ایمنی و بهداشت در معادن

[ابوالحسنی محمد]

ایمنی و بهداشت در معادن را جدی بگیریم

عواملی كه منجر به مرگ، صدمات جدی و یا معلول شدن معدنچیان شده اند، می توانند ریشه در مسائل بهداشتی هم داشته باشند از جمله این عوامل می توان به گرد و غبار، گازهای معدن و سرو صدا و غیره اشاره كرد كه تأثیر آهسته و كند آنها در ابتدای كار قابل تشخیص نیست و قربانی به تدریج خود را با سیستم شنوایی و تنفسی معیوب یا بینایی وفق می دهد ، بنابراین مادامی كه این صدمات پیشرفت نكرده و یا دید و سیستم شنوایی وی توسط پزشك معاینه نشده است ، خود بیمار متوجه نخواهد شد . در تمام موارد ، صدمات وارده قابل جبران نیست و در مورد خسارات ناشی از گرد و غبار حتی اگر محل كار بیمار از محیط پرگرد وغبار تغییر كند ممكن است وضعیت بدتر هم بشود بطور مثال می توان سرطان ریه ، مزوتلیوما ، سرطان مثانه ، بیماری لوسمی ، سرطان خون ، تالكوز ، برونشیت مزمن، اختلالات دستگاه عصبی ، نارسایی كلیه ،‌صدمه دیدن عملكرد دستگاه تولید مثل در مردان و غیره را نام برد كه مصداق كارگرانی می باشد كه با تالك ،‌آزبست یا پنبه نسوز ، سرب ، ‌گرد ذرات زغال سنگ و در معرض گرد و غبار و غیره قرار دارند . بیماری های ذكر شده كه به عبارتی می توان آنها را بیماری های شغلی نام نهاد معمولا"كمتر از واقع تشخیص داده می شوند و گاهی اوقات اغلب آنها از نظر بالینی و آزمایشگاهی با سایر بیماری های مزمن كه علت های غیرشغلی دارند ، قابل تفكیك نیستند . مثلا" سرطان ریه ای كه در اثر آزبستوز (پنبه نسوز) ایجاد می شوند از نظر بالینی و از نظر آسیب شناسی كاملا" شبیه سرطان ریه ای است كه در اثر سیگار ایجاد شده است ودر برخی موارد نادر رابطه علی بین تماس شغلی و بیماری ایجاد شده را می توان از روی علائم بالینی تشخیص داد . بالاخره تشخیص كمتر از واقع بیماری های شغلی ، ‌منعكس كننده لزوم برگزاری بیشتر دوره های آموزشی بهداشتی در زمینه طب شغلی است .
بنابراین یكی از مسائلی كه پزشكان با آن روبه رو هستند تشخیص صحیح بیماری های ناشی از آلودگی های معادن در معدنچیان می باشد كه این تشخیص نه تنها به درمان و در صورت نیاز ، جبران خسارت بیماران مربوطه كمك می كند بلكه هشداری است به مقامات بهداشتی برای پیشگیری از بروز بیماری های مشابه در بیمارانی كه در تماس با همان ماده قرار دارند. جدول ذیل اشاره به نام وعامل بیماری ها و نوع معدن و كارگاه معدنی دارد كه به صورت مختصر ارائه شده است :

