عوامل موثر در وقوع سيل و روشهاي كنترل آن

[ابوطالب فلاح]

عوامل موثر در وقوع سيل

و روشهاي كنترل آن

بدون شك سيلاب بعنوان يك بلاي طبيعي شناخته شده است . ولي در عمل سيلاب هم از نظر تلفات جاني و هم از نظر خسارات مالي مهيب ترين بلاي طبيعي در جهان محسوب مي شود
از سال 1988 تا 1997 حدود 390000 نفر در اثر بلاياي طبيعي در جهان كشته شدند كه 58 درصد مربوط به سيلاب، 26 درصد در اثر زلزله 16 درصد در اثر طوفان و بلاياي ديگر بوده است. خسارات كل در اين 10 سال حدود 700 ميليارد دلار بوده است كه به ترتيب 33، 29، 28 درصد مربوط به سيلاب، طوفان و زلزله بوده است. در اين رابطه نكته نگران كننده، روند افزايشي تلفات و خسارات سيلاب در جهان در دهه هاي اخير بوده است. افزايش جمعيت و دارايي ها در سيلابدشتها تغييرات هيدرو سيستمها و اثرات مخرب فعاليتهاي انساني از دلايل عمده اين روند افزايش بوده است
تعريف سيل
سيل در حقيقت افزايش ارتفاع آب رودخانه و مسيل و بيرون زدن آب از آن و اشغال بخشي از دشت‌هاي حاشيه رودخانه مي‌باشد كه مي‌تواند با غرقاب نمودن منطقه باعث وارد آمدن خسارات بر ساختمان و تاسيسات عمومي شده و تلفات انساني و دامي به همراه داشته باشد در مواردي نيز سيل مي‌تواند ناشي از افزايش سطح آب درياچه و يا دريا باشد كه در اين موارد جريان بادهاي شديد تاثير زيادي خواهد داشت.
در هنگام بارش باران و برف, مقداري از آب جذب خاك و گياهان مي شود, درصدي تبخير ميشود و باقيمانده جاري شده و رواناب ناميده مي شود. سيلاب زماني روي مي دهد كه خاك و گياهان نتوانند بارش را جذب نموده و در نتيجه كانال طبيعي رودخانه كشش گذردهي رواناب ايجاد شده را نداشته باشد. بطور متوسط تقريبا 30 درصد بارش به رواناب تبديل مي شود كه اين ميزان با ذوب برف افزايش مي يابد. سيلابهايي كه بصورت متفاوت روي مي دهد منطقه اي به نام سيلابدشت را در اطراف رودخانه بوجود مي آورند.
سيلابهاي رودخانه اغلب ناشي از بارش هاي شديد مي باشد كه در برخي موارد همراه با ذوب برف مي باشد. سيلابي كه بدون پيش هشدار يا پيش هشدار كمي در رودخانه جاري شود تند سيل ناميده مي شود. تلفات جاني اين تند سيلابها كه در حوزه هاي كوچك بوقوع مي پيوندند عموما بيشتر از تلفات جاني سيلابهاي رودخانه هاي بزرگ مي‌باشند .
روشهاي اصلي مهار سيلاب از زمانهاي دور بكار گرفته مي شوند. اينها شامل احياء جنگلها ، احداث سيل بندها ، سدها ، مخازن و كانالهاي سيلاب بر مي باشند.
در زمانهاي دور در كشور چين در كناره هاي رودخانه زرد سيل بندهاي طويلي احداث گرديد . تصور سازندگان اين سيل بندها اين بود كه با محدود كردن رودخانه ، احداث سيل بندها موجب افزايش سرعت و فرسايش و عميق تر شدن بستر مي شوند و در نتيجه گذردهي رودخانه افزايش مي يابد. بر خلاف تصور اوليه ، احداث سيل بندها موجب بالا آمدن بستر رودخانه گرديد و بجاي آن در گستره وسيعي رسوب گذاري شود اين امر در محدوده سيل بندها صورت مي گرفت. با بالا آمدن بستر رودخانه اجباراً ارتفاع سيل بندها نيز افزايش يافت و پس از 4000 سال بستر رودخانه در برخي نقاط به حداكثر 21 متر بالاتر از دشتهاي اطراف رسيد. در سال 1887 ، يكي از بدترين سيلابهاي تاريخ در اين رودخانه بوقوع پيوست و يك ميليون نفر در اثر اين سيلاب كشته شدند. سيل بندهايي كه در قرون وسطي در رودخانه هاي پو ، دانوب ، راين ، رون و ولگا احداث شده اند در قرن بيستم با برنامه احياﺀ جنگلها واحداث مخازن تقويت شده اند.
Top
سيلابدشت
سيلابدشتها زمينهاي كم اطراف در كناره هاي رودخانه ها, درياچه ها و اقيانوسها مي باشند. سيلابدشتها با دروه برگشت سيلابي كه آنها را زير آب ببرد, از يكديگر متمايز مي شوند. براي مثال سيلابدشت 10 ساله در سيلاب با دوره بازگشت 10 سال زير آب مي رود .

