ماموريت ويژهٔ ماه در نخستين روزهاي سال نو

[* tasnim *]

درحالي كه تنها چند روز از آغاز سال نو ميلادي مي گذارد، ماموريت ويژه اي كمي آن طرف تر از سياره ما، در ماه درحال انجام است.

از بين دو فضاپيماي نقشه بردار گرانشي ناسا، نخستين كاوشگر در ۳۱ دسامبر ۲۰۱۱ وارد مدار تعيين شدهٔ خود در نزديكي ماه

رسيد و اين مطلب نشان دهنده آن است كه سال جديد در حالي شروع مي‌شود كه در روزهاي آغازين اين سال در ماموريتي

ويژه مشغول مطالعهٔ نزديك‌ترين همسايهٔ زمين هستيم.

به گفتهٔ مقامات اداري ناسا، فضاپيماي GRAIL-A پس از 3ماه پرواز در فضا موتور اصلي خود را در روز 31 دسامبر درساعت 16:21 EST(2121 GMT)

روشن كرد و بعد از حدود 40 دقيقه مانور وارد مدار قمري خود شد.

همچنين فضاپيماي دوقلو ي آن، GRAIL-B نيز در روز 1 ژوئن، در ساعت 17:05 EST(2205 GMT ) به محل از پيش تعيين شده ي خود رسيد،

به كاوشگر نخست متصل شد و سرانجام همه چيز براي شروع اين ماموريت ويژه آماده شد.بعد از اينكه هر دو به تدريج به پايين‌ترين قسمت

مدارشان رسيدند، دوتايي به سرعت و پشت سر هم شروع به گردش به دور ماه مي‌كنند. به گفتهٔ محققان، اين دو كاوشگر قرار است

نقشه‌هاي گرانشي با دقتي بي‌سابقه از ماه تهيه كنند.

تصويري شماتيك از يك يابندهٔ گرانشي و فضاپيماي GRAIL، كه آزمايشگاهي دور از زمين است، در حالي كه هر دو در مدار‌هايشان در حال گردش به دور ماه هستند. ناسا هر دوي اين فضاپيما‌هاي پژوهشي را در سپتامبر ۲۰۱۱ به منظور مطالعهٔ زمينه‌هاي گرانشي ماه با دقتي بي‌سابقه به فضا پرتاب كرد.

دانشمندان انتظار دارند با اندازه گيري‌هاي اين فضاپيما‌ها به پاسخ معماهايي كه پيرامون ساختار و حركات ماه وجود دارد، برسند. سوال‌هايي كه با وجود صد‌ها ماموريت فضايي به تنها قمر زمين طي اين سال‌ها، همچنان بي‌پاسخ مانده‌اند. رازهاي فراوان ماه دانشمندان معتقدند كه ماه در حدود ۴. ۵ بيليون سال پيش با برخورد جرمي در ابعاد مريخ به زمين به وجود آمده است. برخورد اين جرم تيتانيومي مقداري زيادي ماده را روانهٔ فضا كرد و سرانجام اين مواد يكي شدند و به يكديگر آميختند. با اين فرضيه سوالات متفاوتي پيرامون ماه ايجاد مي‌شود. شايد مهم‌ترين آن‌ها اين باشد كه چرا قسمت نزديك ماه، يعني‌‌ همان رخي كه هميشه از زمين ديده مي‌شود، تا اين اندازه با هم تفاوت دارند. براي مثال در طرف نزديك‌تر سنگ‌هاي آتشفشاني كه به ماريا معروفند گسترده ترند و در قسمت دور‌تر مناطق مرتفع و كوه‌هاي فراوان تري وجود دارد. سطح طرف دور‌تر ماه حدود ۱. ۲ مايل (۱. ۹ كيلومتر) بالا‌تر از سطح طرف نزديك‌تر است. يكي از نظرياتي كه پيرامون دو طرف ماه وجود دارد اين است كه در زمانهاي دور سيارهٔ ما زمين، دو ماه داشته كه يكي از آن‌ها بسيار كوچك‌تر بوده و بعد‌ها به قسمت پشت ماه برخورد كرده است و حال صحت يا عدم صحت چنين فرضياتي با مشاهدات و تحقيقات GRAIL‌ها مشخص مي‌شود!

تصويري شماتيك از ساختار ماه: كاوشگرهاي دوقلوي ناسا، GRAIL، اطلاعاتي جمع خواهند كرد كه به دانشمندان بيش از پيش در پي بردن به ساختار و ساختمان ماه كمك خواهند كرد. آرايش پرواز پروژهٔ ۴۹۶ ميليون دلاري اين ۲كاوشكر كه هم اندازهٔ يك ماشين لباسشويي هستند در ۱۰ سپتامبر ۲۰۱۱ با پرتابشان به فضا آغاز شد. پس از گذشت ۳ماه محققان اين پروژه سرعت آنان را كم كردند تا سرانجام اين دو كاوشگر در مسيري دايره ايي در نزديكي ماه قرار بگيرند.


GRAIL-A و GRAIL-B در حال چرخيدن در مدارشان پايين و پايين‌تر مي‌روند و اين پروسه را تا ۲ ماه ادامه خواهند داد تا در نهايت در موقعيتي از مدارشان قرار بگيرند كه ۳۴ مايل (۵۵ كيلومتر) بالا‌تر از سطح ماه قرار داشته باشند. اين ماموريت تا ماه مارچ ادامه خواهد يافت. پس از طي كردن تمام اين مراحل اكنون زمان آن مي‌رسد كه اين دو فضاپيما ماموريت علمي خودشان را آغاز كنند. آن‌ها به مدت ۸۲ روز و با فاصلهٔ ۷۵ تا۲۲۵ مايلي از يكديگر دور ماه به دنبال هم مي‌كنند. گرانش منطقه ايي متفاوت سطح ماه باعث خواهد شد هر دوي اين فضاپيما‌ها سرعتشان گاهي زياد و گاهي كم شود كه به همين سبب فاصله يشان نيز تغيير خواهد كرد. اين مناطق و فواصل با اشعهٔ مايكروويوي كه از پشت و جلوي اين دو فضاپيما خارج مي‌شود قابل تشخيص خواهد بود. به گفتهٔ محققان با نقشه‌هايي كه اين دو فضاپيما طراحي مي‌كنند، دانشمندان مي‌توانند از ساختار دروني ماه و چگونگي شكلگيري آن و تغييرش در اين سال‌ها با خبر شوند! يكي از بزرگ‌ترين بخش‌هاي ماموريت GRAIL دسترسي عمومي و همينطور آموزش است. هر كدام از اين دو فضاپيما ۴ دوربين به همراه دارند و عكسهايي كه گرفته مي‌شود را مستقيما به مدارس متوسطه ارسال مي‌كنند. دانش آموزان نيز پس از دريافت اين عكس‌ها به راحتي مي‌توانند آن‌ها را ببينند و درباره يشان با يكديگر بحث كنند. تا به حال بيش از ۲۱۰۰ مدرسه براي اين پروژهٔ عكس برداري كه MOON KAM ناميده مي‌شود ثبت نام كرده‌اند. اين پروژهٔ ناسا توسط «سلي ريد» مديريت و كنترل مي‌شود.


منبع: پارس اسكاي - مليحه قدياني