-
دایرة المعارف گیاهان دارویی و معطر کوهستان
آفتاب گردان گیاهی است بلند و یکساله که منشأ اولیه آن پرو یا مکزیک است و می تواند به ارتفاع دو متر برسد . گاهی به صورت خودرو می روید ولی غالباً کاشته می شود . ساقه اش مستقیم و محکم و اندکی پرز دار است . برگ هایش پهن و تقریباً همیشه متناوب و شکل آن بیضوی و دندانه دار و زبر است . گل ها به رنگ زرد روشن بصورت کلاپرک منفرد و درشت که گاهی قطر آن به پنجاه سانتیمتر می رسد ، در انتهای ساقه جمع می شود و در ماه های تابستان تا اوایل پاییز باز می شود .
قسمت مورد استفاده : گل ، برگ ، دانه و گاهی ساقه .
ترکیب : ترکیبات گلیکوزیدی ، ترکیبات فلاونوئیدی مثل کوئرستین ، اسید سولانتیک ، صمغ ، ماده رنگی زرد ، مواد قلیایی ، روغن ، قند
خواص : آرام بخش ، تب بر و مقوی معده
موارد مصرف : تب ، اختلالات عصبی ، سنگینی معده .
آفتابگردان که ابتدا برای زینت باغچه ها کاشته می شد ، امروزه به صورت بی سابقه ای به خاطر روغنش کشت می شود و به عنوان روغن خوراکی در صنایع غذایی کاربرد دارد حتی انواع نامرغوب آن نیز مصارف صنعتی دارد . روغن آفتابگردان برای بیماران مبتلا به تصلب شرایین تجویز می شود و از تنتور گل های تازه و ساقه له شده اش به عنوان تب بر استفاده می گردد . همچنین دم کرده دانه های خرد شده در آب خاصیت ادرار آوری دارد .
طریقه مصرف : استعمال داخلی دم کرده = مقداری دانه آفتابگردان را به مدت ده دقیقه در آب جوش دم کنید دو تا سه فنجان از این دم کرده را به عنوان ادرار آور ، ملین یا برای تسکین ناراحتی های عصبی می توان به مصرف رساند
منبع : گیاهان دارویی و معطر کوهستانی
نوشته
زیبا درخشان
دکتر محمد شاهقلی
-
پاسخ : دایرة المعارف گیاهان دارویی و معطر کوهستان
گیاهی است علفی ، پایا ، پر برگ ، به ارتفاع حدود 40 -30 سانتیمتر ، از تیره اسپند ، با برگ های کشیده و متناوب ، گل های منفرد و درشت به رنگ سفید مایل به سبز که میوه آن کپسولی پنج قسمتی ، دارای دانه های متعدد و سیاه رنگ می باشد . این گیاه غالباً به صورت خودرو در تپه ماهورها و ارتفاعات 1800 متری استان دیده می شود .
قسمت مورد استفاده : دانه ، ریشه و برگ
ترکیبات شیمیایی : دانه اسپند با بویی نافذ و طعمی تلخ دارای آلکالوئیدهای مهمی مانند : هارمین ، هارمالین و هارمالون است که از نظر فارماکوژی حائز اهمیت هستند
موارد استفاده : براساس طب سنتی دانه اسپند گرم و خشک است و به عنوان خواب آور ، تب بر ، معرق ، شیر افزا ، تسکین دردهای گوارشی ، قاعده آور ، ضد انگل و مقوی قوه باه توصیه شده است
اخیراً در تهیه داروهای ضد پارکینسون و نیز در درمان بعضی انواع آنسفالیتها از اسپند استفاده شده است .
دانه اسپند اگر در آتش ریخته شود ، دود غلیظ و خوشبویی از آن متصاعد می شود که به عنوان دفع چشم ، زخم ، ضد عفونی کننده و تسکین دندان درد به کار می رود . سابقاً برای معالجه سنگینی گوش و رفع وز وز گوش ، دانه اسفند را در آب ترب و روغن زیتون جوشانده و پس از صاف کردن آن چند قطره در گوش می چکانده اند . در درد مربوط به فشار روی عصب سیاتیک مثل دیسک کمر بصورت جوشانده 7 - 5 گرم دانه کوبیده اسپند در شیر ، قبل از خواب مؤثر است . علاوه بر این ، جوشانده مخلوط اسپند که با عسل شیرین شده باشد به عنوان صفرا آور مورد استفاده قرار می گیرد .
منبع : گیاهان دارویی و معطر کوهستانی
نوشته
زیبا درخشان
دکتر محمد شاهقلی
-
پاسخ : دایرة المعارف گیاهان دارویی و معطر کوهستان
گیاهی است علفی ، یکساله یا دو ساله و فاقد کرک ، از تیره غازپایان ، دارای انواع مختلف خشکی دوست ( گزروفیت ) و نمک دوست ( هالوفیت ) ساقه آن راست به ارتفاع حدود 30 - 80 سانتیمتر ، برگ ها مثلثی شکل ، دمبرگ دارو گلها سبز رنگ به صورت گل آذین سنبله ای شکل است . این گیاه بیشتر در مناطق معتدل استان می روید و به عنوان سبزی خوراکی مورد استفاده قرار می گیرد .
قسمت مورد استفاده : برگ و ساقه و تخم
ترکیبات شیمیایی : پروتئین ، چربی ، سکرتین ، لسیتین ساکارید ، ساپونین ها ، انواع ویتامین ها ، املاح مختلف به خصوص ( آهن ، پتاسیم و کلسیم ) ، و کلروفیل .
موارد استفاده : اسفناج دارای طبیعت سرد است ، برگ و ساقه آن به صورت خام یا به صورت سالاد مصرف می شود . پخته برگ آن همراه روغن بادام شیرین در درمان سرفه های خشک و کاهش تب مؤثر است و نیز به علت داشتن مواد ازته و هیدروکربنه جویدن برگ آن در استحکام لثه ها و از بین بردن بوی بد دهان مؤثر است . این گیاه با توجه به ذخایر آهن ، فسفر و کلروفیل برای مبتلایان به کم خونی و بیماری گواتر مفید است . تخم اسفناج به علت داشتن مواد موسیلاژی خاصیت ملین و نرم کننده دارد و در افزایش شیر مادران ، درمان کولیک صفراوی ، نقرس و تقویت اعصاب مفید است .
موارد منع استفاده عبارتند از : کودکان کمتر از یکسال ، ورم مفاصل ، سنگ های صفراوی و کلیوی
ضماد خام اسفناج جهت برطرف کردن درد و تورم ناشی از گزش حشراتی مانند زنبور مفید است .
مقدار مصرف : دم کرده تخم اسفناج به مقدار 10 - 5 گرم در یک فنجان آب به عنوان ملین به کار می رود .
منبع : گیاهان دارویی و معطر کوهستانی
نوشته
زیبا درخشان
دکتر محمد شاهقلی
-
پاسخ : دایرة المعارف گیاهان دارویی و معطر کوهستان
اکلیل کوهی درختچه ای است با برگ های ماندگار که در زمین های خشک نواحی مدیترانه ای فراوان است ، ساقه چوبی اش می تواند گاهی به یک و نیم تا دو متر برسد . برگ هایش متقابل ، باریک ، ضخیم و ماندگار است و به رنگ سبز مایل به خاکستری در رو و مایل به سفید و کرکدار در زیر است . گل ها به رنگ آبی کمرنگ ( گاهی سفید ) با لکه های بنفش در انتهای شاخه ها دیده می شود . گل ها در آب و هوای مدیترانه ای در قسمت اعظم سال و در دیگر نواحی از بهار تا تابستان باز است . این گیاه بوی خوشی دارد که اندکی به بوی کافور شبیه است .
قسمت های مورد استفاده : برگ ها و سرشاخه های گلدار
ترکیب : اسانس ، ماده تلخ ، ساپونین ، اسیدهای آلی ، تانن ، هتروزید
خواص : ضد تشنج ؛ هضم کننده ، ضد رماتیسم ، تسکین ناراحتی های عصبی ، مقوی عمومی ، ضد عفونی کننده
موارد مصرف : اختلالات گوارشی ، سرفه های همراه با تشنج ، تب ، افسردگی ، رماتیسم ، دردهای مفصلی
تاریخچه : در گذشته از این گیاه زمانی در مراسم مذهبی ، در ازدواج ها و مراسم تدفین به صورت بخور استفاده میشد و حتی در یکی از مقابر فراعنه ی مصر باستان شاخه ای از این گیاه به دست آمده است .
اکلیل کوهی برای دوران نقاهت ، خستگی های مفرط ، رفع افسردگی و حتی برای اشخاصی که اصطلاحاً دلشوره دارند ، توصیه شده است .
همچنین در موارد سوء هاضمه ناشی از ناهماهنگی اعضای دستگاه گوارشی مؤثر است و همراه با افزایش ترشح صفرا و تسهیل دفع آن ، عملکرد دستگاه گوارشی را بهبود می بخشد .
در استعمال خارجی ، برگ پخته اش را به صورت مرهم روی آماس های دردناک و پیچیدگی مفصل و ضرب دیدگی ها و همچنین رماتیسم مفصلی می گذارند . غرغره با جوشانده برگ ها ، ورم لوزه را درمان می کند و لثه ها را محکم می سازد . همین جوشانده را اگر در وان حمام بریزند موجب تسکین دردهای رماتیسمی می شود . البته مصرف زیاد اکلیل کوهی اختلالاتی به وجود می آورد که از جمله آنها تشنج و سرگیجه است .
طرق مصرف :
استعمال داخلی =
جوشانده _____ یک مشت برگ تازه را به مدت دو دقیقه جوشانده و بگذارید به مدت یک ربع ساعت بماند و در صورت تمایل با عسل شیرین کنید . از این محلول در تسکین تب ، سه فنجان در روز استفاده می گردد .
دم کرده _____ 25 گرم برگ خشک را به مدت 15 دقیقه در یک لیتر آب جوش دم کنید . از صافی عبور دهید و شکر بیفزایید . طی روز چندین بار از این دم کرده بنوشید . برای درمان سردرد و نیز آرام کردن سرفه ها توصیه شده است .
استعمال خارجی =
جوشانده _____ یک مشت برگ را در یک لیتر آب بجوشانید . به صورت کمپرس روی محل دردهای رماتیسمی قرار دهید
مرهم _____ چند برگ اکلیل کوهی را در شراب بپزید و آن را به صورت مرهم روی آماس های ناشی از در رفتگی و شرب دیدگی قرار دهید .
غرغره _____ جوشانده را به صورت غرغره برای درمان گلودرد و ورم لوزه به کار برید
موارد مصرف زیبایی =
برای یافتن تناسب و توازن از حمام تقویت کننده و معطر اکلیل کوهی استفاده می شود ، برای اینکار حدود 200 تا 250 گرم ، گیاه خشک شده را در تنظیفی بپیچید ، یا در لیف حمام بریزید و ته وان یا مستقیماً زیر شیر آب گرم دوش یا وان قرار دهید . می توان با دم کرده 50 گرم گیاه اکلیل کوهی همراه با هم وزن آن پوست پرتقال در یک لیتر آب جوش ، لوسیون تقویت کننده خوبی نیز برای پوست فراهم آورد .
منبع : گیاهان دارویی و معطر کوهستانی
نوشته
زیبا درخشان
دکتر محمد شاهقلی
-
پاسخ : دایرة المعارف گیاهان دارویی و معطر کوهستان
ارس دارای اسامی محلی مختلفی مانند آردوج ، سلب آغاجی ، اروس ، چچم و ... می باشد .
ارس درختی به ارتفاع حدود 25 متر و دو پایه ( به ندرت یک پایه ) است . شاخه جوان آن نازک ، به رنگ سبز مایل به خاکستری و یا زرد و دارای مقطعی دایره ای می باشد . برگ های این درخت متقابل ، متلافی ، فلسی ، لوزی شکل ، چهار ردیف و دارای یک غده صمغی در سطح پشتی هستند . میوه آن کروی با 6 - 4 پولک و شامل یک خط برجسته در سطح پشتی و با پوششی گردینه است . رنگ میوه قهوه ای متمایل به سیاه و یا ارغوانی بوده که در سال های دوم یا سوم می رسند . موسم گل دهی در اردیبهشت ماه می باشد .
قسمت های مورد استفاده : از دود سرشاخه های آن در هندوستان برای درمان هذیان و تب استفاده می شود . پوست آن در بام سازی به کار گرفته می شود . چوب ارس نسبتاً سخت ، خوشبو و با کیفیتی خوب است و در ساختمان سازی از آن استفاده می کنند ، و همچنین آن را مانند خوشبو کننده های هوا می سوزانند . میوه آن به صورت پخته و خام خوراکی است .