شکل ( 1 ) .سيلابدشتها با دروه برگشت سيلابي كه آنها را زير آب ببرد, از يكديگر متمايز مي شوند

سازه هاي كنترل جريان مانند سدها, سيل بندها ، كانالهاي سيل بنحوي طراحي ميشوند تا سيلاب با دوره بازگشت معين ، حفاظت از مناطق را به انجام برسانند. اين سطح ايمني بر اساس ملاحظات اقتصادي ، تمايلات جوامع مربوطه ، اثرات زيست محيطي و عوامل ديگر تعيين مي شود . مهندسين مي توانند سازه ها را بنحوي طراحي كنند كه سطح ايمني بالا را تضمين كند . جوامع معمولا سطوح ايمني پايين تري را انتخاب مي كنند . اين امر به علت هزينه اوليه قابل ملاحظه ميباشد . در آمريكا برنامه ملي بيمه سيلاب حداقل دوره بازگشت را 100 ساله انتخاب كرده است. با اين دوره بازگشت در يك دوره 30 ساله ، 26 درصد شانس وقوع سيلاب طراحي سازه ها يا بزرگتر وجود دارد . شکل (2 )
سيل بندها ممكن است طراحي شوند يا بدون طراحي احداث شوند. در سيل بندهاي طراحي شده, ملاحظات تخصصي بر شرايط خاك پي, نوع خاك مورد استفاده در خاكريز, تراكم مناسب خاكريز, حفاظت بالا دست سيل بند در مقابل آبشستگي و ديگر عوامل مورد توجه قرار مي گيرد
سيل بندهاي غير مهندسي در عمل خاكريز طويل در مسير رودخانه مي باشند. سيل بندهاي طراحي شده در صد تخريب بسيار كمتري از سيل بندهاي غير مهندسي دارند . تخريب سيل بندها معمولا ناشي از سيلاب بزرگتر از سيلاب طراحي ، نگهداري نامناسب و شسته شدن سيل بند از زير مي باشد .
Top
فراواني سيلاب
روشي مورد اطمينان براي اينكه پيش بيني شود كه سيلاب بعدي چه زماني بوقوع مي پيوندد و ابعاد آن در چه مقياسي است وجود ندارد . با اين وجود سيلابهاي گذشته سرنخ ها را از آنچه محتمل است بدست ميدهد . مهندسين با مطالعه سيلابهاي گذشته و استفاده از علم آمار احتمال وقوع سيلابهايي با ابعاد مختلف را برآورد مي نمايند .
مثلا در 100 سال در 33 سال سيلاب بزرگتر از يك سيلاب 3 و در 10 سال بزرگتر از سيلاب 10 ساله خواهد بود . اين به معناي آن نخواهد بود كه درست در هر 10 سال يكبار سيلاب 10 ساله اتفاق مي افتد . در يك سال پر آب ممكن است چندين سيلاب بزرگتر از سيلاب 10 ساله بوقوع پيوندد . حتي ممكن است دو سيلاب 100 ساله يا بزرگتر در فاصله كمي روي دهند . درصد احتمال وقوع يك سيلاب بر اساس متوسط در يك دوره طولاني مدت مي باشد .
در يك سال پر آب ممكن است چندين سيلاب بزرگتر از سيلاب 10 ساله بوقوع پيوندداحتمال وقوع دو سيلاب بزرگ بصورت پياپي مشابه شير و خط كردن سكه است. چون براي مثال 5 بار متوالي شير آمده دليل نيست كه بار ششم هم شير نيايد. احتمال وقوع همان 50 در 50 است.روشي مورد اطمينان براي اينكه پيش بيني شود كه سيلاب بعدي چه زماني بوقوع مي پيوندد و ابعاد آن در چه مقياسي است وجود ندارد .
Top
چه ميزان ريسك قابل قبول است؟
احتمال وقوع سيلاب تقريبا در تمامي نواحي بسته به شرايط موجود دارد. واضح است كه در برخي مناطق احتمال سيلاب بزرگتر از ديگر مناطق است. براي اهداف عملي, ريسك قابل قبول بستگي به مورد خاص دارد. براي مثال آبگرفتگي يك پارك, مزرعه يا زمين گلف هر 10 سال يكبار قابل قبول است ولي در مورد مدارس و بيمارستانها كه خطر جاني بيشتري وجود دارد, ريسك 1 در 500 سال انتخاب مي شود. بقيه موارد در ميان اين دو حد نهايي (1 در 10 سال تا 1 در 500 سال) قرار مي گيرند.. ريسك مجاز بسته به سرمايه گذاري هاي انجام شده, ريسك خطرات جاني, دسترسي به مناطق امن در صورت وقوع سيلاب و ديگر عوامل دارد. حتي با در نظر گرفتن كليه عوامل جواب سر راست و مشخصي وجود ندارد. جدول زير احتمال وقوع سيلاب با دوره بازگشت خاص را در يك دوره معين بدست مي دهد.

