تفاوت هاي دين خاتم (دين اسلام) با ديگر اديان

[*arman]

تفاوت هاي دين خاتم (دين اسلام) با ديگر اديان
مي دانيم پيغمبر ما خاتم است و دين او دين او خاتم و جاودانه است و بلکه پيغمبران گذشته همه مقدمه بوده اند، يعني در واقع مراحل ابتدائي را مي گذرانده اند و بشر هم در مکتب آنها مراحل ابتدائي را پشت سر مي گذاشته تا آماده بشود براي مرحله نهايي و با آمدن دين اسلام ديگر پيامبر جديدي در عالم نخواهد آمد و اين دين به صورت پايدار در عالم باقي خواهد ماند.

حال ببينيم راز خاتميت چيست؟ دين خاتم در بسياري از خصوصيات با اديان ديگر تفاوت دارد. يکي از آن خصوصيات معجزه دين خاتم است، البته معجزه اصلي آن. معجزات پيامبران ديگر از نوع يک حادثه طبيعي بوده است، مثل زنده کردن مرده يا اژدها شدن عصا و يا شکافته شدن دريا و امثال آنها. اينها هر کدام حادثه اي موقت است، يعني حوادثي است که در يک لحظه و در يک زمان معين صورت مي گيرد و باقي ماندني نيست. اگر مرده اي زنده شود، زنده شدن او در يک لحظه انجام مي گيرد و چند صباحي هم ممکن است زنده بماند ولي بالاخره مي ميرد و تمام مي شود.

اگر عصايي اژدها مي شود يک امري است که در يک ساعت معين رخ مي دهد بعد هم برمي گردد به حالت اوليه اش. معجزاتي که انبياء گذشته داشته اند همه از اين قبيلند. حتي بعضي از معجزات خود پيامبر نيز از جمله اينگونه معجزات است. رفتن پيغمبر از مسجدالحرام به مسجدالاقصي يا شق القمر در شبي يا روزي انجام مي گيرد و تمام مي شود. ولي براي دين جاودان که مي خواهد قرنها در ميان مردم باقي بماند چنين معجزه ايکه مدتي کوتاه عمر دارد کافي نيست. چنين ديني معجزه اي جاودان لازم دارد و به همين جهت معجزه اصلي خاتم الانبياء از نوع کتاب است. پيغمبران ديگر کتاب داشته اند و معجزه هم داشته اند ولي کتابشان معجزه نبود و معجزه شان هم کتاب نبود.

حضرت موسي (ع) تورات داشت و خودش هم مي گفت تورات من معجزه نيست، معجزه من غير از تورات است. ولي پيغمبر اسلام اختصاصاً کتابش معجزه اش هم هست البته نه به معناي اينکه او معجزه ديگري نداشته است بلکه به اين معنا که کتابش هم معجزه است و اين لازمه دين خاتم و دين جاودان است. مطلب ديگري در مورد دين خاتم است که باز يکي از رازهاي خاتميت بشمار مي آيد و آن اين است که دوره خاتميت نسبت به دوره هاي گذشته نظير دوره نهايي و تخصصي است نسبت به دوره هاي ابتدايي يعني دوره صاحب نظر شدن بشر است.

دانش آموز در دوره دبستان و دبيرستان فقط به او مي گويند و او ياد مي گيرد، ولي وقتي که به دوره دانشگاه رسيد و به طي کردن دوره تخصص يعني دوره فوق ليسانس و دکترا پرداخت، اينجا ديگر دوره صاحب نظر شدن است، دوره اجتهاد در فن مربوطه است. دوره دين خاتم براي بشر از نظر کلي نه ملاحظه يک فرد بخصوص نسبت به فرد ديگر، دوره صاحب نظر شدن است. در دوره صاحب نظر شدن بشر است که در مسائل ديني، اجتهاد و مجتهد شأن پيدا مي کند، آيا در ادوار گذشته ما مجتهد داشته ايم؟در اديان ابراهيم و موسي و عيسي مجتهدي وجود داشته است؟ خير، آنچه قرآن از آن تعبير به فقاهت و تفقه در دين مي کند به هيچ وجه در آن اديان به چشم نمي خورد. آن کاري که امروز مجتهد با نيروي علم و استدلال و اجتهاد مي کند پيغمبران گذشته مي کردند ولي نه با قوه اجتهاد بلکه با نيروي وحي و نبوت.