منبع : گیاهان دارویی و معطر کوهستانی
نوشته
زیبا درخشان
دکتر محمد شاهقلی
-
پاسخ : دایرة المعارف گیاهان دارویی و معطر کوهستان
اسطوخودوس معمولاً به صورت انبوه در مناطق گرم مخصوصاً روی شیب های آهکی می روید . درختچه کوتاهی است شبیه بوته که ساقه اش شکننده و مستقیم و در زیر گلهاش برهنه است و می تواند به بلندی 50 تا 60 سانتیمتر برسد . برگ هایش باریک و سبز مایل به خاکستری ، نیزه ای ، سخت و متقابل اند . گل ها که به صورت سنبله در نوک ساقه جمع می شوند آبی و ریزند . گل ها در تابستان باز می شوند و بوی معطر و دلپذیری دارند .
قسمت های مورد استفاده : گل ها و سر شاخه های گلدار
ترکیب : اسانس زرد ( یا زرد مایل به سبز )
خواص : آرام بخش ، ضد تشنج ، ادرار آور ، مقوی معده ، صفرا بر و ضد عفونی کننده
موارد مصرف : عفونت های دستگاه تنفسی ، سوء هاضمه ، رماتیسم ، نقرس ، زخم ، ضرب دیدگی ، نیش حشرات و گزش جانوران
تاریخچه : نام لاتین اسطوخودوس از فعل شستن در زبان لاتین مشتق شده است . به گفته مورخان در روم باستان ، در آب حمام چند شاخه اسطوخودوس می خیساندند . گرچه امروزه اسطو خودوس را بیشتر در صنایع عطرسازی و بهداشتی به کار می برند ، اما از خواص دارویی و کاربرد آن کاسته نشده است .
برخی معتقدند که یک کیسه کوچک اسطوخودوس را اگر شب ها زیر بالش بگذارند در تسکین سردرد مؤثر است . این گیاه در گنجه لباس ، نه تنها به البسه بوی خوش می بخشد ، بلکه کک و سایر حشرات را دور می کند . علاوه بر این عسلی که از گل اسطوخودوس بدست آمده باشد بسیار گوارا و خوشبو است .
طرق مصرف :
استعمال داخلی =
دم کرده _____ 3 گرم اسطوخودوس را در یک لیتر آب جوش دم کنید . از صافی بگذرانید و شیرین کنید ( در صورت تمایل با عسل ) در مواقع ابتلا به زکام ، برونشیت ، تنگی نفس ، گریپ و سیاه سرفه روزی سه فنجان از این دم کرده بنوشید . همچنین همین دم کرده برای سوء هاضمه ، مفخ ، دل پیچه ، میگرن و بی اشتهایی توصیه می شود . اگر شب ها پیش از خواب نوشیده شود خواب را آسان می کند .
جوشانده ______ 20 گرم سر شاخه های گلدار را در 100 گرم آب بریزید و بجوشانید . صاف کنید و شکر بزنید . برای درمان بی خوابی ، یکی دو فنجان پیش از خواب بنوشید .
استعمال خارجی =
استنشاق _____ چند گل خشک را بکوبید و گرد آن را استنشاق کنید .
روغن اسطوخودوس _____ 40 گرم گل اسطوخودوس را به مدت دو هفته در یک لیتر روغن زیتون بخوابانید . برای درمان ضرب دیدگی و دردهای رماتیسمی به موضع بمالید . اگر چند قطره از این روغن را روی یک تکه قند چکانده بخورند ، در رفع سردرد میگرن مؤثر است .
غرغره ______ چند قطره اسانس اسطوخودوس را در یک لیوان ولرم چکانده و غرغره کنید .
موارد مصرف زیبایی =
اسطوخودوس را می توان با نتایج بسیار مطلوبی به عنوان مقوی و ضد بو به کار برد ؛ جوشانده 200 گرم گیاه خشک شده را در وان حمام بریزید . اگر چند قطره اسانس اسطوخودوس را به دست و پا بمالید برای جلوگیری از عرق کردن مناسب است . همچنین همین اسانس می تواند از پوسته شدن پوست های سوخته در اثر آفتاب جلوگیری کند .
منبع : گیاهان دارویی و معطر کوهستانی
نوشته
زیبا درخشان
دکتر محمد شاهقلی
-
پاسخ : دایرة المعارف گیاهان دارویی و معطر کوهستان
در فارسی به آن اسپرزه ، اسفیدش ، اسفیوس ، اسپغول و اسپغل نیز می گویند . در کتب طب سنتی به نام های برزقطونا و حشیشه البراغیث آمده است .
اسفرزه گیاهی به ارتفاع 40 - 15 سانتیمتر و با ساقه ای علفی ، ایستاده و پوشیده از کرک است . برگ های آن متقابل ، خطی باریک یا خطی سر نیزه ای ،و نوک تیز هستند . گل های این گیاه ریز ، سفید مایل به سبز و مجتمع در سنبله های پر گل هستند که در کناره برگ های قسمت انتهایی ساقه قرار دارند . میوه اسفرزه ، پوشینه ، شکوفا ، 2 خانه بیضی و دارای 2 دانه بیضی کشیده و قهوه ای مایل به قرمز درخشان و براق است . موسم گلدهی در ماه های فروردین و اردیبهشت است .
قسمت های مورد استفاده : بذر ، برگ
موارد مصرف : از برگ آن به عنوان التیام دهنده زخم و جراحات استفاده می شود . قسمت اصلی گیاه ، بذر آن می باشد که چه به صورت خشک شده و یا پوست آن آرام بخش ، ملین و مسهل می باشد . بذر اسفرزه دارای موسیلاژ است که پس از جذب آب متورم شده و افزایش حجم می دهد و موجب لینت مزاج می شود و از آ« در درمان یبوست ، دیسانتری ، ناراحتی های روده ، نزله های مزمن ، اسهال های ساده ، بیماری مختلف ناشی از التهاب کلیه ، مثانه و خونریزی ریه استفاده می شود و مواد سمی و زائد بدن در روده بزرگ را دفع می نماید .
خیسانده و یا جوشانده دانه ، موسیلاژ زیادی ایجاد کرده و برای کاهش التهاب و ورم پوست و ورم پلک چشم مورد استفاده قرار می گیرد . خرد شده آن را اگر با روغن گل سرخ بجوشانند قابض است و اگر با سرکه ضماد نماییند ، سردرد را به کلی از بین می برد . مخلوط آن با سرکه در مداوای ورم های گرم ، باد سرخ ، دمل های بناگوش و دمل های بلغمی بسیار مؤثر است . ضماد آن با سرکه و روغن گل سرخ ، نقرس و درد مفاصل را معالجه می کند . سینه را نرم کرده و لعاب آن همراه با روغن بادام ، تشنگی صفرای شدید را تسکین می دهد .
از آن بیشتر در تب های شدید ، خشونت سینه ، حلق و زبان استفاده می شود . در سرفه و اخلاط های سفت و چسبنده مؤثر است . برای نرم کردن ورم ها به صورت ضماد مورد استفاده قرار می گیرد . برای بلند شدن موهای سر مفید بوده و مالیدن آن به مو باعث راست شدن آن می گردد . کوبیده آن با پوست خشخاش و روغن زیتون برای کم کردن ورم ها به صورت مالیدنی به کار می رود . خوردن آن خطر ابتلا به سرطان کولورکتال را کاهش می دهد . مقدار 20 - 5 گرم آن را که پس از پاک کردن یک شب خیس خورده باشد برای معالجه زخم معده ، سرطان رحم ، رماتیسم ، نرسایی های کبد ، ذات الجنب و بیماری های کلیه نافع است . برای رفع ورم چشم ، با لعاب آن چشم را شستشو می دهند . اگر اسپرزه پخته را روی پارچه قرار داده و به صورت ضماد در روی دمل یا آبسه قرار دهند ، برای گشودن آن مفید است . برای این کار برحسب بزرگی دمل 2 - 1 قاشق مربا خوری اسفرزه را در کمی آب به حرارت ملایم می پزند تا لعاب دار شود ، سپس بر روی دمل یا کورک قرار می دهند ، این عمل چند بار باید ادامه پیدا کند . ضد زخم روده و نفخ بوده ، تب بر و نشاط آور می باشد . ضماد کوبیده آن با گلاب ( در استعمال خارجی ) که بر روی سر قرار داده شود ، سر درد را درمان کرده و شادی اور است . از ماسک دانه اسپرزه برای نرم کردن پوست استفاده می شود .
احتیاط مصرف : در استفاده داخلی ، هیچگاه نباید تخم اسفرزه کوبیده شود و خوردن بیشتر از حد مجاز آن ( 40 گرم ) موجب سرد شدن بدن ، تنگی نفس و آشفتگی می شود . در صورت مصرف بیشتر از حد مجاز باید به پزشک مراجعه شود و تا قبل از رسیدن دکتر با داروهای قی آور ، سعی شود تا بیمار استفراغ نماید
منبع : گیاهان دارویی و معطر کوهستانی
نوشته
زیبا درخشان
دکتر محمد شاهقلی
-
پاسخ : دایرة المعارف گیاهان دارویی و معطر کوهستان
گیاهی است علفی ، کرکدار ، معطر از تیره نعناع به ارتفاع حدود 40 سانتیمتر ، ساقه آن کوتاه شبیه پر سیاوشان ، مشوه اش فندقه ، برگ ها ریز ، خوشبو ، متقابل و گل های آن ارغوانی روشن یا صورتی مجتمع است . این گیاه اکثراً در ارتفاعات نواحی مرطوب دیده می شود .
قسمت مورد استفاده : سرشاخه های گلدار و برگ های خشک شده گیاه
ترکیبات شیمیایی : عبارتند از اسانس های فنلی از قبیل تیمول ، سرپوله ، کارواکرول ، فلاوونوئید ، تانن ، ساپونین ، پنتوزان ، تری ترپن ، اسید کافئیک ، اسید اولئانولیک ، اسید ارسولیک ، املاح مختلف بخصوص منیزیوم
موارد استفاده : ازبوه گیاهی است با طبیعت گرم و علاوه بر مسارف غذایی که به منظور خوشبو کردن دوغ و به عنوان نوشیدنی ( چای ) مصرف می شود ، در طب سنتی به عنوان اشتها آور ، خلط آور ، مسکن سرفه و دردهای احشایی ، مقوی بینایی ، بادشکن ، قاعده آور ، مسکن اعصاب ، دافع سنگ کلیه ، و نیز مؤثر در درمان شب ادراری کودکان و قاعدگی دردناک به کار می رود . در بعضی مناطق چهارمحال و بختیاری کمپرس گرم ازبوه را به منظور تسکین ضرب دیدگی دردناکی ، مورد استفاده قرار می دهند و جوشانده آن را جهت پیشگیری از ریزش مو و شوره به کار می برند .
مقدار مصرف : جوشانده 15 - 20 گرم ازبوه در نیم لیتر آب روزانه 2 - 1 فنجان به مدت 5 روز در موارد دردهای احشایی و نیز به عنوان مسکن اعصاب و سردرد توصیه شده است و جهت درمان شب ادراری کودکان ، یک استکان از جوشانده آن قبل ار خواب به مدت 8 - 6 هفته مورد استفاده قرار می گیرد و در استعمال خارجی دم کرده یا جوشانده 30 گرم سرشاخه گل دار آن در یک لیتر آب جهت تهیه لوسیون به کار می رود .
ازبوه در ترکیب فرآورده های گیاهی ضد سرفه و آنتی اسید بسیاری مثل ضد سرفه تیمیان و قطره خوراکی آنتی اسید گاسترولیت وجود دارد .
منبع : گیاهان دارویی و معطر کوهستانی
نوشته
زیبا درخشان
دکتر محمد شاهقلی
-
پاسخ : دایرة المعارف گیاهان دارویی و معطر کوهستان
نام های دیگر : بابونه رومی ، کرکاش
این گیاه علفی پایا به بلندی 20 تا 30 سانتیمتری می رسد و در کشتزارها و علفزارها می روید و نیز در باغ ها کاشته می شود . ساقه های باریکش گاهی مستقیم و گاهی خمیده است . برگ هایش متناوب است و به صورت برگچه های باریک و اندکی کرکدار می روید . گل هایش به صورت کلاپرک های سفید و در نوع کشت شده غالباً بصورت دوگانه جمع می شود .
قسمت های مورد استفاده : کلاپرک ها
ترکیب : روغن آبی معطر ، صمغ ، قند ، تانن ، فیتوسترول ، ماده تلخ
خواص : تسکین بیماری های عصبی ، مقوی معده ، ضد تشنج ، تب بر
موارد استفاده : سوء هاضمه ، ورم معده ، ورم ملتحمه ، دردهای روماتیسمی ، تنظیم کننده قاعدگی ، ضد عفونی کننده ، التیام بخش زخم ها
تاریخچه : بابونه از کلمه یونانی به معنی گل های کوچک با بوی سیب گرفته شده است . در میان انواع گوناگون بابونه ، نوع بابونه رومی شهرت بیشتری دارد
طرق مصرف :
استعمال داخلی =
دم کرده _____ چند گل بابونه را به مدت 5 دقیقه در یک فنجان آب جوش قرار دهید . از صافی بگذرانید و شکر به آن بیفزایید . بنا به ذائقه اندکی لیموترش اضافه کنید . دم کرده بابونه را اکثر پزشکان برای درمان ناراحتی های عصبی صورت تجویز می کنند . در موارد سوء هاضمه ، نفخ و درد روده نیز بسیار مؤثر است .
