آشنايي با هواپيماهاي پيش اخطار و آواكس

[N I M A]

مقدمه:

هواپيماي پيش اخطار A-50 موسوم به Mainstay در دهه هفتاد و به منظور جايگزيني هواپيماي قديمي و ناتوان Tu-126 Moss طراحي شد و اولين نمونه از آن در سال 1980 اولين پرواز خود را به انجام رساند و تا سال 1992 بطور کامل جايگزين Tu-126 هاي قديمي شد، اين هواپيما که به مراتب توانمند تر از Tu-126 مي باشد توسط شرکت بريو روسيه برپايه هواپيماي ترابري ايليوشين 76 طراحي شد، علت اينکه ايليوشين 76 بعنوان هواپيماي پايه براي انجام ماموريت پيش اخطار انتخاب شد اولا کاهش هزينه پروژه بود که نياز به طراحي هواپيماي جديد را برطرف مي ساخت (مانند E-3 Sentry) و همچنين از ميان هواپيماهاي آن زمان شوروي ايليوشين 76 بواسطه ويژگي هاي پروازي (نظير سرعت، برد، وزن محموله و...) مناسبترين گزينه بود.

جديدترين نمونه از A-50 با نام A-50U است که از سيستم راداري Schnel-M بهره مي برد که توانايي هاي گسترده تري به اين نوع از Mainstay مي دهد، نيروي هوايي روسيه قرار است طي برنامه اي تمام A-50 هاي خود را به اين استاندارد ارتقا دهد که باعث مي شود اين پيش اخطار ها بتوانند تا سال 2020 در خدمت باقي بمانند.



کارايي:

A-50 توانايي انجام ماموريت هاي گشتي در ارتفاع 5000 تا 10000 متر را دارا است، اين هواپيما مي تواند حدود هفت ساعت به پرواز ادامه دهد و با يک بار سوخت گيري هوايي مي تواند حدود چهار ساعت ديگر نيز به پرواز ادامه دهد. حد اکثر برد اين هواپيما حدود 5000 کيلومتر مي باشد و در مسيري بطول 2000 کيلومتر مي تواند به مدت يک ساعت و بيست و پنج دقيقه در حالت گشتي باقي بماند. خدمه هواپيما نيز پانزده نفر شامل پنج نفر خدمه پرواز و ده نفر خدمه عمليات مي باشد.







سيستم هاي راداري:

عمده تفاوت A-50 و IL-76 حذف قسمت شيشه اي دماغه هواپيما و رادوم بزرگ بالاي بدنه است، اين رادوم در مدل هاي اوليه سيستم راداري Flat Jack و در مدل U سيستم Schnel-M ساخت وگا را در خود جاي داده است، اين سيستم شامل قسمت هاي زير مي باشد:

ايستگاه رادار

سيستم کاهش داده

سيستم انتقال مکالمات و انتقال علائم

مجموعه ديجيتال کامپيوتري

ابزار شناسايي دوست و دشمن

سيستم هدايت صوتي براي هدايت جنگنده ها

سيستم رمزگشايي ارتباطات

ابزار ارتباطي راديويي

ابزار مسافت ياب

ابزار ثبتي



برد اين سيستم 800 کيلومتر مي باشد و توانايي کشف و رديابي 50 تا 60 هدف را داشته و مي تواند 10 تا 12 جنگنده را بطور همزمان هدايت کند، گفته مي شود اين سيستم که توانايي کشف اهداف هوايي، زميني و دريايي را دارد از سيستم هاي بکار رفته در E-3 Sentry نيز قوي تر است، هرچند بسياري نيز با اين نظر مخالفند.



سيستم هاي عمل و ضد عمل الکترونيک:

A-50 مجهز به يک مجموعه کامل از سيستم هاي الکترونيکي است که مي تواند ضمن منحرف ساختن تسليحات هدايت شونده دشمن در برابر اقدامات الکترونيک آنها نيز مقاومت نموده و به انجام اقدامات الکترونيک بر عليه دشمن نيز بپردازد. سيستم هاي ارتباط راديويي بکار رفته نيز در برابر اقدامات الکترونيک دشمن کاملا قابل اعتماد اند و کمتر دچار مشکل مي شوند.

با اين وجود يکي از راه هاي حفاظت از آواکس نيز همراهي ديگر جنگنده ها است، چرا که هواپيماي بزرگي به مانند A-50 هر قدر هم که از سيستم هاي الکترونيکي پيشرفته اي بهره ببرد باز هم در برابر تجهيزات پيشرفته نمي تواند چندان مقاوم باشد.







کنترل پرواز و ناوبري:

A-50 از سيستم ناوبري و کنترل پرواز NPK-T استفاده مي کند، اين سيستم امکان ناوبري هواپيما در تمام ساعات شبانه روز و در هر نقطه اي از جهان را فراهم مي کند. بعلاوه داده هاي اين سيستم توسط سيستم هاي عملياتي نيز قابل استفاده است.



با وجود تمام ويژگي هاي مناسب A-50U و سيستم Schnel-M دو کشور هند و چين که اميد مي رفت A-50 را بعنوان پيش اخطار هوابرد خود انتخاب کنند سيستم اسرائيلي Phalcon را ترجيح دادند، اين امر نشان مي دهد که دو کشور هند و چين سيستم اسرائيلي فالکن را بر سيستم هاي موجود در A-50U ترجيح داده و آن را مناسب تر دانستند، هند قراردادي را بطور رسمي به مبلغ 1/1 ميليارد دلار با اسرائيل به امضا رساند و طي آن قرار شد سه سيستم فالکن روي هواپيماي اليوشن 76 نصب شده و به نيروهاي هندي تحويل شوند، چين نيز پس از لغو برنامه توليد A-50I تحت فشار آمريکا، تکنولوژي هاي اين سيستم را تا حدودي از اسرائيل بدست آورد و در KJ-2000 بکار گرفت.



منبع:

www.army-technology.com
www.aerospacetalk.ir

[N I M A]

هواپيماهاي پيش اخطار و گشتي روسي همواره نسبت به رقباي غربي خود در حاشيه بوده اند و اغلب کمتر از آنها سخني به ميان آمده است، اما با وجود برنامه هاي بهسازي و بروز رساني هواپيماي اليوشين 38 موسوم به May در نيروي دريايي هند بر آن شدم تا مطلبي هرچند کوتاه در مورد اين هواپيماي بهسازي شده هندي بنويسم.