نام بیماری	عامل بیماری	نوع معدن و كارگاه معدنی
سیلیكوز	سیلیس(SiO2)	معادن سیلیس، كارگاه شن شویی، صنایع فلزی وسرامیك وكارخانه های سیمان
تالكوز(Talcosis)	تالك	معادن تالك، صنایع فرآوری تالك
برنشیت و پنومونی (ذات الریه) و آسم (التهاب مجاری تنفسی)	دی اكسید گوگرد (SO2) وآلاینده های جوی	معادن زغال سنگ و معادن بیتومین و مخازن نفتی
تنگی برونش ها (گرفتگی راه های تنفسی)	اكسیدهای سولفور (SOX)	معادن زغال سنگ، نیروگاه هایی كه با سوخت زغال كار می كنند و معادن بیتومین (قیرهای طبیعی)
خیز ریوی (تورم راه های تنفسی) Pulmonary edeme	اكسیدهای نیترو‍ژن (NOx)‍‍	خروج از وسایل موتوری در معادن، نیروگاه هایی كه با سوخت فسیلی كار می كنند
سرطان ریه	هیدروكربن های چند حلقه ای معطر	خروج گاز و دود از موتورهای دیزلی موجود در معادن، دود سیگار
آسم و آماس(التهاب و آلرزی بینی) Asthma Rhinits	مواد آلرژی زا	گرد وغبار موجود در معادن و معادن گچ
انسداد مزمن راههای هوایی	SO2	معادن زغال سنگ و معادن بیتومین و مخازن نفتی
التهاب مجرای تنفسی فوقانی(بینی)	افزایش غلظت ازن	مناطق جنوبی در معادن درتابستان ها و هوای گرم
هیپوكسی(Hypoxemia) و بیماری آرتریواسكلروتیك قلب، كم خونی و هموگلوبینوپاتی، انسداد مزمن ریوی، ترومبوآمبولیسم	CO و تركیب مونواكسید كربن با هموگلوبین(COHb)	خروج گاز CO از وسایل موتوری و ماشین آلات موجود در معادن
اختلال دستگاه قلب عروق و دستگاه عصبی	دی اكسید كربن (CO2)	در كلیه معادنی كه تهویه ندارند
متهموگلوبینمی(Methemoglobinemia)، نیتروزامین ها(nitrosamines) با علائم كبودی لب ها و پوست	نیترات یا نیتریت	هنگامی كه میزان نیتریت یا نیترات موجود در آب آشامیدنی معادن بیش از 10 میلی گرم درلیتر باشد
پیگمانتاسیون غیرطبیعی پوست، هیپركراتوزیس، احتقان مزمن بینی، دردهای شكمی، مزمن قلبی، پای سیاه(black foot)، گانگرن(قانقاریای)اندام های انتهایی، سرطان پوست، ریه ها، غدد لنفاوی، مغز استخوان، مثانه، كلیه و كبد و پروستات كه با آرسنیك در تماس هستند .	آرسنیك	معادن طلا كه در اثر آتشباری و انفجار، آرسنیك از گوگرد جدا میشود و به صورت آزاد وجود دارد. همچنین در معادن زرنیخ و رآلگار به صورت سیانور
اختلال های ذهنی، اتاكسی(عدم تعادل)اختلال در راه رفتن، در تكلم ، محدود شدن میدان بینایی و اختلال در جویدن و بلع	جیوه	در معادن و مناطقی كه ماده معدنی سینابر با آتشباری استخراج میشود
كرامپ و درد شكم، اسهال، بیماری های كلیه، سرطان پروستات	كادمیوم	در اثر نفوذ كادمیوم در آبهای آشامیدنی معادن
سرطان ریه	ذرات كربن	خروج گاز از موتور دیزلی
آزبستورین و نئوپلاسم های نای، برونش و شش، مزوتلیوما(Mesothelioma)	الیاف آزبست	معادن آزبست(پنبه كوهی)
نئوپلاسم بدخیم مثانه(سرطان بدخیم مثانه)	مواد و ذرات منتشر شده از كوره زغال كك	كارگران واحدهای فرآوری و كوره زغال
نئوپلاسم بدخیم مثانه و نای و برونش و شش	ذرات رادون	تماس مستقیم معدنكاران با مواد رادیواكتیویته
كم خونی آپلاستیك(كم خونی كه منشأ مغز استخوان دارد)	تی . ان . تی (T.N.T)	تولید مواد منفجره
گرانولوسیتوز(كاهش سیستم دفاعی بدن)	فسفر	معادن فسفات P2O5و صنایع تولید مواد منفجره
آنسفالیت سمی(التهاب بافت مغز)Toxic encephalitis	سرب	كارخانه های فرآوری سرب و ریخته گری
پاركینسون	منگنز	منگنز
بیماری های شغلی	گرد زغال	معادن زغال سنگ و بیتومین
تأثیر سروصدا بر گوش داخلی	سروصدای زیاد	آلودگی های صوتی در معادن
مزوتلیوما(سرطان پرده پوشاننده ریه)	عناصر سمی	لباس های آلوده كارگران معدنی در معادن سرب
اختلالات دستگاه عصبی	حلال ها	كارگران معدنی كه با حلال ها سروكار دارند
سرطان مثانه	رنگ	كارگران معدنی كه با رنگ سروكار دارند
لوسمی یا سرطان خون	بنزن	پرسنل و كارگران معدنی كه با بنزن سروكار دارند
نارسایی كلیه، صدمه دیدن عملكرد دستگاه تولید مثل	سرب	معادن سرب
نقص عضو، از دست دادن اعضای بدن	غیراستاندارد بودن مواد ناریه و دستگاه سیم برش الماسه و ...	در معادن سنگ های تزئینی