استعمال خارجی =
شست و شوی چشم _____ با دم کرده بابونه می توان کمپرس خیسی آماده کرد و به آهستگی روی پلک متورم یا روی ورم ملتجمه قرار داد
موارد مصرف زیبایی =
استفاده از بابونه در زیبایی به اندازه قدمت کارگیری آن در عطاری ها سابقه دارد . خواص آن بخصوص برای پوست های شکننده و حساس در مقابل تغییرات جوی مفید است . امروزه در صنعت لوازم آرایش آن را به تنهایی یا همراه گیاهان دیگری از قبیل اکلیل کوهی ، خلنگ و بنفشه به کار می گیرند .
دم کرده ساده بابونه در استعمال خارجی روی پوست صورت ، برای حفاظت از پوست بهترین تأثیرها را دارد .
شامپوی همراه بابونه اندکی رنگ مو را روشن می گرداند .
روغن بابونه =
ظرفی حاوی 50 گرم گل خشک بابونه را همراه با 300 گرم روغن مایع به طریقه بن ماری ( در ظرف دیگری که حاوی آب است ) روی آتش بگذارید تا به مدت بیش از دو ساعت بجوشد . با فشار از صافی پارچه ظریفی بگذرانید . برای سرعت بخشیدن به عبور روده ای و درمان تشنج های روده به این صورت به کار می رود . روغن بابونه همچنین برای درمان رماتیسم اعجاز می کند . در این مورد ، روغن را روی موضع درد می مالند .
منبع : گیاهان دارویی و معطر کوهستانی
نوشته
زیبا درخشان
دکتر محمد شاهقلی
-
پاسخ : دایرة المعارف گیاهان دارویی و معطر کوهستان
بارهنگ دارای ارتفاعی حدود 70 - 10 سانتیمتر و با ساقه ای ، بدون کرک ، فاقد برگ ، متعدد و بدون شیار است . برگ های آن تماماً طوقه ای و بن رست ، دمبرگ دار ، تخم مرغی پهن و دارای 9 - 3 رگبرگ برجسته هستند . گل های این گیاه به رنگ سبز مایل به قهوه ای ، کوچک و مجتمع در خوشه های طویل استوانه ای می باشد . میوه بارهنگ ، کپسول ، تخم مرغی و دارای 8 - 4 دانه کوچک و زاویه دار است . موسم گلدهی در ماه های اردیبهشت تا شهریور می باشد
قسمت های مورد استفاده : ریشه ، برگ ، دانه
موارد استفاده : جوشانده 100 - 50 گرم برگ یا ریشه در یک لیتر آب که به مقدار 3 فنجان ، صبح ، ظهر و شب خورده شود برای معالجه آسم ، برونشیت مزمن ، خون ریزی ریه ، سوء هاضمه ، برگشتن غذا در مری ، یرقان ، ورم مخاط دهان ، درد دندان و درد گوش مفید است . گرد بارهنگ را چنانچه بر روی زخم ها بپاشند ، جهت التیام زخم ها ، رفع ورم ، خارش پوست و تسکین سوختگی ها و زخم دهان نافع سوختگی ها و زخم دهان نافع است .
دم کرده دو مشت برگ آن در یک لیتر آب جوش برای درمان اسهال ، اسهال خونی ، ورم اعضاء داخلی بدن و تنگی نفس مؤثر است ( 6-5 فنجان در روز ) اگر در این دم کرده گل گندم نیز مخلوط شده و از صافی عبور داده شود ، برای شستشوی چشم ، ورم ملتحمه و ورم پلک مفید است . هرگاه ، چند برگ بارهنگ را با آب جوشیده ، بشویند و قسمت صاف برگ را بر روی انواع تاول ها و قسمت رگبرگ دار آن را بر روی زخم های باز قرار دهنده ، اثر التیام بخش دارد .
آب تازه برگ های بارهنگ و یا دم کرده برگ های خشک شده برای درمان سرفه ، حساسیت سینه ، گرفتگی صدا و هم چنین ناراحتی های معده و روده مؤثر است .
جوشانده اعضاء گیاه نرم کننده ، تصفیه کننده خون و معالج نزله های مزمن برونش ها و نزله مجاری ادرار و دستگاه هاضمه ، آسم مرطوب ، ورم مخاط دهان ، درد دندان ، وجود خون در اخلاط ، بیماری های کبدی ، بیماری های دستگاه تنفسی کودکان ، سیاه سرفه ، ترشی معده ، درد معده ، و بند آمدن شدید ادرار است .
اگر برگ بارهنگ را کوبیده و با وازلین به نسبت 10% برگ و بقیه وازلین مخلوط شود ، پمادی درست می شود که مالیدن آن برای زخم های چرک زا و دردناک مفید است و به سرعت از تشکیل چرک جلوگیری می کند . از کوبیده برگ آن همراه با برگ بنه برای مداوای کورک و غده روی بدن استفاده می شود . اگر ریشه بارهنگ را با فراسیون به مقدار مساوی مخلوط نمایید برای درمان نیش مار زنگی مفید است .غرغره 100 گرم جوشانده بارهنگ در یک لیتر آب موجب درمان گرفتگی صدا و تورم خرخره ، ورم حلق و گلو و ضد عفونی کردن مخاط دهان می شود .
دانه این گیاه به عنوان ضد انگل و کرم های بدن ، خون ریزی و خون روی بواسیر به کار می رود ، یک قاشق غذاخوری دانه بارهنگ که بو داده شود و با کمی آب و شکر خورده شود درمان کننده اسهال است . در معالجه بیماری های کلیه ، دم کرده دانه بارهنگ در مقداری آب جوش و خوردن ان ، اثر شفابخش دارد . مصرف جوشانده دانه برای کودکان ، یبوست را برطرف می کند .گرد دانه گیاه را چنانچه در دهان نگه دارند ، زخم های دهان را التیام می بخشد . دانه بارهنگ قابض ، نرم کننده و تصفیه کننده خون است . آشامیدن دم کرده دانه آن در خونریزی ریوی ، وجود خون در اخلاط ، بیماری کبد ، یرقان و برگرداندن غذا ، جوشاندن ان برای معالجه بیماری های التهاب ، کلیه ، مثانه و به خصوص وجود خون در ادرار مفید است .
به کار بردن کرم بارهنگ در رفع جوش های صورت و ناحیه بینی ، زنخدان و گونه ، توصیه شده است . اگر مقداری برگ تازه بارهنگ را به مدت 5 دقیقه در شیر بجوشانند و سپس مایع حاصل را صاف و سرد نموده و بر روی پوست به آرامی بمالند ، نه تنها پوست صورت را نرم و شاداب می نماید بلکه ناراحتی های ناشی از تأثیر گرما و اشعه خورشید بر روی پوست نیز از بین می رود . برگ تازه و له شده بارهنگ باعث می شود که اگر منافذ پوست صورت ، باز شده باشد آن را به حال طبیعی برگرداند . آب تقطیر شده برگ لوسیون عالی برای چشم است .
مقداری مصرف جوشانده ریشه یا برگ تازه ، مقدار 100 - 50 گرم در یک لیتر آب و روزی 4 استکان بین غذاها و از اعضاء خشک گیاه 30 - 20 گرم برای استفاده 24 ساعت به مقدار 3 استکان در روز و میزان مصرف دانه حداکثر 8 گرم در 24 ساعت است . برای شستشو غرغره و حمام ، دم کرده 10 گرم برگ در 150 گرم ، به کار می رود .
بذر بارهنگ به صورت پخته یا خام خوراکی بوده است . و سرشار از ویتامین B است و می توان آنرا جوشانده و به صورت نشاسته مصرف نمود . برگ ها به صورت خام یا پخته خوراکی بوده ولی به علت طعم تلخ و سفتی که دارد ابتدا باید لایه های فیبر آن جدا شود که کاری مشکل است . از آن چای مناسبی تهیه می شود .
منبع : گیاهان دارویی و معطر کوهستانی
نوشته
زیبا درخشان
دکتر محمد شاهقلی
-
پاسخ : دایرة المعارف گیاهان دارویی و معطر کوهستان
گیاهی پایا ، آبزی ، غوطه ور در آب و بسیار طویل است . ساقه بارهنگ آبی شانه ای بسیار متعدد ، نازک بلند ، تقریباً استوانه ای نازک و نخی و بسیار منشعب است . برگ های آن واقع در دو ردیف موازی ، متعدد ، کم و بیش باریک و خطی ، در دو انتها باریک شده ، و تیز و در لبه ها ضخیم هستند . گل ها کوچک و ریز ، سبز رنگ ، منظم ، مجتمع در سنبله های گلدار ، دارای 4 پرچم با میله ای کوتاه می باشند . موسم گلدهی در ماه های تیر و مرداد است .
موارد استفاده : از این گیاه جهت درمان ناراحتی کبد استفاده شده و جوشانده آن تب های ناشی از ناراحتی کبد را درمان می نماید .
منبع : گیاهان دارویی و معطر کوهستانی
نوشته
زیبا درخشان
دکتر محمد شاهقلی
-
پاسخ : دایرة المعارف گیاهان دارویی و معطر کوهستان
گیاهی است علفی یکساله یا دو ساله به ارتفاع 40 - 70 سانتیمتر ، گل ها به رنگ کرم مایل به زرد مجنمع ، برگ ها متناوب ، میوه آن از نظر گیاه شناسی نوعی خورجین حاوی دانه های ریز و شبیه دانه تسبیح و به دانه ها به رنگ سیاه است . این گیاه غالباً به حالت خودرو در باغات و مزارع و دامنه کوهپایه ها می روید .
قسمت مورد استفاده : بالنگ در طب سنتی به عنوان تب بر ، ضد سرفه ، خلط آور ، آرام بخش ، همچنین برای درمان گلو درد ، سینه درد ، و سرماخوردگی مؤثر است .
مقدار مصرف : روزانه 4 - 2 گرم دانه بالنگ را در آب جوش مخلوط با شکر یا نبات 3 بار در روز توصیه می شود .
منبع : گیاهان دارویی و معطر کوهستانی
نوشته
زیبا درخشان
دکتر محمد شاهقلی
-
پاسخ : دایرة المعارف گیاهان دارویی و معطر کوهستان
این گیاه علفی روی پشته ها ، در حاشیه جاده ها و در زمین های بایر می روید .
ساقه اش قهوه ای مایل به سرخ ونئی است و معمولاً تا 1 متر ارتفاع می گیرد . برگ های کاملاً جدا از همش در سطح بالایی به رنگ بز تیره و در سطح زیر متمایل به سفیدی است . گل هایش زرد مایل به سبز و لوله ای اند و به شکل کلاپرک کوچک پرزداری در نوک ساقه ها جمع می شوند . گل آوری در اوایل تابستان تا اوایل پاییز صورت می گیرد .
قسمت های مورد استفاده : سرشاخه های گلدار و گلها
تاریخچه : یونانیان در اسطوره های خود ، نام آرتمیس را که الهه حامی زنان و حافظ سلامتی آنها بوده به دسته برنجاسف ها ( برنجاسف ، درمنه ، بومادران ) بدلیل درمان ناراحتی های قاعدگی داده اند
ترکیب : روغن ، صمغ ، موم ، لعاب ، قند ، اینولین
خواص : آرام بخش ، تب بر ، ضد تشنج ، محرک ، مقوی معده
موارد مصرف : تب ، اختلالات عصبی ، رماتیسم ، تقرس ، اختلالات قاعدگی ، دافع کرم
طریقه مصرف :
استعمال داخلی =
مرحم : 20 گرم گل و برگ برنجاسف را در یک لیتر آب جوش بریزید . برای تقویت اشتها و دستگاه هاضمه و تسکین تب ، پس از هر وعده غذا یک فنجان بنوشید .
استعمال خارجی =
استحمام : دو مشت برناسف خشک شده را در آب ولرم وان حمام بریزید برای درمان درد مفاصل ( آرتروز ) بسیار سودمند است
موارد مصرف زیبایی =
از برنجاسف همراه پنیرک سفید در لوسیونهای نرم کننده برای پوست دست استفاده می شود . 300 گرم برگ و گل برنجاسف را همراه با هم وزن آن گل و برگ پنیرک سفید یا خطمی به مدت 20 دقیقه در یک لیتر آب بجوشانید . می توانید از این جوشانده با فرو بردن دست در آن یا از طریق ماساژ طولانی و تدریجی استفاده کنید .