دوره بازگشت سيلاب (سال)
10	25	50	100	250	500
10	%65	%34	%18	%10	%4	%2
20	%88	%56	%33	%18	%8	%4
30	%96	%71	%45	%26	%11	%6
40	%99	%80	%55	%33	%15	%8
50	%99	%87	%64	%39	%18	%10
60	%+99	%91	%70	%45	%21	%11
70	%+99	%94	%76	%51	%24	%13
80	%+99	%96	%80	%55	%27	%15
90	%+99	%97	%84	%60	%30	%16
100	%+99	%98	%87	%63	%33	%18

Top
روشهاي سازه اي مديريت سيلاب زير مجموعه اي از مديريت سيل است كه شامل نقش سازه و بهره بردار ي از آن ميباشد. بسياري از اين روشها سابقه چند هزار ساله دارند. براي مثال سد كفرا در مصر در 4600 سال پيش به منظور كنترل سيلاب در حال احداث بود كه در اثر سيلاب تخريب گرديد. به روشهاي سازه اي, مهار سيلاب نيز اطلاق ميشود. مهار سيلاب شامل فرايندهاي خاصي است كه با فراهم آوردن و بهره برداري از سازه هاي طراحي شده, اثرات تخريبي سيل را رفع يا كاهش دهد كه اين امر با ذخيره, محدود سازي و انحراف جريان سيلاب تا حدي كه از لحاظ اقتصادي توجيه پذير باشد, انجام ميشود. هم اكنون در بسياري از كشورها، ايمني صدها ميليون نفر در مقابل سيلاب وابسته به سدها، سيل بندها و كانالهاي انحراف سيل ميباشد.
درجه ايمني سازه هاي مهار سيلاب بر اساس ملاحظات اقتصادي تعيين ميشود
روشهاي سازه اي مديريت سيل و اهداف اصلي روشهاي سازه اي مديريت سيلاب در جدول زير ارائه شده اند:

