آموزشی آشنایی با لوزی خطر و ایمنی در نگهداری مواد شیمیایی

( 1 ) آشنایی با لوزی شناسایی خطر خطرات مواد شیمیایی توأم با ازدیاد مصرفشان در صنایع مختلف افزایش یافته و از طرفی چون بخاطرسپردن خطرات مواد شیمیایی گوناگون و چگونگی مقابله با آنها برای هر شخص امکان پذیر نیست .بنابراین جهت سهولت در مورد آگاهی از خطر هر ماده شیمیایی از یک لوزی چهار خانه استفاده می‌شود . تا هر شخصی با توجه به آشنایی قبلی با مشخصات این لوزی از چگونگی خطرات آن ماده شیمیایی آگاه گردد.لوزی خطرلوزی خطر دارای چهار خانه است .vخانه بالایی مربوط به قابلیت اشتعال جسم می‌ باشد . vخانه‌ی سمت راست قابلیت فعل و انفعال شیمیایی ( پایدار و از نظر ترکیب با آب) را نشان می‌دهد . vخانه سمت چپ لوزی خطرات بهداشتی ( خطر ماده شیمیایی بر روی سلامتی ) را نشان می‌دهد .vخانه پایینی نشان دهنده خطرات خاص می‌باشد .
خانه‌های لوزی دارای یک زمینه رنگی یا حروف رنگی ثابت بصورت زیر می باشد :
§رنگ قرمز برای خانه بالا ( قابلیت اشتعال )
§رنگ آبی برای خانه سمت چپ ( خطرات بهداشتی )
§رنگ زرد برای خانه سمت راست ( قابلیت فعل وانفعال شیمیایی )
§?>?>?>?>?>?>خانه پایین بی‌رنگ و یا اینکه به رنگ بدنه محموله می‌باشد ( خطرات خاص )

http://ghalenoy.persiangig.com/image/4hazardIHS.jpg

هر کدام از موارد فوق ( قابلیت فعل و انفعال شیمیایی . قابلیت اشتعال . خطرات شیمیایی ) به پنج درجه تقسیم می‌شوند ( از درجه صفر تا درجه 4 ) بطوریکه درجه صفر نشان دهنده بی‌خطری و درجه 4 نشان دهنده خطر بسیار شدید می‌باشد .
üاین درجه بندی در مورد خطرات خاص وجود ندارد .

قابلیت اشتعال مواد شیمیایی

درجه 4:
گازهای شدیدا قابل اشتعال و مایعات بسیار فرار قابل اشتعال و موادی که در حالت گردو غبار در هوا تشکیل مخلوط انفجاری میدهند. مانند: سولفید هیدروژن – استالدئید- اسید پیکریک.
درجه 3:
مایعاتی که تقریبا در حرارت نرمال مشتعل میشوند. مانند: هیدروکسیل امین – فسفر سفید – استایرن .
درجه 2:
مایعاتی که جهت مشتعل شدن باید مقداری حرارت ببینند و جامداتی که تولید بخارات قابل اشتعال مینماید. مانند: اسید استیک – نفتالن – فرم الدئید.
درجه 1:
موادی که قبل اشتعال باید حرارت ببینند. مانند: گلیسیرین – سولفور – روی .
درجه صفر :
موادی که مشتعل نمیشوند . مانند : اسید نیتریک – پراکسید سدیم – اسید سولفوریک .

خطر بهداشتی مواد

منظور از خطرات بهداشتی همان خطرات و مضرات مواد شیمیایی بر روی سلامتی انسان می باشد و مفهوم درجات پنجگانه آن بشرح زیر می‌باشد :

درجه 4:
موادی که مقدار کمی از بخارات آنها می‌تواند سبب مرگ شود مانند هیدروژن سیانید HCN
درجه 3 :
موادی که خطرات فوق‌العاده برای سلامتی دارند مانند سولفید هیدروژن H2S هیدرواکسید سدیم NaOH فسفر سفید P
درجه 2 :
موادی که برای سلامتی خطرناک هستند . مانند اکسید اتیلن C2H4O نفتالین C10H8
درجه 1:
موادی که خطرات کمی برای سلامتی دارند . مانند کلسیم Ca

درجه صفر :
مو ادی که تحت شرایط حریق نیز خطری برای سلامتی تولید نمی‌کنند . برنز. فسفر قرمز

قابلیت فعل و انفعال شیمیایی

میزان پایداری و ترکیب ماده شیمیایی با آب را نشان داده و تقسیم بندی آن بصورت زیر است :

درجه 4:
موادی که در حرارت و فشار معمولی قادر به تجزیه یا واکنش انفجاری است . مانند اسید پیکریک و تری نیترو تولوئن
درجه 3 :
موادی که قادر به تجزیه یا واکنش انفجاری بوده ولی جهت این عمل به چاشنی یا حرارت کافی نیاز دارند . مانند فلوئر f
درجه 2:
موادی که در حالت عادی ناپایدار بوده و تغییرات شیمیایی یا فته ولی منفجر نمی‌شود
درجه 1 :
موادی که درحالت عادی پایدار بوده ولی در حرارت و فشار بالا ممکن است ناپایدار شوند و با آب واکنش نمود ه ( ولی نه بشدت ) انرژی آزاد نماید مانند روی z
درجه صفر :
موادی که در حالت عادی حتی در شعله پایدار هستند و با آب واکنش نمی‌دهند .مانند ذغال چوب

خطرات خاص

خطرات خاص شامل خطر و اکنش با آب یا پلی مریزه شده و یا خطر مواد رادیواکتیو را نشان می‌دهد .
اگره منظور خطر استفاده از آب جهت اطفاء حریق باشد ( مثل خاموش کردن حریق سدیم با آب ) در خانه پایین یک W که یک خط از مرکز آن گذشته (W ) قرار داده می‌شود و اگر جسم تحت شرایطی پلی مریزه شود علامت در این خانه جایگزین می‌شود .
مواد پلی‌مریزه مواد شیمیایی هستند که به هنگام سوختن گاز سمی تولید میکنند و به راحتی خاموش نمی‌شوند .

[ شنبه ٢٢ امرداد ۱۳۸٤ ] [ ٦:٠٥ ‎ب.ظ ] [ مهران قلعه نوی ]
نظرات (2)