منبع : گیاهان دارویی و معطر کوهستانی
نوشته
زیبا درخشان
دکتر محمد شاهقلی
-
پاسخ : دایرة المعارف گیاهان دارویی و معطر کوهستان
بنفشه گیاهی است علفی و یکساله که ریشه اصلیش پایدار است . مزرعه ها به فراوانی می روید . ساقه اش ، کم و بیش شاخ شاخ و گره دار است و بلندی آن به 10 تا 30 سانتیمتر می رسد . برگ هایش دندانه دار و بیضوی ( برگ های زیرین ) است و گوشواره های کاملاً مجزایی دارد . گلها ( 5 گلبرگ ، 5 کاسبرگ ، کاسبرگ زیری مهمیزدار و 5 پرچم ) زرد و سفید یا بنفشه اند . گل اوایل زمستا تا اواخر تابستان باز می شود .
قسمت های مورد استفاده : گل ها ، گیاه گلدار
ترکیب : تانن ، قند ، ساپونین ، لعاب ، ماده زرد ، روغن معطر
خواص : مقوی عمومی
موارد مصرف : ناراحتی های جلدی ، مسهل ، ادرار آور ، صاف کننده خون ، مقوی معده ، آرام بخش ، التیام بخش
تاریخچه : از قرن هفدهم تا به امروز ، نادرند کسانی که بنفشه را ، اگر نه به عنوان اکسیر همه دردها ، دست کم به عنوان یکی از مؤثرترین گیاهان در برابر بیماری های جلدی ( لک و پیس ، اگزما ، پسوریاسیس ) و به خصوص درمان اگزمای پوست سر به کار نبرده باشند . برخی آن را برای درمان عفونت های ریوی و رماتیسم عروقی تجویز کرده اند .
طرق مصرف :
استعمال داخلی =
دم کرده : 15 تا 20 گرم گل و برگ خشک شده را چند ساعتی در نیم لیتر آب بخوابانید و سپس بجوشانید . صاف کنید و شکر فراوان بزنید . به عنوان صاف کننده ی خون و نیز برای درمان لک و پیس و اگزمای پوست سر به مدت 2 تا 3 هفته صبح ها ناشتا یک فنجان بنوشید .
جوشانده : 30 گرم گیاه تازه یا 50 گرم گیاه خشک شده را به مدت 15 دقیقه در یک لیتر آب بجوشانید . به عنوان ادرار آور و مسهل به مقدار 3 فنجان در روز پس از غذا بنوشید
استعمال خارجی =
مرهم : مقداری گل و برگ تازه خرد شده را در شیر سرد خیسانده و به صورت مرهم روی زخم بگذارید تا التیام یابد یا روی پوست سر قرار دهید تا اگزمای پوست سر را درمان کند
موارد مصرف زیبایی =
30 گرم گیاه را به مدت تقریبی یک ربع ساعت در یک لیتر آب جوش بریزید . صاف کنید و بگذارید کمی بماند و سپس به صورت کمپرس ولرم روی پوست صورت قرار دهید .
منبع : گیاهان دارویی و معطر کوهستانی
نوشته
زیبا درخشان
دکتر محمد شاهقلی
-
پاسخ : دایرة المعارف گیاهان دارویی و معطر کوهستان
در فارسی به ان مشک فیک ، مشبد ، سوگوت و گل بیدک نیز می گویند . در کتب طبی سنتی با نام های گربه بید ، بهرامج ، شاه بید ، بید طبری ، خلاف بان ، وشع و خلاف بلخی آمده است .
بید مشک درختچه ای به ارتفاع حدود 8 متر است که بر روی چون آن برجستگی های نوک تیز دیده می شود . شاخه ها و شاخک های جوان بید مشک ، نازک ، صاف و پوشیده از پوست خاکستری مایل به آبی می باشند . برگ های این درختچه تخم مرغی - سر نیزه ای هستند که در دو پایه نر و ماده به دو شکل متفاوت دیده می شوند . در پایه های ماده ، تخم مرغی و پهن تر از پایه نر ، در سطح رویی سبز و در سطح پشتی ، مایل به آبی و در پایه های نر در سطح پشتی کرکدار و به رنگ سبز روشن می باشند . گل های آن بسیار ریز ، سبز رنگ و مجتمع در گل آذین دم گربه ای هستند . موسم گل دهی در ماه های بهمن و اسفند است .
قسمت های مورد استفاده : پوست ، سرشاخک های جوان ، گل آذین ، برگ ، ریشه
موارد استفاده : پوست تازه همه بیدها دارای سالیسین می باشد که عمل آسپرین را در بدن انسان انجام می دهد . از پوست این درخت به عنوان ارامش بخش و تب بر استفاده می شود . مالیدن عصاره آن موجب درمان ورم می گردد . شکوفه بیدمشک و بو کردن برگ های آن بادهای متراکم سر را معالجه می نماید . از جدا کردن سنبله های معطر آن و گرفتن عرق آنها ، عرق بیدمشک تهیه می شود که به عنوان تقویت کننده ، آرام بخش و ضد رطوبت به کار می رود و برای گرمازدگی مفید است .
ابوعلی سینا مصرف عرق بید مشک را برای امراض قلبی بسیار مفید می داند و جوشانده برگ ها ، پوست و ریشه آن را ( 10 گرم در 2 لیوان آب ) برای امراض ریوی و ضعف اعصاب مؤثر می داند . عرق بیدمشک ، مقوی دل ، دماغ و ملین است و برای تقویت نیروی جنسی در گرم مزاج ها اثر مفید دارد . اگر دم کرده برگ آن را غرغره کرده و یا از روغن شکوفه آن به پیشانی بمالند ، سردرد گرم را تسکین می دهد . مقدار خوراک آن 80 - 32 گرم است . از آنجا که سالیسین و اسید سالیسیک ، تب ، درد و التهاب را تسکین می دهد لذا پوست این درختچه نیز باید دارای همین خواص باشد . برای تهیه روغن شکوفه بیدمشک ، نیم کیلو روغن کنجد را با 120 گرم شکوفه بیدمشک مخلوط کرده و روی آتش خیلی ملایم قرار میدهند تا به تدریج آب آن بخار شده و فقط روغن باقی بماند
منبع : گیاهان دارویی و معطر کوهستانی
نوشته
زیبا درخشان
دکتر محمد شاهقلی
-
پاسخ : دایرة المعارف گیاهان دارویی و معطر کوهستان
گیاهی است علفی و یکساله از تیره بو و ارتفاع 20 - 30 سانتیمتر با ساقه ای راست و برگ هایی کوچک بیضوی و دندانه دار ، گلهایی به رنگ سفید و صورتی مجتمع و میوه ای بیضوی و بالدار به طول 5 - 6 میلیمتر
قسمت مورد استفاده : برگ و دانه
ترکیبات شیمیایی : اسانس های روغن فرار ، گلیکوزیدها ( گلوکوتروپئولین و تروپئولوزید ) ، انواع ویتامین و املاح معدنی
موارد استفاده : تره تیزک طبیعتی گرم و خشک دارد و از بین سبزی های خوراکی به عنوان چاشنی غذایی دارای جایگاه خاصی است . خواص درمانی آن عبارتند از : اشتها آور ، خلط آور ، قاعده آور ، مدر ، محرک ترشح شیر ، محرک تولید دافع سنگ اسپرم ، ضد اسکوربوت ( کمبود ویتامین C ) کلیه . تره تیزک به عنوان اثر بازکنندگی عروق کرونر در درمان آنژین صدری مؤثر است ، لعاب تخم تره تیزک خواص شبیه صمغ عربی و کتیرا دارد .
روش مصرف :
الف / دم کرده = 10 - 20 گرم برگ تره تیزک در یک لیتر آب جوش شیرین نموده ، روزانه 1 - 2 فنجان مصرف شود
ب/ شاهی تازه را کوبیده و شیره آن را با کمی شکر بعد از غذا مصرف می کنند
ج / نصف قاشق چای خوری پودر تخم شاهی با کمی شکر یا عسل روزانه سه بار مورد استفاده است
منبع : گیاهان دارویی و معطر کوهستانی
نوشته
زیبا درخشان
دکتر محمد شاهقلی
-
پاسخ : دایرة المعارف گیاهان دارویی و معطر کوهستان
انواع نعناع در کل گیاهانی هستند که ارتفاعشان گاه به یک متر می رسد عموماً به صورت خودرو در چمنزارها و جنگل ها می روید . ساقه اش چهارگوش و مستقیم است و کم و بیش حالت خزنده ، به خود می گیرد و برگ هایش متقابل سبز تیره و دندانه دار است . گل هایش صورتی ، سفید یا ارغوانی است و به صورت سنبله جمع می شود . گل ها در تابستان تا اوایل پاییز باز می شوند .
قسمت های مورد استفاده : سرشاخه های گلدار و برگ ها
ترکیب : اسانس ، تانن ، مواد صمغی ، مواد پکتینی
خواص : مقوی معده ، ضد تشنج ، هضم کننده ، مسکن ، ضد عفونی کننده
موارد مصرف : سوء هاضمه ، برخی دردهای عصبی ، ضربدیدگی
مصرف دم کرده آن پس از غذا برای کمک به هضم ، درمان اسهال ، نفخ و درد معده مفید است . همچنین در حالت های افسردگی جسمی و روحی روی دستگاه عصبی اثر می گذارد . بنابراین در حالت های سرگیجه ، دلشوره و ناراحتی های عصبی تجویز شده است .
موارد مصرف زیبایی = جهت پوست های چرب پس از پاک کردن آرایش یه عنوان تونیک بکار می رود . بدین منظور ، 15 گرم گل و برگ نعناع را به مدت تقریبی 15 دقیقه در آب جوش دم نموده و پس از صاف کردن و سرد شدن روی پوست صورت بمالید
منبع : گیاهان دارویی و معطر کوهستانی
نوشته
زیبا درخشان
دکتر محمد شاهقلی
-
پاسخ : دایرة المعارف گیاهان دارویی و معطر کوهستان
گیاهی است علفی ، یکساله یا دوساله از تیره سوسنیان ، ساقه آن راست با ارتفاع حدود یک متر ، گل ها به رنگ سفید مایل به زرد یا قرمز به شکل گل آذین سنبله ای در انتهای ساقه ، برگ ها به شکل لوله یا استوانه ، میوه آن کپسولی حاوی دانه های سیاه رنگ است
قسمت های مورد استفاده : ساقه زیرزمین یا پیاز
ترکیبات شیمیایی : مواد معدنی ، اسانس ، قند ، ترکیبات آلی ( ساکارز ، مالتوز ) ، ویتامین c گوگرد دار استرول ، ساپونین ، سولفیدهای آلی ، اسید سیتریک ، اسید گلیکولیک ، اینولین ، انسولین گیاهی گلوکوکینین ، فلاوونوئید و ترکیبات فنلی است .
موارد استفاده : از نظر طب سنتی ، پیاز گیاهی است گرم و خشک و غیر از مصارف خوراکی در موارد ناراحتی های مجاری تنفسی خصوصاً سرفه ، زکام و برونشیت و نیز در بیماری های دستگاه گوارش مانند یبوست و نفخ و درد شکم ، اثرات مفیدی دارد . پیاز همچنین به عنوان مدر ، دافع سنگ کلیه ، محرک قوه باه قاعده آور ، کاهش دهنده چربی ، فشار و اوره و قند خون و نیز در درمان میگرن ، سردرد و ورم غده پروستات به کار می رود . خاصیت اشک آوری پیاز ، به علت تبدیل سولفورهای مرکب موجود در آن به اشکال ساده تری است که این فرآیند تحت اثر آنزیم آلیناز انجام می گیرد و ماده ای به نام اکسید تیوپروپانول حاصل می شود . براساس برخی باورها ، مخلوط پیاز و عسل از سکسکه جلوگیری می کند و نیز مصارف پیاز رنده شده با سیب تازه به مقدار مساوی در درمان اسهال مؤثر است . در استعمال خارجی ، ضماد پیاز پخته به تنهایی یا همراه داروهای مناسب به عنوان ضد عفونی و جهت نرم کردن ورم های پوستی و نیز مخلوط با زرده تخم مرغ یا روغن حیوانی برای تسکین درد و خارش و ورم مقعد مؤثر است . خرده شده پیاز همراه کمی نمک برای التیام سوختگی های خفیف پوستی و گزش حشرات مؤثر است و نیز پنبه آغشته به اب پیاز برای تسکین دندان درد به کار می رود . جوشانده مخلوط پیاز و سماق ( از هر کدام 100 گرم ) روزانه یک استکان در شب ادراری کودکان مؤثر می باشد
طرق مصرف : پیاز که برای دردهای کلیوی و روده ای تجویز شده است ، همچنین به عنوان تجدید کننده قوا بسیار مؤثر است و رژیم پیاز در طی یک دوره افسردگی کاملاً سودمند است
استعمال داخلی =
جوشانده ----- حدود 200 گرم غده پیاز را در یک لیتر آب به مدت 10 دقیقه بجوشانید . یکی دو قاشق عسل به ان اضافه کنید . صبح و شب یک فنجان از این جوشانده ، همراه با غذا ، درمان خستگی و افسردگی است .