روش	هدف
سدهاي مخزني	ذخيره سيلاب در مخزن و كاهش پيك سيلاب
سيل بندها	محدود كردن سيلاب
مخازن تاخيري	كاهش پيك سيلاب و افزايش زمان تمركز
اصلاح و بهسازي مسير	افزايش سرعت جريان و گذردهي رودخانه و حفاظت از كناره ها و بستر آن
انحراف سيلاب	كاهش ميزان سيلاب در يك بازه از رودخانه
گوناگون	روش هاي ديگر مديريت سازه اي سيلاب

Top
سدهاي مخزني:
بسياري از قديمي ترين سدهاي جهان به منظور كنترل سيلاب احداث گرديده بودند. سدهاي مخزني غالبا" چند منظوره بوده و براي اهدافي چون آبياري, تامين آب شرب, توليد برق, مهار سيلاب و اهداف تفريحي مورد استفاده قرار ميگيرند.

سدهاي مخزني غا لبا چند منظوره بوده و براي اهدافي چون آبياري, تامين آب شرب, توليد برق, مهار سيلاب و اهداف تفريحي مورد استفاده قرار ميگيرند.

هدف يك مخزن مهار سيلاب, ذخيره قسمتي از جريان سيلاب به منظور كاهش حداكثر آن ميباشد. در صورتيكه سيلابهاي رودخانه داراي خصوصيات فصلي باشند، كارايي مخازن چند منظوره براي كاهش پيك سيلاب به نحو قابل ملاحظه اي افزايش مييابد. در شرايط ايده آل مخزن درست در بالادست منطقه حفاظت شده قرار دارد و بهره برداري از آن به منظور كاهش حداكثر سيلاب به ظرفيت گذردهي ايمن پايين دست صورت ميگيرد. سيلاب ذخيره شده با توجه به زمان وقوع آن يا بتدريج رها ميشود و يا در صورتيكه پايان فصل سيلاب نزديك باشد, براي مصارف آبياري و توليد برق ذخيره ميشود. در صورت وجود حوزه مياني بعد از سد و منطقه مورد حفاظت ، هدف مديريت مخزن در جريان سيلاب, جاري شدن حداقل سيلاب در منطقه حفاظت شده خواهد بود كه در اينصورت الزاما" سيلاب در محل سد حداقل نخواهد بود.
در صورتيكه سيلابهاي رودخانه داراي خصوصيات فصلي باشند، كارايي مخازن چند منظوره براي كاهش پيك سيلاب به نحو قابل ملاحظه اي افزايش مييابد
Top
سيل بندها و گوره ها (Leveesand flood walls)
محدود كردن جريان سيلاب در يك عرض معيني از رودخانه به كمك سازه هايي نظير گوره ها و ديواره هاي سيل بند انجام ميگيرد. اين سازه ها از پخش شدن و گسترش سيلاب در زمينهاي اطراف رودخانه جلوگيري كرده, آن را در يك مسير و مجراي مشخص و محدود هدايت ميكند. ساخت گوره ها (خاكريزهاي سيل بند) قديميترين ، رايج ترين و نيز يكي از مهمترين روشهاي مهار سيلاب از دير باز تاكنون بوده است. گوره, بند خاكي كوتاهي است كه در فواصل مختلف از كناره رودخانه و در امتداد آن ساخته ميشود تا نقش سواحل مصنوعي را در دوره هاي سيلابي كه آب رودخانه از سواحل طبيعي خود بيرون ميرود, را ايفا كند و بخش عمده زمينهاي اطراف رودخانه را از آب گرفتگي محافظت نمايد درمناطق شهري و ساير مناطق كه ارزش زمينها زياد ميباشد, به جاي گوره از ديواره هاي سيل بند استفاده ميگردد. ديواره هاي سيل بند از جنسهاي مختلف بتني, سنگي, آجري و …. ساخته ميشوند.
ساخت گوره ها (خاكريزهاي سيل بند) قديميترين, رايج ترين و نيز يكي از مهمترين روشهاي مهار سيلاب ازدير باز تاكنون بوده است