هواپيماي گشتي IL-38 اولين بار در دهه هفتاد وارد نيروي دريايي هند شد و وظيفه آن انجام پروازهاي گشتي برفراز اقيانوس هند بود تا بتواند واحد هاي عملياتي نيروي دريايي را از وجود واحد هاي دشمن در آبهاي خودي آگاه سازد، بعلاوه اين هواپيما توانايي حمل و استفاده از بمب ها و اژدر ها را نيز دارد. اما با گذشت سالها از ورود اين هواپيما به نيروي دريايي هند نياز مبرم به بهسازي اين هواپيماي سالخورده احساس مي شد تا آنکه برنامه بهسازي IL-38 بواسطه قراردادي در سال 2002 ميان روسيه و هند شروع شد طي اين قرارداد برنامه بهسازي براي ارتقا ايليوشين هاي هندي به سطح استاندارد SD شروع شد.











بهسازي اين هواپيماي قديمي شامل موارد مختلفي بود، اما مهمترين آنها نصب سيستم تمام ديجيتال Sea Dragon محصول شرکت روسي لنينتس مي باشد، اين سيستم توانايي کشف قايق هاي کوچک و زير دريايي هاي اتمي کم صدا را دارا است و مي تواند تا فاصله 320 کيلومتري را کنترل کند، اين سيستم توانايي رديابي همزمان 30 هدف دريايي را دارد. دوربين ها، بويه هاي صوتي و سيستم هاي اکتشافي جديدي نيز در اين هواپيما نصب شده و هواپيما امکان مقاومت در برابر اقدامات الکترونيک دشمن را پيدا کرده است. برنامه هايي نيز موجود است که در آينده بتوان از موشک هاي هوا به هواي کوتاه برد R-73RDM2 نيز برروي اين هواپيماها استفاده کرد که در اين مورد اطلاعات زيادي در دسترس نيست.











ايليوشين 38 جديد امکان حمل اژدر، بمب هاي سقوط آزاد و تسليحات ضد اهداف زير سطحي جديد در مکان هاي داخلي حمل تسليحات را دارا است، بعلاوه نيروي دريايي هند در تلاش است تا با کمک کارشناسان و مهندسين روس نمونه هايي از موشک BrahMos را نيز برروي IL-38 استفاده کند.

اين هواپيما از چهار موتور Ivchenko AL-20M نيرو مي گيرد که هر کدام از اين موتور ها 4200 اسب بخار نيرو توليد مي کنند و حد اکثر برد هواپيما نيز 7200 کيلومتر مي باشد.

سابقه توليد اولين نمونه از ايليوشين 38 به دوران شوروي و سال 1957 باز مي گردد، گفته مي شود تا کنون حدود 100 فروند از اين هواپيما توليد شده که در نيروي دريايي هند و نيروي هوايي دريايي روسيه(1) در حال خدمت مي باشند.

1. Russia's Naval Air Force





مشخصات:

نام: IL-38SD May

حد اکثر سرعت: 645 کيلومتر بر ساعت

حد اکثر برد: 7200 کيلومتر

نوع موتور: Ivchenko AL-20M

نيروي توليدي موتور: 4x 4200hp

کشورهاي کاربر: هند/روسيه

سال ساخت: 2002/1957(ارتقا به استاندارد SD)

سازنده: اليوشين/روسيه(شوروي)

هواپيماي مشابه: P-3 Orion



منابع:

www.bharat-rakshak.com

www.defencenews.com

www.fas.org

www.warfare.ru


www.aerospacetalk.ir

[N I M A]

هواپيماي پيش اخطار و پست فرماندهي هوابرد کونگ جينگ-2000 (KJ-2000) که بر اساس آواکس روسي A-50 بوجود آمده است، از رادار هدايت الکترونيکي آرايه اي و سيستم C3I استفاده مي کند، احتمال مي رود دست کم از سال 2002 تا کنون سه پيش نمونه از اين آواکس چيني ساخته شده باشد که در حال حاضر در حال انجام آزمايشات خود در *موسسه آزمايشات پروازي چين (CFTE) در ياليانگ در استان شانگهاي و نانجينگ در استان جيانگسو که انستيتو تحقيقات تکنولوژي الکترونيک نانجينگ (انستيتو 14) نيز در اين استان قرار دارد است. پيش بيني مي شود اين هواپيما در سال 2006 تا 2007 عملياتي شود. (البته تا انتهاي سال 2006 اخباري مبني بر عملياتي شدن اين آواکس بدست نيامده است:مترجم)



China Flight Test Establishment





برنامه اجرايي:

چين در سال 1994 گفتگو هايي سه طرفه با روسيه و اسرائيل که تامين کنندگان اصلي سلاح اين کشور هستند براي تامين هواپيماي پيش اخطار هوابرد پيشرفته انجام داد، در توافق نهايي مقرر شد هواپيمايي بر پايه A-50 روسي و مجهز به سيستم راداري فالکن بهمراه سيستم C3I *ساخت صنايع هوافضاي اسرائيل انجام شود. در سال 1996 چين، روسيه و اسرائيل به يک توافق اوليه براي توسعه هواپيماي آواکس مورد نياز *نيروي هوايي چين به ارزش 250 ميليون دلار دست يافتند.



IAI(Israel Aircraft Industries)

PLAAF(People's Libration Army Air Force)





در ماه مي 1997 اسرائيل و روسيه به توافقي براي ساخت اولين هواپيما بر پايه A-50 به ارزش 250 ميليون دلار و ساخت سه نمونه ديگر مجموعا به ارزش 1 ميليارد دلار دست يافتند. در اکتبر 1999 روسيه يک فروند A-50 فاقد سيستم هاي الکترونيکي و راداري به جهت نصب سيستم هاي اسرائيلي به اين کشور ارسال کرد، در ماه مي 2000 اسرائيل تقريبا هواپيماي جديد که A-50I ناميده مي شد را تکميل نموده بود.











KJ-2000 Airborne (CFTE)





قرارداد فروش فالکن به چين در همان سال به يک مساله بحث انگيز ميان اسرائيل و آمريکا تبديل شد، آمريکا ادعا مي کرد اين سيستم با بردي حدود 400 کيلومتر هواپيمايي مشابه E3 بحساب آمده و از اين رو از اسرائيل خواست تا از فروش اين سيستم به چين دست بردارد، در نهايت نيز با پافشاري آمريکا پروژه لغو شد و A-50 بدون سيستم هاي راداري و الکترونيکي در سال 2002 از طريق روسيه به چين فرستاده شد.



