مسابقه طراحی ساختمان بورس اوراق بهادار تهران

[وحید 0319]

مسابقه طراحی ساختمان بورس اوراق بهادار تهران گروه معماری Alejandro Aravena و استودیو VAV برنده این مسابقه شدند.

اختصاصی معماری نیوز: در سال‌های اخیر، دنیا دستخوش تغییرات چشمگیری شده است. دنیای ما دیگر روستایی نیست، مدل‌های اقتصادی در تضاد و کشمکش هستند و مراکز قدرت‌های سیاسی و نوآوری تغییر جهت داده‌اند.

همین مسایل نشان می‌دهند که چرا مسابقه برگزار شده برای ساختمان بورس اوراق بهادار تهران، مرتبط با آن طرف ساختمان است. مرکز توسعه تحقیقات فیزیکی مسابقه‌ای بین 29 شرکت مطرح معماری برگزار کرد و بعد از پروسه RFQ از میان آنها هشت شرکت انتخاب شدند که هرکدام با شرکتهای داخلی ایرانی کار می‌کردند.

در کشوری که اقتصاد حساسی دارد، هدف این مسابقه به طور خلاصه چالشی برای نمادشناسی بورس اوراق بهادار به طور کلی و بیان عوامل فرهنگی خاص آن منطقه در طرح بود. بر طبق این توضیحات، از شرکت‌ها خواسته شد تا روند توسعه این مورد را در طول تاریخ بررسی و تجزیه و تحلیل دقیق مشخصه‌ها را در پروژه‌شان ارائه دهند.

هیأت ژوری متشکل از معماران داخلی بود: مهدی علیزاده، فرهاد احمدی، بهرام شیردل، حسین شیخ‌زین‌الدین و نادر تهرانی.



Alejandro Aravena با همکاری استودیوی داخلی VAV برنده این مسابقه شدند. این پروژه تنها موردی بود که نیروها و توابع ، هندسه و جغرافیا و سازمانی برای توسعه طرح در زمین مورد نظر را مورد توجه قرار داده و همچنین به بهترین حالت قرار گرفتن ساختمان، نور، چشم‌اندازها، تهویه هوا و سایه اهمیت داده بود.

از دیگر نکات برجسته و جالب این طرح، پایه ساختاری و هندسی، حساسیت به شرایط آب و هوایی و ارتباط آن با چشم‌انداز کوهستانی است. در نگاه اول، تصویری یکپارچه می‌بینید؛ به خاطر فرورفتگی‌هایی موجود در پوسته ساختمان، شفافیت خاصی پیدا کرده و تبدیل به یک جسم نورانی شده که محیط را روشن می‌نماید. تصمیم هیأت ژوری تنها بر اساس توصیه‌های کارفرما بوده است.

چرا تنها این طرح دارای ویژگی مورد نظر برای ساختمان بورس اوراق بهادار تهران بود؟

شکل هر ساختمان بر اساس سؤال‌ها و جواب‌های مرتبط طراحی می‌شود. برخی از سؤال‌های بر اساس نظر کارفرما، مکان، بودجه، محدودیت‌های قانونی و کارشناسان طرح مطرح می‌شوند. بنابراین، اگر طرح، یک معادله باشد، نتیجه بسته به این است که شرایط و ضوابط مشخص شده به چه طریق حل و فصل و با یکدیگر ترکیب می‌شوند. حال، این شرایط و ضوابط معادله‌ای را بیشتر به صورت باز و انتزاعی بررسی می‌کنیم تا عینی و عملی.



نیروها و توابع
اولین موردی که بدان توجه شد، طراحی استفاده از توابعی بود که می‌بایست در ساختمان به کار می‌رفت و اولین قدم ما قرار دادن بخش‌های عمومی بیشتر در طبقات پایین‌تر به منظور تسهیل در رفت و آمد بود. سالن بورس اوراق بهادار و تالار کنفرانس نزدیک به ساختمان و در بخش جنوبی آن قرار داده شد. از مقابل همین جهت، دسترسی به نمایندگان بانک‌ها، کلاس‌های آموزشی، موزه و قهوه‌خانه امکان‌پذیر است.

در این طرح دو مسئله نهان وجود داشت که می‌بایست حل می‌شد. اولاً با وجود شرایط عمومی، برنامه‌ها می‌بایست پاسخگوی عامل به نسبت در جهت مخالف آنها باشد: امنیت. مسائل امنیتی برای این مکان عمومی توسط سلسله‌ای از مدخل‌ها در اطراف حفره‌های درونگراست که از بالا باز هستند و نور مستقیم به آنها می‌تابد. دومین مسئله، ایجاد فضایی برای حجم بزرگتری از هوا با دهانه‌های بزرگتر زیر طبقه اداری است. در زمینه لرزه‌ای که پاسخی به بارهای افقی همانند نیروی گرانش است، چنین عملیاتی ساختار را تضعیف می‌کند.



در زمینه لرزه‌ای است که برای پاسخ به بارهای افقی و همچنین به نیروی گرانش چنین عملیاتی ممکن است ساختار را تضعیف نماید. پیشنهاد ما ایجاد یک ساختار دیوار مانند در اطراف مجموعه است که با دال شبکه‌ای مثلثی شکل در طبقات فوقانی این بنا، بارهای منتقل شده به آن را تحمل می‌کند.

دیوارهای پیرامون ساختمان نیروهای گرانش عمودی را تحمل می‌کنند. قوس‌های منعکس کننده این تراکم نیروی اصلی برای بازی لبه‌های ساختمان است. برای غلبه بر بارهای افقی، دیوارهای پیرامون برای مهار فشارهای لرزه‌ای، اندکی شیب دارند. شبکه مثلثی شکل نیز در این طرح به چشم می‌خورد یعنی هندسه طبقات به جای خطوط سازه‌ای، نیروهای لرزه‌ای در میدان را پخش می‌کند.

