موزه نظامی کاخ سعدآباد

[باستان شناس]

در امتداد جاده پوشیده شده از درختان چنار و افرا و در مرکز مجموعه تاریخی‌ـ فرهنگی سعدآباد موزه نظامی ایران به چشم می‌خورد و 2 عراده توپ جنگی چرخدار در بدو ورود به موزه به بازدیدکنندگان خیرمقدم می‌گویند

بنای موزه در کاخی بزرگ که در ضلع شمال غربی و مشرف به کوه ساخته شده است خودنمایی می‌کند.

این عمارت که به کاخ شهرام مشهور است، در 2 طبقه ساخته شده و کل فضای آن به نمایش ادوات جنگی و نظامی ایران اختصاص یافته است. بازدید از موزه نظامی فرصت خوبی است تا با سیر پیدایش و تکامل ارتش در ایران آشنا شده و بر دانسته‌های تاریخی خود بیفزاییم.

اگر شما هم می‌خواهید با ما در میان گنجینه‌های نهفته شده در این عمارت گشتی بزنید پیشنهاد می‌کنیم چشم از روی این صفحه برندارید و تا انتهای این گزارش را به دقت بخوانید.


تالار یادمان و یادگاران دفاع مقدس

در قسمت کوچکی از اندرونی‌های طبقه دوم موزه نظامی یکی از گمنام‌ترین بخش‌های این مجموعه واقع شده و در حقیقت به نمایش آثار و چهره‌های ماندگار ارتش اختصاص دارد.

این تالار با به نمایش گذاشتن چهره‌های فرماندهان نظامی دوران دفاع مقدس همچون شهید صیاد شیرازی، شهید آبشناسان، شهید فلاحی، شهید کلاهدوز، شهید ستاری و شهید همت که فرماندهی ناوچه همیشه قهرمان پیکان را به عهده داشت تلاش می‌کند که یاد و خاطره این دلیرمردان را همیشه در اذهان زنده و جاوید نگه دارد.

در ویترین‌های این تالار لباس‌ها، آثار، ادوات و دستنوشته‌های این شهید و دیگر افتخارآفرینان ارتش به نمایش درآمده و در بخش دیگری از آن ماکت مقیاسی عملیات ثامن‌الائمه که به شکست حصر آبادان و تسریع در عملیات‌های جنگی جنوب ایران منجر شد با طراحی 3 بعدی کالک منطقه، محورهای دسترسی، مرز و ... به نمایش گذاشته شده است.

در بخش دیگری از این سالن ویترین ادوات غنیمت گرفته شده از نیروهای بعثی عراق به چشم می‌خورد و درون آن ابزارهای ارتباطی نظیر بی‌سیم، کلاه مخابراتی، انواع سلاح انفرادی و ... دیده می‌شود.






از تفنگ‌داران قزاق تا مسلسل وینچستر
آثار موجود در تالار اصلی در واقع یکی از دیدنی‌ترین قسمت‌های موزه به شمار می‌رود. در ابتدای این بخش لباس‌های رزمی سربازان دوران هخامنشی، ساسانی، صفویه، قاجاریه و در نهایت قزاق‌ها به نمایش درآمده و در کنار آنها سپرها، درفش‌ها، کلاه‌خودها بر جذابیت بیشتر آن افزوده است.

در بخش اول این تالار ویترین‌های متعددی وجود دارد که در یکی از آنها مدال دست پوینت که نشان یکی از مهم‌ترین دانشکده‌های افسری امریکا است خودنمایی می‌کند.

این مدال توسط ژنرال فردریک ارونیک رئیس دانشکده دست پوینت در سال 1952 به ایران اهدا شد. از دیگر آثار موجود در این بخش می‌توان به کلاشینکف ارتشبد فریدون جم، کلت کالیبر 22 روسی و امریکایی، برنو محمدرضا پهلوی و تفنگ ژ3 اهدا شده توسط رئیس‌جمهوری ترکیه در اردیبهشت سال 54 اشاره کرد.

مسلسل اسپانیولی 1970، تفنگ لول شکاری هندی، تفنگ 5 تیر ترکیه، طپانچه اتوماتیک جمشید آموزگار، مسلسل وینچستر و ماکزیم از دیگر آثار خاص این بخش از موزه است.

در قسمت‌های مختلف این سالن سرستون نقره‌ای ارتش هندوستان اهدا شده در مراسم تشییع جنازه رضا خان دیده می‌شود و در سایر بخش‌ها پرچم فوج فولادین، شمشیرها، نشان‌های دوران پهلوی به همراه ماکت توپ اهدایی به ستاد ارتش قرار داده شده است.

فوج‌های قاجاریه و سلاح زنبورک
یکی دیگر از آثار خارق‌العاده این موزه دفتر اسامی و مشخصات فوج‌های مخصوص ناصرالدین شاه است که با دقت خاصی نوشته شده است. در بالای این دفتر تابلو عظیمی که دربرگیرنده نمایش مراسم سلام در حضور ناصرالدین شاه قاجار است دیده می‌شود. این تابلو را سردار سیف‌السلطنه علی‌اکبر خان افشار قاسمیلو در سال 1303 اهدا کرده است.