چين نيز در پاسخ به اين امر، اقدام به توسعه سيستم هاي راداري بطور بومي نمود، توسعه اين سيستم به موسسه نانجينگ (انستيتو 14) واگذار گرديد، سر انجام در اواخر سال 2002 هواپيما به جهت نصب سيستم هاي راداري به شرکت هواپيما سازي خيان انتقال يافت، هواپيما که KJ-2000 ناميده شده بود اولين پرواز خود را در نوامبر 2003 انجام داد.

در حال حاضر چهار پيش نمونه از اين هواپيما با شمارگان B-4040, B-4041, B-4043 و يک فروند با ثبت CFTE (مرکز آزمايشات پروازي چين) به شماره 762 ساخته شده اند، که در حال گذراندن آزمايشات مربوطه در CFTE (در ياليانگ) و يک پايگاه نظامي در نانجينگ هستند.



ويژگي هاي پروازي:

KJ-2000 داراي ويژگي هايي کاملا مشابه A-50 روسي است، داراي 5 خدمه پروازي و 10 تا 15 خدمه ماموريت است، هواپيما توانايي انجام عمليات گشتي در ارتفاع 5000 تا 10000 متري است، حد اکثر برد هواپيما 5000 کيلومتر است و داراي مداومت پروازي 7 ساعت و 40 دقيقه است. هواپيما با بردي حدود 2000 کيلومتر مي تواند 1 ساعت و 25 دقيقه در حالت انجام عمليات گشتي بماند.

هواپيماي A-50 در اصل توسط شرکت سهامي مهندسي بريو (بريف) واقع در تاگانروگ در منطقه روستو (روستوف) روسيه بر پايه هواپيماي جت ترابري اليوشين 76 بوجود آمده است و از جمله تفاوتهاي آن بجز رادوم ثابت موجود در بالاي بدنه، خذف پوشش شيشه اي در قسمت پايين جلو هواپيما و جايگزيني آن با پوشش فلزي و نصب تعداد زيادي آنتن در قسمت جلوي هواپيما است.











KJ-2000 AEW & Command and Control Aircraft (B-4043 Prototype)





رادار:

رادار KJ-2000 نوعي رادار هدايت ترکيبي آرايه اي است که در رادوم ثابت در بالاي بدنه هواپيما قرار دارد، بر عکس سيستم چرخشي که در هواپيماي E3 براي اسکن 360 درجه محيط استفاده شده است، در KJ-2000 رادار داري سه آنتن اصلي است که در رادوم به حالتي مثلث شکر در کنار هم قرار گرفته اند و توانايي اسکن 360 درجه را فراهم مي نمايند.

هر چند رادار KJ-2000 شبيه به سيستم اسرائيلي فالکن به نظر مي رسد، ليکن به نظر نمي رسد توانايي هاي آن در حد فالکن باشد، فالکن توانايي تعقيب 60 تا 100 هدف را داشته و مي تواند در تمامي شرايط آب و هوايي و در تمام ساعات روز و شب، بطور همزمان 12 جنگنده را هدايت کند.



مشخصات:

خدمه پرواز: 5 نفر

خدمه ماموريت: 10 تا 15 نفر

حد اکثر وزن برخواست: 190000 کيلوگرم

سرعت گشتي: 600 کيلومتر بر ساعت

ارتفاع گشتي: 5000 تا 10000 متر

سقف پرواز خدمتي: 10200 متر

برد عبوري: 5000 کيلومتر

مداوت پروازي: 7/7 ساعت



منبع: www.sinodefence.com

منبع تصاوير: mil.jschina.com.cn

[N I M A]

هواپیمای پیش اخطار KJ-200 موسوم به Balance Beam در سال 1990 در چین و توسط صنایع هواپیمایی شانخی پایه ریزی شد، رادار خطی شکل آن که به سیستم سوئدی ERIEYE شباهت زیادی دارد توانایی اسکن 360 درجه را به این هواپیما اعطا می نماید، برد رادار این هواپیمای پیش اخطار چینی نیز چیزی حدود 300 تا 450 کیلومتر می باشد.

هرچند شباهت های زیادی میان این هواپیمای چینی و Ericsson PS-890 Erieye سوئدی وجود دارد، اما این امر که فناوری آن از سوئد به دست آمده قطعی نیست لیکن بخاطر در دسترس بودن چنین فناوری هایی در بازار تسلیحات این امر دور از ذهن نیز نمی باشد. در صورتی که چینی ها از فناوری سوئدی در ساخت این هواپیما استفاده کرده باشند، به احتمال زیاد امکان اسکن سطح و تعیین موقعیت اهداف سطحی نیز در این هواپیما وجود خواهد داشت.











با وجود اینکه در چهارم ژوئن 2006 یکی از نمونه های آزمایشی KJ-200 دچار سانحه شد و سقوط کرد، لیکن پروازهای آزمایشی این پرنده چینی همچنان ادامه دارد، هرچند هنوز زمان دقیق ورود به خدمت این پرنده چینی مشخص نیست لیکن چینی ها اولا بخاطر دارا بودن مرز های گسترده و دوما قیمت نسبتا کم KJ-200 نسبت به KJ-2000 (نمونه مونتاژ شده در چین A-50I) علاقه زیادی به ورود به خدمت هرچه سریعتر KJ-200 دارند.

گفتنی است که KJ-200 برپایه هواپیمای ترابری Y-8 (نمونه چینی An-12) ساخته شده است، لیکن در طی مراحل طراحی دستخوش تغییرات زیادی شده از جمله کاکپیت سه نفره آن به دو نفره تبدیل شده، قسمت شیشه ای دماغه آن حذف گردیده و با یک پوشش فلزی که در آن سیستم های راداری جای دارد جایگزین شده است، بجای موتور های روسی از چهار موتور توربوپراپ پرات اند ویتنی کانادا PW150B با ملخ شش تیغه ای Dodi R-408 انگلیسی استفاده شده است، وزن برخواست و برد آن افزایش یافته و همچنین در نوک بال ها و نوک سکان عمودی غلاف هایی نصب شده است.











