گنبد سبز مشهد

گنبد سبز مشهد

آرامگاه گنبد سبز مشهددر خيابان آخوند خراساني (خاكي ) واقع شده ،‌و به جهت رنگ فيروزه اي آن به «گنبد سبز» معروف گرديده است . اين بنا مدفن « شيخ محمد مومن » عارف استر آبادي است كه به سال 904 ه. ق وفات يافته است . بعضي او را صاحب كتاب « تحفته حكيم مومن » در طب قديم مي دانند ، ‌كه درست نيست . او نيز از شيوخ صفوي «ذهبيه » شيعه مذهب بوده است. اين ساختمان به سال 1011ه. ق به دستور «شاه عباس » ساخته شد و مدتي خانقاه گروهي از صفويه بود.

بقعه گنبد سبز در اواسط خيابان آخوند خراساني مشهد در ميداني به همين نام واقع شده است به گواهي اسناد تاريخي و سفرنامه هاي موجود بيش از احداث خيابانها و معابر جديد شهر بقعه در ميان باغي وسيع كه ارگ و دارالمحکمه در ضلع غربي آن و قبرستان مير هوا در قسمت شرقي آن بوده قرار داشته است.

گويا علي رغم پافشاري علماء و روحانيون در خصوص حفاظت از بنا به خاطر شخصيت مدفون و احترام به آن در سال 1316 دستور تخريب بقعه از سوي استاندا روقت صادر شد كه با شروع جزئيات سياسي شهريور 1320 ناكام ماند پس از مدتي نيز مقارن با گسترش و توسعه مشهداطراف آن بصورت ميدان طراحي گرديد.

اين بنا بقولي مدفن محمد مومن عارف حكيم قرن نهم هجري است. درستي مشخص نيست كه سه شخصيت خراساني كه در متون با نام محمد مومن شناسايي شده‌اند كداميك در اين بنا مدفونند باستناد قراين تاريخي بقعه در سال 1011 هجري ساخته شده و كتبيه‌اي كه به قلم زيبايي ثلث از زمان شاه عباس دوم بر جاي مانده نشان مي‌دهد احتمالا بنا به سال 1091 ه.ق مرمت شده است گنبد سبز ازداخل ساختاري چهار ضلعي و در نماي بيروني بدليل وجود طاقنماهاي دو اشكوبه زواياي آن شكل هشت گوشه است كه با اجياد فيلپوشها در فضاي داخلي نقشه چهار ضلهي بنا تبديل به عنصر معماري مدور گرديده و گنبد فيروزه‌اي رنگ زيبائي برفراز آن قرار گرفته است.

پايه‌هاي اطراف طاقها تاپيشاني بنا و بخش فوقاني ازاره‌هاي پيرامون نماي خارجي آن مزين به كاشيهاي معرق و متنوعي است كه علاوه بر زيبائي بيانگر شيوه تزئيني دروه صفويه است نتايج كاوشهاي باستانشناسي در داخل گنبد سبز نشان مي‌دهد كه بنا بر فرازب دو سردابه كوچك و بزرگ تدفيني مجاور همديگر كه داراي بقاياي انساني بوده‌اند ساخته شده است همچنين داخل اين سردابه‌ها قطعات پراكنده سفال لعابدار برنگهاي سبز، آبي، سفيد آبي، فيروزه‌اي و قهوه‌اي جمع‌آوري گرديد.
هتل جم مشهد و هتل آسیا مشهد از جمله هتل های مشهد نزدیک به این مکان می باشند.

منبع