگو هماهنگ كرده‌ام اما چند دقیقه‌ای طول می‌كشد تا مرا به دفتر هدایت كنند.

در مسیر رسیدن تا دفتر گونی‌های بزرگ آجیل را می‌بینم و كارگرانی كه مشغول حمل و نقل هستند.
بوی آجیل تفت داده شده همه جا را پر كرده، به دفتر می‌رسم و با محمد آقا آشنا می‌شوم هر چند جوان است اما این شغل را از پدرش به ارث برده و نسل اندر نسل سال‌هاست كه در این حرفه مشغول به كار است. گفت‌وگو‌ با این آجیل‌فروش باسابقه در زیر می‌خوانید.

امسال با توجه به گرانی آجیل انگار وضع شما بد نیست؟

خدا را شكر تا الان كه بد نبوده به هر حال اینها سنت مردم است و مردم به سنت‌هایشان بها می‌دهند.

یعنی گرانی‌ها تاثیری روی كارتان نداشته؟

بله . تا حدودی به نسبت سال‌های قبل مشتری‌هایمان كمتر شده ‌ یا مقدار كمتری آجیل می‌خرند اما به هر حال می‌خرند حتی اگر شده كمتر از سال‌های گذشته.

در روز چند تا مشتری دارید؟

حدود 300 تا 400 نفر.

هر كدامشان حداقل یك كیلو پسته كه می‌خرند؟

خوب همه جور مشتری‌ای داریم، بعضی‌ها هم فقط تخمه و میوه‌های خشك می‌خرند.

بیشتر مشتری‌های شما افراد پولدار هستند؟

نه، البته با توجه به منطقه ممكن است این تصور به وجود بیاید ولی چون اینجا قدیمی است خیلی‌ها از مشتریان قدیمی ما هستند كه هر سال در این ایام به ما مراجعه می‌كنند.

قیمت‌ها برای این افراد بالا نیست؟

نه . با كیفیت كار ما آشنا هستند.

در روز چقدر آجیل می‌فروشید؟

بسته به نوع آجیل‌ها، متفاوت است نمی‌توانم دقیق بگویم.

از چه زمانی آجیل‌های عید را می‌آورید؟

از اوایل بهمن.

این آجیل‌ها را از كجا تهیه می‌كنید؟

آجیل مرغوب را باید جمع كرد. تصور كنید مثلا پسته خوب متعلق به رفسنجان و دامغان است ، بادام خوب به‌آذرشهر تبریز تعلق دارد، تخمه‌های خوب از مشهد می‌آید و...‌‌ قدیم چون مركز كار ما در تبریز بود این آجیل‌ها را از سراسر كشور در آنجا جمع می‌كردیم ولی الان این كار در تهران انجام می‌شود.

چقدر آجیل برای فروش می‌آورید؟

حدود 40 تا 50 تن

همه این مقدار تا شب عید به فروش می‌رسد؟

نه، بخش كمی می‌ماند كه در ایام عید و حتی بعد از آن به فروش می‌رسد.

قیمت آجیل قبل و بعد از عید فرق می‌كند؟

معمولا در ایام عید و چند وقت بعد از آن خیلی تفاوت قیمت ندارد.

‌طی سال چه روزهایی برایتان پر رونق‌تر است؟

شب یلدا و ‌ ده روز مانده به عید از شلوغ‌ترین روزهای كاری ماست.

در این ایام چند نفر اینجا كار می‌كنند؟

حدود 60 نفر.

كدام یك از آجیل‌ها از همه گرانتر است؟

آجیل‌های مغز از همه گرانتر هستند.

مثلا كیلویی چند؟

حدود 50 هزار تومان

خصوصیت آجیل مرغوب چه است؟

آجیل باید طعم واقعی‌اش را داشته و فاقد افزودنی باشد.