منبع:



http://www.sinodefence.com/airforce/spe ... cebeam.asp

[N I M A]

چند روزي بيش نيست كه به پرواز در آوردن هواپيماي جاسوسي U-2 بر فراز بغداد به مشاجره اي سخت بين هانس بليكس، رئيس گروه بازرسان خلع سلاح سازمان ملل در عراق با مشاوران نظامي صدام حسين تبديل شده است.

آمريكا هواپيماي جاسوسي U-2 را كه بر آن لقب «اژدها خانم» گذاشته را بارها در آسمان عراق به پرواز در آورده است، اما اين بار همراه با حضور بازرسان سازمان ملل متحد در عراق درخواست مجوز از دولت عراق كرده تا به بهانه همكاري با بازرسان سازمان ملل، اژدها خانم را به عمليات تجسسي موفقيت آميز ديگري بفرستد. درخواست آمريكا براي به پرواز در آوردن اين هواپيما، توجه تمامي رسانه هاي بين المللي را جلب كرده است و همه منتظرند تا ببينند در صورت اعزام اين هواپيماي جاسوسي به عراق كه به بهانه يافتن تسليحات كشتارجمعي عراق انجام مي شود، آمريكا چه بهره برداري هاي موازي از اين عمليات خواهد كرد. دولت صدام حسين به شدت نسبت به اين عمليات موضع گيري كرده و اصرار بازرسان سازمان ملل را در همراهي با آمريكا به نوعي غرض ورزي تشبيه كرده است. در عين حال هانس بليكس، رئيس گروه بازرسان سازمان ملل در اين خصوص گفت: «اينكه بغداد با پرواز U-2 موافقت نمي كند، نوعي امتناع ورزي از اجراي كامل قطعنامه ۱۴۴۱ است. »

دولت عراق اعلام كرده است در صورت نياز بازرسان به عكسبرداري از تاسيسات عراق، بايد عمليات پرواز با هواپيماهاي خود عراق يا ماهواره انجام شود و «اميرالسعدي» مشاور ارشد صدام حسين به بليكس اخطار داده است كه «آمريكا و انگليس موظف هستند پرواز U-2ها را در مناطق شمالي و جنوبي عراق متوقف كنند. »

اژدها خانم كه چشم بيناي نيروي هوايي آمريكاست، رقباي بسياري هم در حيطه تجسس دارد كه مشهورترين آنها SR-71 يا «پرنده سياه» است و هنوز سريع ترين هواپيماي جاسوسي جهان به شمار مي رود. نخستين مدل اين هواپيما در سال ۱۹۵۵ ميلادي توسط شركت لاكهيد ساخته شد و طراح اصلي اين هواپيما را مي توان «كلارنس كلي جانسون» ((Clarence Kelly Johnson دانست كه تلاش هاي زيادي براي موفقيت اين طرح كشيد و طراحان هوا ـ فضاي مشهور آن دوران بود. مهم ترين تحول در ساخت U-2در سال ۱۹۶۸ اتفاق افتاد كه مدل جديد آن U-2R ساخته شد و حدوداً ۴۰ درصد بزرگ تر از مدل قبلي بود. سپس در سال ۱۹۸۰ دو مدل ديگر با نام هاي TR-1 ۱و ER-2۲ توليد شد كه تمامي TR-1ها به ناتو فروخته شد. ER-2 ها نيز براي ناسا طراحي و تحويل داده شد.

اين تغييرات براي هواپيماي توانمند U-2 كم بود. پس در سال ۱۹۹۲ تمامي U-2ها و TR-1ها بهسازي شدند. مثلاً موتور آنها كه مدل J75 شركت «پرت وويتني» ((Pratt and Whitney با قدرت ۱۵۸۰۰ پوند بود به موتور جديدي از شركت جنرال الكتريك مدل F-118 با قدرت

GE-101 با قدرت۱۸۳۰۰ پوند تبديل شد. تمامي سيستم هاي الكتريكي آن نيز به پيشرفته ترين نوع موجود در زمان مجهز شدند و يك سيستم هدايت كننده اتوماتيك ديجيتالي هم به آن اضافه شد. به علاوه سيستم موقعيت ياب جهاني GPS۳ و بعد از اين تحولات تمامي آنها را با نام U-2S و U-2ST مي شناسند. اولين پرواز U-2S در اكتبر ۱۹۹۴ با موفقيت تمام انجام شد. البته بايد متذكر شويم كه ER-2 ها نيز كه در مركز تحقيقات پروازي «درايدن» (Dryden) در ايالت كاليفرنيا بودند چنين تغييراتي را (تا حدودي) يافتند ولي نام آنها عوض نشد و هنوز با نام ER-2 شناخته مي شوند.

اين هواپيما تجهيزات جاسوسي زيادي از قبيل انواع حسگرهاي الكترونيكي، راديويي و دوربين هاي مختلف را با خود حمل مي كند. اين دوربين ها به گونه اي طراحي شده اند كه بتوانند در سخت ترين شرايط جوي بهترين بازده را بدهند. در ارتفاعات بالا فشار بسيار زيادي بر خلبان وارد مي شود و به همين جهت خلبانان U-2 از لباس هاي ضدفشار مخصوص در كابين استفاده مي كنند، يعني همان لباس هاي ضدفشاري كه خلبانان در شاتل فضايي استفاده مي كنند. اژدها خانم در تمامي عمليات از خود سوابق بسيار خوبي برجاي گذاشته است. به جز در يك مورد .U-2 در ابتدا براي پرواز در ارتفاعات بالاي جو شوروي در اواسط دهه ۱۹۵۰ طراحي شد تا در اول ماه مه سال ۱۹۶۰ يك فروند U-2 طي يك پرواز شناسايي كه تحت نظر نيروي هوايي آمريكا نبود بلكه از طرف سازمان جاسوسي آمريكا (سيا) هدايت مي شد در خاك شوروي سقوط كرد و يكي از نكات جالب توجه اين بود كه از سال ۱۹۵۵ كه اولين U-2 ساخته شد تا ۱۹۶۰ كه يك فروند از آن سقوط كرد موضوع ساختش آن قدر محرمانه و سري بود كه هيچ كشوري از وجود چنين پرنده اي آگاه نبود. در ۱۴ اكتبر ۱۹۶۲ سرگرد «ريچارد. اس هيسر» خلباني يكU-2 براي اولين عكسبرداري از تاسيسات موشكي تهاجمي شوروي در كوبا را به عهده گرفت. تنها هشت روز بعد سرگرد رودلف اندرسون، هنگامي كه در ماموريت مشابهي قرار داشت، توسط نيروهاي دفاعي شوروي مورد هدف قرار گرفت و جان خود را از دست داد.U-2 همچنين در فعاليت نقشه برداري نيز فعال بوده است. مخصوصاً نمونه ER-2 كه در خدمت ناسا است. پس از جنگ جهاني دوم، روابط شوروي و آمريكا رو به تيرگي و نظامي شدن گراييد. شوروي درخواست آمريكا براي وجود آسمان آزاد بين دو كشور را رد كرد و موجب ايجاد تنش هر چه بيشتر شد.

