علت آسیب دیدگی منیسک زانو چیست؟

[غزل بارون]

هنكامي كه جسمي را بلند كرده ايم و نيروي چرخشي به زانو وارد مي كنيم اين كار مي تواند بسادگي باعث شود كه دو منيسك موجود در زانوها صدمه ببيند . بيشتر اوقات هنگام چرخش سريع قسمت فوقاني پا در حاليكه بخش پائيني آن ثابت باقي مانده است باعث مي شود كه تمام يا بخشي از منيسك پاره شود ( اين بيشتر در مواقعي اتفاق مي افتاد كه در زمين بسكتبال ، نفر مقابل را دريبل مي كنيم ، ياهنگامي كه مي خواهيم به توپ تنيس ضربه بزنيم ويا دربازي فوتبال كه در ايران بيشتر رايج است چنين حوادثي براي زانو اتفاق مي افتد . همين جا اين نكته را هم بگويم كه بسياري از اين ورزش ها بجاي اينكه در جهت سلامت وتندرستي باشند باعث وارد شدن آسيبهاي به بدن مي شوند .) هرگاه پارگي جزئي باشد منيسك متصل به جلو وعقب زانو باقي مي ماند.ولي اگر اين پارگي شديد باشدممكن است منيسك بصورت آويزان به رشته غضروف باقي بماند .بهرحال شدت پارگي بستگي به موقعيت و ميزان كشيدگي آن داردنشانه هاي صدمه ديدن منيسك چيست؟ mso-list: l0 level1 lfo1; tab-stops: list عموما كساني كه دچار صدمه منيسك زانو مي شوند احساس درد در زانو مي كنند بخصوص هنگاميكه پاي آنها بصورت دراز كش است .درد ممكن است خفيف باشد و شخص همچنان به فعاليتهاي روزانه اش ادامه دهد .هرگاه بخشي از منيسك بين استخوان ران(femur) ودرشت ني(tibia) قرار گيرد مي تواند باعث درد شديد شودهرگاه بعد از صدمه ديدن منيسك عروق خوني هم دچار پارگي شوند بلا فاصله بعد از آن ، تورم بوجود مي آيد. گاهي هم تورم ساعتها بعد اتفاق مي افتد كه حاصل جمع شدن مايع روان كننده بين مفاصل از سينوويوم(synovium) مي باشد . هرگاه سينوويوم صدمه ببيند متورم مي شود وبراي محافظت از خودش مايعي ترشح مي كند و حاصل آن تورم در زانو ها خواهد بود. گاهي اوقات از قبل صدمه اي به زانو وارد شده است و مورد مداوا قرار نگرفته است و ماهها يا سالها بعد دجار درد مي شود بخصوص در مواقعي كه آسيب براي دومين بار به زانو وارد شده باشد اين وضعيت بيشتر پيش مي آيد.بعد از وارد شدن هر گونه صدمه اي به زانوممكن است احساس تلق و تلوق كردن(click) و گرفتگي(lock) و يا احساس ضعف به شخص دست دهد. نشانه هاي صدمه ديدن منيسك ممكن است به خودي خود برطرف شود اما اكثر اوقات اين علائم باقي مي مانند يا دوباره برگشت مي كنند و نياز به مداوا دارند چگونه منيسك صدمه ديده را تشخيص دهيم؟class=MsoNormal>علاوه بر شنيدن توضيحات بيمار در مورد چگونگي شروع درد و تورم در زانو ، پزشك مي تواند آزمايشات فيزيكي و عكسبرداري با اشعه ايكس (x-ray)روي زانو نيزكمك بگيرد .اين ازمايش مي تواند شامل خم كردن ساق پاي بيمار توسط دكتر وچرخاندن آن به چپ وراست در حالت كشيده باشد. بروز هر گونه درد و يا شنيدن صداي غير عادي از زانو مي تواند بدليل پارگي منيسك باشد.براي تائيد اين تشخيص مي توان از عكسبرداري به روش MRI هم استفاده كرد.گاهي نيز ممكن است دكتر براي تشخيص و مداواي يك منيسك پاره شده از آرتروسكوپي(ARTHROSCOPY) ياروش ديدن مفصل توسط يك مفصل بين استفاده نمايد.چگونه مي توان منيسك صدمه ديده را مداوا كرد ؟هرگاه مقدار پارگي جزئي باشد ودرد وساير علائم هم برطرف شده باشد ممكن است دكتر استفاده از برنامه كشش عضلاني (muscle- strengthening) را توصيه نمايد.انجام فعاليت هاي ورزشي براي درمان ناراحتي منيسك هنگامي بهترين نتيجه را مي دهد كه با راهنمايي دكتر و تحت نظارت فيزيو تراپ وديگر مربيان ورزشي مجرب ،انجام گيرد. وجود اين درمانگر ها باغث مي شود كه اطمينان حاصل كنيم كه تمرينات ورزشي به درستي انجام مي گيرند بدون اينكه خطر وارد كردن صدمات مجدد يا تازه اي به زانو وجود داشته باشد .

براي تقويت عضلات چهار سر ران (quadriceps) و زردپي هاي پشت زانو (hamstring muscles) وافزايش انعطاف پذيري و توانايي آنها انجام تمرينات زير براي بر طرف كردن صدمات وارد به منيسك ، طراحي شده است :

• گرم كردن مفاصل از طريق ركاب زدن با دوچرخه ثابت ، و بعد ازآن دراز كردن پاها و بالا آوردن ساق پاها ( دقت كنيد كه پاها را بيش از اندازه نكشيد)
• در حاليكه روي يك صندلي نشسته ايد پاها را بحالت كشيده درآوريد (مي توانيد يك وزنه هم به ساق پايتان آويزان كنيد)
• در حاليكه روي شكم دراز كشيده ايد،ساق پايتان را بالا آوريد.
• تمرين در استخر يا حوض آب : شامل راه رفتن با سرعت هرچه ممكن در آبي كه عمق آن تا حدود سينه باشد(chest deep water)، انجام ضربات كوچك توسط پا به درون آب در حاليكه خودتان را به كناره هاي استخر تكيه داده ايد. و بلند كردن هر يك از ساق هاي پا به اندازه 90 درجه در بخشي از استخر كه عمق آن تا سينه است و در حاليكه با دست ها به كناره هاي استخرفشار وارد مي كنيد.
• در صورتي كه ميزان پارگي منيسك زانوخيلي شديد باشد ممكن است دكتر انجام عمل " جراحي باز ‍" يا جراحي آرتروسكوپيك را جهت ديدن شدت ضايعه يا درمان پارگي آن مورد استفاده قرار دهد.(arthroscopic surgery) .در صورتي كه بيمار جوان باشد دكتر مي تواند منيسك را در جاي خودش بخيه بزند به شرط اينكه صدمه در ناحيه اي باشد كه خون رساني به آن بخوبي انجام مي گيرد و ليگامنت هاي سالم باشند.
• Ligaments) =رباط ها رشته هاي سفيد ومحكم از بافت پيوندي هستند و استخوان ها را در يك مفصل به هم مي پيوندند)

اكثر قهرمانان جوان كه منيسك آنها تحت معالجه قرار گرفته قادر خواهند بود كه دوباره به انجام ورزش هاي سخت بپردازند.
* در صورتي كه بيمار مسن باشد يا پارگي منيسك در محلي باشد كه خونرساني به آن بخوبي صورت نمي گيرد ممكن است دكتر بخشي از منيسك يا حتي سطح آن را ببرد در بعضي مواقع ممكن است كل منيسك برداشته شود .