من شنیده‌ام خیلی از آجیل‌ها را رنگ می‌كنند، ‌این واقعیت دارد؟

البته در سال‌های گذشته این موضوع خیلی بیشتر بود اما چند سال است كه به دلیل نظارت‌ زیادی كه بازرسان وزارت بهداشت اعمال می‌كنند این قضیه كمتر شده است.

مردم كیفیت آجیل را از كجا باید بفهمند؟

كیفیت آجیل اول به طعم آن و بعد به سایز و درشتی آن ارتباط دارد وقتی كسی می‌خواهد آجیل تهیه كند باید حتما ابتدا آن را تست كند و از طعم آن مطمئن شود و بعد می‌توان در دستمال نمداری گذاشت و دید رنگ پس می‌دهد یا نه .

گفتید بازرسان وزارت بهداشت نظارت می‌كنند این نظارت كارآمد هم هست یا نه؟

بله و من از این موضوع خیلی خوشحالم، بازرسان پیگیری می‌كنند و در صورت دیدن تخلف مجازات و جریمه‌های سنگینی در نظر می‌گیرند.

آجیل بسته‌بندی بهتر است یا فله‌ای؟

به سلیقه مشتری بستگی دارد.

پرفروش‌ترین نوع آجیلتان كدام نوع است؟

آجیل چهارشنبه‌سوری كه همان آجیل شیرین است و آجیل شب عید كه شامل بادام، پسته، تخمه و فندق است.

به نظر شما چرا امسال این قدر آجیل گران شده؟

به نظرم آجیل اصلا گران نشده بلكه همانند هر چیز دیگری در جامعه ما قیمتش چند برابر شده است. خوب آجیل جزو ملزومات زندگی مردم نیست و كسی هر روز یا ماهی یكبار آجیل نمی‌خرد بنابر این به قیمتش هم زیاد توجه نمی‌كند و در مواقعی مثل نزدیك شدن ایام عید كه افراد بنابر سنت ‌یا ضرورت ناگزیر به تهیه آن هستند افزایش قیمت به نظرشان می‌آید. بنابراین آجیل هم به نسبت سایر مایحتاج مردم افزایش داشته و این افزایش خاص آجیل نیست.

ولی همه می‌گویند اقلام آجیل در كشور خودمان موجود است و مثلا ما صادركننده پسته هستیم چرا باید اینقدر قیمتش بالا باشد؟

ببینید همین صادرات و واردات هم برای ما آفت است. وقتی جنسی صادر یا وارد كشور می‌شود قیمتش بر اساس دلار محاسبه می‌شود و طبیعتا نوسانات دلار بر روی آن جنس هم تاثیر می‌گذارد.

نحوه رفتارتان با مشتری‌ها به چه صورت است؟

امسال اتفاقا به همه فروشنده‌ها سپرده‌ایم كه با توجه به گرانی‌ها به مردم احترام بگذارند و بیشتر از مقدار درخواستشان برایشان آجیل نریزند و از طرف دیگر این امكان برای مشتریان وجود دارد كه همه نوع آجیل‌های مغازه را تست كنند و بعد از این كه مورد تائیدشان بود خرید كنند.

آجیل خارجی هم داریم؟

بله مثل بادام هندی و یكی دو نوع دیگر مثل میوه‌های تایلندی و هندی كه در میوه‌های خشكمان است و بادام‌زمینی چینی.

طرفدار هم دارد؟

كم و بیش.

به عنوان آخرین سوال گران‌ترین و ارزان‌ترین جنسی كه در اینجا عرضه می‌كنید چیست؟

ارزان‌ترین جنس ما شاهدانه است كه كیلویی حدود 7000 تومان است و گران‌ترین آن مغز تخم صنوبر یا چلغوز است.

قیمتش چقدر است؟

حدود 140 هزار تومان.

چرا اینقدر گران؟

خوب از تركیه وارد می‌شود.

طرفدار هم دارد؟

كم‌وبیش، بیشتر در غذا می‌ریزند. مزه‌اش مثل خلال‌‌بادام خودمان است.