میزگرد «سرویس های بهداشتی شهری» برگزار شد

میزگرد «سرویس های بهداشتی شهری» برگزار شد سرویس های بهداشتی در شهرها از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است، همین ضرورت در سطح جهانی باعث شد تا از سال 2008 به بعد تعدادی از کشورها با تشکیل روز جهانی توالت، توجه همه را به موضوع سرویس های بهداشتی معطوف کنند.

به گزارش شهر به نقل از روابط عمومی سازمان مطالعات شهری تهران یکی از اساسی‌ترین و با اهمیت ترین موضوعات در سرویس‌های بهداشتی را رعایت استاندار جهانی دانست. امروزه بیش از یک میلیارد نفر در جهان به سرویس‌های بهداشتی دسترسی ندارند که این مساله بهداشت فردی و جمعی را به خطر انداخته و تعدادی از افراد در جهان به دلیل مسائل بهداشتی ناشی از این کمبود در اثر بیماری جان خود را از دست می دهند.

علاوه بر ساخت سرویس های بهداشتی باید فرهنگ عمومی را در این زمینه ارتقاء داد، ضرورت افزایش آموزش‌های شهروندی و ارتقاء فرهنگ عمومی در استفاده از سرویس های بهداشتی مساله ای است که نباید فراموش شود. برای اساس اهمیت این موضوع روابط عمومی مرکزمطالعات و برنامه ریزی شهر تهران میزگردی با عنوان «سرویس های بهداشتی شهری چالش ها وراهکارها » باحضور دکتر حسن عماری معاون پژوهشی اداره کل مطالعات اجتماعی و فرهنگی شهرداری تهران، دکتر مهرداد کریمی مشاور دبیر همایش سرویس های بهداشتی شهری و عضو هیات علمی دانشگاه بوعلی همدان و دکتر محمد جواد مهدوی نژاد عضوهیات علمی دانشگاه تربیت مدرس انجام داده است که ماحصل آنرا در ادامه می‌خوانید:

• آقای کریمی مشاور اکنون سرویس های بهداشتی شهری با چه مشکلاتی روبه‌رو است؟ چه راهکارهایی را برای آن ارائه می دهید؟

کریمی مشاور: کمبود سرویس های بهداشتی و هماهنگ نبودن با ضوابط جهانی، کمبود نظافت و نگهداری، درنظر نگرفتن موقعیت مناسب مکانی، مدیریت سرویس‌های بهداشتی از جمله مشکلات پیش روی این حوزه است که باید برای حل آن برنامه‌ریزی مناسبی صورت گیرد.

بر اساس تعداد بسیاری از شهروندان علاقه‌ای به استفاده از سرویس‌های بهداشتی عمومی به دلیل کثیف بودن آن ندارند. بهتر است برای حل این مشکل تجربه کشورهای دیگر به کار گرفت. اکنون نظافت سرویس‌های بهداشتی عمومی در کشور به صورت سنتی انجام می شود اما این امر در کشورهای دیگر به صورت مکانیزه است.

برای رفع مدیریت سرویس‌های بهداشتی عمومی ابتدا باید در نظر داشت که وظیفه این امر توسط چه سازمان و افرادی انجام می شود. آیا باید مدیریت توسط شهرداری، دولت و یا بخش خصوصی باشد؟ اگر مشکل مدیریت را بر طرف کنیم بسیاری از مشکل نیز حل خواهد شد، زیرا مقداری از مشکلات نظافت و نگهداری با مدیریت حل خواهد شد.

بسیاری از مشکلاتی که در سرویس‌های بهداشتی وجود دارد به نحوه استفاده شهروندان باز می‌گردد. اگر در کنار سیستم‌های نگهداری طراحی درست، نحوه استفاده نیز به درستی انجام شود بسیاری از مشکلات پیش روی این حوزه حل خواهد شد.

