موادی که تباید در ماسه و شن باشد.
موادی که تباید در ماسه و شن باشد.
موادي كه نبايد در ماسه و شن باشد:
مهم ترين ماده مضر براي شن و ماسه در بتون و يا ملات خاك رس مي‌باشد زيرا خاك رس خاصيت مكندگي آب داشته و در حدود 8 برابر وزن خود آب مي مكد در نتيجه آب ملات را مكيده و آنرا خشك نموده و مانع فعل و انفعالات طبيعي سيمان گشته در نتيجه چسبندگي بين دانه‌ها به خوبي انجام نشده و قطعه پوك مي‌شود و چنين قطعه‌اي باربري لازم ندارد.ديگر آنكه خاك رس موجود در ملات دور دانه‌هاي شن و ماسه را گرفته و مانع تماس آن با سيمان مي‌گردد در بعضي از آئين نامه‌ها وجود 3% وزني خاك رس در شن و ماسه را مجاز مي‌داند براي تعيين مقدار خاك رس و ساير ريز دانه‌ها بايد از روش هاي آزمايشگاهي استفاده نمود ولي اگر وسايل آزمايشگاهي در دسترس نبود ( كه در اغلب قريب به اتفاق كارگاه هاي ساختماني چنين وسايلي در دسترس نيست ) مي‌توان مقداري از ماسه را در يك استوانه آزمايشگاهي مدرج به قطر 10 الي 15 سانتي متر ريخت ارتفاع ماسه بايد در حدود يا طول استوانه‌اي باشد آنگاه روي آن را تا چند سانتي متر مانده به لبه آب پر نموده بعد با دست در استوانه را مسدود مي نمایيم و استوانه را به شدت تكان داده و زير و بالا مي‌كنيم آنگاه در حدود بيست دقيقه استوانه و محتويات آنرا به حال سكون قرار مي‌دهيم تا دانه‌هاي درون آن ته نشين گردد و آب روي آن ظاهراً زلال بشود بديهي است كه دانه‌هاي درشت تر بعلت وزن خود زودتر ته نشين شده و دانه‌هاي ريزتر ديرتر ته نشين گرديده و روي دانه‌هاي درشت تر قرار مي‌گيرد آنگاه از نسبت ضخامت دانه‌هاي ريز به كل دانه‌ها در صد ريز دانه معلوم مي‌گردد بديهي است كه اين روش به هيچ وجه دقيق نبوده و خيلي تقريبي است ولي در جايي كه آزمايشگاه و وسايل آن در دسترس نيست براي تخمين مقدماتي مقدار ريز دانه كافي مي‌باشد اگر لوله مدرج آزمايشگاهي در دست نبود مي‌توان از ليوان بلوري كه تقريباً استوانه‌اي استفاده نمود.براي دقت بيشتر و تعيين جنس ريز دانه مي‌توانيم ليوان يا لوله آزمايشگاهي و يا ظرف ديگري را كه آزمايش را درآن انجام داده‌ايم در حرارت حدود 100 درجه قرار دهيم تا كليه آب آن تبخير گردد اگر لايه نرم روي آن ترك خورد و مانند كف بيابان ها كه زير سيلاب قرار مي‌گيرد قاچ قاچ شده ممكن است كه ريز دانه رسي باشد و اگر از مقدار مجاز بيشتر بود و آزمايشگاه رسي بودن آنرا تائيد كرد يا بايد معدن ماسه را عوض كنيم و در صورتيكه تعويض معدن ممكن نباشد بايد ماسه را دو يا سه بار بشوئيم تا در صد ريز دانه‌ها به حد مجاز برسد.مواد آلي و مواد خارجي مانند تكه‌هاي چوب،تكه‌هاي ذغال،شاخ و برگ نباتات،جسد مرده حشرات و ماهي‌ها و فضولات حيوانات و غيره كلاً نمي بايد وارد بتون و ملات بشوند زيرا به مرور زمان اين مواد پوسيده و از بين مي روند و جاي آن ها در بتون و ملات خالي مانده موجب پوكي قطعه مي‌شوند مقدار و در صد اين مواد بوسيله روشهاي آزمايشگاهي تعيين مي‌گردد.
