نقدی بر جنگ ماراتون

[*atusa*]

در مورد جنگ ماراتون که همواره یونانیان از ان به یک پیروزی عظیم بر ایران یاد می کنند باید توجه داشت که داریوش یکم در سال ۴۹۰ق . م سپاه خود را از راه زمینی اعزام نمی کند بلکه از طریق دریایی و از راه کیلیکیه (kilikien)، رودوس(Rhodos)، ناخوس (Naxos) ، دلوس (Delos)، اعزام می کند و نهایتآ از طریق کرانه شرقی اتیک (Attoka) وارد یونان می شود . فرمانده سپاه یونانی میلتیاد می باشد که در نبردی نمایشی نشان داده می شود که ایران در ماراتون شکست خورده در حالی که تمام خواسته های داریوش تحقق پذیرفته و دیگر لزومی نمی بیند که جنگ را ادامه دهد چون یونانیان جزایر متعلق به خود را به ایران وا گذار می کنند و سپاه ایران با انبوه نفرات خود به راحتی و بدون هیچ مزاحمتی سوار بر کشتی های خود شده و به وطنشان بر می گردند .

تحلیلگران ایران باستان و جهان و حتی یونانیان نیز بر این باور بودند که اگر سپاه ایران چند روز دیگر مقاومت می کرد و از یونان خارج نمی شد شکست قطعی یونان کاملآ مشهود بوده است سوابق جنگی ایران نیز نشان می دهد که ایرانیان همواره در جنگ های دراز مدت و فرسایشی پیروز بوده اند . در واقع این پیروزی برای یونانیان چشمگیر بوده است چون از سقوط حکومت خود با دادن باج و جزایر خود به ایران جلو گیری کرده اند ، و این را برای خود بزرگ جلوه داده اند تا سرافکندگی باج و جزایر از دست رفته خود را به این گونه فراموش کنند و ایران در واقع با یک تدبیر اگاهانه و سیاستی مدبرانه با یک عقب نشینی ظاهری به تمام اهداف خود رسیده و با کمترین تلفات به ایران بازگشت از طرف دیگر داریوش بزرگ که با ان همه مشکل که در اغاز حکومت با ان روبه رو بود و با قدرت هر چه تمام تر بر همه انها غلبه نمود چگونه ممکن است از یونان شکست بخورد در حالیکه می بینیم داریوش فرزند خود خشایار را به مصر اعزام و با شجاعت هرچه تمامتر شورشیان مصر را سرکوب می نماید ولی خود نتواند یونان را ازبین ببرد این جای تأمل دارد .
حتی بعد از داریوش نیز خشایارشا یونان را فتح می کند و برای همه ثابت می کند که ابران در هر موقه و زمانی که اراده می کرده می توانسته یونان را فتح نماید ولی این کار داریوش از روی سیاست بوده است نه شکست نظامی او .
مطالبی که بعد از شکست لشگر ایران به قول مورخین قدیم نوشته شده است دارای تناقضات فراوانی می باشد . هردوت می نویسد که سپاه یونان پس از شکست دادن ایرانیان در جناحین به قلب سپاه ایران حمله می کند و انان را از بین می برد و سپس لشگر ایران را تعقیب و انها به کشتی نشسته و به دریا می رفته و هفت کشتی نیز به دست یونان افتاد .
تناقض اول در اینجا نظمی است که در فرار ایران دور از واقعیت است زیرا اگر ایران واقعآ شکست می خورد چگونه با نظم و ترتیب سوار بر کشتی می شدند و فرار می کردند ؟ میبایست همه کشته می شدند .
بنابراین سالم ماندن شش هزار نفر از ایرانیان و سوار شدن انها بر کشتی در جائیکه بندر فاقد اسکله باشد چیزی نیست که یک سپاه شکست خورده بتواند فورآ انهم در حال فرار قادر به انجام ان باشد .
در جای دیگر از تعداد اسرای ایرانی در حال فرار هیچ مطلبی ارائه نگردیده است زیرا در جنگی که به فرار منتهی شود ممکن نیست اسیری گرفته نشود .
تناقض دوم در تعداد تلفات سپاه ایران و یونان است انچه هردوت می نویسد یونان به قلب سپاه ایران حمله می کند (زیرا انها ضعف سپاه ایران را در جنگ تن به تن می دانستند ) ایرانیان شش هزار کشته و یونانیان 192نفر کشته داده اند حال مورخین از پا فشاری طرفین می نویسند بنابر این حمله به جناحین و سپس قلب سپاه ایران که اکثرآ از جنگاوران سپاه جاویدان بوده اند با تعداد کشته های هر دو طرف جنگ مغایرت دارد .
تناقض سوم در تعداد سپاهیان ایران است که تعداد انها بسیار مبالغه امیز است کرنلیوس پنوس عده ی پیاده نظام را دویست هزار و سواره نظام را ده هزار نفر می نویسد .ژوستن همه نفرات را ششصد هزار نفر می داند که با توجه به گنجایش کشتی های ان زمان با توجه به اسب ها و اذوقه و مهمات و لوازم جنگ که ششصد فروند بوده است دور از واقعیت است با توجه به محاسبات جدید عده سپاهیان ایران از نظر گروندی چهل هزار و من رولان بیست و پنج هزار نفر پیاده و سواره می داند حتی در مورد صحت روایت این جنگ نی بور می نویسد <نوشته های یونانی راجع به این جنگ و جنگ های دیگر ایران با یونان به شعر و افسانه گویی و داستان سرایی تا تاریخ نویسی شبه تر است اتنی ها به طور غیر مترقب بهره مندی داشته اند ولی کیفیت را نمی دانیم .>
از دیگر موارد مهم در این جنگ باید به بی اهمیت بودن این جدال بین ایران و یونان از نظر داریوش یکم دانست زیرا داریوش با توجه به نوشته های هردوت که می نویسد یونانی ها حتی از نام پارس دچار هراس و وحشت می شدند می توانست با اعزام قشون بیشتر و سرداران کارامد تر در همگامی که سپاه ایران و یونان در ماراتون در حال جنگ بودند با اعزام نیرو به قسمت دیگر و اشغال اتن یونان را فتح نماید حال انکه از نظر داریوش یکم این امر بیهوده بوده است .