شربت ----- دو پیاز خام را در 300 گرم شکر و 300 گرم اب بگذارید . به عنوان تجدید کننده قوا ، یک قاشق از این شربت را صبح و شب بنوشید
استعمال خارجی =
مرهم ----- یک یا چند پیاز را در کاغذ روغنی پیچیده زیر خاکستر آتش بگذارید تا بپزد . پیاز پخته را روی زگیل یا موضع سرمازدگی یا ناخن درد قرار دهید
شست و شوی دهان ----- در صورت ابتلا به عفونت دهان ، با جوشانده فوق دهان را بشویید
بخور ----- گاهی که تماس مستقیم پیاز با زخم منع شده باشد ، به کمک بخور پیاز نتایج مطلوب به دست می آید
موارد مصرف زیبایی =
تأثیر مثبت پیاز روی پوست سر از دیرباز شناخته شده است . می توان با جوشاندن دو پیاز درشت پوست کنده به مدت 10 دقیقه در یک لیتر آب ، جوشانده ای فراهم کرد که پس از صاف کرده و سرد شده مقوی پوست سر است و از ریزش مو جلوگیری می کند
منبع : گیاهان دارویی و معطر کوهستانی
نوشته
زیبا درخشان
دکتر محمد شاهقلی
-
پاسخ : دایرة المعارف گیاهان دارویی و معطر کوهستان
این درختچه بالا رونده به 3 - 4 متر می رسد و به صورت خودرو در بیشه های آفتاب گیر و کم درخت و نیز پای پرچینها می روید . در باغچه ها نیز کاشته می شود . برگهایش کامل ، متقابل و بیضوی با دمبرگ کوتاه است و در انتهای ساقه بی پایه است . گلهایش سفید یا صورتی بوی نافذی دارد و در رأس ساقه جمع می شود . گل در آخر بهار و اوایل تابستان باز می شود .
قسمت های مورد استفاده : گل ها و برگ ها
نام لاتین تیره این گیاه ( برگ بز ) یادآور علاقه بز به برگ های آن است . پیچ امین الدوله که زمانی به خاطر خواص درمانی اش بسیار استفاده می شد امروزه بیشتر به خاطر عطر و حالت زینتی اش کاشه می شود . شربت گل پیچ امین الدوله زمانی در زمره داروهای کتب دارویی بود به خاطر خاصیت تقویت صدری به کار می رفت . به علاوه ، جوشانده پوست ساقه اش در عفونت های صفراوی و کبدی توصیه می شود . دم کرده برگ هایش برای از بین بردن سنگ مثانه تجویز می شد . در استعمال خارجی آن را به عنوان غرغره و لوسیون چشم و التیام عمومی به کار می بردند . میوه اش که زمانی به عنوان ادرار آور استفاده میشد ، سمی است .
ترکیب : اسانس معطر ، اینورتین ، ساکارز ، گلیکوزید
خواص : عرق آور ، ادرار آور ، شاداب کننده ، التیام بخش
موارد مصرف : سرفه ، زکام ، تنگی نفس ، میگرن
طرق مصرف : به علت آنکه مصرف پیچ امین الدوله به میزان بالا مسمومیت اور است ، استفاده از آن عملاً کنار گذاشته شده است و امروزه فقط به شکل و میزانی که در زیر خواهد آمد به کار می رود .
دم کرده = 10 گرم برگ پیچ امین الذدوله را در یک لیتر آب جوشانده دم کنید . برای درمان سرفه ، زکام ، تنگی نفس و میگرن ، سه فنجان در روز بنوشید
شربت = 40 گرم را در نیم لیتر آب بجوشانید . به همین مقدار شکر به آن اضافه کنید و بگذارید غلیظ شود و به حالت شربت درآید . روزانه سه قاشق مرباخوری بنوشید
استعمال خارجی
شست و شوی دهان = 7 تا 8 گرم پیچ امین الدوله را در یک فنجان آب جوش دم کنید بگذارید سرد شود و در التهابات دهانی ، دهان را با این دم کرده بشویید و جهت غرغره ، دم کرده بالا را با مقدار مساوی آن آب رقیق کنید .
منبع : گیاهان دارویی و معطر کوهستانی
نوشته
زیبا درخشان
دکتر محمد شاهقلی
-
پاسخ : دایرة المعارف گیاهان دارویی و معطر کوهستان
گیاهی است علفی ، خزنده یا بالارونده از تیره پیچک صحرایی به ارتفاع حدود 1-1/5 متر ، برگ های بیضوی آن دارای دو لوپ در قاعده پهنک ، گل های صورتی و سفید رنگ آن دارای لکه های ارغوانی در سطح خارچی جام گل می باشد که پس از آمیزش ، رأس دمگل های آن به سمت پایین خمیده شده به طوریکه میوه گیاه حالتی آویخته پیدا می کند .
قسمت مورد استفاده : ریشه ، برگ ، گل ، دانه
ترکیبات شیمیایی : ریشه آن دارای نوعی ماده رزینی با اثر مسهلی دارد و موادی نظیر آمیدون ، و قندهای مختلف در آن یافت می شود
موارد استفاده : اندام های مختلف این گیاه دارای خواص مسهلی و صفرا بر است . عصاره برگ آن اثر ضدخونریزی دارد و از ریشه پخته آن به عنوان التیام دهنده استفاده می شود
مقدار مصرف : جوشانده 10 گرم برگ گیاه در نیم لیتر آب جوشیده به مدت دو روز مصرف می شود و مخلوط گرد خشک شده گیاه با عسل به عنوان ملین مورد استفاده قرار می گیرد .
منبع : گیاهان دارویی و معطر کوهستانی
نوشته
زیبا درخشان
دکتر محمد شاهقلی
-
پاسخ : دایرة المعارف گیاهان دارویی و معطر کوهستان
گیاهی است معطر ؛ علفی ، چند ساله از تیره نعناعیان ، که ارتفاع آن حدوداً به 50 سانتیمتر می رسد . ساقه آن چهارگوش رأس منشعب ، برگ ها ، تخم مرغی دندانه دار و کرکدار به رنگ سبز مایل به بنفش ، میوه آن چهار فندقه ای و صاف و دانه اش بیضوی شکل و کرک دار است . این گیاه به صورت خودرو در کنار جویبارها و مزارع می روید
قسمت های مورد استفاده : اندام های هوایی و عرق گیاه
ترکیبات شیمیایی : تانن ، مواد رزینی ، قند ، پکتین و اسانس که شامل ترکیبات کتونی از جمله پولگون ، لیمونن ، دیپانتن ، آزولن با خواص ضد التهاب است
موارد استفاده : پونه گیاهی است با طبیعتی گرم و خشک که به عنوان بادشکن ، مسکن درد اندام های گوارشی ، خلط آور ، ضدعفونی کننده ، قابض ، قاعده آور ، مسکن اعصاب و در درمان بی اختیاری ادرار به کار می رود .
در لرستان در اوایل فصل بهار سرشاخه های تازه آن را به صورت خوراکی مصرف می کنند ، گل و برگ های بوته های خشک شده آن جهت از بین بردن لکه های پوستی صورت مؤثر است و به علت بوی تندی که دارد باعث دور ساختن حشرات موذی می شود
مقدار مصرف : دم کرده 1-4 گرم گیاه خشک شده سه بار در روز است
منبع : گیاهان دارویی و معطر کوهستانی
نوشته
زیبا درخشان
دکتر محمد شاهقلی
-
پاسخ : دایرة المعارف گیاهان دارویی و معطر کوهستان
گیاهی است علفی یک یا دو ساله ، از تیره شب بو به ارتفاع تا 40 سانتیمتر ، برگ های آن پهن و نامنظم و زبر به رنگ سبز خاکستری ، گل ها به رنگ سفید ، صورتی یا بنفش در انتهای ساقه منشعب و میوه آن خورجینی حاوی دانه های زرد یا سیاه رنگ است . ریشه ی آن غده ای و گرد می باشد .
قسمت های مورد استفاده : ریشه غده ای و برگ گیاه
ترکیبات شیمیایی : در تخم ترب نوعی اسانس روغنی فرار وجود دارد و در ریشه آن دارای نوعی گلوکزید ، آنزیم و متیل مرکاپتال نوعی قرمز و بنفش ترب دارای ماده سمی نین و نوع قرمز یا زرد آن دارای ماده پلارگونین می باشد . گلوکزید موجود در ریشه ترب در اثر آنزیم به ماده ای فعال به نام رافانول تبدیل می شود طعم تند ترب مربوط به ماده ای به نام سنوول است . سایر مواد موجود در ترب عبارتند از املاح مختلف ، هیدرات های کربن ، پروتئین ، مواد چرب و ...
موارد استفاده : ترب گیاهی است گرم و خشک ، کاربرد آن در طب سنتی به اختصار عبارتند از : مدر ، مسهل ، صفرآور ، مترشحه شیر ، اشتها آور ، ضد نفخ ، تب بر ، ضد یرقان ، درمان نرمی استخوان ، مسکن درد مفاصل
ضماد ترب با عسل برای کاهش ورم و خون مردگی زیر پلک چشم مؤثر است گفته شده است مصرف خوراکی ترب و مالیدن آب آن به سر باعث تحریک رویش موی سر می شود در طب هومئوپاتی از ترب سیاه جهت رفع نفخ و تسکین دردهای قاعدگی استفاده می شود .
مقدار مصرف : ترب سیاه را به صورت حلقه های نازک بریده و بر روی آن شکر پاشیده و جوشانده آن را با آب مورد استفاده قرار می دهند . مخلوط آب ترب سیاه با آب آلبالو روزانه یک استکان به مدت 5 روز جهت درمان یرقان به کار می رود .
منبع : گیاهان دارویی و معطر کوهستانی
نوشته
زیبا درخشان
دکتر محمد شاهقلی
-
پاسخ : دایرة المعارف گیاهان دارویی و معطر کوهستان
گیاهی است علفی و پایا از تیره کاسنی ، با برگ های دو قسمتی به رنگ سبز تیره باریک و کشیده ، ساقه خشبی ، راست و منشعب که به نوعی گل آذین خوشه ای معطر ختم می شود میوه آن فندقه است . ترخون از سبزیجات خوراکی مهم محسوب می شود
قسمت مورد استفاده : برگ ، شاخه های هوایی و ریشه
ترکیبات شیمیایی : اسانس های روغنی معطر ، کومارین ، تانن ، فلاونوئید ، مواد تلخ و ...
موارد استفاده : طبیعت ترخون گرم است ، کاربردهای آن در طب سنتی عبارتند از محرک اشتها ، مترشحه شیر ، قاعده آور ، آرام بخش ، مدر و کمک به اعمال گوارشی غذا . اسانس آن برای پیشگیری از تصلب شرائین و بیماری های قلبی و عروقی مؤثر است و در بعضی منایع اثر ضد سرطان برای آن قائل شده اند . ترخون در ترکیب بسیاری از کنسروها و عطرها به کار رفته است
مقدار مصرف : دم کرده 5 گرم ترخون خرد شده در یک فنجان آب جوشیده به مدت 10 دقیقه روزانه 2-3 بار مصرف می شود . اسانس ترخون به مقدار 2-3 قطره در یک لیوان آب یا مخلوط با عسل مورد استفاده قرار می گیرد و غرغره 5 قطره آن در دو لیوان آب جهت رفع بوی بد دهان مؤثر است . به عنوان اشتها آور در ترکیب دارویی گیاهی اشتها آور در قطره Tarragon وجود دارد .
منبع : گیاهان دارویی و معطر کوهستانی
نوشته
زیبا درخشان
دکتر محمد شاهقلی
-
پاسخ : دایرة المعارف گیاهان دارویی و معطر کوهستان
این گونه ترشک گیاهی چندساله ، خیزان ، ایستاده ، کم و بیش محکم و مقاوم به ارتفاع 20-120 سانتیمتر می باشد . ساقه این گیاه منشعب ، با شاخه های ایستاده ، گسترده یا متباعد ، شیاردار ، کم و بیش متمایل به سرخ است . برگ های پایینی ساقه بزرگ ، پهن دراز ، دارای نوک کند یا تیز ، در قاعده قلبی شکل یا مدور ، برگ های بالای ساقه کوچک ، تخم مرغی- سرنیزه ای ، دارای دمبرگ کوتاه و گل ها ریز ، کوچک ، سبزرنگ ، مجتمع در طول محور گل آذین هستند . میوه این گونه از ترشک دارای برجستگی دانه مانند تخم مرغی شکل در کفه ها می باشد . موسم گلدهی آن اردیبهشت و مردادماه است .
قسمت های مورد استفاده : ریشه ، برگ
موارد استفاده : خیسانده آن برای درمان کمبود ویتامین C در درمان اسکوربوت و جلوگیری از خونریزی مورد مصرف قرار می گیرد . در استعمال خارجی ، از پماد آن برای جوش پوست استفاده می گردد .