مهدوی نژاد: مبنای کلیدی الگویی که امروزه به عنوان شهرهای آموزش دهنده از آن یاد می‌شود، عدالت اجتماعی است. نخستین محور در عدالت اجتماعی دسترسی یکسان به خدمات عمومی است سرویس های بهداشتی یکی از مهم‌ترین خدماتی است که باید در شهرها برای زیست پذیری آنها وجود داشته باشد. پس نمی‌توان به این موضوع نگاهی کوچک و عادی داشت. پشتوانه توجه به این موضوع تحقق عدالت اجتماعی شهر است. برای دسترسی یکسان باید عدم برخورداری‌های شهروندان با برنامه‌ریزی‌های کلیدی جبران شود. البته در این برنامه‌ریزی باید سن، سالمندان و کودکان دیده شوند تا آنها نیز همانند دیگر شهروندان بتوانند از سرویس‌های بهداشتی بهره برداری نمایند.

نکته دیگر جنس است. باید خدماتی که برای خانم‌ها و آقایان در سرویس‌های بهداشتی در نظر گرفته می شود یکسان باشد. نوع سرویس های بهداشتی نیز مهم است و باید متناسب با موقعیت و فضای شهری موجود خدمات ارائه شود و بحث سلامت بخصوص برای معلولان نیز در نظر گرفته شود.

نکات موجود در این چهار محور این است که افراد از لحاظ سلامت متفاوت هستند و برای ارائه خدمات عادلانه به آنها باید خدماتی متفاوت ارائه شود.

تسهیلات و استانداردهایی که برای یک فرد عادی در نظر گرفته می‌شود با یک فرد معلول متفاوت است. پس از جنبه تحقق عدالت اجتماعی که اهداف عالیه مدیریت شهری نیز در آن است این محورهای چهارگانه بسیار مهم هستند و پژوهشگران نیز مقالات متعددی به عنوان یک موضوع کلیدی به آن پرداخته‌اند.

برای تحقق برنامه‌هایی که ذکر شد یک زنجیره وجود دارد. در قسمت نخست این زنجیره مدیران عالی شهری افرادی که برای شهر تصمیم‌سازی می‌کنند و ایده‌هایی برای شهر دارند هستند.

زنجیره دوم نیز اختصاص دارد به طراحان معماری، شهری و افرادی که عناصر خدمات شهری مانند سرویس‌های بهداشتی عمومی را طراحی می‌کنند. گروه سومی که در این حوزه مطرح می‌شوند، سازندگان اجزا هستند که پروژه‌ سرویس‌های بهداشتی را به اجرا در می‌آورند. در مرحله چهارم نیز نگهداری مطرح است. اینکه چگونه سرویس‌های بهداشتی عمومی نگهداری می‌شود و چه روش های نگهداری صحیح است و تمیز کردن آنها باید چگونه باشد و در صورت خرابی سرویس دادن به آنها باید چگونه باشد. برای نگهداری آنها چه شیوه هایی باید وجود داشته باشد . بخش خصوصی و عمومی چگونه می‌توانند حضور داشته باشند.

سرویس‌های بهداشتی باید به عنوان بخش مهمی از شهر در زنجیره حیات آن حضور پیدا کنند. حال این سوال مطرح می‌شود که باید چه مکان‌هایی را برای آنها در نظر گرفت و به کجاها نزدیک باشند و از کجاها باید دور باشند؟ چگونه باید جا نمایی شوند تا به همجواری هایشان آسیب نرسانند؟

موضوع دسترسی یک محور بسیار کلیدی است که برای تبدیل شدن آنها به عنوان یک مکان شهری و مکانی که در خدمت شهر است توجه به آن ضروری است.

سرویس‌های بهداشتی بخشی است که همه شهروندان وظیفه تامین آنرا بر عهده دارند. باید برای گروه‌هایی مانند کودکان، سالمندان، زنان، معلولان، طبقات برگزیده اجتماعی که از سرویس‌های بهداشتی عمومی کمتر استفاده می‌کنند، تشویق هایی در نظر گرفته شود و در این راستا خدمات مناسبی نیز ارائه داد.

