چه خطراتی بیماران مبتلا به سیروز کبدی را تهدید می‌کند
بیماران مبتلا به سیروز باید از علائم و خطراتی که آنها را تهدید می‌کند، آگاهی داشته باشند تا بتوانند از بروز آنها جلوگیری کرده و اقدامات صحیح را به عمل آوردند.
در ادامه این نوشتار به تشریح این خطرها خواهیم پرداخت:
خونریزی از دستگاه گوارش
یکی از مهم‌ترین خطراتی که بیماران مبتلا به سیروز را تهدید می‌کند، خونریزی گوارشی است که اغلب به دلیل پاره شدن واریس مری اتفاق می‌افتد. تقریبا تمام خونی که از روده‌ها منشا می‌گیرند از طریق یک ورید یا سیاهرگ به کبد رفته، سپس از آنجا وارد ورید اجوف تحتانی و سپس قلب شده و در نهایت به سایر نقاط بدن منتقل می‌شود.در بیماران مبتلا به سیروز، خون به خوبی از کبد خارج نمی‌شود و در نتیجه، خون پس زده می‌شود. یکی از راه‌هایی که خون می‌تواند به حرکت خود ادامه داده و وارد جریان خون عمومی شود، وریدهای اطراف مری در ناحیه اتصال آن به معده است. در نتیجه افزایش فشار خون در این ناحیه، وریدها متسع می‌شوند (به اصطلاح گفته می‌شود واریس مری اتفاق افتاده است).این واریس‌ها مستعد پاره شدن و خونریزی هستند. پس از پاره شدن این عروق، شخص ممکن است دچار استفراغ خونی شده و یا این که پس از چند ساعت تا چند روز مدفوع سیاه قیری رنگی دفع کند. بیمار باید در صورت استفراغ خونی و یا دفع خون سیاه از مقعد به پزشک مراجعه کند.
سوزاندن واریس مری (اسکلروتراپی)
اسکلروتراپی با کمک آندوسکوپی و با استفاده از ماده سفت کننده جدار مری صورت می‌گیرد. این کار معمولا تحت بی‌حسی گلو و استفاده از آرام بخش و استفاده از ماده اتانول آمین یا ترومبووار پنج درصد صورت می‌گیرد.این کار معمولا در چند مرتبه اول در بیمارستان صورت گرفته و لازم است بیمار به مدت حداقل 24 ساعت تحت نظر قرار گیرد و در جلسات بعدی می‌توان به صورت سرپایی انجام داد. باید توجه داشت که بعد از جلسات متعدد می‌توان محل عروق برجسته (واریس) را ریشه‌کن کرد.
خونریزی در سایر نقاط بدن
یکی از اعمال کبد، تولید برخی از فاکتورهای دخیل در روند انعقاد خون است. در جریان سیروز، این فاکتورها به مقدار کم ساخته شده و در نتیجه این اشخاص آسان‌تر دچار خونریزی از نقاط مختلف بدن می‌شوند و این مسئله باعث بدتر شدن بیماری‌شان می‌شود.
برای پیشگیری از این خونریزی، رعایت نکات زیر مفید است:
- از قرار گرفتن در مکان یا موقعیت‌هایی که امکان آسیب فیزیکی زیادی وجود دارد، دوری کنید.
- جهت مسواک زدن، از مسواک‌های با پرز نرم استفاده کنید.
- بینی خود را محکم و با قدرت تخلیه نکنید.
- شما نیاز بیشتری به مصرف ویتامین k دارید؛ برای این منظور روزانه حداقل 100 گرم کاهو یا اسفناج میل کنید.
- در صورت بروز خونریزی از هر نقطه‌ای از بدن و با بروز خونریزی زیر جلدی (کبود شدن خود به خودی پوست) بلافاصله به بیمارستان مراجعه کنید.
عفونت
مبتلایان به سیروز، بنا به دلایلی، بیشتر از افراد سالم مستعد ابتلا به عفونت‌های خاصی هستند که این امر می‌تواند باعث بدتر شدن بیماری و وضعیتشان شود.
در این رابطه باید نکات زیر را همیشه مد نظر قرار داد:
1- اصول کلی پیشگیری از بیماری‌های عفونی را رعایت کنید.
2- در صورت بروز تب در اولین فرصت به پزشک خود مراجعه کنید.
3- در صورت بروز سوزش ادرار به پزشک مراجعه کنید.
4- در صورت بروز بی‌اشتهایی و درد شکم به پزشک مراجعه کنید.
درمان زودتر عفونت مانع پیشرفت و تشدید بیماری کبدی می‌شود. در هنگام عفونت مصرف آنتی‌بیوتیک طبق نظر پزشک و در برخی شرایط بستری نمودن بیمار در بیمارستان و استفاده از آنتی‌بیوتیک تزریقی می‌تواند کمک‌کننده باشد. گاهی به دلیل عود عفونت، پزشک از داروی سیپروفلوکساسین و یا کوتریموکسازول جهت پیشگیری از عفونت استفاده می‌نماید.مصرف دقیق و منظم دارو مهم است.
اختلال هوشیاری
یکی از اعمال کبدی، خنثی کردن سموم داخلی و خارجی است. یکی از این سموم، آمونیاک است که در روده‌ها و نیز در داخل سلول‌های بدن ساخته می‌شود. اثرات مخرب آمونیاک بر روی مغز سریع‌تر و شدیدتر از سایر نقاط بدن می‌باشد و در نتیجه، وضعیت هوشیاری (به اصطلاح هوش و حواس) بیمار تغییر می‌کند.
در مراحل پیشرفته‌تر، بیمار دچار اغماء می‌شود.
عواملی که باعث بروز چنین حالتی می‌شود، عبارتند از:
1) رژیم غذایی نامناسب: گوشت قرمز یکی از منابع اصلی تولید آمونیاک در بدن است. بنابراین در مواقعی که شخص رژیم غذایی را رعایت نکرده، اقدام به مصرف گوشت قرمز حیوانی (به مقدار زیادتر از آنچه که توسط پزشک توصیه شده است) می‌کند، ممکن است دچار اختلال هوشیاری شود. البته این امر، به این معنی نیست که از گوشت قرمز اصلا استفاده نکنید، بلکه باید مصرف آن، به مقدار مورد نیاز و بر حسب دستورات پزشکی صورت گیرد.
2) خونریزی: به هر دلیل که باشد، می‌تواند باعث اختلال هوشیاری و اغما شود، بنابراین باید کلیه نکات توصیه شده در رابطه با پیشگیری از آن رعایت نمود.
3) صدمات: هر نوع صدمه فیزیکی شدید به بدن (نظیر تصادف، زد و خورد و ...) باعث وخیم شدن حال بیمار و اختلال هوشیاری می‌شود.
4)عفونت: در صورت هر گونه اختلال در هوشیاری و یا یبوست باید به میزان مصرف لاکتولوز افزوده و در صورت عدم پاسخ سریعا به مرکز هپاتیت تهران و یا بیمارستان مراجعه کرد. خانواده بیمار مبتلا به سیروز باید به محض مشاهده تغییر غیرطبیعی در خلق و خوی بیمار موضوع را با پزشک معالج وی در میان بگذارند.
