کم خونی و انواع آن

[poune]

نوع نادری از کم خونی است و زمانی بروز می کند که بدن به اندازه کافی گلبول قرمز تولید نمی کند. از آنجا که این موضوع بر گلبول های سفید نیز تاثیر می گذارد، عفونت ها و خونریزی های غیر قابل توقف می شود.
کم خونی یا آنمی (anemia)زمانی بروز می کند که تعداد هموگلوبین خون کاهش می یابد. هموگلوبین به گلبول های قرمز خون در حمل اکسیژن از ریه به تمام اندام های بدن کمک می کند. رنگ قرمز خون نیز به دلیل وجود هموگلوبین است. سلول های قرمز خون در مغز و استخوان های بزرگ بدن مانند استخوان لگن تولید می شود. مغز استخوان برای ساخت هموگلوبین به آهن، ویتامین B۱۲ و اسید فولیک نیاز دارد. کم خونی یکی از بیماری های شایع خون است که بیش از همه در زنان دیده می شود. به طور متوسط از هر پنج زن، یکی به کم خونی مبتلاست که این کم خونی نیز بیشتر از فقر آهن ناشی می شود.
کاهش رشد در کودکان و نوجوانان، رشد غیرعادی استخوان ها، نارسایی اعضای داخلی، ضعف ایمنی بدن، ناتوانی ارگان ها در انجام وظایف خود، اختلالات و ناهنجاری های بدن، تغییر شکل ناخن ها، تمایل به خاک خواری، عدم تمرکز، ضعف عضلانی، بی تفاوتی، تحریک پذیری زیاد، کاهش تنفس، غش، یرقان، سوءهاضمه، خستگی زودرس و رنگ پریدگی از عوارض کم خونی است. پزشکان معمولا انواع کم خونی را از طریق معاینات بالینی، آزمایش خون و ادرار و مدفوع، عکسبرداری، سی.تی.اسکن، سونوگرافی و سایر موارد مشابه تشخیص می دهند. در هر حال کم خونی انواع مختلفی دارد که به آنها اشاره می کنیم:

•کم خونی ناشی از فقر آهن (ida)
این نوع کم خونی از شایع ترین انواع این بیماری است. فقر آهن زمانی بروز می کند که بدن فاقد آهن کافی است. بدن برای ساختن هموگلوبین به آهن نیاز دارد. این حالت معمولا بر اثر از دست دادن خون به دلیل مشکلاتی همچون عادت ماهانه طولانی و سنگین، زخم های داخلی، پولیپ های روده یا سرطان روده بروز می کند. همچنین رژیم غذایی فاقد آهن کافی می تواند به بروز این حالت منجر شود. در دوره بارداری نیز نبود آهن کافی برای مادر و جنین موجب کم خونی از نوع فقر آهن می شود. بدن می تواند با مصرف مواد غذایی مانند گوشت گاو، صدف های خوراکی، اسفناج، عدس، سیب زمینی کباب شده با پوست و تخمه گل آفتابگردان، آهن مورد نیاز خود را به دست آورد.

•کم خونی مگالوبلاستیک یا فقر ویتامین
این نوع کم خونی معمولا بر اثر کمبود فولیک اسید یا ویتامین B۱۲ بروز می کند. این ویتامین ها به بدن در سالم نگه داشتن خون یا سیستم عصبی کمک می کنند. در این نوع کم خونی، بدن گلبول های قرمز خونی تولید می کند که نمی توانند اکسیژن را به خوبی تحویل دهند. قرص های مکمل حاوی فولیک اسید می توانند این نوع کم خونی را درمان کنند. فولیک اسید را همچنین می توان از مصرف دانه ها و بنشن ها، مرکبات و آب میوه ها، سبوس گندم و سایر غلات، سبزی های برگ پهن و سبز تیره، گوشت طیور، صدف و جگر به دست آورد.
گاهی اوقات ممکن است یک متخصص نتواند تشخیص دهد علت این بیماری کمبود ویتامین B۱۲ است. این حالت معمولا در افراد مبتلا به کم خونی وخیم بروز می کند که در حقیقت نوعی بیماری خود ایمنی است. دریافت نکردن ویتامین B۱۲ کافی می تواند موجب کرختی و بی حسی دست ها و پاها، اختلال در راه رفتن، از دست دادن حافظه و مشکلات بینایی شود. نوع درمان به عامل مولد بیماری بستگی دارد، اما به هر حال مصرف ویتامین B۱۲ ضروری است.