مقطع تيپ سيل بندها

بطور كلي طراحي سيل بندها و ديواره هاي سيل بند بايستي مشابه سدهاي معمول باشد. مزيت اصلي گوره ها امكان استفاده از مصالح محلي ارزان قيمت است.
گوره ها از مصالح معادن قرضه كه به موازات گوره ميباشند احداث ميشود. اين مصالح بايستي در لايه ها ريخته و كوبيده شود. نفوذ ناپذيري مصالح د ركناره رودخانه بايستي بكار گرفته شود. در كل مصالح مناسب براي هسته بندرت در دسترس ميباشد و بيشتر سيل بندها, خاكريزهاي همگن ميباشند.
مقاطع گوره ها بايستي با توجه به شرايط محلي و مصالح موجود طراحي شوند. به منظور امكان پذير شدن عبور ماشين آلات, حداقل عرض سيل بند 3 متر ميباشد.

نرده هاي سيلاب سنتي در ژاپن براي محافظت سيل بند ها با قدمت 400 سال

Top
براي زيبايي, شيب گوره راميتوانند ملايم تر از ميزان لازم احداث نمايند. در اين حالت سيل بند كمتر مشخص بوده و رفت و آمد مردم با سهولت بيشتري انجام ميشود. زهكش هاي پاشنه اي براي حفظ ايمني گوره ها در مقابل آبشستگي و جلوگيري از خروج آب از شيب پايين دست لازم است. بعلت عرض زياد گوره در پايين و ارزش بالاي زمينهاي شهري ، در اين مناطق معمولا از ديواره هاي سيل بند استفاده ميشود اين ديواره ها به نحوي طراحي ميشوند كه درمقابل فشار هيدرواستاتيكي (فشار بالا بر آب) مقاومت كنند.

مقاطع محتلف ديواره هاي سيل بند

از مسائل مهم در طراحي گوره ها, زهكشي مناطق داخلي ميباشد كه از راه حلهاي مختلف, بشرح زير مورد استفاده قرار ميگيرند:
حوضچه جمع آوري و ايستگاه پمپاژ
زهكشي دروني گوره ها
زهكشي انحرافي
كانال زهكشي
تخليه از لوله هاي تحت فشار
Top
نگهداري سيل بندها
شرايط و مصالح ساختماني بندرت كاملا" رضايت بخش ميباشد و بنابراين با توجه به عدم قطعيتهاي مهندسي آب حتي با بهترين فنون احداث, خطر تخريب وجود دارد.
با توجه به عدم قطعيتهاي مهندسي آب حتي با بهترين فنون احداث ، خطر تخريب وجود دارد
در صورت تخريب سيل بندها، عواقب ميتواند از شرايطي كه اصلا" سيل بندي احداث نشده باشد بسيار وخيم تر شود.
Top
مخازن تاخيري
مهار سيلاب با استفاده از مخازن تاخيري تاثيري مستقيم و سريع بر روي سيلاب ميگذارد. چنانچه توپوگرافي امكان ايجاد مخزن تاخير با حجم مناسب را بدهد و منابع قرضه در فاصله كمي از محل پروژه موجود باشد, به علت تاثير سريعتر آن در مقايسه با روشهاي آبخيزداري بر تسكين سيلاب, ميتوان مورد استفاده قرار گيرد.
خروجي يك سد تاخير, معمولا" يك سرريز بزرگ و يا چند خروجي بدون دريچه ميباشد. سد Pinary در فرانسه شامل يك سد با بازشدگي در ميان ميباشد. نوع خروجي كه بكارميرود بستگي به ماهيت سيلاب ومشخصات جمعي مخزن دارد. عموما"خروجي هاي روزنه اي ترجيح داده ميشوند كه با توجه به فرمول خروجي روزنه اين √ h Q ≈ موجب تاخير بيشتر در جريان و افزايش ملايم تر جريان خروجي ميشود.يك سرريز ساده سطحي معمولا" براي سدهاي تاخيري مطلوب نميباشد زيرا حجم زير تاج سرريز براي كاهش سيلاب مورد استفاده قرار نميگيرد. با اين وجود براي حفظ ايمني خود سد يك سرريز بزرگ با ظرفيت چند برابر ظرفيت خروجي ها هميشه لازم است. ظرفيت خروجي يك سد تاخيري با مخزن پر بايستي برابر حداكثر ظرفيتي باشد كه ميتوان از رودخانه در پايين دست عبور كند. با شروع سيلاب ، مخزن تاخير پر ميشود و خروجي آن قدر افزايش مييابد كه مساوي سيلاب ورودي ميشود. از آن به بعد حجم ذخيره شده خود بخود از مخزن خارج ميشود.
سدهاي تاخيري بيشترين كارآيي را در حوزه هاي كوچك و با شيب زياد دارند. مثال بارز كارايي سدهاي تاخيري, سدهاي احداث شده در ايالت اوهايو آمريكا ميباشد. بعلت زمان تمركز كم سيلابهاي حوزه هاي كوچك ، بهره برداري كارآ از مخازن ذخيره اي بسختي ممكن ميشود. بعلاوه استفاده از مخازن تاخيري تخليه خودبخود مخازن بعد از سيلاب را تضمين نموده و مانع از فدا شدن منافع كنترل سيلاب براي منافع ذخيره سازي ميشود.
سدهاي تاخيري بيشترين كارآيي را در حوزه هاي كوچك و با شيب زياد دارند.
بيشتر زمينهاي پايين دست سدهاي تاخيري در اوهايو براي كشاورزي مورد استفاده قرار ميگيرند و بندرت دچار آبگرفتگي ميشود و مجوز احداث تاسيسات در اين زمينها داده نميشود.
در طراحي سدهاي تاخيري بايستي توجه شود كه احداث اين سدها موجب همزماني سيلابهاي شاخه مختلف و افزايش سيلاب در پايين دست نشود. براي حوضه هاي كوچك افزايش سيلاب در اثر سدهاي تاخيري بسيار غير محتمل است ولي در حوضه هاي بزرگ با سرشاخه هاي متفاوت اين احتمال افزايش مييابد. بنابراين سدهاي تاخيري عمدتا براي حوضه هاي آبريز كوچك و سدهاي مخزني براي حوضه هاي بزرگ مورد استفاده قرار ميگيرند.