شمشیر فولادی شوسکه روسیه متعلق به سال 1829 و اهدا شده توسط نیکلاس اول به فتحعلی شاه قاجار را باید در ردیف محبوب‌ترین آثار این گنجینه قرار داد.

تفنگ‌های قلعه‌ای دوره عثمانی، قمه قشونی 1911 میلادی، تفنگ سرپر مصری، تپانچه فشنگ‌زنی رولور 1 تا 6 اول به همراه تپانچه موسوم به شیشه عطر و اسلحه خودکاری ساخت صنعت‌کاران کرمانشاه نیز بر جذابیت‌های این بخش از موزه افزوده است.

در وسط محوطه تالار یک شتر تاکسیدرمی شده که حامل سلاح زنبورک است بسیاری از نظرها را به سمت خود جلب می‌کند. این سلاح ساخت ایران بوده و در زمان نادر شاه به کار برده می‌شد.

در سایر ویترین‌های این قسمت از موزه نظامی آثار و ادواتی از وسایل مربوط به ساخت گلوله‌های سرپر دیده می‌شود و در بخش دیگری از آن انواع دوربین‌های جنگی و شکاری قرار گرفته است.






تفنگ سرپر و دوران طلایی چاشنی
در طبقه دوم موزه انبوهی از سلاح‌ها، نشان‌ها و ادوات جنگی به چشم می‌خورد و به طور شاخص سیر تکامل سلاح و مهمات ایران از زمان ورود تفنگ‌های سرپر، چخماقی و در نهایت چاشنی‌دار به نمایش درآمده است. از آثار جالب توجه این تالار می‌توان به تپانچه سرپر ساخت ایران و تپانچه چاشنی‌دار عباس میرزا قاجار اشاره کرد.

مسلسل ماکزیم 130، مسلسل‌ هاچ‌کیس 1905 فرانسه و مسلسل 3 لوله ولن مظفرالدین شاه ساخت 1887 میلادی در کارخانه نوردن فلت انگلستان از دیگر جاذبه‌های موزه نظامی محسوب می‌شود.

تفنگ‌های سرپر شاه عباسی مربوط به سال‌های 938 تا 1038 قمری، تفنگ چخماقی دوران صفویه و قاجاریه که ساخت صنعت‌کاران ایران و قفقاز در قرون 12 تا 14 قمری است از دیگر بخش‌های جذاب این تالار است.

همچنین دیدن تفنگ برادران شرلی، تفنگ طهماسب، تفنگ 8 لول فیتیله‌ای به همراه دبه باروت و سپر پوست کرگدن در کنار شمشیر سفیر کبیر ایران، شمشیر فولادی و طلاکوب شده شاه عباس و به همراه شمشیر فولادی ساخت ایران در دوره صفویه خالی از لطف نیست.

از عجایب موجود در این سالن می‌توان به نقشه شهر هرات و عصا تفنگی به منظور حفاظت از شخصیت‌های سلسله قاجاریه اشاره کرد.

سیر تکامل توپ‌های تاریخی ایران
از ابتدای ورود به محوطه موزه و در امتداد سالن‌های آن شکل‌های مختلفی از توپ‌های جنگی ایران که در دوران‌های گذشته مورد استفاده قرار گرفته و اکنون به عنوان میراثی ارزشمند در این موزه نگاهداری می شود نظر بازدیدکنندگان را به خود جلب می‌کند.

با گذشتن از توپ‌های برنجی ساخت ایران و توپ قلعه‌ای قاجار که ساخت کارخانه مبارکه اصفهان کار بود به توپ کوهستانی کالیبر 75 بوفورس می‌رسیم که تاریخ ساخت آن به سال 1312 بازمی‌گردد و در کنار آن هیولای عظیم جثه که به توپ تک‌لول دریایی شهرت یافته خودنمایی می‌کند؛

کمی آنطرف‌تر 4 لوله توپ سنگین قلعه‌ای که تاریخ ساخت 1828 میلادی بر روی آن حک شده جالب توجه است. این توپ‌ها از طرف امپراطور روسیه به عباس میرزا و به منظور حفظ صلح، مهر و ایجاد اعتماد در زمان امضای عهدنامه ترکمان‌چای اهدا شده است.

در سکوی جنوب موزه نیز 8 عراده توپ شامل آستریان 80 میلی‌متری ساخت اطریش، توپ کالیبر 90 چرخ‌دار 1878، سیندار فرانسوی، توپ 75 کشتی ساخت انگلستان، هویتزر 105، اشکودا لول بلند 105، توپ روسی کانن 120 ساخت سال 1914 و توپ کالیبر 75 سوئدی دیده می‌شود.