ابزار ايجاد هیات‌مدیره‌ای موفق
سيدمحمد اعظمي‌نژاد
عضو هيات‌‌رئيسه کميته تخصصي توسعه - انجمن مديريت منابع انساني ايران
منبع: Forbes
يکی از شاخص‌های رقابت‌پذيری اقتصاد کشورها، ميزان «اثربخشی هیات‌مدیره‌‌ها» سازمان‌ها و شرکت‌ها در آنها است. در آخرين گزارش منتشر شده در سال 2014 توسط مجمع جهانی اقتصاد، رتبه کشور ايران از ميان 148 کشور مورد بررسی با سه پله سقوط نسبت به سال 2013 برابر با 122 گزارش شده است.
کسب اين رتبه می‌تواند نشان‌دهنده نياز به بهبود در شایستگی‌ها و توانمندی‌های مديريتی در اعضای هیات‌مدیره‌‌ها، بهبود در شیوه‌های هماهنگی، تصمیم‌گیری و نظارت در اين سطح باشد. پيش از اين نيز در همين ستون به روش هايي برای ارتقای کارآمدی جلسات هیات‌مدیره اشاره شده است. اين نوشتار ابزار کاربردی تکميلی برای افزايش اثربخشی هیات‌مدیره‌‌ها را ارائه می‌کند:
معرفی ابزار
به‌طور يقين يکی از راه حل‌های اساسی برای داشتن هیات‌مدیره‌ای موفق، وجود اعضای تاثيرگذار و شايسته در آن است. جلسات هیات‌مدیره نامناسب محصول حضور اعضايي غيرموثر يا فاقد توانمندی و شايستگی است. اما چه چيزهايی عملکرد يک هیات‌مدیره را بهبود می‌بخشد؟
1. قضاوت: قضاوت يکی از مهم‌ترين وظايف اعضای هیات‌مدیره شرکت‌ها است. يک عضو هیات‌مدیره با قضاوت يکطرفه و بدون مطالعه می‌تواند سازمان را با مشکلات بزرگی مواجه و شرکت را با شرايط منفی و دشواری روبه‌رو کند. در جلسات هیات‌مدیره در مورد موضوعات مهمی چون استراتژی‌های آتی، جذب و استخدام، فرصت‌های تامين مالی، مشکلات حقوقی و... بحث و گفت‌وگو می‌شود. وقتی هر يک از اعضای هیات‌مدیره از تجربه و توانايي لازم برای قضاوت مناسب برخوردار باشد، می‌توان پيش‌بينی تاثيرگذاری مناسب در هیات‌مدیره داشت.
2. زمينه مرتبط: يک عضو هیات‌مدیره بايد بتواند در يکی از زمينه‌های مرتبط زير به هیات‌مدیره خدمت ارائه کند:
• ايفای نقش تخصصی با کسب‌وکار: يکی از چالش‌های مهم در هیات‌مدیره‌‌ها، ناآشنا بودن اعضا با کسب‌وکار سازمان است. هر چقدر اعضای هیات‌مدیره با جزئيات کسب‌وکار آشنايي بيشتری داشته باشند، می‌توانند تصميمات بهتری برای هیات‌مدیره اتخاذ کنند. در صورتي که اين ويژگی در اعضای هیات‌مدیره شما وجود ندارد، بهترين راه‌حل ارائه آموزش‌های فشرده، بازديد و بهينه‌کاوی است.
• ايفای نقش اجرايي در هیات‌مدیره: بهتر است هر يک از اعضای هیات‌مدیره بر اساس توانمندی، علاقه و تجربه قبلی، نقشی اجرايي در هیات‌مدیره بر عهده بگيرد. برای مثال هدايت و راهبری توسعه محصولات، بازاريابی، فروش، امور مالی و ديگر موارد می‌تواند به هريک از اعضای هیات‌مدیره تفويض شود.