بیماری های نهفته
بیماری های خاصی وجود دارند که می توانند توانایی بدن را در تولید گلبول های قرمز خونی مختل کنند.
برای مثال افراد مبتلا به بیماری های کلیوی به ویژه بیمارانی که دیالیز می شوند، در معرض ابتلا به کم خونی قرار دارند. کلیه های این بیماران قادر به ترشح هورمون های کافی برای تولید گلبول های خونی نیستند و هنگام دیالیز نیز آهن از دست می دهند.

•بیماری های خونی ارثی
اگر در خانواده سابقه بیماری خونی وجود داشته باشد، احتمال ابتلا به آن در افراد دیگر نیز افزایش می یابد. یکی از امراض خونی ارثی، کم خونی گلبول های داسی شکل است. گلبول های قرمز خونی طبیعی به راحتی درون رگ های خونی حرکت می کنند، اما حرکت گلبول های داسی شکل به سختی صورت می گیرد و دارای لبه های خمیده هستند. این گلبول ها نمی توانند در رگ های خونی ظریف به آسانی حرکت کنند و در نتیجه مسیر رسیدن خون به اعضای بدن را مسدود می کنند. بدن گلبول های قرمز داسی شکل را نابود می کند، اما نمی تواند با سرعت کافی انواع طبیعی و سالم جدیدی را تولید کند. این موضوع موجب بروز کم خونی می شود. نوع دیگری از کم خونی ارثی تالاسمی است. تالاسمی زمانی بروز می کند که بدن، ژن های ویژ ه ای را از دست می دهد یا ژن های غیرطبیعی مختلف از والدین به کودک ارث می رسد که بر نحوه تولید هموگلوبین تاثیر منفی می گذارند.

•کم خونی آپلاستیک
نوع نادری از کم خونی است و زمانی بروز می کند که بدن به اندازه کافی گلبول قرمز تولید نمی کند. از آنجا که این موضوع بر گلبول های سفید نیز تاثیر می گذارد، عفونت ها و خونریزی های غیر قابل توقف می شود. این حالت دلایل مختلفی دارد که عبارتند از:
▪ به کارگیری روش های درمانی انواع سرطان ها (پرتودرمانی و شیمی درمانی(
▪ قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی سمی (مانند مواد مورد استفاده در برخی حشره کش ها، رنگ و پاک کننده ها و شوینده های خانگی(
▪ بعضی داروها (مانند دارو های مخصوص درمان روماتیسم مفصلی)
▪ بیماری های خود ایمنی (مانند لوپوس)
▪ عفونت های ویروسی که بر تراکم استخوانی تاثیر می گذارد.
نوع درمان به میزان حاد بودن کم خونی بستگی دارد. این بیماری را می توان با تعویض خون، مصرف دارو یا پیوند مغز استخوان درمان کرد. پیشرفت کم خونی به مرور زمان صورت می گیرد. در آغاز ممکن است هیچ علامتی بروز نکند یا علایم بیماری بسیار خفیف باشد، اما با پیشرفت بیماری می توان شاهد علایمی چون خستگی، ضعف، ناتوانایی در کار و تحصیل، کاهش دمای بدن، پریدگی رنگ پوست، سرعت ضربان قلب ، کوتاهی تنفس ، درد سینه، سرگیجه، تحریک پذیری، کرختی و سردی دست ها و پاها و سردرد بود.
تشخیص این بیماری با انجام یک آزمایش خون امکان پذیر است. در صورت مثبت بودن جواب آزمایش و ابتلا به کم خونی انجام آزمایش های دیگر نیز برای تشخیص نوع آن ضروری است. انتخاب نوع درمان کم خونی به علت بروز آن بستگی دارد. برای مثال، نحوه درمان کم خونی گلبول های داسی شکل با نحوه درمان کم خونی ناشی از رژیم غذایی فاقد آهن یا فولیک اسید متفاوت است. از این رو برای کشف بهترین روش معالجه باید به متخصص مراجعه کرد. با استفاده از روش های گوناگون می توان مانع از بروز برخی
انواع کم خونی شد که مجموع های از آنها در زیر آمده است:


