تکنیکهای نوین آنالیز مواد: جداسازی صابونی
تکنیکهای نوین آنالیز مواد: جداسازی صابونی
یافته های جدید محققین نشان میدهد که فیلمهای مخصوصی از جنس مواد شوینده میتواند برای جداسازی و خالص نمودن یک انانتیومر معین از میان مخلوطی از انانتیومرها مورد استفاده قرار گیرد. چنانکه میدانیم یک فیلم صابون میتواند یک لایه چربی را به سادگی بشوید و آن را به صورت محلول در آب درآورد، اما به تازگی مشخص شده است که اگر این فیلم با یک فاز ثابت کروماتوگرافی حلقهای شکل مانند پلی ساکارید سیکلودکسترین همراه شود، میتواند برای جداسازی دو انانتیومر یک مولکول به کار رود.
http://www.chemistmag.com/portal/wp-...on-350x204.png
از آنجا که جداسازی دو اناتیومر یک مولکول به ویژه در حوزه داروسازی که کایرالیته مولکول دارو یا آفتکش تأثیر شگرفی بر اثرات فارماکولوژیک و توکسیکولوژیک آن دارد، از اهمیت زیادی برخوردار است، پژوهشگران همواره به دنبال یافتن راهی برای خالص سازی ایزومرهای نوری از میان مخلوطی از آنها بوده اند. در این راستا به تازگی محققین دانشگاه ایالتی تگزاس موفق شده اند از اختلاف نفوذپذیری جدار فیلمهای آمفی پاتیک نسبت به انانتیومرهای یک مولکول به منظور جداسازی این انانتیومرها از یکدیگر استفاده کنند. این تیم تحقیقاتی که پیشتر توانسته بودند، مدت زمان پایداری حبابهای ناپایدار صابون را با طراحی روشی به ده دقیقه افزایش دهند و روشی نیز برای اندازه گیری سطوح پایین گازها در یک محیط معین ابداع نمایند، با اندازه گیری میزان نفوذپذیری جدار فیلمی از جنس ترایتون X-100 (نوعی سورفاکتانت) که با فاز کروماتوگرافی ساکنی از جنس α – سیکلودکسترین همراه شده است، نسبت به دو اناتیومر (α) – (+) -Pinene و (α) – (-) -Pinene دریافتند که فیلم مزبور نسبت به (α) – (+) -Pinene 6/1 برابر نفوذپذیرتر از (α) – (-) -Pinene است؛ توضیح اینکه نتایج مطالعه نشان میدهد (α) – (-) -Pinene به علت جذب بیشتر و قویتر آن به وسیله فاز ساکن کروماتوگرافی، مدت بیشتری در داخل نوار شوینده باقی می ماند و به همین دلیل نفوذپذیری غشای فیلم شوینده نسبت به آن کمتر است. برخی از صاحب نظران بر این باورند که می توان با اصلاح خصوصیات فاز ساکن مورد استفاده در روش فوق و افزایش میزان گزینش پذیری آن، کارایی جداسازی را به میزان قابل توجهی بهبود بخشید. در حال حاضر چندین روش برای خالص سازی انانتیومرها وجود دارد که استفاده از آنها عمدتاً مقرون به صرفه نیست و در بسیاری موارد با محدودیت روبه روست، اما روش ابداع شده به وسیله محققین دانشگاه تگزاس علاوه بر آنکه فاقد این دو عیب است، به ما امکان میدهد بتوانیم مقیاس آنالیز را به سادگی از سطح آزمایشگاهی به سطوح صنعتی تبدیل کنیم، انانتیومرهای جدا شده از یکدیگر را به راحتی بازیابی نماییم و فاز ساکن (انتخابگر کایرال) را – که معمولاً گرانقیمت است – پس از اتمام کار، طی مراحلی به وضعیت پیش از آنالیز بازگردانیم و مجدداً از آن استفاده کنیم.
منبع: پیشاران: جامعه مجازی داروسازان ایران؛ مجله شیمیدان
