فضاهای شهری برای معلولان

[*FATIMA*]

اندازه ها و شعاع دسترسی معلول روی صندلی چرخدار

محدوده دسترسی راحت :
محدوده ای است که با حرکت دست ، بدون خم شدن به جلو ، پهلو یا بلند شدن از صندلی ایجاد میشود . در این محدوده ، دسترسی به اشیاء مورد لزوم فرد به آسانی انجام می گیرد . اندازه و ابعاد محدوده دسترسی برای مردان ، زنان و کودکان متفاوت است . ابعاد و اندازه محدوده دسترسی راحت برای فرد معلول در حرکت تا جلو خط تکیه گاه پا در صندلی است .
دامنه دسترسی :
محدوده ای است که به دلیل امکان خم شدن به جلو ، چپ ، راست و یا بلند شدن از صندلی با حرکت دست ایجاد میشود . دامنه دسترسی عملاً از محدوده دسترسی راحت تر است .
ابعاد و اندازه ها :
دسترسی به جلو برای افراد معلول در ارتفاع 107 سانتیمتر و از کف 24 سانتیمتر ، بیش از محدوده دسترسی راحت این گروه است . در حالی که این مقدار برای زنان 5/26 سانتیمتر کمتر است .
برای دسترسی به پایین ، ابعاد دسترسی راحت به طور متوسط با بدن خم شده تقریباً تا حد بند انگشتان پا است و این اندازه برای مردان 31 سانتیمتر و برای زنان 27 سانتیمتر است .
برای دسترسی به بالا ، چون باید از دستها و شانه ها کمک گرفت و بالاتنه در این مورد نقشی ندارد ، تغییرات اندازه دامنه دسترسی نسبت به محدوده دسترسی راحت ، بسیار کم است .
دامنه دسترسی عمودی 5/7 سانتیمتر بیش از دسترسی راحت برای مردان و 6 سانتیمتر برای زنان است .

فضاهای گردش صندلی چرخدار
عرض لازم برای حرکت مستقیم صندلی چرخدار معمولی که توسط شخص دیگری هدایت میشود ، 80 سانتیمتر و برای صندلی چرخدار بزرگ 85 سانتیمتر است ولی برای چرخداری که توسط خود معلول هدایت میشود ، 90 سانتیمتر است . همچنین عرض لازم برای عبور دو صندلی چرخدار از کنار یکدیگر که هر دو بوسیله شخص معلول هدایت میشوند ، 180 سانتیمتر لازم است .
برای گردش 90 درجه صندلی های معلولان ، سطحی حدود 140*140 سانتیمتر کافی است . برای گردش 180 درجه ای صندلی های چرخدار ، حداقل سطح لازم 180*140 سانتیمتر است . برای گردش 360 درجه ای صندلی چرخدار ، قطر دایره ای که ایجاد میشود ، برای صندلی چرخدار معمولی 150 سانتیمتر و برای صندلی چرخدار بزرگ 170 سانتیمتر است
منبع : طراحی فضاها و مبلمان شهری نوشته احمد سعیدنیا
ادامه دارد...

[*FATIMA*]

کوچه

کوچه ها بخشی از شبکه ارتباط شهری هستن که اصولاً معبر پیاده بوده و معمولاً باریک و پرپیچ و خم هستند . چنین کوچه هایی ، پیاده رو مجزا ندارند . ورود اتومبیل به این کوچه ها ، مشکل عبور و مرور پیاده و سواره را در کوچه های بافت های قدیمی پدید آورده است . مشکلات و خطرهایی که در چنین وضعیتی عابر پیاده را تهدید میکند مشخص است . اگر این عابر ، فرد معلول استفاده کننده از صندلی چرخدار باشد ، واضح است که در معرض خطر بیشتری قرار می گیرد .
افزون بر عبور وسائط نقلیه موتوری در کوچه ها ، جنس کف ، شیب ، عرض کوچه و نحوه ارتباط کوچه با خیابان نیز از جمله مسائلی هستن که برای حرکت راحت معلولان مشکلاتی پدید می آورند . جوی ها ، آب روها ، چاله های کف کوچه و دست انداز ها نیز از موانع حرکت صندلی چرخدار است .
با توجه به مشکلات موجود و رعایت حرکت و دسترسی راحت عابران معلول در کوچه ها ، رعایت ضوابط و معیارهای زیر در کوچه ها الزامی است :
- برای پوشش کف سواره و پیاده رو کوچه ها ، باید از مصالح سخت و غیرلغزنده مانند بتن و آسفالت استفاده کرد .
- حداکثر شیب طولی کوچه برای صندلی چرخدار 5% است .
- حداکثر شیب عرضی کوچه برای صندلی چرخدار 2% است .
- عرض پیاده رو کوچه باید حداقل 2/1 متر باشد .
- ارتباط سواره رو و پیاده رو کوچه باید به وسیله سطح شیبدار تنظیم گردد .
- موانعی که در ابتدای کوچه برای ممانعت از ورود اتومبیل گذاشته میشود ، مانند زنجیر یا بلوک سیمانی ، باید از دو طرف برای عبور صندلی چرخدار حداقل 90 سانتیمتر فاصله داشته باشد .
منبع : طراحی فضاها و مبلمان شهری نوشته احمد سعیدنیا
ادامه دارد ...