برای دسترسی به دفاتر اداری دو جبهه را در نظر گرفتیم: برای بورس اوراق بهادار و دفاتر مدیریت در سمت جنوب، یک ورودی و میدان قرار دادیم. برای دسترسی به دفاتر خصوصی کوچه شمالی را در نظر گرفتیم که با توجه به شیب سایت، همچنان در سطح زمین قرار دارد. این دفاتر خصوصی در طبقات دوم و سوم قرار دارند. با تمرکز بر دو طبقه زیرین، از سیستم گردش عمودی خودشان از طبقه چهارم به بالا جلوگیری کرده و نسبت کارآمدتری بین فضاهای خدماتی برای باقی دفاتر مبادله سهام ایجاد شد.



هندسه و جغرافیا
تأثیرگذاری محل برای شکل‌دهی به طرح ما از دو جهت قابل بررسی است. از یک سو بخشی با فضای اشغال کننده‌اش در هر طبقه و از جهت دیگر دستیابی به محیط کاری مناسب با آب و هوای تهران است.

با تقسیم طرح در چند برج مشکل طرح کلی حل شد اما از جهت استفاده (افزایش سیستم‌های گردش عمودی) بسیار ناکارا بود و همچنین فقدان احساس یکپارچگی که برای چنین سازمانی لازم است، حس می‌شد.

بنابراین، پیشنهاد ما ایجاد طرحی بود که از بسیاری جهات با یک طرح معمولی طبقه در سایت گسترده شده و فضای احاطه کننده را بیشتر و بنابراین، متراژ پروژه را بالا می‌برد. طاقنماهای از پیش ساخته شده با عرض مناسب برای استفاده کارآمد و به اندازه کافی باریک برای تهویه آسان هوا و نفوذ نور طبیعی برای هر بخش از پروژه مشخص کردیم.

نوع‌شناسی این ساختمان مات در ارتفاع اکسترود شده، جایی که فضای داخلی و خارجی دور یکدیگر ساخته شده‌اند، استراتژی طبیعی برای افزایش تماس بین این دو است. شبکه شش ضلعی باعث کاهش گردش نزدیک به حیاط از حداکثر متراژ از لبه‌های ساختمان استفاده می‌کند.

برای پوسته این ساختمان مات، بلوک‌های سوراخدار در سطح بیرونی و دیوار شیشه‌ای در اطراف حیاط را پیشنهاد دادیم. جهت بلوک‌ها همیشه شمالی جنوبی است و از تابش نور مستقیم خورشید به محیط کار جلوگیری می‌کند.



سریع و بی‌انتها
مذاکرات و کسب و کار بر پایه اعتماد هستند؛ بنابراین، در شرایط نامساعد اقتصادی و نگرانی‌های نقش بازار ارز بر بحران اخیر، فکر کردیم که بهتر است به نهاد قدیمی مراجعه کنیم که در ساختمان بورس اوراق بهادار به عنوان راهی برای رسیدن به زمینی سفت و مستحکم‌تر در بالای هر یک از این پروژه‌هاست. Louis Kahn، یک معمار معروف و برجسته اظهار می‌دارد که معماری هنر نهادهاست.

بنابراین، ما فکر کردیم که باید به عمق زمان برویم تا به مؤسسه‌ای باستانی برسیم که اساس هر یک از ساختمان‌های بورس اوراق بهادار است. آنچه در مرکز این تحقیقات قرار دارد، مفهوم قدیمی و نهاد بازار است: مکانی که مردم برای مذاکره دور یکدیگر جمع می‌شوند که فقط یک حرفه نیست بلکه هنر است.


ما فضاهایی برای انواع جلسات در نظر گرفتیم؛ از جلسات کوچک رو در رو گرفته تا جلساتی که در مکان‌های عمومی و به صورت گروهی در محیط‌های خصوصی‌تر برای فعالیت‌های تجاری جمعی برگزار می‌شود. به همین دلیل است که ما فضاهای انجمن را در سرتاسر ساختمان، خارج و داخل، و بهره‌گیری از چشم‌اندازها پخش کردیم. با این اوصاف، به دنبال جاودانگی در چنین فعالیت باستانی انسان هستیم.

به طور همزمان، زمان کنونی نیازمند عملیات سریع و آنی است. سرعت و پیش‌بینی دو عامل حیاتی برای موفقیت در هنر بازرگانی هستند. اطلاعات و فن‌آوری نقش کلیدی در این امر را بازی می‌کنند. اما تمام این مسائل می‌توانند پوشیده بمانند و تنها در خدمت سرویسی باشیم که ساختمان به ما می‌دهد. این مسئله همان چیزی بود که می‌خواستیم در بخش ساختاری طرح بدان بیشتر توجه شود.

ما سعی کردیم که با استفاده از خود پوسته ساختمان ارتباط ایجاد نماییم و بدانیم که در آن زمان در داخل چه می‌گذرد. پیشنهاد ما استفاده از بلوک‌هایی به عنوان بیت بود تا کل شهر و شهروندانش را مشمول هنر بازرگانی سازد. با روشن و خاموش کردن فضاهای سوراخ بلوک‌ها به هدفمان رسیدیم؛ استفاده از سیستم فنی پایین با تأثیر بالا.

با برگشت به زمان قبل و به اصل بازرگانی و پیش‌روی به سمت فن‌آوری‌های اطلاعاتی هنر امیدواریم ساختمانی بسازیم که مناسب و درخور بافت محلی است و در عین حال، نقش به سزا و مهمی در اقتصاد بازار جهانی بازی می‌کند.





















منبع: سایت خبری / تحلیلی معماری نیوز