طراحان و برنامه‌ریزان از جمله مهم‌ترین گروه‌هایی به شمار می‌روند که باید تصویر ذهنی مناسب‌تری نسبت به سرویس های بهداشتی پیدا نمایند تا بتوانند در این حیطه تصمیم سازی کنند.

سومین موضوع بحث کاربری است. باید کاربری های مناسبی در کنار محدوده سرویس های بهداشتی عمومی قرار گیرد . کاربری هایی که همجواری آن‌ها با سرویس های بهداشتی عمومی مناسب باشد. نحوه فاصله دادن به این کاربری ها از جمله محورهایی است که به صورت جدی کمک به برنامه ریزی صحیح و اصولی در این حیطه می کند.

موضوع چهارم نیز بحث رفتارهای اجتماعی است، یعنی قرار گرفتن خدمات اجتماعی به عنوان بخشی از رفتار صحیح اجتماعی و استفاده صحیح و اصولی از سرویس های بهداشتی.

سرویس‌های بهداشتی باید به عنوان بخشی از فضای عمومی شهری قوانین، مقرارت و مشخصات خاص خود را داشته باشند باید این موضوع هم آموزش دهنده باشد و هم زمینه‌ساز. برخی از مطالعاتی که انجام شده نیز به مسائل اجتماعی باز می گردد

محور بسیار مهمی که در حوزه طراحی معماری وجود دارد این است که پنج عامل وجود دارد که به صورت کلیدی تاثیر گذار هستند و طراحی معماری از جمله مسائلی است که با استفاده از آنها می توان متغیرهای قبلی را تامین کرد. اگر به این پنج عامل در طراحی معماری توجه شود بسیار می تواند راهگشا باشد.

- - - به روز رسانی شده - - -



عماری: اگر بخواهیم صرفا سرویس‌های بهداشتی شهری در ارزیابی تاثیرات اجتماعی مطرح کنیم. باید گفت که ارزیابی تاثیرات اجتماعی مرحله نخست سیاستگذاری ساخت چند نگاه را به ما می‌دهد که می‌توان به دسترسی، استفاده از مصالح، وندالیسم و تخریب اموال عمومی نیز ارتباط معنا داری میان طراحی شهری و حوزه‌های اجتماعی به دست می آید که به ما نشان می دهد که چه کار کنیم تا وندال ها گرایش به تخریبشان کاهش پیدا کند.

یا در حوزه اجتماعی نیاز سنجی ها و نگاه‌های جدید حکایت از این مطلب دارد که تعداد چشمه‌های سرویس‌های بهداشتی آقایان و خانم ها به یک میزان نیست و تاکنون هر سرویس بهداشتی که ساخته شده است یک سوم برای خانم ها و دو سوم برای آقایان بوده است، اما بر اساس استاندارد جهانی این تعداد باید بالعکس باشد.

به اعتقاد من سرویس‌های بهداشتی عمومی با کیفیت زندگی، ارتباط و پیوند اساسی دارد. زیرا می‌توان با اعتقادات، باورها و تعلقات و مشارکت‌های بعدی که اتفاق می‌افتد متوجه اتفاقاتی که در آینده رخ می دهد شد. پس همراهی با شهروندان، نیاز سنجی و نقطه گزینی‌ها و جا نمایی های متناسب در این راه بسیار اهمیت دارد.

عماری: اگر بخواهیم صرفا سرویس‌های بهداشتی شهری در ارزیابی تاثیرات اجتماعی مطرح کنیم. باید گفت که ارزیابی تاثیرات اجتماعی مرحله نخست سیاستگذاری ساخت چند نگاه را به ما می‌دهد که می‌توان به دسترسی، استفاده از مصالح، وندالیسم و تخریب اموال عمومی نیز ارتباط معنا داری میان طراحی شهری و حوزه‌های اجتماعی به دست می آید که به ما نشان می دهد که چه کار کنیم تا وندال ها گرایش به تخریبشان کاهش پیدا کند.

