بزرگان عرصه تعلیم وتربیت

[سمیه نجفی]

راسل یکی از پیشتازان فلاسفه در قرن بیستم محسوب می‌شود و «جنبش مخالفت با آرمان‌گرایی» را در اوایل قرن بیستم رهبری می‌کرد. از وی به همراه گوتلوب فرگه و لودویگ ویتگنشتاین، به عنوان بنیان‌گذاران فلسفهٔ تحلیلی یاد می‌گردد.برتراند راسل یک فعال ضدجنگ و مخالف امپریالسم بود که به دلیل عقاید صلح‌طلبانه‌اش در طول جنگ‌جهانی اول، از دانشگاه اخراج و به زندان افتاد. او مخالف آدولف هیتلر، منتقد تمامیت‌خواهی استالین، معترض درگیری آمریکا در جنگ ویتنام و همچنین از حامیان خلع‌سلاح هسته‌ای بود. وی در سال ۱۹۵۰، به پاس «آثار متعدد در حمایت از نوع‌دوستی و آزادی اندیشه»، برندهٔ جایزهٔ نوبل ادبیات گردید.


پائولو فريره (Paulo Freire) در 19 سپتامبر 1921 در رسيف - ‌ناحيه‌اي در شمال‌شرقي برزيل - در خانواده‌اي فقير به دنيا آمد.دکتراي خود را به سال 1959 با نگارش رساله‌اي در زمينه فلسفه تعليم و تربيت از دانشگاه زادگاه‌اش اخذ کرد. پس از کودتاي نظامي در سال1964 به جرم خيانت دستگير و تبعيد شد.در سال 1968 کتاب "آموزش ستمديدگان" را در اسپانيا و انگليس چاپ کرد ولي نتوانست آن را در کشورش - برزيل - منتشر کند.اين کتاب، حاوي نظريات او درباره سوادآموزي در کشورهاي استعمارشده است. سال 1969 براي تدريس به دانشگاه هاروارد دعوت شد؛ به همين سبب آمريکاي لاتين را به قصد ايالات متحده آمريکا ترک گفت و در دانشگاه هاروارد مشغول تدريس شد.در 1970 به ژنو دعوت شد که براي مدت 10‌سال به عنوان مشاور در اداره تعليم و تربيت شوراي جهاني کليساها فعاليت کرد.در 1979 پس از 15 سال تبعيد و دوري از وطن، به او و ديگرتبعيد‌‌‌‌شدگان اجازه بازگشت به برزيل داده شد و سال 1980 به وطن بازگشت.پس از ورود به کشورش به حزب کارگران در سائوپائولو پيوست و از چهره‌هاي مؤثر در آن حزب بود. همچنين به تدريس در دانشگاه کاتوليک پونتيفيکا سائوپائولو و دانشگاه کامپيانس مشغول شد.در 1989 پس از آنکه حزب کارگر برنده انتخابات شهرداري سائوپولو شد، فريره رئيس آموزش و پرورش شهر شد. در 1991، مؤسسه مجمع انديشمندان و منتقدان آموزش و پرورش را تأسيس کرد. اين مؤسسه به 18 کشور جهان توسعه يافت که با مرکزيت سائوپائولو و رياست خود او فعاليت مي‌کرد.فريره در دوم ماه مي سال 1997، به علت حمله قلبي در شهر سائوپائولو ديده از جهان فروبست ولي ديدگاه‌هاي او در زمينه تعليم و تربيت، کماکان موضوع بحث محافل علمي در اين رشته است.


پیتر مک لارن(Peter Mclaren) یکی از اساتید برجسته برنامه درسی است که اندیشه های او در زمینه فرهنگ تعلیم و تربیت, پست مدرنیسم و آموزش و پرورش و خصوصا پداگوژی انتقادی بسیار روشنگرانه است.

متخصصان و علاقمندان حوزه تعلیم و تربیت و علی الخصوص برنامه درسی با نام هنری ژیرو به خوبی آشنا هستند. وی از نظریه پردازان بزرگ و نومفهوم گرای برنامه درسی است که آثارزیادی در زمینه فرهنگ, سیاست و تعلیم و تربیت به رشته تحریر درآورده و به یکی از چهره های مطرح پداگوژی انتقادی تبدیل گشته است.

بچه های رشته های روانشناسی و تعلیم و تربیت با نام گاردنر روانشناس بزرگ به خوبی آشنا هستند. وی یکی از پرچمداران نظریه هوشهای چندگانه است که دیدگاههایش در این زمینه تاثیر بسزایی در حیطه تعلیم و تربیت به جای گذاشته است. در حیطه برنامه درسی نیز ایدئولوژی "تکثرگرایی شناختی" که توسط آیزنر مطرح شده است از جهت روانشناختی ملهم از این نظریه می باشد. اما در سالهای اخیر دیدگاه جدیدی توسط گاردنر مطرح شده که "اذهان پنج گانه" نام دارد. این نظریه در کتابی با عنوان "اذهان پنج گانه برای موفقیت در آینده" یا "Five Minds for Success in Future" ارائه شده و اين كتاب يكي از پرفروشترين كتابهاي علمي در آمريكا بوده است.


کسانی که به طور جدی در زمینه تعلیم و تربیت و برنامه درسی فعالیت می کنند نام الیوت آیزنر را به خوبی می شناسند. این استاد بزرگ به دلیل نگاه هنری خویش به جنبه های مختلف تعلیم وتربیت ازجمله تدریس تحقیقات تربیتی ارزشیابی آموزشی و آموزش هنر شهرت زیادی یافته است.