[*FATIMA*]

پیاده رو

پیاده رو ، مهمترین شبکه دسترسی شهری است . این شبکه از ان جهت مهم است که در مقیاس حرکت انسان قرار دارد و از این رو باید از دیدگاه سهولت در حرکت ، کاملاً بی مانع باشد .
برای داشتن حرکت سهل و آسان ، به هنگام طراحی و اجرای شبکه عابر پیاده ، باید عرض پیاده رو ، جنس کف و شیب آن ، به دقت مورد نظر قرار گیرد . دقت در طراحی و اجرا بویژه در استفاده معلولان از این شبکه ، اهمیتی دوچندان می یابد .
کم بودن عرض پیاده روها در عبور و مرور همه افراد ، بخصوص معلولان روی صندلی چرخدار ایجاد اشکال می کند و در نتیجه افراد به دلیل عدم امکان عبور از چنین پیاده روهایی ، مجبور به ترک پیاده روها و حرکت در سواره رو هستند .
اختلاف سطح در مسیر پیاده رو ها با شیب تند عرضی و طولی مانع اصلی حرکت است . وجود موانع گوناگون در پیاده روها مانند تیر چراغ برق ، میله و پایه علایم و تابلوها ، صندوق پست ، جعبه تقسیم تلفن و انواع مختلف سد معبر ، همگی از عوامل بازدارنده و مزاحم حرکت معلولان چرخدار محسوب میشوند .
ضوابط و معیارها

- بین پیاده رو و سواره رو باید اختلاف سطح یا جدول برای ایمنی وجود داشته باشد .

- جدول پیاده رو و سواره رو در محل های ارتباطی باید به شیب تبدیل شود تا ارتباط بین دو سطح برقرار شود .
- عرض مفید پیاده رو برای حرکت دو صندلی چرخدار از کنار یکدیگر ، 2 متر است .
- شیب طولی پیاده رو برای حرکت صندلی چرخدار ، 5 درصد است .
- شیب عرضی پیاده رو ، حداکثر 2 درصد است .
منبع : طراحی فضاها و مبلمان شهری نوشته احمد سعیدنیا

[*FATIMA*]

پل های ارتباطی بین پیاده رو و خیابان

پل های نصب شده بر روی جوی ها ، ارتباط دهنده دو مسیر پیاده و سواره هستند . پل های رابط باید دارای مشخصاتی باشند که در عین فراهم آوردن گذری راحت ، خطری برای عابران نیز نداشته باشند . مشکلات موجود در این زمینه عبارت است از :
نبودن پل بین پیاده رو و سواره رو
معلولان روی صنلی چرخدار و افراد سالخورده ، به دلیل نبودن پل بین پیاده رو و خیابان در یک مسیر طولانی ، توانایی تغییر مسیر و عبور از روی جوی ها و آب روها را ندارند و در نتیجه از حرکت باز می مانند .
قرارگیری رِمپ ارتباطی در خیابان
پل ارتباطی نباید صطح خیابان رو اشغال کند . قرارگیری پل در سطح خیابان ، خطر تصادف اتومبیل ها با عابران را به همراه دارد . این خطر برای معلولان با صندلی چرخدار بیشتر است . پل ارتباطی پیاده رو و خیابان باید در کناره خارجی پیاده به پایان برسد و در همان محل نیز وارد سطح خیابان گردد .
وجود شیارهای عرضی در سطح رمپ
ایجاد شیار در عرض رمپ برای جلوگیری از سرعت عابران و افراد روی صندلی چرخدار است . یخ زدگی و آب های جمع شده در این شیارها ، در فصل زمستان مخاطره آمیز خواهد بود .
کم بودن عرض پل
پل های باریک ارتباطی بین پیاده رو و خیابان ، فقط برای عابران سالم قابل استفاده است ؛ بنابراین ، صندلی چرخدار و کالسکه کودکان نمیتوانند از چنین پل هایی عبور کنند .
شیب زیاد پل
پل هایی که بین پارکینگ محل سکونت و خیابان برای عبور اتومبیل بر سطح کانیوها یا جوی ها احداث شوند و دارای شیب زیاد هستند ، عبور معلولان روی صندلی چرخدار را به مخاطره می افکنند .
منبع : طراحی فضاها و مبلمان شهری نوشته احمد سعیدنیا

[*FATIMA*]

