آبستره

[وحید 0319]

این هیجان خاصیت آن را دارد که هیجان مشابهی در شخص نگرنده پدید آورد.

روان، به لحاظ آنکه با تن ارتباط دارد، بواسطه حواس- چیزی که احساس می شود، بر انگیخته می شوند، بدینگونه چیز احساس شده حکم پل را دارد، بدین معنی که رابطه فیزیکی بین عناصر غیر مادی- که عبارت است از عاطفه هنرمند- و مادی وجود دارد، که منتج می شود به یک اثر هنری. نیز آنچه حس می شود پلی است از مادی (هنرمند و اثرش)به غیر مادی(هیجان در روان نگرنده).

توالی قضیه بدین صورت است:

هیجان(در شخص هنرمند)- امر حس شده- اثر حس شده- هیجان(در شخص نگرنده).

تا آن درجه که اثر هنری موفقیت آمیز باشد، دو هیجان فوق مشابه و همطراز خواهند بود
. از این حیث نقاشی هیچ فرقی با یک ترانه ندارد، هر کدامشان وسیله برقراری ارتباط است. عنصر درونی (هیجان) باید وجود داشته باشد؛ در غیر این حالت، اثر هنری قلابی است. عنصر درونی، شکل اثر هنری را تعیین می کند.

کاندینسکی در باره اثر هنری چنین استدلال نموده است که رنگ و شکل فی نفسه عنصر های زبانی را تشکیل می دهند که برای بیان (عاطفه) هیجان کافی هستند و اینکه به همانگونه که صورت موسیقایی مستقیماً بر روان اثر می کند، رنگ و شکل نیز همان کیفیت را دارد.

[وحید 0319]

تنها نکته لازم این است که رنگ و شکل را باید به حالتی ترکیب کرد که به حد کفایت، عاطفه درونی را بیان کند و به حد کفایت آن را به نگرنده انتفال دهد.
ضرورتی ندارد که به رنگ و شکل " نمود جسمیت"، یعنی جلوه اشیاء طبیعی را بدهیم. خود شکل مبین معنی درونی است که متناسب با رابطه هماهنگ آن با رنگ، دارای درجات شدت و ضعف است. زیبایی، دستیابی موفقیت آمیز به این تناظر بین ضرورتی درونی و دلالت(معنی) بیان کننده.

کاندینسکی رساله خود را با تمایز بین سه منشاء متفاوت الهام به اتمام رساند:

1- برداشت بلافاصله از طبیعت خارج(از خود شخص)، این حرف را تأثر هم می نامند.

2- بیان خود جوش و تا حد زیادی ناخودآگاه خصوصیت درونی، بیان طبیعت غیر مادی(یعنی روحانی). این را بداهه سازی هم می نامند.

3- بیان احساس درونی که به تدریج صورت می بندد؛ این بیان به دفعات و تقریباً به نحوی فضل فروشانه مورد تأمل قرار می گیرد. این را تصنیف هم می نامند.

[وحید 0319]

در این فرایند عقل، ناخودآگاهی و مقصود نقش بارزی ایفا می کنند اما از سبک سنگین کردن ها چیزی به ظهور نمی رسد مگر فقط احساس.

- از منشأ اول: آثار خود کاندینسکی تا سال 1910 م. ، نقاشی های " فوویسم" پدید آمد.
- از منشأ دوم: نقاشی های انتزاعی اکسپرسیونیستی دوره 21-1910 بوجود آمد.
- از منشأ سوم: نقاشی های انتزاعی ابداعی پدیدار شد.

بداهه سازی کاندینسکی طلیعه هنر غیر رسمی(Informal) عصر حاضر است (از 1945 به بعد) و ترکیب بندی های او در آمدی بر هنر کنستراکتیویسم(Constructivism) می باشد.

در سال 1912 م. «کوپکا» هنرمند چکوسلواکی نیز آثار انتزاعی خویش را به نمایش در آورد.

وی از اولین نقاشانی بود که با الهام از موسیقی به نقاشی پرداخت و لذا برخی از تابلوهای خود را به نام های «فوگ قرمز و آبی رنگ مایه های گرم» نامید.

او در حدود سال 1920 م. با همکاری چند هنرمند دیگر از جمله «بلان گاتی» و «والنسی» گروهی را تشکیل داد.

[وحید 0319]

از نقاشان دیگر که با گرایش به سوی هنر انتزاعی آثاری به وجود آورد «روبر دلونه» بود. دلونه آثار شعر گونه خود را با توجه به رنگ های خالص به وجود آورد. خود او در مورد نقاشی هایش از «فرم- سوژه» نام می برد.

