نمره بدني مناسب درهرمرحله از دوره شيردهي

[elnaz.l]

پرورش دهندگان گاوهاي شيري در گله‎هاي خود با گاوهايي سر و كار دارند كه در مراحل مختلف شير دهي خيلي چاق يا خيلي لاغر مي‏شوند. ميزان چربي ذخيره‎اي بدن حيوان تا حد بالايي مي‎تواند معرف نوع تغذيه و سلامت دام باشد، استفاده از BCS به عنوان ابزاري جهت انعكاس چربي ذخيره‎اي بدن حيوان كاربرد بالايي دارد.

با توجّه به اينكه گاو در دوره‏اي كه قادر به مصرف كافي خوراك نيست براي رفع نيازهاي حياتي و توليدي خود چرپي ذخيره‏اي را به مصرف مي‏رساند كه اين مورد بيشتر در گاوهاي پر توليد در ابتداي دوره شيرواري اتفاق مي‏افتد، اگر ما بتوانيم از طريق مشاهده و لمس در كمترين زمان ميزان چربي ذخيره‏اي را در بدن حيوان برآورد كنيم مي‏توانيم مديريت مناسبي در اين خصوص داشته باشيم، در اين راستا از BCS بعنوان يك ابزار مديريتي استفاده مي‏شود.

تأثير وضعيت بدني روي بروز بيماريهاي متابوليكي
عموماً گفته مي‏شود گاوهاي چاق ( با BCS بالاتر از 8/3) مشكلات سلامتي زيادي در طول دورةانتقالي خواهند داشت. گاوهاي چاق عموماًداراي مصرف مادة خشك پايين از 14-7 روز قبل از زايمان مي‏باشند. اگراين گاوها از جيرة باانرژي بالا استفاده نكنند، شروع به مصرف ذخائر بدني مي‏نمايند.به عبارت ديگر شروع به كاهش وضعيت بدني مي‏نمايند.در زمان سلامت دام،وقتي چربي‏ها شكسته‏ مي‏شوند، اسيدهاي چرب فرار (NFEAS ) آزاد شده و در كبدبرای تولیدانرژی تغيير مي‏نمايند،حال اگر چربي به مقدارزياد شكسته شود، كبد نمي‏تواند تمامي اسيدهاي چرب را تبديل كند، در نتيجه اين ناتواني وتراكم اسیدهای چرب ، كبد خيلي چرب مي‏شودودام مبتلا به بیماری كبد چرب می شود، علاوه براین تبديل بيش از حد چربي به اسيد چرب مي‏تواند گاو را به سمت بيماريهايي چون: تب شير،‌ كتوز،‌ جابجايي شيردادن، ورم پستان، تأخيردرتخمك‏گذاري، تخمك‏هاي كيستيك، جفت ماندگي و كاهش توليدسوق می دهد. براي دامدار اين فاكتورها به معني كاهش درآمد است.جدول زیر احتمال بروز هریك از بیماریهای فوق رادر صورت بالا بودن نمره وضعیت بدنی در زمان زایمان نشان میدهد.

جدول:‌ ركود تعداد بيماري در طول شيرواري(%)
بيماري .............................. مناسب .................... چاق
ورم پستان ..........................3 ..............................11
جفت ماندگی .......................1 ..............................2
تورم دیواره داخلی رحم ..........2 ..............................2
تخمدانهای کیستی ...........0 ..............................1
کتوز ................................2................. ..............5
تب شیر...............................1............ ....................2
کاهش منیزیم خون................0........................... .....1
لنگش..................................4....... .........................7
کل......................................13 .............................31

تغذيه گاوهاي شيري براي داشتن وضعيت بدني مناسب
نمره وضعيت بدني معيار مهمي براي كنترل تغذية گاو شيري است. ناتواني در رسيدن به شرايط بدني بهتر يا تغييرات سريع وضعيت بدني در طي ابتداي دوره شيرواري مي‏تواند نشان دهنده مشكلاتي در سيستم تغذية گله‏باشد.

تقريباً 80% از گاوها نمره بدني 2/1 تا 4/3 را،از زمان زايمان تا 30 تا 40 روزگي شيرواري از دست مي‏دهند، گاوهاي پيرتر بعد از 50 تا 60 روز شيردهي 8/1 تا 2/7 كيلوگرم وزن در هفته بدست مي‏آورند.

تقريباً 6 ماه لازم است تا گاو وضعيت بدني از دست رفته در طي شيرواري را بدست آورد. تليسه‏ها به دليل اينكه هنوز در حال رشد مي‏باشند براي افزايش يك نمرة بدني 73 كيلوگرم وزن نياز دارند.

براي اينكه گاوها در ابتداي شيرواري فقط 1 تا 5/1 نمره را از دست داده و توليدشان ماكزيمم و سلامت خود را حفظ نمايند نياز به عملكرد مديريتي مؤثر مي‏باشد. كاهش 2/1 وضعيت بدني در طي ابتداي شيرواري تا هفته 4 و 5 نرمال است. بخش‎هاي اصلي جيره كه روي وضعيت بدني مؤثرند شامل:

1- ماكزيمم مصرف خوراك
2- تنظيم غلظت انرژي
3- تنظيم سطح پروتئين خام و عبوري
4- فراهم آوردن فيبر مناسب
5- بررسي سطح مواد معدني(k,Mg,P,Ca) و آب مصرفي

براي جلوگيري از نوسانات مزمن مصرف خوراك و به حداكثر رساندن مصرف خوراك در طول ابتداي شيرواري و خروج سريع از بالانس منفي انرژي و در نتيجه بهبود توليد شير بايد موارد بالا به خوبي كنترل شوند. رژيم غذايي كه شامل فيبر مناسب است از نوسانات مزمن خوراك و همچنين مصرف كم آن جلوگيري مي‏كند و در نتيجه به جلوگيري از وضعيت بدني لاغر و توليد شيركم و نامنظم كمك مي‏نمايد. رژيم غذايي بايد طوري تنظيم شود كه نيازهاي پروتئين و انرژي به منظور رسيدن به توليد بالا را تأمين كند.