3. خرد: برای داشتن بهترين و مناسب‌ترين قضاوت، خرد(wisdom)، اساسی ترين الزام برای تصمیم‌گیری‌های مهم و تفکر استراتژيک در مورد آينده سازمان است. توجه داشته باشيد که در اختيار داشتن خرد و قدرت قضاوت نتيجه تجارب فراوان در شرايط سخت، موفقيت‌ها و شکست‌ها و هوش قوی است. شايد يکی از بزرگ‌ترين چالش‌ها در هیات‌مدیره‌‌های شرکت‌ها، فقدان عقلانيت، دانش و تجربه کافی در اعضا باشد.
4. انگيزش و علاقه: کار اعضای هیات‌مدیره، جزو مشاغل سخت است. برای يک عضو هیات‌مدیره ممکن است تعداد زيادی جلسه در نظر گرفته شود، وظايف و مسووليت‌های سنگينی وجود دارد، نياز به وقت گذاشتن برای امور منزل وجود دارد، بايد تصميماتی دشوار گرفته شود و ممکن است در بسياری از مواقع با افراد مختلف چالش و درگيری به‌وجود آيد. به عنوان عضوی از اعضای هیات‌مدیره نياز است که هميشه شما به‌صورت کاملا فعالانه و باانگيزه در جلسات حضور يابيد و منافع شرکت را در نظر بگيريد. به عنوان عضو هیات‌مدیره بايد به‌طور مستقيم در معرض فعاليت‌ها باشيد و تنها از راه دور نظاره‌گر نباشيد.
5. سبک رهبری سازمانی: سازگاری سبک و شيوه رهبری اعضای هیات‌مدیره با يکديگر مهم است. البته اين به معنای موافقت دائمی و هميشگی اعضا با همديگر نيست. اعضای هیات‌مدیره بايد نسبت به هم دارای روابط مشخص و شفافی باشند و توانايي همکاری و تعامل اثربخش با يکديگر را داشته باشند.
6. ايفای نقش مربی، مشاور و ترويج‌دهنده: نقش اعضای هیات‌مدیره به غير از موارد اجرايي که بر عهده دارند، ايفای نقش مربی و مشاور برای مديران اجرايي سازمان است. اعضای هیات‌مدیره بايد توانايي راهنمايي و مشورت با بدنه اجرايي سازمان را داشته باشند. اعضای هیات‌مدیره در ايفای اين نقش بايد شنوندگان خوبی برای مديران باشند. علاوه‌بر اين، برای ترويج و توسعه رويکردها و تصميمات هیات‌مدیره، بهترين افراد اعضای هیات‌مدیره هستند که با ايفای نقش مناسب خود، اعضای سازمان را برای همراهی و مشارکت آماده سازند.
7. شجاعت و شهامت: يکی ديگر از ويژگی‌های مهمی که برای اعضای هیات‌مدیره يک الزام به نظر می‌رسد، داشتن شجاعت و شهامت در مواجهه با مسائل پيش روی سازمان است. در بسياری از موارد به دليل عدم توانايي و قاطعيت اعضای هیات‌مدیره در گفتن واژه «نه!» به يک پيشنهاد، شرکت يا سازمان با مسائل جدی روبه‌رو می‌شود. هر چند مصلحت‌انديشی، ملاحظه و مدارا کردن گاه لازم است، اما يک عضو هیات‌مدیره موفق برای ادامه بقای سازمان با شجاعت و شهامت نظر خود را بيان می‌کند. به‌طور يقين ويژگی‌های ديگری نيز برای ايجاد يک هیات‌مدیره قوی و اثربخش وجود دارد. اما برای بهبود بخشيدن به وضعيت اعضای هیات‌مدیره؛ بهتر است ابتدا از اندازه‌گيری وضعيت موجود آنها شروع و سپس برای هريک از اعضا برنامه توسعه فردی تهيه کنید.
www.hrjournalist.com