منبع : گیاهان دارویی و معطر کوهستانی
نوشته
زیبا درخشان
دکتر محمد شاهقلی
-
پاسخ : دایرة المعارف گیاهان دارویی و معطر کوهستان
ترشک شبدری دارای ساقه های خوابیده ، منشعب و پوشیده از تار است . برگ های آن 3 برگچه ای ، به شکل قلب ، منتهی به دمبرگی دراز و پوشیده از کرک های ظریف است . گل های ان زرد رنگ است و به صورت منفرد یا مجتمع و به تعداد 5-2 تایی هستند . میوه آن پوشینه ، دراز ، دارای 5 زاویه و منتهی به نوک تیز و محتوی دانه هایی است که پس از رسیدن به فاصله دور پرتاب می شوند . اگر به میوه رسیده آن کمی فشار وارد گردد پرتاب دانه ها به خوبی قابل مشاهده است .
قسمت های مورد استفاده : کلیه قسمت ها
موارد استفاده : کلیه قسمت های ترشک شبدری اشتها اور و زود هضم هستند و از آنجا که دارای طعم ترشی می باشد مورد علاقه ی کودکان است . از این گیاه جهت درمان بواسیر ، بند آوردن خونریزی ، اسهال ساده ، ناراحتی های پوستی و درد معده استفاده به عمل می آید . گیاهی خنک کننده ، قاعده اور و مدر است . دم کرده برگ های کوچک آن در مواقع تب جهت خنک کردن بدن مورد مصرف قرار می گیرد .
برگ های تازه آن به صورت مخلوط در ادویه ، اثر اشتها آور دارد . در بیماری های جرب ، آبسه و ناراحتی های ناشی از گزش حیوانات سمی تجویز می شود . عنوان داروی ضد درد ناشی از کوفتگی و ضرب خوردگی ، ضماد حاصل از برگ های کوبیده و له شدن آن مخلوط با مقدار کمی آب بر روی قسمت های ملتهب بدن مالیده می شود .
ضماد برگ شبدر ترشک اثر درمانی در رفع جوش و کورک دارد و به عنوان حشره کش برای از بین بردن حشره کاپرتیلا در رفع آفات نباتی استفاده می شود . چوشانده گیاه را برای رفع انسداد کولون و اسهال خونی می خورند .
در اندونزی برای التیام زخم های دهان و لثه ها ، از آرد برنچ و برگ های له شده ترشک شبدر ، مایعی تهیه می شود که با آن دهان را مورد شستشو قرار می دهند . در فیلیپین برگ های گیاه را برای پاک کردن زخم و رفع خارش مصرف می کنند . شیره گیاه و برگ آن به عنوان ضد سم در موارد مسمومیت های ناشی از فلزات سنگین مثل جیوه و ارسنیک به کار رفته و ضمناً از ترشک شبدری جهت درمان آنفولانزا ، آلودگی دستگاه ادراری و التهاب روده استفاده می شود . جوشانده آن برای دفع کرم در کودکان نافع است .
احتیاط مصرف : از مصرف بی رویه و بیش از اندازه این گیاه باید اجتناب شود زیرا باعث مسمومیت های شدید می شود .
منبع : گیاهان دارویی و معطر کوهستانی
نوشته
زیبا درخشان
دکتر محمد شاهقلی
-
پاسخ : دایرة المعارف گیاهان دارویی و معطر کوهستان
توربید گیاهی درختچه ای به ارتفاع حدود یک متر و با شاخه هایی فراوان و گسترده است که شاخه های جوان ان پوشیده از کرک و شاخه های مسن ، بدون کرک و در انتها دارای برگ های مجتمع و فراوان می باشد . پوست آن به رنگ قرمز مایل به قهوه ای است . برگ های این گیاه واژ تخم مرغی ، مستطیلی یا بیضوی ، همیشه سبز و در ابتدا دارای کرک و سپس بی کرک هستند . در پشت آنها نقاط غده مانند وجود دارد . گل توربید به رنگ زرد یا سفید مایل به سبز ، در حاشیه کرک دار و دارای تقسیماتی مثلثی - نیزه ای است . میوه آن شفت ، چرمی و قرمز می باشد . موسم گلدهی در اردیبهشت و خرداد است .
قسمت های مورد استفاده : ریشه ، برگ ، پوست
موارد استفاده : از جوشانده ریشه توربید به عنوان مسهل استفاده می شود . خیسانده پوست و برگ آن برای درمان ناراحتی های پوستی مورد مصرف قرار می گیرد . همچنین در استعمال داخلی از دم کرده برگ ها جهت معالجه سوزاک و در استعمال خارجی برای آبسه ، ورم و دمل استفاده می شود . در بلوچستان برگ های خشک و خرد شده آن مخلوط در روغن به منظور درمان جوش و دانه های پوستی به کار می رود . آزمایش شیمیایی برگ های آن کمی خاصیت میکروب کشی در مقابل مایکروکوکوس پیوژنس را نشان می دهد .
منبع : گیاهان دارویی و معطر کوهستانی
نوشته
زیبا درخشان
دکتر محمد شاهقلی
-
پاسخ : دایرة المعارف گیاهان دارویی و معطر کوهستان
گیاهی است علفی یک تا دو ساله از تیره چتریان با ساقه ای استوانه ای شیاردار به ارتفاع 80-40 سانتیمتر ، برگ های آن دارای بریدگی منقسم و متناوب ، گل های آن کوچک مایل به سبز به شکل گل آذین چتری و میوه اش فندقه دو قسمتی است ، جعفری گیاهی است معطر و جهت مصارف غذایی و دارویی کاشته می شود .
ترکیب : فلاوونوئید ، اولئورزین ، روغن ثابت گلوکوزید ، پروتئین ، چربی ، قند املاح معدنی ، انواع اسانس آپیول ، ویتامین ( A.C ) و ...
قسمت مورد استفاده : برگ ، میوه ( دانه ) ، ریشه و ساقه های جوان برگ دار
تاریخچه : نام لاتین این گیاه به معنای کرفس تخته سنگ هاست . از دوران باستان جعفری را می شناختند ، گرچه که فقط به عنوان چاشنی به کار می بردند و گاهی تاج افتخار قهرمانات را با آن می ساختند . اما ادرار آوری آن از دیرباز شناخته شده بود و پزشکان متعددی برای تسکین دردهای کلیه ، مثانه و تنظیم کنندگی قاعدگی آن را تجویز کرده اند
موارد استفاده : جعفری ، گیاهی است گرم و خشک و در طب سنتی به عنوان مدر ، دافع سنگ کلیه ، اشتها آور ، قاعده آور ، بادشکن ، ضد روماتیسم به کار می رود و در موارد آسم ، سرفه های خلط آور ، سوء هاضمه ، قاعدگی دردناک و کاهش رشد کودکان کاربردهای فراوان دارد . از جعفری در تهیه کرم های آرایشی استفاده می شود و ضماد برگ و ریشه آن جهت التیام زخم محل گزش حشرات و تسکین درد ناشی از تجمع شیر در سینه مادران شیرده و نیز در موارد ضرب دیدگی ، مؤثر است .
گیاهی از همین خانواده که نوعی شوکران و بسیار سمی است به جعفری شباهت دارد و نباید در طبیعت آن را با جعفری اشتباه گرفت . زیر ساقه این گیاه تقریباً همیشه قرمز است . برگ های کاملاً دندانه دار دارد . وقتی آن را له کنند بوی نامطبوعی از آن به مشام می رسد .
مقدار مصرف : جوشانده 60-15 گرم گیاه کامل یا ریشه خشک شده آن در یک لیتر آب روزانه 3-2 فنجان است و دانه آن به مقدار 5-10 گرم در دو لیوان آب جوشیده روزانه یک فنجان پس از هر وعده غذا به مصرف می رسد .
جوشانده کوبیده تخم جعفری و تخم کرفس و تخم شوید ( از هر کدام 100 گرم ) روزانه یک قاشق غذاخوری جهت درمان ورم معده و روده مؤثر است .
موارد مصرف زیبایی
در استعمال خارجی جهت از بین بردن لکه های دوران بارداری ، جوشانده 15-10 گرم گیاه به مدت دو دقیقه در نیم لیتر آب ، مخلوط با کمی آب لیموترش به صورت کمپرس مورد استفاده قرار می گیرد .
منبع : گیاهان دارویی و معطر کوهستانی
نوشته
زیبا درخشان
دکتر محمد شاهقلی
-
پاسخ : دایرة المعارف گیاهان دارویی و معطر کوهستان
گیاهی است علفی و یکساله از تیره غلات به ارتفاع حدود 100-40 سانتیمتر ، برگ ها سبز متناوب ، باریک و کشیده ، ساقه ها منفرد ، صاف بدون کرک و گل آذین آن به شکل سنبله دارای شش ردیف سنبلک است که در هر ردیف شش گل قرار دارند . میوه آن از نظر گیاه شناسی نوع گندمه محسوب می شود .
قسمت مورد استفاده : دانه و ساقه گیاه
ترکیبات شیمیایی : املاح معدنی ، دکسترین ، آمیدون ، مواد آلبومینویید ، نوعی آلکالوئید به نام هوردئین و آنزیم ویتامین های مختلف به خصوص گروه B که در جوانه جو وجود دارد
موارد استفاده : جو گیاهی است با طبیعت سرد و خشک ، در طب سنتی از جوشانده آن برای درمان تب ، یبوست ، کم خونی ، بیماری های کبدی به ویژه هپاتیت و به عنوان مدر در بیماری های کلیوی ، قلبی و نیز در ازدیاد چربی خون ، اسهال ، کولیت و بواسیر مورد استفاده قرار می گیرد . از خیساندن و جوانه زدن جو عصاره مالت یا مالت جو بدست می آید که در صنعت داروسازی کاربردهای فراوانی دارد و برای تهیه شیرهای غلیظ و شیرینی و غذای کودکان و نیز تهیه سمنو که از غذاهای سنتی ایرانیان است به کار می رود . سابقاً از مالت جو ، به عنوان سقط کننده جنین و نیز عوارض بعد از زایمان استفاده می کردند . اخیراً ثایت شده که در دانه ی جو مواد شیمیایی ضد سرطان ( مهار کننده پروتئاز ) وجود دارد که زمینه ایجاد سرطان در مجاری گوارشی را متوقف می سازد . در صنعت از جو پوست گرفته و پخته ، ماءالشعیر به دست می آورند که ماده ای سرد و مرطوب بوده و برای مصارف فوق به کار می رود . ضماد مخلوط خمیر آرد جو سوزانده و سیاه شده همراه کره یا روغن در موارد التهاب پوست ، ضرب دیدگی اندام ها ، سوختگی و سرمازدگی مورد استفاده قرار می گیرند .
مقدار مصرف : 50-20 گرم جو پوست کنده را در یک لیتر آب به مدت نیم ساعت جوشانده و روزانه 3-2 لیوان مصرف می شود . جو کوبیده شده را در آب لیمو خیسانده ، صاف کرده و روزانه یک لیوان جهت کاهش فشار خون و دفع صفرا مصرف می کنند . در استعمال خارجی ، ضماد مخلوط جو کوبیده همراه خاکشیر و سیاهدانه ، جهت رفع درد و ورم دمل و کورک پوستی به کار می رود .
منبع : گیاهان دارویی و معطر کوهستانی
نوشته
زیبا درخشان
دکتر محمد شاهقلی
-
پاسخ : دایرة المعارف گیاهان دارویی و معطر کوهستان
چغوم یا شور خاردار گیاهی یک ساله است . چغوم گونه ای از علف شوره و گیاهی علفی با ارتفاع 60-30 سانتیمتر است . ساقه آن دارای انشعابات ایستاده یا خوابیده بر سطح زمین می باشد . برگ های این گیاه کم و بیش گوشتی ، منتهی به زایده های خار مانند و تقریباً ساقه اغوش هستند .
گل های شور خاردار ، منفرد یا مجتمع در توده های کروی به تعداد 3-2 تایی می باشد که مجموعاً خارهای کم و بیش فشرده به هم در کنار برگ ها به وجود می آورند . براکته ها در انتها ، خاری شکل می باشند . موسم گلدهی در آغاز تابستان تا اوخر پاییز است
قسمت های مورد استفاده : برگ ، اندام های سبز ، بذر
موارد استفاده : عصاره گیاه تازه مدر می باشد . از آن به عنوان مسهل ، بازکننده انسداد مجاری ، قاعده آور ، انگل کش و استسقا استفاده می کنند . اعضاء مختلف آن دارای اثر ملین و ضد اسکوربوت هستند . از خاکستر سوخته گیاه برای ساخت شیشه و صابون استفاده می شود . همچنین از خاکستر آن برای شستن لباس استفاده می شود .
میزان مصرف : 2 گرم در روز از برگ و ساقه به عنوان مدر و رفع انسداد مجاری و 4 گرم به عنوان خاصیت قاعده آور و 10 گرم به عنوان مسهل است . خوردن آن در حد مجاز برای بیماری اسکوربوت مفید است . ساقه آن به صورت خام یا پخته خوراکی بوده و در سالاد از آن استفاده می شود . بذز آن نیز به صورت پخته خوراکی بوده و به صورت پودر در تهیه نان و ... به کار می رود .
