معرفي اصطلاحات رشته دارو سازي

فارماسيوتيكس



تعریف و موضوع علم فارماسیوتیکس:


موضوع علم فارماسیوتیکس فرمولاسیون و طراحی اشکال داروئی (dosage forms) و سیستمهای دارورسانی می باشد. داروها به ندرت به شكل ماده خالص شيميايي تجويز مي‌شوند و تقريباً هميشه به شكل فراورده‌هاي فرموله شده يا اشكال دارويي ارائه مي‌شوند. براي اين منظور مي‌توان از محلولهاي به نسبت ساده تا سامانه‌هاي دارورساني پيچيده را با بكارگيري افزودنيهاي مناسب يا مواد جانبي در فرمولاسيون به كار برد. اين مواد جانبي عملكردهاي داروسازي متنوع و خاصی دارند. اين مواد افزودني هستند كه در كنار بقيه اجزاء باعث حل شدن، سوسپانسيون شدن، قوام يافتن،‌ محافظت ميكروبي، امولسيون شدن، اصلاح انحلال، بهبود پرس‌پذيري و طعم دادن به مواد دارويي شده و فراورده‌ها يا اشكال دارويي متنوعي را تشكيل مي‌دهند.

هدف اصلي در طراحي شكل دارويي رسيدن به پاسخ درماني قابل پيش‌بيني به يك ماده دارويي مي باشد كه درون يك فرمولاسيون وارد شده است. اين فرمولاسيون بايد در مقياس زیاد قابل توليد باشد و كيفيت محصول به دست آمده بايد تكرارپذير باشد. براي تضمين كيفيت محصول، خصوصيات زيادي مورد نياز است كه از جمله مي‌توان پايداري شيميايي و فيزيكي، در صورت نياز محافظت مناسب در مقابل آلودگي ميكروبي، يكنواختي در دوز دارو، مطلوب بودن براي استفاده كنندگان اعم از تجويز كننده و بيمار، و همچنين بسته‌بندي و برچسب‌زني مناسب را نام برد. مطلوب اين است كه اشكال دارويي مستقل از تفاوتهاي بين فردي عمل كنند، اما در عمل رسيدن به اين هدف مشكل است. اما ابداعات جديد كه بر فعاليت متابوليك خاص هر فرد بيمار تكيه دارند يا كاشتن اشكال دارويي كاشتني كه به صدا يا ميدان مغناطيسي خارجي پاسخدهي نشان مي‌دهند و در پاسخ به اين محركها عمل دارورساني را شروع مي‌كنند، شروعي بر برآورده كردن اين اهداف است.

هرباريوم


هرباريوم مرکز علمي مستند سازي گياهان است و با شناسائي و تعيين نام علمي اعتبار لازم براي معرفي گياهان مورد نظر در تحقيقات مختلف را ايجاد مي نمايد.

در اين مرکز علمي معمولا قفسه هائي چوبي يا آهني ملاحظه ميگردند که هر کدام داراي طبقات چند گانه بوده و در هر طبقه آن تعدادي از گياهان خشک و پرس شده در لابلاي پوشه ها با نظم و ترتيب خاص ديده مي شوند.

هر گياه به طرز خاصي بر روي ورقه اي مقوائي نصب گرديده و در کارت مشخصات يا شناسامه نام علمي ، نام محلي ، آدرس محل جمع آوري ، ارتفاع محل ، تاريخ جمع آوري ، نام جمع آوري کننده و نيز نام گياه شناسي که تعيين نام علمي گياه را انجام داده ، ثبت گرديده است .

اين نمونه ها بر حسب گونه ها ، جنس ها و خانواده هاي گياهي و به ترتيب حروف الفباي انگليسي در قفسه ها طبقه بندي شده اند.

دارونما (placebo)

قرص هاي شكري هستند كه بعد از تجويز آنها بيمار احساس سلامت مي كند، چون فكر مي كند اين داروها حقيقي هستند .

شیمی دارویی

شیمی دارویی که شیمی مواد درمانی وشیمی ترکیبات دارویی نیز نامیده می شود به طرق مختلف تعریف شده است:
شیمی دارویی درباره کشف ، تکوین ، شناسایی و تفسیر روش اثر ترکیبات فعال زیستی در سطح مولکولی بحث می کند و تاکید آن بر داروها است ولی توجه شیمی دان شیمی دارویی تنها منحصر به دارو نبوده و به طور عموم بر کلیه ترکیباتی است که فعالیت زیستی دارند. شیمی دارویی علاوه بر این در ارتباط با مطالعه ، شناسایی و سنتز محصولات متابولیکی داروها و ترکیبات وابسته نیز می باشد.
شیمی دارویی علمی است که ریشه در کلیه شاخه های علوم شیمی و زیست شناسی دارد. این علم اساسا در تفهیم و توضیح مکانیزم های عملکرد داروها می باشد و بر این پایه کوشش می کند تا رابطه بین ساختمان شیمیایی و فعالیت زیستی را یافته و رفتار پویائی زیستی را به فعالیت شیمیایی و خصوصیات فیزیکی عوامل دارو درمانی ارتباط دهد.
شیمی دارویی علاوه بر این شامل جداسازی، تشخیص و سنتز ترکیباتی است که می توانند در علوم پزشکی برای پیشگیری ، بهبود و درمان بیماریها بکار روند و بدین ترتیب شیمی دارویی اصول شیمیایی مواد در رشته دارو درمانی را تامین می نماید
با توجه به مفاهیم یاد شده می توان چنین خلاصه کرد که شیمی دارویی گستره ای از علوم دارویی است که اصول شیمی و زیست شناسی را برای ایجاد دانشی که می تواند منجر به ارائه مواد دارویی جدید شود ، بکار می برد. بنابراین یک شیمیدان دارویی نه تنها باید شیمی دان آلی قابلی باشد ، بلکه می بایست زمینه بنیادی در علوم زیست شناسی ، بخصوص بیوشیمی و فارماکولوژی نیز داشته باشد.

sulfa drug :
داروهای ضد باکتری مثل سولفادیازین ، سولفامتازین ، سولفامتی زول ، سولفا متوکسازول و ...

داروهای جالینوسی:
به داروهای ساختنی ، داروهای جالینوسی گفته می شود . دلیل این نامگذاری هم اینه که جالینوس ، معروف ترین شخص در تولید داروهای ساختنی بود .