آمريكا به خاطر عدم اطمينان به شوروي، به پروازهاي شناسايي در فضاي بالاي جو شوروي اقدام كرد و باز هم U-2 هواپيماي انتخابي براي ماموريت هاي جاسوسي اش بود. سازمان جاسوسي آمريكا (CIA) رهبري طرح را برعهده گرفت و با كنار گذاردن ارتش از صحنه موجب از بين بردن هرگونه احتمال نبرد فيزيكي شد. تا سال ،۱۹۶۰ ايالات متحده پروازهاي بيشماري را بر فراز آسمان شوروي انجام داده بود. اما يك حادثه بزرگ براي سيا (CIA) رخ داد. يك هواپيماي جاسوسي U-2 با خلباني فرانسيس گري پاورز ( Powers F.G) در نزديكي اسود لوفسك سقوط كرد. اين واقعه باعث ايجاد تفكرات منفي هر چه بيشتر بين آمريكا و شوروي شد. جزئيات اين حادثه تا به امروز در پرده اي از ابهام قرار دارد. داستاني كه از سوي دولت براي توجيه سقوط U-2 و دستگيري «گري پاورز»۴ به رسانه هاي جمعي و مردم داده شد توضيح مي داد كه اين سقوط در اثر اصابت يك موشك زمين به هوا به اين هواپيما بود. اما نكته مهم و جالب توجه اين است كه هواپيماي U-2 در مقابل سلاح هاي آن زمان غيرقابل دستيابي بوده و به گونه اي طراحي و ساخته شده بود كه هيچ يك از موشك هاي شوروي نمي توانستند آن را هدف قرار دهند در اصل قابليت اژدها خانم اين بود كه بالاتر از خط آتش دشمن پرواز مي كرد. اگر اين هواپيما در سقف ارتفاع معين خود پرواز مي كرده است و سرنگون شده پس پرسش هاي بسيار زيادي به وجود مي آيد كه پاورز چگونه نجات يافته است. اين احتمال كه او بر اثر شدت انفجار و يا فشار بيش از حد پرتاب (Ejection) در ارتفاع بسيار بالا جان خود را از دست مي داد بسيار منطقي است. پس به راحتي مي توان صحت و درستي اين ادعا را زير سوال برد. چندين تئوري براي بازگو كردن چگونگي سقوط هواپيماي جاسوسي گري پاورز مطرح شده است: ۱) گري پاورز در پايين ارتفاع شناسايي خود پرواز كرده و هواپيماي او توسط تسليحات ضدهواپيمايي اتحاد جماهير شوروي مورد اصابت قرار گرفته است. ۲) گري پاورز خود هواپيما را در خاك شوروي رها كرده است. ۳) يك بمب در هواپيما موجود بوده است.









نزديك ترين و مي توان گفت صحيح ترين نظريه درباره سقوط اين هواپيما مربوط مي شود به يك خلبان روس كه درگير ماجراي فرود U-2 بوده است. او ادعا كرده است كه به او دستور داده شده بود كه U-2 را مورد هدف قرار دهد. در حقيقت شواهد بسيار كمي براي حمايت از ايران ادعا وجود دارند. اما اين موضوع به هر حال اوضاع را پيچيده تر كرد و در اصل هيچ كدام از اين نظريات سقوط U-2 را توجيه نمي كند و هنوز اين ماجرا در پرده اي از ابهام قرار دارد و بايد منتظر اظهارنظرها و انتشار اسناد محرمانه دو كشور مورد بحث در آينده اي احتمالاً نه چندان نزديك باشيم. اين ماجرا پيامدهاي زيادي داشت. كنفرانس پاريس بر اثر اين واقعه ناكام ماند زيرا نيكيتا خروشچف از آيزنهاور درخواست كرد كه آمريكا رسماً بايد از شوروي درباره اين واقعه عذرخواهي كند، كاري كه آيزنهاور به هيچ عنوان نپذيرفت و اين امر به نوبه خود جنگ سرد را گرمتر نمود. در اين ميان گري پاورز به اتهام جاسوسي عليه امنيت ملي جماهير شوروي براي آمريكا به ۳ سال زندان و ۶ سال كار اجباري محكوم شد. اما امسال، ۹ ماه و ۹ روز در زندان بود و پس از اين مدت با جاسوس حرفه اي شوروي در آمريكا به نام كلنل رودلف ايوانويچ بل مبادله شد. در كل بعد از اين جريانات U-2 به عمليات خود ادامه داد مثلاً در عمليات طوفان صحرا در خليج فارس در سال ،۱۹۹۱ بر فراز آسمان بوسني و كوزوو در حمايت از ناتو در دهه ۱۹۹۰ و در سال ۲۰۰۱ در افغانستان مورد استفاده قرار گرفت. امروز نيز منتظر مأموريتي دوباره بر فراز بغداد است.

پي نوشت:

۱. TR= Tactical Reconnaissance

۲. ER= Eearth Resource

۳. GPS= Global Positioning System



جدول مشخصات

U-2 مدل هاي A و C و D

نوع: تجسسي تك سرنشين

طول: ۶/۴۹ فوت

ارتفاع: ۱۵ فوت + ۲ اينچ

وزن: ۱۴۲۵۰ پوند

فاصله دوسر بال: ۸۰ فوت + ۲ اينچ

مساحت سطح بال: ۶۰۰ فوت مربع

بيشينه وزن برخاستي: ۲۴۱۵۰ پوند

بيشينه سرعت: ۴۳۰ مايل در ساعت

سقف پرواز: بالاي ۶۰ هزار فوت

قدرت موتور: ۱۵۸۰۰ پوند

موتور J75 شركت پرت وويتني



منبع:همشهری

نویسنده:عميد نمازي خواه

http://www.daneshju.ir/forum/post7100.html#7100
_

[N I M A]

در دنیای امروز که بسیاری از تجهیزات مدرن نظامی به سیستمهای پیشرفته الکترونیکی مجهز شده اند،اهمیت سیستمهای ویژه جنگهای الکترونیکی بر کسی پوشیده نیست.