نهضت هنر آبستره مربوط به یک منطقه خاص نبود.

این شیوه در تمام کشور های دنیا طرفدارانی داشت که هر یک به ترتیبی جداگانه به فعالیت مشغول بودند و در عین حال از یکدیگر تأثیر می پذیرفتند.
مورگان روسل و مک دونالد رایت از نقاشان آمریکایی بودند که از روبر دلونه الهام گرفتند.
ایندو از سال 1913 م. به بعد در این شیوه آثاری به وجود آوردند. در فرانسه و آلمان نیز بطور همزمان هنر آبستره به وجود آمد، اما جنبش هنر آبستره در روسیه با کیفیتی برتر نمودار شد به ترتیبی که بسیاری از نوابغ این جنبش از این سرزمین برخاستند.

تعداد نقاشانی که تحت این شیوه، نقاشی نموده اند بسیارند، در میان آنها هستند نقاشانی که با آثارشان گرایش های دیگری به وجود آورده اند و به ترتیبی مبتکر و معرف شیوه های جدید تری در رابطه با هنر آبستره می باشند

[وحید 0319]

این شیوه ها عبارتند از:

تاشیسم، سوپره ماتیسم،نئو پلاستی سیسم و کنستراکتیوسیم.

دو مسیر عمده در هنر مدرن وجود دارد.

مسیر اول
که پایه های آن قبل از آغاز قرن بیستم در اروپای غربی به ویژه در فرانسه ریخته شد- تحت عنوان کوبیسم نام گذاری شد.

مسیر دوم
که بیشتر متعلق به قرن حاضر است، با عنوان هنر انتزاعی(آبستره)، از روسیه آغاز گردید، که خود تیز به نحوی از کوبیسم متأثر گردیده است.

در رابطه با این مسیر هنری، ابتدا از واسیلی کاندینسکی، نقاش روسی نام بردیم که از پایه گذاران و متفکرین هنر آبستره محسوب می شود.

وی از اولین نقاشانی بود که با حذف فیگور و برداشت مستفیم از طبیعت، ارزشهای مستقل رنگ و فرم را شناخت و به بیان خالص هنر دست یافت.
کاندینسکی کوشش نمود تا با تعمق در اسرار فوق طبیعی و جهان لاهوتی، رنگ و فرم را خارج از مفاهیمی که در طبیعت دارند، به منظور تجسم دنیایی که خود می شناخت و یا در پی شناخت آن بود، بهم بیامیزد و برای تجسم این ذهنیت به عناصر عینی مجرد روی آورد.

[وحید 0319]

هدف نهایی او این نبود که نقاشی را از محتوا پاک کند، بلکه هدف او این بود که:

قالبی مجرد برای تجریدات ذهنی خویش بیافریند.

زیرا همان طور که حس رفعت جویی هنرمندان «گوتیک» موجب شد که معماری گوتیک مفهوم «عناصر عمودی» خود را کشف کند.

به همان گونه نیز کاندینسکی تبیین آرمان های عقیدتی خویش را در ریتم های ویژه فرم و رنگ جستجو می کرد.

کیفیت پویای عناصر، «تم» اصلی آثار کاندینسکی را تشکیل می داد. ولی این پویایی بیشتر ناشی از حرکتی خود به خودی و درونی بود تا جنبشی آینده گرا.

[وحید 0319]

لذا در آثار او همه چیز در روحانیت حرکتی پیوسته و فضایی بیکران مستغرق است و هیچ چیز را یارای گریز از این هستی هماهنگ و موزون نیست؛ «کل» به «جزء» رجحان اساسی دارد و روح بر ماده پیشی می گیرد». کاندینسکی به بعد معنوی و عرفانی در هنر اهمیت فراوانی می داد و در دنیای مادی و ظاهری غرق نمی شد. او برای دستیابی به مفاهیم علمی در نقاشی به روح شرقی توجه داشت، چنانکه می نویسد: «نقاشی به ناچار باید فلسفه ماده ای که بر اساس سنت یونانی- رومی پایه گذاری شده است رها ساخته و در مواجهه با شرق، به سوی هنر معنوی گام بردارد». پل کله نیز که دوست و همفکر کاندینسکی است همین اعتقاد را دارد. او می گوید:« هنر، مرئی کردن نامرئی است». یا به عبارت دیگر،«هنر، کشف کشش های ناشی از جهان مرئی و امکانات اسرار آمیز بشر است که فقط روحاً می توان آن ها را حس و لمس کرد