مصرف غذا های حاوی آهن زیاد از جمله گوشت قرمز، ماهی، مرغ، تخم مرغ، میوه های خشک شده، عدس و لوبیا، سبزی های سبز برگ پهن مانند اسفناج، کلم یا غله های حاوی آهن غنی شده.
▪ مصرف مواد خوراکی که جذب آهن را در بدن افزایش می دهند، مانند آب پرتقال، توت فرنگی، کلم یا سایر میوه ها و سبزی های حاوی ویتامین C.
▪ خودداری از نوشیدن قهوه و چای همراه با وعده های غذایی زیرا این نوشیدنی ها جذب آهن در بدن را دشوار می کند.
▪ کلسیم جذب آهن را با مشکل مواجه می کند بنابراین برای استفاده از بهترین روش به منظور مصرف کلسیم مناسب و کافی، مشورت با پزشک متخصص ضروری است.
▪ اطمینان از مصرف کافی فولیک اسید و ویتامین B۱۲ در رژیم غذایی.
مشاوره با پزشک برای خوردن قرص های مکمل آهن. مصرف این قرص بدون مشورت با متخصص درست نیست.
این قرص ها در دو نوع فروس و فریک ارائه می شوند. جذب فروس در بدن بهتر صورت می گیرد، اما اثرات جانبی مانند تهوع، استفراغ و اسهال در پی دارد. با این حال این اثرات جانبی را می توان با کمک برخی اقدامات کاهش داد، از آن جمله اینکه ابتدا با نیمی از دوز تجویز شده شروع کرد و به تدریج آن را به دوز کامل رساند. قرص را در دوز های تقسیم شده مصرف کرد. قرص را همراه با غذا مصرف کرد و اگر نوعی از قرص آهن مشکلاتی ایجاد می کند، با متخصص مربوطه برای مصرف نوع دیگر مشورت کرد.
زنانی که باردار نیستند، اما در سن بارداری قرار دارند باید هر ۵ تا ۱۰ سال یکبار آزمایش کم خونی بدهند. این کار حتی در شرایط سلامت نیز باید صورت گیرد. انجام این آزمایش ها باید از نوجوانی آغاز شود.
همچنین زنانی که باردار نیستند و در سن بارداری قرار دارند، در صورت داشتن علایمی چون عادت ماهانه شدید و طولانی، مصرف آهن کم یا تشخیص قبلی ابتلا به کم خونی باید هر سال آزمایش خون بدهند. بیشتر افراد از طریق رژیم غذایی سالم و منظم می توانند از غذا های سرشار از آهن استفاده کنند، اما برخی افراد نمی توانند آهن کافی به دست آورند که مهمترین این گروه دختران نوجوان و زنان در سن بارداری هستند که یا در هر عادت ماهانه خون زیادی از دست می دهند یا بیش از یک بچه دارند و یا از Iud استفاده می کند.
کودکان نوپا و زنان باردار نیز در این گروه قرار می گیرند. این افراد باید به طور دوره ای آزمایش کم خونی بدهند و در صورت فقر آهن حتما باید با مشورت پزشک از مکمل های آهن استفاده کنند

[(Amir p)]

ممنون جالب و مهمه

[*alien*]

متشکرم