ارتش آزادیبخش خلق چین نیز همانند بسیاری از ارتشهای دیگر جهان،با تمرکز سرمایه و نیروی انسانی کافی سعی دارد تا با تحقیقات گسترده و هدفمند،بتواند در این عرصه علاوه بر رفع نیازهای داخلی در بازار جهانی نیز مطرح شود.در همین راستا نیروی هوایی ارتش چین با تجهیز و توسعه هواپیمای باری شانگزی Y-8 به تجهیزات ویژه جنگهای الکترونیکی به رقبایش نظیر نیروی هوایی آمریکا،انگلیس،فرانسه و... خودی نشان داده است.





در این هواپیما سیستمهای ویژه مقابله با حملات الکترونیکی،سیستمهای الکترونیکی پیشرفته و خبره اطلاعات نظامی،سیستمهای مانیتورینگ فعالیتهای الکترونیکی دشمن و...نصب گردیده اند،همچنین این هواپیما به ابزارهای ویژه حملات الکترونیکی نیز مجهز شده است به عنوان مثال Y-8 قادر است در برد عملیاتی خود بسیاری از سیستمهای مخابراتی و راداری دشمن را دچار عدم کارایی و اختلال نماید.

متاسفانه در زمینه این تجهیزات در حال حاضر اطلاعات بیشتری در دسترس نیست.



شایعاتی در رابطه با طراحی و ساخت تجهیزات مورد استفاده در Y-8 در جریان است که بعضی از آنها حاکی از کپی برداری نیروی هوایی چین از تجهیزات جنگهای الکترونیکی آمریکایی است.علت ایجاد این شایعات این است که در آپریل سال 2001 جنگنده های نیروی هوایی ارتش چین یک هواپیمای آمریکایی ویژه جنگهای الکترونیکی از نوع EP3 ELINT که وارد حریم هوایی چین شده بود،مجبور به فرود اضطراری در جزیره هاینان نمودند.البته این هواپیما برای محققین چینی همچون هدیه ای آسمانی بود اما توان صنایع الکترونیک چین را نمیشود انکار نمود.ارتش چین همواره نشان داده است که سیاست اصلیش استفاده از تجارب دیگران در بدست آوردن فناوریهای بومی است.سران ارتش چین به این امر ایمان کامل دارند که مونتاژ بدون داشتن تکنولوژی بومی،ارزشی ندارد و در راستای همین خط مشی چینیها معمولا از سلاح یا وسایلی که قادر به تولید انبوه آنها نباشند،استفاده نمیکنند.

این هواپیما در تابستان سال 2004 اولین پروازهای آزمایشی خود را با موفقیت پشت سر گذاشت اما مطابق با اخبار ارایه شده توسط نیروی هوایی چین،بهینه سازی Y-8 همچنان با جدیت در حال پیگیری است

[N I M A]

در اوایل دهه شصت میلادی، یعنی همان زمانی که کارائی ضعیف هواپیمای U-2 بر همگان آشکار گردید، ایالات متحده آمریکا تصمیم به جایگزین سازی هواپیمایی کاراتر، قدرتمند تر و با قابلیت های بالاتر به جای هواپیمای U-2 گرفت. نتیجه تمام تحقیقات و بازنگری ها، هواپیمایی موسوم به SR-71 و در حقیقت همان پرنده سیاه محصول شرکت لاکهید شد که به راستی در آن سال ها می توان آن را هواپیمایی «جلوتر از زمان» نامید. هواپیمای لاکهید مارتین اس آر-71 که لقب آن بلک برد یا پرنده سیاه است، ترسناک ترین و مخوف ترین هواپیمایی است که تا کنون به دست بشر ساخته شده است. این هواپیمای جاسوسی، یکی که از سریع ترین هواپیماهای در حال خدمت جهان نیز می باشد، در ابتدا از آن به نام یا کد YF-12A یاد می شد. این هواپیما از دو موتور پرات اند ویتنی J-58 توربوجت به قدرت حدود 14.740 کیلوگرم برای پرواز بهره می برد. این هواپیما محصول سال شصت و چهار میلادی و با طراحی سر مهندس شرکت لاکهید، یعنی کلی جانسون است. طول بال های آن به 17 متر و طول خود هواپیما به 32 متر می رسد. این هواپیما در صورت تسلیح کامل می تواند 77 تن وزن در هنگام برخاست خود از زمین داشته باشد که اندازه قابل توجهی است.حداکثر سرعت آن به 3,200 کیلومتر بر ساعت رسیده و سقف پروازی آن 80,000 پا یا 25 کیلومتر می باشد. حداکثر برد این هواپیما 4,800 کیلومتر است و بالهای آن تماماً از تیتانیوم مقاوم در برابر حرارت ساخته شده است. کلاً تعداد تولیدشده از هواپیمای بلک برد به حداکثر 35 فروند می رسد.



ضمناً خدمه این هواپیما از دو نفر تشکیل می شود. خلبانان برای پرواز در چنین هواپیمایی نباید از 25 سال کمتر و از 35 سال سن بیشتر داشته باشند. این هواپیما، نه تنها جایگزینی برای U-2، بلکه تحولی نوین در عصر خود به شمار می آمد، چرا که مهندسی و طراحی پیشرفته آن موجب شده بود کشورهای دیگر تا مدت ها متحیر و شگفت زده بمانند. این هواپیما، برای اولین بار از موتورهایی ملقب به «توربو-رم جت» استفاده می کرد که پیشرانه ای مرکب از دو موتور توربوجت و رم جت بود؛ دلیل استفاده از این موتورها چنین بود که به علت اینکه این هواپیما می بایست در سرعت بالایی، در حدود 4 برابر سرعت صوت به عملیات و یا کروز و گشت زنی بپردازد، باید به همین دلیل چون موتورهای توربوجت به کار رفته در جنگنده های معمولی توانایی کارکرد در سرعت های بالا را نداشتند، موتورهایی از نوع رم جت باید به کار می رفتند.