اصولاً در آن اديان اجتهاد وجود نداشت چون خود دين بايد زمينه اجتهاد در آن وجود داشته باشد يعني در يک دين ضوابط و اصول کلي بايد بيان شده باشد تا عده متخصص بر اساس آن کليات و ضوابط روي فکر و نظر، مسائل جزئي را اکتشاف نمايند. اديان گذشته به دليل اينکه درس دوره ابتدائي بود، نمي توانست اصول و کليات را بيان نمايد زيرا بشر استعداد فراگيري آنها را نداشت. اصطلاح رايجي است که مي گويند پيغمبران مرسل و غير مرسل، پيغمبران مرسل يعني پيغمبراني که صاحب شريعت و قانون هستند مثل حضرت ابراهيم (ع) و موسي و عيسي و پيغمبران غير مرسل يعني پيغمبراني که تابع پيغمبران ديگر و مبلغ شريعت آنانند و از خودشان قانوني نداشته اند.

کاري که هم اکنون مجتهدان مي کنند همان کاري است که پيغمبران غير مرسل مي کرده اند. البته مجتهد کارش منحصر به اين نيست و علاوه بر اجتهاد حاکم شرعي است و رهبر مردم است، آمر به معروف و ناهي از منکر در ميان مردم است، او مصلح ميان امت بوده و موظف است که مفاسد را اصلاح نمايد. همين کار را نيز در گذشته پيغمبران انجام مي دادند ولي در دين خاتم ديگر پيغمبري بخاطر اين جهات مبعوث نمي گردد بلکه مجتهدان از عهده چنين وظايفي برمي آيند. اين است معناي حديثي که پيغمبر فرمود: « علماء امتي کانبياء بني اسرائيل »؛ علماء امت من مانند انبياء بني اسرائيل مي باشد البته آن عده از انبياء بني اسرائيل است که کارشان فقط تبليغ و تفهيم و تعليم و ترويج شريعت موسي بوده است.

اين است که مي گويم دوره انبياء گذشته، دوره وحي است. به اين معنا که حتي تبليغ و ترويج را هم مي بايست انبياء انجام بدهند ولي در دوره دين خاتم، يک سلسله کارها يعني کارهايي که مربوط به عالم تبليغ و ترويج است و يا مربوط به استنباط کليات از جزئيات است آن را ديگر علماء انجام مي دهند نه پيغمبران. پس علماء از اين نظر و در اين حدود و نه بيشتر، جانشين پيغمبرانند، نه همه پيغمبران، بلکه جانشين پيغمبراني که صاحب شريعت نيستند. تفاوت شرايع آسماني يکي در يک سلسله مسائل فرعي و شاخه اي بوده که بر حسب مقتضيات زمان و خصوصيات محيط و ويژگيهاي مردمي که دعوت مي‏شده اند متفاوت مي‏شده است و همه شکلهاي متفاوت و اندامهاي مختلف يک حقيقت و به سوي يک هدف و مقصود بوده است، و ديگر در سطح تعليمات بوده که پيامبران بعدي به موازات تکامل بشر، در سطح بالاتري تعليمات خويش را که همه در يک زمينه بوده القاء کرده اند مثلا ميان تعليمات و معارف اسلام در مورد مبدا و معاد و جهان، و معارف‏ پيامبران پيشين از نظر سطح مسائل، تفاوت از زمين تا آسمان است، و به‏ تعبير ديگر، بشر در تعليمات انبياء مانند يک دانش آموز بوده که او را از کلاس اول تا آخرين کلاس بالا برده‏اند.

اين تکامل دين است نه اختلاف‏ اديان قرآن هرگز کلمه " دين " را به صورت جمع ( اديان ) نياورده است‏ از نظر قرآن آنچه وجود داشته است دين بوده نه اديان يک تفاوت پيامبران‏ با نوابغ و فلاسفه بزرگ اين است که فلاسفه هر کدام مکتب مخصوص به خود داشته اند، از اين رو هميشه در جهان " فلسفه ها " وجود داشته نه " فلسفه "، ولي پيامبران الهي هميشه مؤيد و مصدق يکديگر بوده اند و يکديگر را نفي نکرده اند هر کدام از پيامبران اگر در محيط و زمان پيامبر ديگر مي‏بود مانند او قانون و دستورالعمل مي‏آورد