Top
نتيجه گيری
سيلاب زمانی روی ميدهد كه خاك و گياهان نتوانند بارش را جذب نموده و در نتيجه كانال طبيعي رودخانه كشش گذردهي رواناب ايجاد شده را نداشته باشد. روشهاي اصلي مهار سيلاب شامل احيا ﺀ جنگلها ، احداث سيل بندها ، سدها ، مخازن و كانالهاي سيلاب بر مي باشند.
سيل بندها ممكن است طراحي شوند يا بدون طراحي احداث شوند. در سيل بندهاي طراحي شده, ملاحظات تخصصي بر شرايط خاك پي, نوع خاك مورد استفاده در خاكريز, تراكم مناسب خاكريز, حفاظت بالا دست سيل بند در مقابل آبشستگي و ديگر عوامل مورد توجه قرار مي گيرد. روشي مورد اطمينان براي اينكه پيش بيني شود كه سيلاب بعدي چه زماني بوقوع مي پيوندد و ابعاد آن در چه مقياسي است وجود ندارد .. مهندسين با مطالعه سيلابهاي گذشته و استفاده از علم آمار احتمال وقوع سيلابهايي با ابعاد مختلف را برآورد مي نمايند. احتمال وقوع سيلاب تقريبا در تمامي نواحي بسته به شرايط موجود دارد.. براي اهداف عملي, ريسك قابل قبول بستگي به مورد خاص دارد


+ نوشته شده در چهارشنبه بیست و ششم مرداد 1390ساعت 1:35 توسط مجتبی فلاح | نظر بدهید