اما اشکال کار در اینجا بود که موتورهای رم جت برای روشن شدن و عمل نمودن، به سرعت های بالای 1 ماخ احتیاج داشت و طبیعتاً در صورت به کاربردن چنین موتوری، این هواپیما می بایست از هواپیمایی مادر برای رسیدن به چنین سرعت هایی بهره می برد و برای فرود نیز مشکلاتی در سر راه بود و در حقیقت، هدف از ساختن این هواپیما، هواپیمایی مستقل از هر منبع و قابل عملیات در هر سرعتی بود. در نتیجه، از این جا بود که کارشناسان به فکر یافتن راه چاره برای این مشکل افتادند که تنیجه همان ابداع موتور «توربو رمجت» بود. در نتیجه ی فکر به وجود آوردن چنین پیشرانه پیچیده ای، این مسولیت سنگین به شرکت با سابقه پرات اند ویتنی واگذار شد که سرانجام اولین موتور توربو رمجت جهان با کد J-58 که این موتور در حقیقت همان هسته مرکزی کل پیشرانه ی به کار رفته است، وارد عرصه خدمت گردید.



در موتورهای توربو رمجت، در حقیقت موتوری توربوجت در داخل محفظه ای لوله ای شکل که همان ساختار اصلی موتور رمجت باشد، جای گذاری می شد. طرز کار آن نیز بدین گونه بود که درچه هایی در داخل محفظه ی موتور قرار داشتند که جریان عبوری هوا را از حالت های: 1- گذر از داخل هسته موتور یا همان موتور توربوجت یا 2- گذر از کنار هسته موتور کنترل می کردند. در سرعت های پایین، این دریچه ها بسته شده و جریان هوا ناچار از داخل موتور توربوجت عبور کرده در نتیجه هواپیما قادر به سرعت گیری و تولید نیرو برای برخاست و رسیدن به ارتفاع و سرعت مناسب می شد، تا زمانی که شرایط لازم برای روشن شدن موتور رمجت فراهم شود.



پس از بدست آوردن شرایط مناسب، درچه ها باز شده و هوا از کنار موتور توربو جت عبور کرده و به دلیل به وجود آمدن پدیده رم افکت در سرعت های بالا، هوا متراکم شده و به انتهای موتور یا در حقیقت همان قسمت پس سوز هدایت می شد. قسمت انتهای موتور در سرعت های پایین نقش پس سوز و در سرعت های بالا نقش محفظه احتراق موتور رمجت را ایفا می کرد. در این قسمت، هوای متراکم منفجر شده و دقیقاً همانند یک موتور رمجت در سرعت های بالا تولید نیرو می کرد، و همین ابداع، باعث شد که هواپیمای SR-71 به هواپیمایی با «سیستم پس سوز قابل عمکرد مداوم» تبدیل شود، یعنی درست بر خلاف هواپیماهای دیگر که در صورت استفاده از پس سوز، نمی بایست مدت زمان آن از پنج دقیقه تجاوز نماید، زیرا در غیر این صورت خروجی موتور ذوب شده و موتور از کار کردن باز می ایستاد.



البته برای ایجاد ویژگی استفاده از پس سوز تمام وقت، تدابیر ویژه ای برای خنک سازی لحظه به لحظه ی موتور اندیشیده شده بود. در این جا لازم است به نکته توجه شود که ابتکار زیادی نیز در ورودی های موتور این هواپیما به کار رفته بود. اگر به ورودی های موتور این هواپیما بنگریم، شیئی مخروطی شکل را مشاهده می کنیم که در حقیقت همین قطعه است که موتور را از حالت توربوجت به رمجت و بالعکس تبدیل و مقدار جریان ورودی به موتور را کنترل می کند و اولین سیستم ورودی متحرک در جهان است که در حالت برخاست جلو آمده و در سرعت های بالا عقب می رود و بدین صورت امواج ضربه ای ناشی از حرکت با سرعت بالا را نیز کنترل کرده و هوای ساب سونیک یا زیر سرعت صوت را اگر چه خود هواپیما با سرعت بالاتر از سرعت صوت پرواز کند، وارد موتور می نماید.در سیستم این موتور، به دلیل حرارت بسیار زیاد، سوخت عادی مصرفی در موتورهای جت معمولی قابل استفاده نیست، به همین دلیل از سوختی ویژه با نام JP-7 استفاده می کنند که با استفاده از روش های مخصوص شیمیکال محترق گشته و قابل استفاده می گردد



هواپیمای SR-71 به مدت بیش از سی سال با بالاترین سرعت به میزان 3.724 کیلومتر برساعت، رکورددار سرعت در تمامی جهان بود. این هواپیما، هم اکنون تنها برای کاربرد های تحقیقاتی در مورد لایه های فوقانی جو توسط سازمان هوا فضایی ناسا مورد استفاده قرار می گیرد و در حقیقت از سوی نیروی هوایی ایالات متحده، هواپیمایی بازنشسته محسوب می شود، اگرچه تاکنون، با فناوری پیشرفته ی به کار رفته در آن، رقیبی در خور رقابت با بلک برد یافت نشده است.

[N I M A]

یکی از نقش های عمده ای که هواپیماها به خوبی از عهده انجام آن بر می آیند، انجام ماموریت های شناسایی است. بدین معنی که با پرواز بر فراز مرزهای دشمن، اطلاعات موردنیاز از تجهیزات و قوای دشمن را به دست آورده و براساس این دانسته ها، تصمیمهای بعدی گرفته شود. اطلاع از وضعیت دشمن، می تواند نقش تعیین کننده ای را در پیروزی یا شکست داشته ایفا کند، حال که این نبرد، چنین رقابتی بین ابر قدرت های جهان باشد اهمیت آن صد چندان می شود.





