*********نخستین خلبانان زن ایرانی**********

[saamaaneh]

نخستین بار در سال 1908 خانم ترزا پلتیر فرانسوی موفق به هدایت یک هواپیما شد و دو سال بعد هم وطنش ریمونده لاروش نخستین زنی شد که توانست مدرک خلبانی بگیرد.این موفقیتها باعث شد زنان بیشتری به خلبانی روی بیاورند.

هم اکنون زنان زیادی در هواپیمایی کشوری و نظامی در سراسر جهان فعالیت میکنند و تقریبا 30 درصد خلبانان جهان زن هستند.

در ایران تربیت ازاد خلبان 15 سال پس از ورود نخستین هواپیما به ایران انجام شد.رضاشاه پس از بازگشت از ترکیه در سال 1317 دستور ساخت باشگاه هوانوردی ایرانیان را صادر کرد.هدف از این کار اشنا کردن مردم با هوانوردی و تربیت خلبان و جذب جوانان بود.زمینی در جنوب مهراباد اماده کردند و هواپیماهایی نیز به این منظور خریده شد.نخستین رییس این باشگاه اقای یاسایی بود و بعد از او اقایان دکترعیسی علم تیمسار هدایت گیلانشاه تیمسار رفعت و تیمسار جهانبانی از روسای ان بودند.رضاشاه و اعضای خانواده اش هم نخستین افرادی بودند به عضویت درامدند.

نخستین اعلامیه پذیرش عضو برای این باشگاه توسط مدیریت در روزنامه ها به تاریخ 15 ابان 1318 چاپ شد.630 نفر به این دعوت پاسخ مثبت دادند.به تدریج باشگاه بسیار محبوب شد و تعداد زیادی به عضویت ان درامدند.دامنه اموزش های ان نیز بسیار گسترده شد و شامل اموزش پرواز با هواپیما هلیکوپتر و گلایدر و چتربازی می شد.به علت استقبال فزاینده مردم شعبات ان هم در شهرستانهای بزرگ مثل اسفهان شیراز مشهد ابادان و کرمانشاه تاسیس شد.

ان زمان خلبانی در نظر اکثریت مردم شغلی ناامن و خطرناک به حساب می امد و تاحدود زیادی ناشناخته بود.مردم به هواپیما اعتماد نمیکردند و خلبانان را دیوانه و نادان می پنداشتند.خانواده ها اجازه نمیدادند فرزندانشان به سمت خلبانی بروند و فقط عده ای ادم شجاع و مستقل به پرواز میرسیدند.

ولی از همان سال 1318 زنان فعالیت خودشان را در باشگاه اغاز کردند هرچند مخالفتها زیاد بود و همه اینکار را مردانه میدانستند.نخستین زنانی که موفق به پرواز در اسمان زیبای ایران شدند خانمها عفت تجارتچی صدیقه فرخزاد دولتشاهی و اینا افشید بودند.خانم تجارتچی نخستین زن خلبان ایران بود که در 22 سالگی عضو باشگاه هوانوردی شد.ایشون ده سال پیش در 81 سالگی درگذشت.



خانم تجارتچی ابتدا عضو ساده باشگاه بود اما بعدا برای دروس خلبانی ثبت نام کرد.او در خاطراتش میگوید:عاشق پرواز بودم.وقتی به پدرم گفتم در باشگاه ثبت نام کرده ام پرسید چرا برای خلبانی اقدام نمیکنی؟گفتم اخر تا بحال زنی برای این کار اقدام نکرده است.گفت چه اشکالی دارد تو اولین زن خلبان ایران باشی؟این را که شنیدم برگشتم و برای دروس خلبانی ثبت نام کردم.


ان زمان 22 ساله بودم.مسئولین باشگاه خیلی از کار من تعجب کردند و همگی من رو تحسین کردند.روزنامه ها خبر را چاپ کردند و همین باعث شد تا بقیه جراتی پیدا کرده و خانمها افشید فرخزاد پرتوی درخشنده ملکوتی عذرا رحیمی و...هم ثبت نام کنند.روزنامه ها این موضوع را پوشش گسترده خبری دادند و بعد از مدتی مسئولان ما را به فرودگاه دوشان تپه دعوت کرده و به ما لباس خلبانی و کلاه مخصوص و کمربند پرواز و چتر نجات دادند.لباس ها برای اقایان اماده شده بود و برای ما بزرگ و بدقواره بود مجبور شدیم خودمان لباس پرواز بدوزیم.


هواپیمای تمرینی ان زمان تایگر موس بود و روباز بود به نحوی که نصف بدن خلبان بیرون قرار میگرفت و باید با کمربند مخصوص که از روی شانه عبور میکرد به صندلی بسته میشدند تا به بیرون پرت نشوند.بالاخره نخستین زن خلبان ایران نخستین پرواز مستقل اش را درتاریخ27 ابان 1319 انجام داد.او نخستین پرواز مستقل را زیباترین لحظه زندگی یک خلبان میداند.خبرنگاران زیادی این واقعه را پوشش دادند زیرا بعضی از مردم هنوز باور نداشتند زنی بتواند پرواز کند اما او با موفقیت پرواز کرد و به زمین نشست.پرواز مستقل او با حضور تعداد زیادی از مسئولین و خبرنگاران انجام شد و یک ربع طول کشید.او سپس به فراگیری عملیات اکروباتیک و نمایشی با هواپیما پرداخت اما با وقایع سال 1320 این اموزشها متوقف شد.خانم تجارتچی در خاطراتش مینویسد که چقدر بعضیها دید بدی به او داشتند و ازارش میدادند مثلا با پدرش تماس میرفتند و میگفتند دخترت سقوط کرده!تا مانع موفقیتش شوند.

خانم دولتشاهی از دیگر زنان خلبان هم زن شجاعی بود که برخلاف اب شنا کرده بود.اما او میگوید که مردان دید بدی درباره او نداشتند و او از کار خود مغرور است.

نخستین زنان در سال 1325 عضو نیرو هوایی شدند و در زمینه های مختلف مشغول بکار شدند اما نیرو هوایی هرگز خلبان زن نداشته است.با گسترش فعالیت باشگاه هوانوردی 200 زن خلبان در این زمینه تربیت شدند.از همه جالبتر خانم اکرم منفرد اریا بود که با وجود داشتن شوهر و پنج بچه توانست دوره خلبانی را پشت سر گذاشته و پرواز کند.

عفت تجارتچی





اولین خلبان زن ایرانی هواپیمای جت



اکرم منفرد اولین خلبان جت زن ایران در فرودگاه نظامی قلعه مرغی.

(از راست ، خانم اکرم منفرد ، ساساندخت ساسانی )

و جوانترین خلبان ایران خانم ساساندخت ساسانی که در ۲۰ سالگی عنوان جوانترین خلبان زن ایرانی به خود اختصاص داد.