بطور كلي،‌ رژيم‏هاي با انرژي بالا در مقايسه با محدوديت انرژي نياز گاورا برطرف و گاوهاي چاق و لاغر شير بيشتري توليد مي‏كنند.انرژي بالا از علوفه‏هاي با كيفيت، غله يا مكمل‎هاي چربي به دست مي‏آيد،در استفاده از غله و چربي بايد دقت كرد تا دام مبتلا به اسيدوز يا ديگر بيماري‎هاي متابوليكي نشود.

رژيم غذايي شامل سطح مناسبي از پروتئين خام و عبوري ميزان توليد شير را افزايش و وضعيت بدني مناسب به همراه دارد، به خصوص گاوهاي چاق در ابتداي شيرواري به سطح پروتئين عبوري واكنش بيشتري نشان مي‏دهند. تغييرات زياد در ميزان وضعيت بدني بسيار مهم است بنابراين جيره قبل از كاهش وضعيت بدني بايد متعادل شود تا تداوم شيرواري خوب و بازسازي سريع دستگاه تناسلي را داشته باشيم.

وضعيت بدني مناسب در طي مراحل شيرواري
گاوهايتازه‏زا (‌از ابتدا تا 4 هفته بعد از زايمان (
به ياد داشتهباشيد گاوها با وضعيت بدني 3 تا 5/3 زايمان نمايند. در هفتةچهارم نمرة وضعيت بدني گاوها نبايد پايين‏تر از 3 تا 5/2 باشد. (درگاوهاي پر توليد نمرة وضعيت بدني ممكن است به زير 2 نيز برسد) اگر سرعت كاهش وضعيت بدني در 4 هفتة اول مناسب باشد گاو از لحاظمصرف خوراك، انرژي، پروتئين و فيبر مناسب است.


ابتدايشيردهي (1تا 4 ماهگي
در اين دورة وضعيت بدني 5/2 تا 3مناسب است. سعي كنيد گاوها در وضعيت بدني 3 باقي بمانند و گاودوباره تعادل مثبت انرژي را بدست آورد. اگر گاوهاي كم توليد بهنمرة وضعيت بدني زير 2 برسند بايد مصرف خوراك آنها بررسي شود. بهياد داشته باشيد سطح بالاي توليد شير به همراه وضعيت بدني مناسبزماني به دست مي‎آيدكه مصرف خوراك حداكثر باشد.اگر گاوها دارايوضعيت بدني مناسب (3 تا 5/3) ولي پيك توليد پاييني بودند، ميزانپروتئين، مواد معدني يا سطح آب مصرفي را بررسي كنيد.


اواسط دوران شيردهي (4 تا 8 ماهگي):
وضعيت بدني حدود 3 مناسب است. در اين مرحله هدف تأمين نياز انرژي براي ساخته شدنذخائر بدني مي‎باشد. اگر در اين مرحله گاوها شروع به افزايش بيشاز حد وضعيت بدني (4-5/3) نمايند، ميزان انرژي خوراك را كاسته،سطح پروتئين خام بررسي و گاوهاي غير اقتصادي حذف شوند.اگر گاوهادر اين دوره شروع به كم كردن وضعيت بدني نمودند نشان دهندة سطحپايين انرژي جيره است و در ضمن جيرة زمان شروع شيرواري نيز بررسيمي‎شود زيرا اغلب مشكلات از اين زمان آغاز مي‎شوند.


اواخر دورة شيردهي (8 ماهة آخر)
وضعيت بدني مناسباين دوره 5/3 است. هدف ذخيرة دوبارة اندوختة بدني مي‎باشد بدوناينكه وضعيت بدني بيش از حد زياد شود.
بسياري از گاوها دراين دوره به نمرة بدني 4 هم مي‎رسند كه بايد غلظت انرژي خوراكآن‎ها كاسته شود. در مورد گاوهايي كه نمرة بدني 3 دارند انرژيجيره را تا زماني كه در اواسط شيرواري هستند بالا نگه مي‎داريم.

نمره وضعیت بدنی در گاو خشك:
وضعيت بدني بالا معمولاً در طي 3 تا 4 ماه آخر دوران شيردهي زماني كه توليد كاهش يافته اما مصرف غله همچنان زياد است اتفاق مي‎افتد. دوره‎هاي طولاني خشكي و تغذية زياد با غله يا سيلو در طي دوران خشكي باعث افزايش بيش از حد وضعيت بدني (5-4) شود كه اين گاوها در دورة بعدي دچار بيمار‎یهاي متابوليكي مي‎شوند و بالعكس كاهش بيش از 20% وضعيت بدني درطول دورة خشكي مي‎تواند سبب كاهش چربي شير دورة شيرواري بعدي شود.

نمودار تغیرات BCS:گاوها در طول دوره شیرواری و خشكی باید بین خطوط قرار داشته باشند

به یادداشته باشیداگر گاودر زمان زایمان دارای نمره وضعیت بدنی مناسب باشدو هفته های اول بعد از زایمان به طور مناسب خوراك دهی شود، می توان از كاهش مصرف ماده خشك، كاهش تولید شیر،اختلالات تولیدمثلی وبسیاری از بیماریهاپیشگیری كرد

[ramazan2020]

خوب بود و اضافه کنم:
ارزیابی(وضعیت) نمره بدنی =body condition score =BCS
اسیدهای چرب فرار=NFEAS= nonesterified fatty acids