--------------------------------------------------------------------------------





هواپیمای U-2 خلبان گری پاورز که بر فراز خاک شوروی ساقط شد





--------------------------------------------------------------------------------



در دوران جنگ سرد نیز، بر اساس همین نیاز، دولت آمریکا سیاست درهای باز را در پیش گرفت. بدین معنی که هواپیماهای دو بلوک رقیب در شرق و غرب، یعنی آمریکا و شوروی امکان پروازهای شناسایی بر منطقه هوایی همدیگر را داشته باشند. شوروی ها که از موضوع پروژه ساخت یک هواپیمای شناسایی جدید آگاه نبودند، به راحتی به این پیشنهاد تن در دادند. در همین زمان بود که به سفارش نیروی هوایی آمریکا، کلی جانسون یعنی همان کسی که هواپیمای مخوف تاریخ یعنی SR-71 ملقب به پرنده سیاه را نیز طراحی کرده است، نمونه ی ابتدایی هواپیمایی موسوم به U-2 را برای زیر نظر گرفتن فعالیت روسی ها ارائه داد. طرح جانسون از شرکت لاکهید به زودی تایید شد و قرارداد برای ساخت بیست فروند از این هواپیما در سال 1954 منعقد گردید. طرح U-2، هواپیمایی مادون یا زیر صوت بود که می توانست در ارتفاع بسیار بالا کار شناسایی را به نحو احسن انجام دهد. هر چند که طرح ساخت U-2 مقلب به سکانک ورکز می بایست تا پایان دوره ماموریت این هواپیما سری بماند، اما دیری نپایید که با سقوط اولین فروند از این هواپیما در ماه می 1960 در خاک شوروی و دستگیر شدن گری پاورز، خلبان هواپیما، همه چیز فاش شد.





--------------------------------------------------------------------------------





هواپیمای U-2 نیروی هوایی آمریکا در حال پرواز





--------------------------------------------------------------------------------



جاسوسی مخفی آمریکا بر فراز خاک شوروی، مشاجرات سیاسی شدیدی را بین دو کشور به وجود آورد که ادامه پرواز هواپیماهای U-2 را به تعویق انداخت. هواپیمای U-2 هواپیماییست با ویژگی های منحصر به فرد. برای مثال، این هواپیما دارای بال های طویلی به طول 24 متر است که بیشتر شمایل یک گلایدر را به U-2 می دهد. با استفاده از این بال ها، هواپیمای U-2 می تواند پس از اتمام سوخت یا بروز هر حادثه ی دیگری که به عدم کارکرد موتور بیانجامد، صدها کیلومتر را به اصطلاح گلاید کرده و بدون هرگونه نیروی دیگری به پرواز خود ادامه دهد. همانطوری که پیش تر گفته شد، این هواپیما با سرعت زیر صوت پرواز می کند و تنها از یک موتور J-75 پرات اند ویتنی برای تامین نیروی پروازی خود بهره می برد. برای کاهش وزن هواپیما و ساده شدن هرچه بیشتر طرح، U-2 تنها یک ارابه فرود در زیر بدنه خود دارد که برای جلوگیری از برخورد دم و دو سر بال ها به زمین، چرخ های کوچکی نیز در منتهاالیه هر یک از بالها و دم قرار داده شده است.





--------------------------------------------------------------------------------





کاکپیت پیشرفته U-2 نسبت به کاکپیت هواپیماهای دهه 50 میلادی





--------------------------------------------------------------------------------



سادگی طرح هواپیماهای جاسوسی بیشتر بدین منظور است که فضا و امکان برای جاگیری مناسب تجهیزات جاسوسی و به خصوص تجهیزات عکس برداری، فراهم آید. گفته می شود که خلبان های این هواپیما، اکثر پروازهای خود را در ارتفاع 75 هزار پایی یا 25 کیلومتری زمین انجام می دادند، که رکورد های ارتفاع کسب شده در زمان خود بیشتر بود اما به دلیل سری بودن طرح، هیچ گاه در این مورد سخنی بر زبان نیامد. این هواپیما همانند SR-71، دارای وسایل پیشرفته جاسوسی مانند عکسبرداری دقیق، امکان استراق سمع الکترونیکی و نمونه براداری از ذرات هواست که می تواند برای بررسی وجود مواد حاصل از آزمایش های اتمی به کار رود.





--------------------------------------------------------------------------------





هواپیمای U-2 در نمایی از سمت چپ در موزه هوایی





--------------------------------------------------------------------------------



رادارهای عکاسی این هواپیما، قادرند که تصاویری نسبتاً واضح را از فاصله 162 کیلومتری از میدان نبرد و یا مکان های دیگر تهیه نمایند. هواپیمای U-2 به دلیل هزینه های کمتر می توان گفت که بیشتر از هواپیمای جاسوسی SR-71 به خدمت گرفته شده است. جنگ ویتنام، جنگ خلیج فارس و حتی پروازهایی بر روی ایران، گواه این مدعاست. این هواپیما دارای مدل های A یا مدل استاندارد عملیاتی، مدل CT یا مدل آموزشی دو سرنشینه، مدل R که به دلیل سقف پرواز بسیار بالای این هواپیما برای تحقیقات هواشناسی به کار می رود و مدل HASP می باشد که در نمونه برداری از لایه های مختلف جوی کاربرد دارد.





--------------------------------------------------------------------------------





هواپیمای SR-71 که در سالهای بعد جایگزین U-2شد





--------------------------------------------------------------------------------



U-2 با برد بیش از 5.000 کیلومتر و امکان پرواز به مدت بیش از هشت ساعت، عملیات مختلف و گوناگونی را بر فراز شوروی سابق و البته کشورهای متحد شوروی مانند کوبا انجام داد که کشف موشک های روسی در خاک کشورهای متحد، خود سر آغاز جنگ موشکی بین شوروی و ایالات متحده گردید. با معرفی هواپیمای SR-71 و توانایی های فراوان و سیستم های جدیدتر آن، U-2 اگرچه همچنان در خدمت ماند اما به تدریج جا را برای نسل جدید هواپیماهای جاسوسی باز کرد.

[N I M A]

درباره سامانه ليزر هوابرد ايالات متحده اينگونه ميتوان گفت كه در نوامبر 1996 نيروي هوايي آمريكا پيمان نامه اي 1.1 ميلياد دلاري براي ساخت yal-1y با يك گروه پيمان كاري به رهبري بويينگ منعقد كرد.yal-1y يك ليزر شيميايي اكسيژن است كه روي يك فروند هواپيماي بويينگ747 سري400 نصب ميشود و هدف از طراحي و تكميل چنين سامانه اي مقابله با تهديد هاي موشكهاي بالستيك است.بويژه آنهايي كه كلاهكهاي شيميايي و بيولوژيكي حمل ميكنند.اين ليزر هوابرد قرار است موشكهاي بالستيك در كلاس اسكاد را در مرحله اوليه سرعت گيري رهگيري و منهدم كند.

[N I M A]