منبع : گیاهان دارویی و معطر کوهستانی
نوشته
زیبا درخشان
دکتر محمد شاهقلی
-
پاسخ : دایرة المعارف گیاهان دارویی و معطر کوهستان
چو علفی است خودرو که در کوه ها در لابه لای سنگ ها می روید و فصل برداشت آخر اردیبهشت و خرداد است .
قسمت قابل استفاده : تمام قسمت های گیاه
موارد استفاده : برای آش محلی و به خاطر بو و طعم آن به ماست و دوغ اضافه می کنند و به قول مردم محل کوه بابا در دزک چون این گیاه گرم است برای بیماری روماتیسم به کار می رود
منبع : گیاهان دارویی و معطر کوهستانی
نوشته
زیبا درخشان
دکتر محمد شاهقلی
-
پاسخ : دایرة المعارف گیاهان دارویی و معطر کوهستان
خارشتر گیاهی به ارتفاع 80-50 سانتیمتر و بسیار خاردار است . ساقه آن تقریباً چوبی ، بسیار متعدد ، خیزان و با شاخه های فراهم ، درهم رفته و انبوه است . برگ های آن کامل ، ضخیم ، بیضی و واژ تخم مرغی هستند . گل های این گیاه به رنگ ارغوانی ، کوچک ، منفرد یا دوتایی ، ضخیم و تقریباً کوتاه و مخروطی می باشند . غلاف میوه آن کرکدار ، کمی ضخیم ، خمیده و اسفنجی است و دانه ها به اندازه ارزن و قرمز رنگ هستند . موسم گلدهی در اردیبهشت ماه است .
قسمت های مورد استفاده : ترنجبین ( مان ) ، تمام گیاه
برای بدست اوردن مان یا ترنچبین این گیاه ساقه های خشک شده گیاه را که دارای ماده به صورت قطرات خشک شده است را جمع آوری کرده ، بر روی پارچه ای گسترانده و تکان می دهند ، با این عمل ، ترشحات خشک شده گیاه به صورت قطعات بسیار کوچک ، بدست می آید که به همین شکل به بازار عرضه می شود .
ترکیبات : مان خارشتر حاوی 47% ملیزیتوز ، 26% ساکارز ، 12% شکر است
موارد استفاده : مسهل ، معرق و خلط است . از روغن برگ آن برای معالجه روماتیسم و از گل برای درمان خونریزی استفاده می شود . عرق گیاه اگر مدتی با مداومت خورده شود برای دفع سنگ کلیه و سنگ مثانه مؤثر است . اگر سه قطره از آب خالص این گیاه را ناشتا در بینی بریزید و بعد از یک ساعت روغن بنفشه استنشاق نمایید ، برای درمان سردرد مزمن مؤثر است . مان آن مسهل صفرا بوده و در مورد سرفه ، درد سینه ، تسکین عطش و تب های گرم مؤثر است . با آب پنیر برای خارج کردن اخلاط سوخته و با ماء الشعیر برای دفع اخلاط گرم و مخلوط با کره برای باز کردن مجاری ادرار در هنگامی که ترشح ادرار بند آمده است مفید است . مصرف آن با شیر تازه برای تحریک نیروی جنسی مفید است که برای این کار باید 30 گرم از آن را با 200 گرم شیر تازه بیاشامند . خوردن مان گیاه 35-12 گرم با آب زیره برای دفع صدای شکم که همراه با تب باشد مؤثر است .
احتیاط مصرف : خوردن مان این گیاه برای بیماران مبتلا به حصبه ، اسهال خونی ، بواسیر و آبله جایز نمی باشد و ترجیحاً در مورد تب های گرم باید پرهیز کرد .
منبع : گیاهان دارویی و معطر کوهستانی
نوشته
زیبا درخشان
دکتر محمد شاهقلی
-
پاسخ : دایرة المعارف گیاهان دارویی و معطر کوهستان
گیاهی است علفی ، یک ساله یا دو ساله از تیره شب بو ، به ارتفاع حدود 70-100 سانتیمتر ، گل ها به رنگ زرد و مجتمع ، برگ ها متناوب ، دمبرگ دار و میوه آن از نظر گیاه شناسی نوعی خورجین حاوی دانه های ریز شبیه دانه تسبیح است . این گیاه غالباً به حالت خودرو در باغات ، مزارع و دامنه کوهپایه ها می روید
قسمت مورد استفاده : دانه های خشک شده گیاه
ترکیبات شیمیایی : دانه خاکشیر دارای گلیکوزیدهایی به نام سینیگرین ، سینالبین و اسانس های ترپنوئید و ازتوئید و نیز ترکیبات موسیلاژی فراوان است .
موارد استفاده : خاکشیر با داشتن طبیعتی گرم ، در طب سنتی به عنوان اشتها آور ، تب بر ، چاق کننده ، مقوی معده و قوه باه ، ضد سرفه ، ضد گرمازدگی و ضد افسردگی به کار می رود . همچنین بو داده دانه آن همراه کمی شکر جهت درمان اسهال کودکان و رفع گرمازدگی ، خارش بدن و نیز دفع ترشحات زنانگی ( لوکوره ) مؤثر است . در استعمال خارجی ، ضماد دانه های آن دارای اثرات التیام بخش در دفع تورم غدد بنا گوشی به خصوص اوریون است .
مقدار مصرف : روزانه 8-4 گرم دانه خاکشیر در آب یخ مخلوط با شکر یا نبات توصیه می شود .
منبع : گیاهان دارویی و معطر کوهستانی
نوشته
زیبا درخشان
دکتر محمد شاهقلی
-
پاسخ : دایرة المعارف گیاهان دارویی و معطر کوهستان
گیاهی چندساله ، بدون کرک ، ریشه زا که در زمین های مرطوب و کنار آب روئیده و تقریباً گوشتی و آبدار می باشد . دارای ساقه ای متعدد ، منشعب ، خوابیده ، ریشه زا در محل بندها با شاخه های باریک ، بدون کرک ، تقریباً ضخیم و گوشتی آبدار و پوشیده از برگ های زیاد است . برگ های آن متقابل ، کامل ، بیضی ، پهن ، در دو طرف باریک ، کمی ضخیم و دمبرگ دار به شکل لوله زنگی با 4 قطعه تخم مرغی نوک تیز و فاقد گلبرگ می باشد . تعداد پرچم ها 4 عدد و خامه آن بی دوام و منتهی به کلاله سر مانند است . موسم گلدهی در ماه های تیر و مرداد می باشد .
موارد استفاده : این گیاه جهت درمان آسم و ناراحتی های ریه ، سل و سرفه مزمن به کار می رود .
منبع : گیاهان دارویی و معطر کوهستانی
نوشته
زیبا درخشان
دکتر محمد شاهقلی
-
پاسخ : دایرة المعارف گیاهان دارویی و معطر کوهستان
ختمی گیاهی است پایا که به بلندی یک متر می رسد و بیشتر در زمین های نمکی می روید . در برخی نقاط آن را می کارند . ساقه اش مستقیم و ضخیم است . برگ هایش پهن و بیضوی ، سفید ، پرزدار و دارای دندانه های عمیق است . گل هایش درشت ، صورتی ، به پهنای 3 تا 10 سانتیمتری است . غالباً در دسته های سه تایی یا بیشتر در انتهای برگ جمع می شود .
قسمت های مورد استفاده : گل ، برگ ( که مانند پنیرک چیده می شود ) و ریشه پیچ پیچ و گوشتی ( که در آخر تابستان از خاک بیرون آمده باشد )
ترکیب : لعاب ( به مقدار زیاد ) ، تانن ، نشاسته ، آسپارژین ، اسانس ، قند
خواص : ملین ، مقوی سینه ، نرم کننده
موارد مصرف : التهابات مجاری تنفسی ، یبوست ، ورم لثه ، ضد التهاب ، مسهل ، حلال ، ادرارآور ، آرام بخش
تاریخچه : نام لاتین ختمی که خویشاوند نزدیک پنیرک است از کلمه یونانی Althaino به معنای ( شفا می دهم ) مشتق شده است . یونانی ها در واقع به لینت و نرم کنندگی ختمی آشنایی داشته اند و در باغ های سلطنتی همواره ختمی کاشته می شد .
گیاه شناسان آن روزگار بسیاری از موارد استعمالش را یافتند و صحت اغلب آنها امروزه مسلم شده است . به خاطر ترکیبات ختمی از جمله لعابش ، در مداوای بسیاری از التهابات مفید واقع می شود . یکی از گیاهان مقوی سینه است و از این حیث هم قطار گل بنفشه ، پنیرک ، توس ، شقایق و پاخری به شمار می رود . گل و برگش را در درمان زکام و سرفه ، گلودرد و سینه درد به کار می برند . ریشه اش که دارای همان خواص گیاه است ، التهاب معده ، روده و دستگاه تنفسی به کار می رود . در ضمن کودکان با گاز زدن به ریشه ختمی دندان درمی آورند
طرق مصرف :
استعمال داخلی
دم کرده = 250 گرم گل ختمی را در لیتر آب جوش بریزید ( در صورت تمایل می توانید مقداری گل ماهور را به آن بیفزایید ) صاف کنید و با عسل شیرین کنید . از این دم کرده آرام بخش و خلط آور که برای درمان التهابات ریوی توصیه می شود می توانید چهار تا پنج فنجان بنوشید
جوشانده = 30 گرم ریشه را ریز ریز کرده و به مدت 15 دقیقه در یک لیتر آب بجوشانید . پیش از خواب 3 تا 4 فنجان بنوشید . برای رفع یبوست توصیه می شود
شربت = 50 گرم ریشه را خرد کنید و به مدت چند ساعت در یک لیتر آب بخیسانید و صاف کنید ، سپس 250 گرم شکر به آن افزوده بجوشانید و آنقدر به هم بزنید تا مایع غلیظی به دست آید . این شربت برای درمان سرفه ، زکام ، آنژین ، برونشیت و گلودرد مفید است
استعمال خارجی
غرغره = برای درمان آنژین ، گرفتگی صدا و خروسک ، جوشانده فوق را پس از سرد شدن به صورت غرغره به کار برید
شست و شوی دهان = برای درمان ورم لثه ها با جوشانده فوق دهان را بشوئید
شست و شوی پا = برای رفع ورم پا و تاول 30 گرم برگ و گل را در یک لیتر آب بجوشانید
موارد مصرف زیبایی
پوست های حساس می توانند از خاصیت نرم کنندگی ختمی بهره گیرند . کافی است با جوشاندن مقدار اندکی برگ و گل ختمی در نیم لیتر آب به مدت 10 دقیقه لوسیونی فراهم آورد . از این لوسیون برای آرامش پوست های حساس استفاده می شود .
منبع : گیاهان دارویی و معطر کوهستانی
نوشته
زیبا درخشان
دکتر محمد شاهقلی
-
پاسخ : دایرة المعارف گیاهان دارویی و معطر کوهستان
دم اسب گیاهی با ریزوم افقی زاویه دار دارای ساقه های بند بند به ارتفاع 50-60 سانتیمتر و برد و نوع زایا و نازاست . در غالب نواحی مرطوب می روید و چون ساقه زیر زمین اند تا 2 متر در داخل خاک نفوذ می نمایند ، از این جهت خارج کردن گیاه با ریزوم کامل از زمین تقریباً غیرمقدور است . ساقه های باروی به رنگ مایل به قرمز و فاقد دانه های کلروفیل به نظر می رسند . در اردیبهشت و خرداد ساقه های نازا ظاهر می شوند که رنگ سبز دارند و منشعب اند .
در هر بند ساقه نازا برگ های باریک و کوچک به وضع پدید می آیند که از هم پیوستن آنها نوعی غلاف در حول بند به وجود می آید . شاخه های باریک و بندبند از خارج برگ های مذکور به وضع فراهم ظاهر می گردند و فاصله دارای مجموعه ای از برگ های فراهم و به هم پیوسته ، شبیه ساقه های نازا می باشند .
قسمت مورد استفاده دم اسب پایه های نازای آن است که دارای ذرات کلروفیل می باشند جمع آوری ساقه های گیاه در فصول مساعد سال صورت می گیرد . دم اسب خشک شده را می توان به دو صورت گرد نگهداری کرد .
تاریخچه : دم اسب از گیاهانی است که تاریخ شناسان آن را به زمان های خیلی دور نسبت می دهند . در قرون وسطی برای دم اسب اثر بندآورنده خون قائل بودند و از آن به این منظور استفاده به عمل می آوردند .
خواص درمانی : در سال 1890 میلادی این گیاه از نظر دارا بودن خاصیت بندآورنده خون ، یک گیاه دارویی بی نظیر اعلام شد و به علت دارا بودن سیلیس آزاد ، دارویی مؤثر در درمان زخم های اولسرها به مردم معرفی گردید و در همین زمان از داروهای مفید جهت درمان سل تشخیص داده شد .
