چرا گورخر راه راه است ؟

[رضوس]

اینکه وجه مشخصه بسیار متمایز گورخرها، یعنی پوست راه راه آنها، به چه دلیل در روند تکامل این حیوان ظاهر شده برای چند دهه موضوع بحث دانشمندان بوده است.
اکنون محققان مجاری و سوئدی می گویند که این معما را حل کرده اند. به گفته آنها این خطوط برای دفع حشرات خونخوار است.
این گزارش در نشریه “زیست شناسی تجربی” (Experimental Biology) حاکیست که این الگوی خاص باعث می شود گورخر هدف جذابی برای حشرات نباشد.
کلید این پدیده در چگونگی انعکاس نور توسط خطوط سیاه و سفید نهفته است.
سوزان آکسون از دانشگاه لوند و از اعضای تیم تحقیق بین المللی که این مطالعه را انجام داد گفت: “ما مطالعه را با بررسی اسب هایی با پوست سیاه، قهوه ای و سفید شروع کردیم. دریافتیم که در اسب های سیاه و قهوه ای نور به صورت افقی پولاریزه می شود.”
این جلوه باعث جذابیت زیاد این اسب های تیره برای حشرات شد.
این بدان معنی است که نور منعکس شده از پوست تیره اسب – که به چشمان یک حشره گرسنه می تابد – در یک سطح افقی حرکت می کند.
دکتر آکسون و همکارانش دریافتند که حشره موسوم به “مگس اسبی” یا تابانوس شدیدا جذب این امواج “مسطح” می شود.
او توضیح داد: “از یک پوست سفید نور غیرپولاریزه منعکس می شود.”
امواج نوری غیرپولاریزه در هر سطحی حرکت می کنند و برای حشرات خیلی کمتر جذابند. در نتیجه اسب های سفید در مقایسه با اسب های تیره خیلی بیشتر از این مگس ها در امان هستند.
پس از این کشف بود که تیم محققان به بررسی گورخرها علاقه مند شد.
آنها می خواستند بدانند که چه نوع نوری از بدن راه راه گورخرها منعکس می شود، و این مساله چه تاثیری بر مگس ها که پرآزارترین دشمن آن است دارد.
دکتر آکسون به بی بی سی گفت: “ما یک صحنه آزمایشی درست کردیم و الگوهای مختلف را روی تخته ها نقاشی کردیم.”
او و همکارانش یک تخته سیاه و چند تخته منقش به الگوهای راه راه – با عروض مختلف – را در یک مزرعه اسب در منطقه ای روستایی در مجارستان قرار دادند.
او توضیح داد: “ما چسب حشرات را روی تخته ها چسباندیم و مگس هایی که به هرکدام چسبیدند را شمردیم.”
به گفته خانم آکسون تخته راه راهی که بیش از همه به الگوهای واقعی بدن گورخر نزدیک بود خیلی کمتر از بقیه مگس ها را جذب کرد، “حتی کمتر از تخته های سفیدی که نور غیرپولاریزه منعکس می کرد.”
“این غافلگیرکننده بود زیرا در یک الگوی راه راه هنوز نواحی تیره که نور پولاریزه را به صورت افقی منعکس می کند وجود دارد. اما نوارها هرچه باریکتر، جذابیت آنها برای مگس ها کمتر.”
تیم محققان برای بررسی واکنش مگس ها به یک هدف سه بعدی واقعی تر، چهار ماکت با ابعاد واقعی با پوستی چسبناک را در مزرعه قرار دادند – یکی قهوه ای، یکی سیاه، یکی سفید و یکی راه راه مثل گورخر.
محققان هر دو روز یک بار مگس های به دام افتاده را جمع کردند و دریافتند که ماکت گورخر کمترین مگس را جذب کرده بود.
با این حال بعضی زیست شناسان تکاملی می گویند که این مطالعه سایر توضیحات برای راه راه بودن گورخر را مردود نمی کند.