محل عبور پیاده

عابران پیاده برای قطع عرض سواره رو ناگزیر به عبور از محل خط کشی عابر پیاده هستند . این مسیرها باید دارای شرایطی باشند که عابران پیاده ، اعم از سالم و معلول بتوانند با ایمنی و راحتی ، سریع حرکت کنند . برای این حرکت سریع و راحت باید موانع موجود در حرکت پیاده را از میان برد . مشکلات موجود در محل های عبور عابر پیاده از خیابان عبارتند از :
- پیوستگی جدول در محل اتصال پیاده رو به مسیر عابر پیاده : پیوستگی جدول در محل خط کشی عابر پیاده و پیاده رو مانعی برای دست یابی معلولان روی صندلی چرخدار از پیاده رو به محل خط کشی عابر پیاده است .
جوی و آب رو کنار خیابان میز پیوستگی خط کشی عابر پیاده با پیاده رو را قطع می کنند و مانعی برای عبور صندلی چرخدار ، افراد نابینا و افراد مسن از محل خط کشبی عابر پیاده به پیاده رو به وجود می آورند .
- احداث جزیره یا جدول در مسیر خیابان : احداث جزیره در وسط خط کشی عابر پیاده ، مانع حرکت و عبور صندلی چرخدار است .
- مشخص نبودن محل خط کسی در کف خیابان در رابطه با پل
- شیب زیاد پله در پله های فلزی عابر پیاده
ضوابط و معیارها
- حداقل عرض خط کشی عابر پیاده باید 150 سانتیمتر برای عبور یک صندلی چرخدار باشد .
- جدول بین پیاده رو و خیابان در محل خط کشی عابر پیاده باید برداشته شود .
- ارتباط پیاده رو و خیابان در محل خط کشی عابر پیاده باید با شیب حداکثر 5 درصد انجام گیرد .
- جدول جزیره وسط خیابان در محل خط کشی عابر پیاده ، باید به عرض حداقل 150 سانتیمتر باز باشد ، تا جزیره ها برای صندلی چرخدار قابل عبور باشند .
- جزیره های وسط خیابان باید با شیب مناسب به محل خط کشی عابر پیاده متصل گردند (حداکثر 5 درصد)
- برای آگاه کردن نابینایان ، در محل برخورد پیاده رو و خیابان ، باید علایم حسی ایجاد شود .
- پل های ارتباطی بین پیاده رو و خیابان ، حتماً باید در محل خط کشی عابر پیاده قرار گیرد .
- هیچ گونه زنجیر یا نرده ای نباید مانع ازتباط پیاده رو و محل عابر پیاده گردد .
- چراغ راهنمایی که به وسیله دکمه در کنترل شخصی معلولان است ، در دو طرف محل عبور نصب گردد .
- در نقاطع های شلوغ باید یک دستگاه تولید صدا جهت استفاده نابینایان نصب شود و در هنگام عبور آزاد برای عابر پیاده ، مورد استفاده قرار گیرد .
- در محل خط کشی عابر پیاده نباید گودال یا کانال هایی برای عبور تأسیسات ایجاد گردد و در مواقع ضروری که حفر سطح خط کشی عابر پیاده برای عبور تأسیسات اجتناب ناپذیر است ، باید بلافاصله پس از حفر کانال ، آن قسمت از خط کشی عابر پیاده تا پایان کار به وسیله ورق آهن ضخیم پوشانیده شود .
منبع : طراحی فضاها و مبلمان شهری نوشته احمد سعیدنیا

[*FATIMA*]

توقفگاه

توقفگاه های اتومبیل در محل پیاده و سوار شدن افراد سالم و معلولان ، باید تسهیلات لازم را برای سوار و پیاده شدن داشته باشند . مسلماً تسهیلات لازم برای معلولانی که رانندگی میکنند یا اتومبیل هایی که دارای سرنشینان معلول هستند ، باید با دقت بیشتری در توقفگاه ها تعبیه شوند .
این کمبودها بیش از همه در اطراف مراکز تجاری و فرهنگی مشکل ایجاد میکنند . از همه مهمتر قرار گرفتن محل های پارک در کنار خیابان ، مغایر امنیت و آسایش افراد معلول در هنگام سوار و پیاده شدن است .
وجود پله ، جدول و جوی آب بین محل توقف اتومبیل و پیاده رو ، مانع دسترسی معلولان روی صندلی چرخدار بعد از پیاده شدن از اتومبیل به پیاده رو است .
منبع : طراحی فضاها و مبلمان شهری نوشته احمد سعیدنیا

[*FATIMA*]

ضوابط و معیارها

- عرض محل توقف اتومبیل معلولان با عصا باید حداقل 280 سانتیمتر و حداکثر 300 سانتیمتر باشد .
- عرض محل توقف اتومبیل معلولان با صندلی چرخدار باید حداقل 320 سانتیمتر و حداکثر 360 سانتیمتر باشد .
- در توقفگاه های عمومی باید 2 درصد فضای توقفگاه به معلولان جسمی - حرکتی اختصاص داده شود .
- فضای محل توقف اتومبیل معلولان جسمی - حرکتی باید هم سطح خیابان و نزدیک به ورودی توقفگاه باشد .
- بین توقفگاه های کنار خیابان که برای اتومبیل معلولان اختصاص داده شده است ، در پیاده رو ، باید رمپ ارتباطی با شیب مناسب وجود داشته باشد . شیب این رمپ های ارتباطی باید حداکثر 8 درصد باشد .
منبع : طراحی فضاها و مبلمان شهری نوشته احمد سعیدنیا