ظرفيت طنز و نقد اجتماعي-اخلاقي در آثار فارسي شيخ بهايي
ظرفيت طنز و نقد اجتماعي-اخلاقي در آثار فارسي شيخ بهايي
فصلنامه پژوهش زبان و ادبيات فارسي – شماره بيست و يکم - تابستان 1390
چکيده : شيخ بهايي دانشمند بزرگ قرن ده و يازده هجري از هنرها و دانش هاي بسياري چون معماري، شعر، رياضي، نجوم، حكمت، فقه و حديث بهره مند بود. اما، بي گمان، وجود طنز در آثار و افكارش و توجه او به نقد طنزآميز، لطيفه اي غريب مي نمايد و مقام شيخ الاسلامي و پايگاه و منصب فقهي و ديني او در دربار صفوي و در ميان مردم نيز وجود اين امكان را در انديشه و سلوك و آثار شيخ بسي دور نشان مي دهد
با اين همه واقعيت آن است كه طنز به عنوان ابزاري تاثيرگذار در كار انتقاد اجتماعي اخلاقي و آگاهي بخشي اجتماعي مورد توجه شخصيت ذوفنوني چون شيخ بهايي بوده است و علاوه بر وجود چند شعر و نوشته طنزآميز در ميان آثار او، گرد آوردن و تدوين كشكول و قصه رمزي گربه و موش نيز به تنهايي از توجه شيخ بهايي به ابزار طنز و استفاده از آن در نقد رفتار و گفتار برخي مردمان حكايت دارد. در اين مقاله به ظرفيت طنز و نقد اجتماعي و اخلاقي در آثار فارسي بهايي پرداخته ايم.
كليد واژه: شيخ بهايي، كشكول، گربه و موش، طنز، انتقاد، ريا