---

مقابله با خوردگی بتن

مقابله با خوردگی بتن

مسأله خوردگی فولاد در بتن از معضلات عمده کشورهای مختلف جهان است. این مسأله حتی در کشورهای پیشرفته همچون آمریکا، کانادا، ژاپن و بعضی کشورهای اروپایی هزینه های زیادی را برای تعمیر آنها به دنبال داشته است. به عنوان مثال درگزارش های بررسی پل ها در امریکا حدود 140،000 پل مسأله داشته اند. این مسأله در کشورهای در حال توسعه و در کشورهای حاشیه خلیج فارس بسیار شدیدتر بوده و سازه های بتنی زیادی در زمانی نه چندان طولانی دچار خوردگی و خرابی گشته اند. بررسی ها در این مناطق نشان می دهد که اگر مصالح مناسب انتخاب گردد، بتن با مشخصات فنی ویژه این مناطق طرح گردد، در اجرای بتن از افراد کاردان استفاده شود و سرانجام اگر عمل آوری کافی ومناسب اعمال شود، بسیاری از مسائل بتن بر طرف خواهد گشت. به هرحال برای پیشگیری در سال های اخیر روش ها و موادی توصیه و به کار گرفته شده است که تا حدی جوابگوی مسأله بوده است. استفاده از آرماتورهای ضدزنگ و نیز آرماتورهای با الیاف پلاستیكی frp یكی از این روش ها است که به علت گرانی آن هنوز کاملا توسعه نیافته است. به علاوه عملکرد دراز مدت این مواد باید پس از تحقیقات روشن گردد. از روش های دیگر کاربرد حفاظت کاتدیک در بتن می باشد با استفاده از جریان معکوس با آند قربانی شونده می توان محافظت خوبی برای آرماتورها ایجاد نمود. این روش نیاز به مراقبت دائم دارد و نسبتا پرخرج است ولی روش مطمئنی می باشد. برای محافظت آمارتور در مقابل خوردگی، چند سالی است که از آرماتور با پوشش اپوکسی استفاده می شود. تاریخچه مصرف این آرماتورها بویژه در محیط های خورنده نشان می دهد که در بعضی موارد این روش موفق و در پاره ای نا موفق بوده است. به هرحال اگر پوشش سالم بکار گرفته شود با این روش می توان حدود 10 تا 15 سال خوردگی را عقب انداخت. استفاده از ممانعت کننده ها و بازدارنده های خوردگی بتن نیز به دو دهه اخیر برمی گردد. مصرف بعضی از این مواد همچون نیترات کلسیم و نیترات سدیم جنبه تجارتی یافته است. به هر حال عملکرد این مواد در تاخیر انداختن خوردگی در تحقیقات آزمایشگاهی و نیز در محیط های واقعی مناسب بوده است. بازدارنده های دیگری از نوع آندی و کاتدی مورد آزمایش قرار گرفته اند ولی دلیل گرانی زیاد هنوز کاربرد صنعتی پیدا نکرده اند. برای محافظت بیشتر آرماتور و کم کردن نفوذپذیری پوشش های مختلف سطحی نیز روی بتن آزمایش و به کار گرفته شده است. این پوشش ها که اغلب پایه سیمانی و یا رزینی دارند با دقت روی سطح بتن اعمال می گردند. عملکرد دوام این پوشش به شرایط محیطی وابسته بوده و در بعضی محیط ها عمر کوتاهی داشته و نیاز به تجدید پوشش بوده است. روی هم رفته پوشش های با پایه سیمانی هم ارزانتر بوده و هم به علت سازگاری با بتن پایه پیوستگی و دوام بهتری در محیط های خورنده و گرم نشان می دهند. با پیشرفت روزافزون انقلاب تکنولوژیک به ویژه در تولید بتن های خاص برای مناطق و شرایط خاص می توان از این بتن ها در ساخت وسازهای آینده استفاده نمود. دانش استفاده صحیح از مصالح، اجرای مناسب و عمل آوری کافی می تواند به دوام بتن ها در مناطق خاص بیفزاید. تحقیفات گسترده و دامنه داری برای بررسی دوام بتن های خاص در شرایط ویژه و در دراز مدت بایستی برنامه ریزی و به صورت جهانی به اجرا گذاشته شود. منبع: ایران سازه - iransaze.ir

fan-e-sazeh.blogfa.com مجتبی فلاح