دم اسب اثر قوی به عنوان بندآورنده خون ، ترمیم کننده انساج و تأمین کننده عناصر معدنی بدن را دارد . جوشانده دم اسب ، میزان ادرار را به وضع قابل توجهی افزایش می دهد به نحوی که این افزایش به طور متوسط به 30% حالت طبیعی می رسد . لذا دم اسب با دارا بودن اثر فوق می تواند در عدم دفع ادرار و سنگ کلیه ، مؤثر واقع گردد .
در استعمال خارجی ، دارای اثر ضدعفونی کننده و التیام دهنده زخم هاست و در هر حال می توان گفت یا همه ظاهر غیر زیبایی که این گیاه دارد ، باید از گیاهان ارزنده به حساب آید . در استعمال خارجی ، جوشانده این گیاه به صورت غرغره با لوسیون و یا کمپرس و ... به کار می رود . غرغره جوشانده دم اسب ، اثر قطعی در رفع گلودرد دارد . لوسیون آن در رفع التهاب چشم مؤثر است و اگر از راه بینی بالا کشیده شود خون دماغ را سریعاً برطرف می سازد . کمپرس آن بر روی زخم یا ضرب دیدگی اعضاء و در رفع بیماری های جلوی مانند سودا و خارش همچنین ضایعات سرطانی و استخوانی ، اثر دارد .
منبع : گیاهان دارویی و معطر کوهستانی
نوشته
زیبا درخشان
دکتر محمد شاهقلی
-
پاسخ : دایرة المعارف گیاهان دارویی و معطر کوهستان
دم گاو علف خودرو در آب های راکد و کنار جویبار رشد می کنند و برگ های بزرگ ، پهن و کرک دار دارد .
قسمت مورد استفاده : برگ
موارد استفاده : بیماری های کوفتگی ، ورم عضله
طریقه مصرف : دود دادن آن جهت قسمت ضرب خوردگی
منبع : گیاهان دارویی و معطر کوهستانی
نوشته
زیبا درخشان
دکتر محمد شاهقلی
-
پاسخ : دایرة المعارف گیاهان دارویی و معطر کوهستان
نام های دیگر آن شاهسپروم ، بادروج ، نازبویه است . ریحان گیاهی است علفی که بلندیش به 25-45 سانتیمتر می رسد ، ساقه اش کرکدار است ، برگ هایش بسیار خوشبوست ، نوک تیز ، متقابل و دندانه دار است و رنگ سبز شفافی دارد . گلهایش سفید یا صورتی است و به وسیله سنبله گرد می آید . در اواخر بهار و اوایل تابستان گل می دهد .
قسمت های مورد استفاده : سرشاخه های گلدار و برگ های تازه یا خشک شده
ترکیب : اسانس خوشبو حاوی لیانول ، استراگول ، اوسیمن ، مواد قلیایی ، ترکیبات گلیکوزیدی
خواص : آرام بخش ، مقوی معده ، ضد تشنج ، ملین ، نرم کننده ، ضد التهاب
مواد مصرف : سوء هاضمه ، خستگی ، دلشوره ، میگرن ، قولنج ، اختلالات مجاری تنفسی ، زنبورزدگی
تاریخچه : مشتق شده به معنی بوی خوش است . ریحان Oza نام اوسیموم که از کلمه یونانی اوزا راه درازی را از هند تا مصر و سپس تا یونان طی کرده است . در قرون وسطی در اروپا کشت می شد و به عنوان ادویه طباخی به کار می رفت . زمانی چیدن ریحان به مراسم خاصی نیاز داشت . مجری مراسم که لباس سفید و یکدستی می پوشید ، دستش را در سه چشمه مختلف فرو می برد و به این ترتیب آن را تطهیر میکرد . پس از آن از تماس با موجودات یا اشیاء ناپاک پرهیز می کرد .
طرق مصرف :
استعمال داخلی
دم کرده = 10 تا 20 گرم برگ ریحان را در یک لیتر آب جوش دم کنید . از صافی بگذرانید و کمی شکر بیفزایید . بسته به ذائقه یک برش لیمو ترش اضافه کنید برای سهولت کار دستگاه گوارش و همچنین برای درمان حالت های تهوع و سرگیجه ، پس از هر غذا یک فنجان بنوشید .
استعمال خارجی
غرغره و شست و شوی دهان = 25 گرم برگ خشک ریحان یا 50 گرم برگ تازه آن را در یک چهارم لیتر آب به مدت 10 دقیقه بجوشانید . در صورت ابتلا به گلودرد می توانید این جوشانده را به کار برید ؛ شست و شوی دهان به کمک این جوشانده التهابات دهان را برطرف می کند .
برای باز کردن مجاری تنفسی و همچنین در زکام چند بار در روز با نوک انگشت اندکی از گرد برگ های خشک ریحان را در بینی بریزید .
منبع : گیاهان دارویی و معطر کوهستانی
نوشته
زیبا درخشان
دکتر محمد شاهقلی
-
پاسخ : دایرة المعارف گیاهان دارویی و معطر کوهستان
این گونه از سداب در پایه تقریباً چوبی بوده و ارتفاع آن 60-15 سانتیمتر می باشد ، ساقه آن ایستاده یا خیزان است که غالباً متعدد ، بسیار منشعب و به رنگ سبز متمایل به سفید می باشد . برگ ها سرنیزه ای ، پهن و دراز ، خطی ، واژ تخم مرغی و در حاشیه کم و بیش موجدار و کنگره ای و مانند ساقه پوشیده از غده ها و دمل های کوچک اسانس دار با بویی بسیار بد هستند . گل های آن زرد رنگ ، کوچک ، با دمگل بسیار کوتاه و مجتمع در گرزن های محوری پر گل ، کاسبرگ ها سر نیزه ای شکل ، مثلثی ، تخم مرغی و بدون کرک ، گلبرگ ها بدون کرک ، پهن دراز با نوکی کند و پرچم ها دارای میله های آزاد و تخمدان بدون کرک هستند . موسم گلدهی آن اسفند و فروردین می باشد .
قسمت های مورد استفاده : برگ
موارد استفاده : از آن جهت از بین بردن درد و درمان زخم استفاده می شود
منبع : گیاهان دارویی و معطر کوهستانی
نوشته
زیبا درخشان
دکتر محمد شاهقلی
-
پاسخ : دایرة المعارف گیاهان دارویی و معطر کوهستان
درختچه ای است زیبا از تیره پسته ، به ارتفاع حدود 1-5 متر ، برگ های آن مرکب کرک دار و دندانه ای ، گل ها به شکل گل آذین مجتمع و میوه اش شفت قرمز رنگ و ترش مزه است .
قسمت های مورد استفاده : میوه ، برگ ، صمغ
ترکیبات شیمیایی : تانن ، دکستروز ، ماده زرد رنگ میری ستین یا اکسی کوئرستین ، اسید تانیک و یک ماده مومی شکل و ...
موارد استفاده : سماق دارای طبیعتی سرد است ، و در طب سنتی به عنوان قابض در درمان و بندآورنده خونریزی ، پایین آورنده فشار خون ، منظم کننده عادت ماهانه بانوان ، برطرف کننده اخلاط خونی و مقوی معده به کار می رود . در استعمال خارجی ، مالیدن گرد سماق به لثه کودک برای تقویت و استحکام دندان ها و زخم دهان و تسکین درد دندان پوسیده و نیز جهت جلوگیری از ترشحات زیاد عرق بدن و رفع اگزمای پوستی ، ترک و شکاف سینه مادران شیرده ، سوختگی ، بواسیر و خراش ناحیه مقعد مؤثر است . مالیدن جوشانده آن با عسل برای پاک کردن کک و مک صورت مفید است . کمپرس آن با آب گرم برای تسکین درد محل کوفتگی بدن به کار می رود .
مقدار مصرف : 20-15 گرم کوبیده سماق به تنهایی یا همراه با تخم هویج و خاکشیر به مقدار مساوی در نیم لیتر آب استفاده می شود .
منبع : گیاهان دارویی و معطر کوهستانی
نوشته
زیبا درخشان
دکتر محمد شاهقلی
-
پاسخ : دایرة المعارف گیاهان دارویی و معطر کوهستان
سیر علفی به بلندی 20 تا 40 سانتیمتر است که غده های زیرزمینی آن پایاست ، چه به صورت ساده ، چه به صورت چندین پر که در یک پوسته مشترک می رویند . بویش تند و تیز است و برگ های باریک و بلندش از غده ها می رویند و غلاف دارند .
گل های سفید و دارای دمگلش که به غده کوچکی با لکه های قرمز مایل به بنفش آمیخته است ، پیش از باز شدن در غلاف نوک تیز و بلندی پنهانند ، گل در اواخر بهار تا اواسط تابستان باز می شود .
قسمت مورد استفاده : برگ و پیاز متورم و منقسم زیرزمینی
ترکیب : اینولین ، آلیسین ، گلیکوزیدهای فلاونی و ساپونینی
خواص : اشتها آور ، هضم کننده ، خلط آور ، محرک ، دافع کرم ، ضدعفونی کننده ، ضد باکتری ، پایین آورنده فشار خون ، پایین آورنده قندخون
موارد مصرف : بیماری های عفونی ، میخچه ، جوش پلک ، زگیل
تاریخچه : به دستور خئوپس ، یکی از فراعنه مصر باستان ، یک پر سیر را روی بلندترین هرم جیزه حکاکی کردند . از این امر چنین برمی آید که مصریان به سیر جنبه خدایی می دادند . سنگ نوشته زیر حکاکی آشکار می کند که هر روز صبح کارگرانی که در بنای هرم کار می کردند ، یک پر سیر می خوردند تا از بروز بیماری ها جلوگیری کنند . یونانی ها ، برخلاف مصریان ، هرکه را که بوی سیر می داد از معابد بیرون می انداختند . با این وجود عجیب است که پهلوانان یونانی ، پیش از مسابقات المپیک ، یک دوره طولانی سیر مصرف می کردند و جالب توجه است بدانیم که نزد مرد چین که مقدار زیادی سیر مصرف می کنند ، موارد سرطانی بسیار کم دیده شده است .
موارد استفاده : سیر گیاهی است با طبیعت گرم و در طب سنتی به عنوان اشتها آور ، کمک کننده عمل هضم ، پایین آورنده کلسترول خون ، فشار خون ، دافع خلط ، ضد انگل ، و بادشکن به کار می رود .
همچنین در مورد ابتلا به بیماری سل ، برونشیت های مزمن ، اسهال و سرماخوردگی های مکرر ، رینیت آلرژیک ، سیاه سرفه ، دردهای عصبی و مفصلی مورد استفاده قرار می گیرد . در مورد عقرب گزیدگی کوبیده سیر تازه را در محل گزش عقرب قرار می دهند و نیز هنگام چسبیدن زالو به حلق سیر کوبیده شده را با آب نمک غرغره می کنند . در بعضی نواحی لرستان جهت تسکین درد دندان سیر رنده شده را با کره مخلوط کرده و در محل ضایعه قرار می دهند و نیز جهت درمان ریزش مو مقداری سیر کوبیده را با ماست مخلوط کرده و به سر می مالند .
ضماد سیر برای بهبودی زگیل و میخچه مؤثر است . گفته می شود که سیر به علت داشتن ترکیبات گوگردی خاصیت آنتی بیوتیکی داشته و به ویژه روی میکروب های گرم منفی از قبیل باکتری عامل بیماری حصبه مؤثر است و نیز مصرف مداوم سیر از سفید شدن زودرس موی سر جلوگیری می کند .
طرق مصرف :
استعمال داخلی
آب سیر = 150 تا 175 گرم سیر پوست گرفته خرد کنید . یک لیتر آب را بجوشانید سیر را در آن بریزید و بگذارید به مدت 25 دقیقه تا 30 دقیقه بجوشد . از پارچه نرمی بگذرانید و سپس بگذارید خشک شود . ان را وزن کنید و هم وزن آن شکر و رُم بیفزایید ( مثلاً اگر آب سیر 350 گرم باشد 350 گرم شکر و 350 گرم رم اضافه کنید ) 4 تا 5 روز ، هر روز ناشتا یک قاشق غذاخوری بخورید . این آب سیر ضد کرم مؤثری است
شربت = یکی دو پر سیر را به مدت 48 ساعت در دو برابر وزنش آب و شکر بخیسانید . این شربت دفع خلط را آسان می کند .
استعمال خارجی
مرهم = چند پر سیر را له کنید و در پارچه نمدار و گرم بگذارید و روی موضع درد قرار دهید
تنتور سیر = یک پر سیر را در 5 برابر حجمش الکل بگذارید . حدود یک هفته ای بگذارید خیس بخورد . تنتور سیر خاصیت ضدعفونی کنندگی دارد و باکتری کش است . در صورت ابتلا به درد مفصل یا درد ماهیچه ضماد را روی موضع درد بمالید و مفصل یا ماهیچه را ماساژ بدهید .
منبع : گیاهان دارویی و معطر کوهستانی
نوشته
زیبا درخشان
دکتر محمد شاهقلی