یا در حوزه اجتماعی نیاز سنجی ها و نگاه‌های جدید حکایت از این مطلب دارد که تعداد چشمه‌های سرویس‌های بهداشتی آقایان و خانم ها به یک میزان نیست و تاکنون هر سرویس بهداشتی که ساخته شده است یک سوم برای خانم ها و دو سوم برای آقایان بوده است، اما بر اساس استاندارد جهانی این تعداد باید بالعکس باشد.

به اعتقاد من سرویس‌های بهداشتی عمومی با کیفیت زندگی، ارتباط و پیوند اساسی دارد. زیرا می‌توان با اعتقادات، باورها و تعلقات و مشارکت‌های بعدی که اتفاق می‌افتد متوجه اتفاقاتی که در آینده رخ می دهد شد. پس همراهی با شهروندان، نیاز سنجی و نقطه گزینی‌ها و جا نمایی های متناسب در این راه بسیار اهمیت دارد.

این موارد موضوعاتی است که در حوزه اجتماعی بحث می شود و شامل آسیب های اجتماعی و سرویس های بهداشتی عمومی، دسترسی به آنها و کیفیت زندگی و ارزیابی تاثیرات اجتماعی با سیاست ها و پروژه های شهری با سرویس های بهداشتی عمومی می شود و راهکارهایی را نیز ارائه داده ایم.

در حوزه ساخت سرویس‌های بهداشتی عمومی در قالب اجتماعی و فرهنگی 4 محور می‌تواند موضوعیت داشته باشد و در اولویت قرار گیرد. یکی از آنها مخاطب شناسی است . در این مرحله مخاطبان بر اساس جنسیت، سالمندی، کودکان، معلولان قرار دارند. بر اساس سازمان who (سازمان بهداشت جهانی) زنان، کودکان و سالمندان در اولویت هستند . همچنین باید برای سرویس های بهداشتی عمومی نیاز سنجی محله‌ای صورت گیرد و وضعیت سن و وضعیت دسترسی مورد بررسی قرار گیرد.

بحث مخاطب شناسی نکته مهمی است که در قالب نیاز سنجی، نقطه گزینی، نگاه به اقشار در معرض آسیب نیز دیده می‌شود.

گام بعدی نیز مشارکت‌های مردمی است . اکنون رویکردهای مهمی در زمینه ساخت و احداث در کشورهای دیگر تجربه شده است و برخی از کشورها ساخت سرویس‌های بهداشتی عمومی را به بخش‌های خصوصی واگذار کرده‌اند و کاملا اجتماعی است.

در حوزه جلب مشارکت‌های مردم می توان ساخت و نگهداری را به مردم واگذار کرد. اکنون کشورهای دیگر چنین تجربه‌ای در حوزه فضای سبز دارند. در این کشورها برخی از درختان فضای سبز را به نام خانواده‌ها کرده‌اند بر این اساس آنها نیز خود را مکلف می‌کنند تا از درخت محافظت نمایند.

پس می‌توان راه حل‌هایی را نیز پیدا کرد که در حوزه سرویس‌های بهداشتی عمومی و مشارکت‌های مردمی نقش آفرینی کنند و تصدی‌گری‌های دولتی نیز در آن دخیل نباشند. در این خصوص نمونه‌های موفق جهانی نیز وجود دارد.

اطلاع رسانی نیز بسیار مهم است. معمولا در حوزه‌های اجرایی، ساخت و ساز به اطلاع رسانی برای مردم اهمیتی داده نمی شود، البته اخیرا این امر تا حدودی رواج پیدا کرده است. به عنوان نمونه، پایان کار یک پروژه عمرانی را از طریق تابلوها اطلاع رسانی می‌کنند.

اطلاع رسانی جنبه آگاه سازی را نیز در خود دارد. زمانیکه که آگاه سازی ایجاد می‌شود به همراه آن باور شکل می‌گیرد و رفتار مناسب بهینه نیز بوجود می آید.

