فرهنگ رستنی های ایران

[*FATIMA*]

Abrus precatorius L
شِشُم ، درخت تسبیح ، قُلقُل

1/ ششم درختچه ای قلمی ، خزان دار ، نیمه همیشه سبز یا همیشه سبز ، پیچیده است .
2/ این درختچه در نواحی گرمسیری جنگلهای پست دنیا یافت می شود .
3/ این درختچه یا بوته بومی هندوستان است .
4/ به دلیل طعم و مزه دار بودن برگ های آن به شیرین بیان ، دارای محتوی گلی سیر هیزین می باشد .
5/ ماده محتوای این بوته 50 تا 60 برابر شیرین تر از شکر است .
6/ برگ های بوته ششم پنجه ای با رنگ گلهای ارغوانی متمایل به میخک است .
7/ گل آذین درخت تسبیح خوشه ای بوده که در تابستان ظاهر می گردد .
8/ گلها بعداً به نیامی به طول 5 سانتیمتر تبدیل شده که محتوی بذرهای به رنگ سرخ و انتهایی سیاه دارد .
9/ ارتفاع این بوته یا درختچه به 1 تا 4 متر و پهنای آن نامحدود است .
10/ درختچه ششم رستنی دارویی بوده و از برگها و دانه آن استفاده می گردد .
11/ درختچه ششم به بیش از 10 یا 15 درجه سانتیگراد نیاز دارد و در برابر یخبندان مقاوم نمی باشد .
12/ این جنس دارای 17 گونه در دنیا است که کشت آن در بعضی کشورها محدودیت قانونی دارد .
13/ ششم گیاه زینتی می تواند باشد و محل های آفتابی یا سایه و آفتاب را ترجیح می دهد .
14/ این گیاه ترد و نازک به خاک های خوب زهکشی شده ، حاصلخیز ، لومی شنی نیاز دارد .
15/ حداقل درجه حرارت برای فعالیت آن 16 و برای به گل نشستن 21 درجه سانتیگراد است .
16/ قلقل در برابر شرایط لب شور تا حدوددی بردباری دارد .
17/ قلقل به وسیله بذر زیاد می گردد یا قلمه ترکه های چوبی نرم در اوایل بهار که درجه حرارت به 24 درجه سانتیگراد رسید تکثیر می گردد .
18/ برای جوانه زدن بهتر بذر باید بذر یا دانه قلقل را د24 ساعت قبل از کشت خیس نمود .
19/ در صورت تولید شاخ و برگ زیاد باید یک یا دو بار در اوایل بهار بوته را هرس نمود .
20/ در طول دوره رشد برگ های قلقل را چیده و خشک نموده و برای دم کردن استفاده می گردد .
21/ بذر یا دانه های رسیده در پاییز جمع آوری کرده و برای خمیر آسیاب می کنند .
22 / خاصیت های گیاه ششم یا قلقل طعم شیرین آن است که برگ های آن تسکین دهنده ، قی آور ، تحریک کننده یا سوزش آور و بذرهای آن داروی سقط جنین کش است .
23/ از نقطه نظر مصرف داخلی برگ های آن برای گلودرد و سیاه سرفه مفید است .
24/ از نقطه نظر مصرف خارجی بذرهای آن برای درد عرق النساء ، ریزش مو ، بیماری پوستی یا پیسه یا خوره (جذام) ، ضعف اعصاب و فلج یا رعشه مفید است .
25/ بذر قلقل بسیار سمی است و اگر زیاد خورده شود باعث پیچش معده ، استفراغ ، بدشکلی تولد ، عقیقمی و اغماء یا مرگ می گردد .
26/ از ریشه های گلی سرین دار این گیاه هم به عنوان ماده شیرین استفاده می گردد .
منبع : فرهنگ رستنی های ایران نوشته دکتر هادی کریمی
تهیه و تنظیم : سایت علمی نخبگان جوان