تاثير داروهاي z بـر بي‌خوابي در بزرگسالان
خواب‌آورهاي غير بنزوديازپيني (شامل ازوپيکلون، زالپلون و زولپيدم) به داروهاي Z drugs) Z) شهرت دارند. اين داروها به صورت گسترده‌اي براي درمان بي‌خوابي تجويز مي‌شوند ولي اثربخشي آن‌ها مشخص نيست. به منظور بررسي عيني (پلي‌سومنوگرافي) و غير عيني (گزارش بيماران) اثربخشي داروهاي Z و ميزان پاسخ به دارونما، پژوهشگران يک فرابررسي روي 13 کارآزمايي تصادفي‌شده (منتشرشده يا نشده) با شاهد دارونما و با حمايت باليني شرکت‌هاي داروسازي (در مجموع شامل 65 مقايسه دارو با دارونما و روي 4378 فرد بزرگسال مبتلا به بي‌خوابي) انجام دادند. از اين ميان، زولپيدم در 8 مطالعه و ازوپيکلون و زالپلون هرکدام در 3 مطالعه مورد بررسي قرار گرفته بودند.
داده‌ها حاکي از پاسخ قابل ملاحظه به دارونما از منظر زمان نهفتگي خواب (مدت زمان لازم براي به خواب رفتن فرد) بودند. در مقايسه با دارونما، داروهاي Z باعث کاهش معني‌دار زمان نهفتگي خواب (22 دقيقه) در بررسي‌هاي عيني ولي کاهش غيرمعني‌دار آن (7 دقيقه) در بررسي‌هاي غيرعيني مي‌شدند. احتمال اثربخشي داروهاي Z در کاهش زمان نهفتگي خواب در مطالعات قديمي‌تر بيشتر بود؛ در اين مطالعات از دوزهاي بالاتر و دوره‌هاي طولاني‌تر درمان استفاده مي‌شد و نسبت بيشتري از بيماران را افراد جوان‌تر و مونث تشکيل مي‌دادند.
در اين فرابررسي داروهاي Z در بزرگسالان مبتلا به بي‌خوابي زمان نهفتگي خواب را «اندکي» کم مي‌کردند. اما پيش از تجويز داروهاي Z براي مبتلايان به بي‌خوابي، پزشکان بايد اين منفعت اندک را در مقابل عوارض جانبي اين داروها (از قبيل اختلال تعادل، از دست رفتن حافظه و مرگ‌ومير زودهنگام) بسنجند. سازمان نظارت بر غذا و داروي ايالات متحده (FDA) اخيرا اعلام کرده که از توليدکنندگان خواسته است تا در بروشورهاي زولپيدم استفاده از دوزهاي کمتر اين دارو را توصيه کنند.
منبع: نشریه نوین پزشکی شماره ۵۴۹