جا نمایی مناسب نیز یکی دیگر از مباحث سرویس‌های بهداشتی عمومی است. باید بررسی‌ها و اطلاع رسانی‌ها نیز متناسب با شیوه های عینی باشد. باید قبل از تاسیس آن مردم منطقه را در یک جلسه جمع کرد و مسائل را با آنها در میان گذاشت و از کمک‌های آنها نیز استفاده کرد. این امر به واسطه مدیران محلی تحقق پیدا خواهد کرد‌.

آموزش نیز بحث چهارم است. این امر می‌تواند هم برای استفاده و هم برای نگهداشت و مشارکت‌های بعدی کمک کند. آموزش نباید تنها به واسطه بروشور باشد بلکه می‌تواند به صورت احداث دفاتر در مناطق انجام شود. به نظر می‍‌رسد آموزش‌های حضوری در بحث سرویس‌های بهداشتی عمومی می تواند در جهت افزایش اعتماد سازی و مشارکت عمومی کمک کند.


• اکنون بسیاری از بیماری‌ها مانند کلیوی نیز به دلیل دسترسی نداشتن مناسب به سرویس های بهداشتی شهری است. این امر باعث می شود تا هم این بیماری در کشور رواج پیدا کند و هم اینکه هزینه‌های زیادی نیز برای درمان در نظر گرفته شود. می توان با تجهیز سرویس های بهداشتی تا حدودی این معضل را کاهش داد؟

عماری: محورها و حوزه های سلامت اجتماعی بسیار کلان است . سیستم معاونت اجتماعی و فرهنگی شهرداری شکل و قوامی که ناخواسته یا خود خواسته صورت گرفته است به حوزه سلامت راه پیدا کرده است. وقتی برای سرویس های بهداشتی عنوان اجتماعی و فرهنگی به کار برده می شود یعنی سلامت نیز در آن دخیل است .

زمانیکه در مورد سلامت فردی و جسمی صحبت به میان می‌آید. سلامت روان نیز کاملا اجتماعی و فرهنگی است و زمانیکه آموزش و اطلاع‌رسانی می‌گوییم کاملا به حوزه اجتماعی باز می گردد.

وقتی در مورد آسیب‌های اجتماعی نیز صحبت می شود به طور قطع در خصوص آموزش و اطلاع‌رسانی و حوزه اجتماعی صحبت به میان می‌آید . یا زمانیکه از آسیب‌های اجتماعی نیز صحبت می شود کاملا بحث اجتماعی مطرح است.

پرداختن به سرویس‌های اجتماعی و فرهنگی دارای گستردگی زیادی است و بسیاری از بیماری‌ها، استرس‌ها و اضطراب‌ها نیز به این موضوع باز می گردد. بنابر این تمامی این موارد اجتماعی و فرهنگی است و نیاز داریم تا در میان شهرسازان تعامل و بحث صورت گیرد.

مهدوی نژاد: درحرکت مثبتی که در شهرداری تهران آغاز شده است، ریشه‌های اجتماعی بسیاری از پروژه‌ها را تقویت می‌کند . یعنی در حوزه مدیریت شهر تجارب خوبی در حوزه‌های فنی و مهندسی داشته‌ایم . امروز نیز در بسیاری از حوزه‌های فنی و مهندسی نیز در حال پیشرفت هستیم و سرعت پیشرفت ما قابل توجه است.

چند سالی است که متوجه شده ایم که باید چند جانبه رشد کرد و اگر در انجام فعالیتی نیاز سنجی درست نباشد، نتیجه مطلوبی نخواهیم گرفت. یکی از مباحث مهم در حیطه سرویس‌های بهداشتی نگاه همه جانبه به آن است، زیرا از یک سو فناوری کم نداریم و مواد و مصالح و تجهیزات فنی را نیز در کشور به خوبی می شناسیم . طراحان نیز شکل و فرم را به خوبی طراحی می‌کنند و در خصوص ارتباط با محیط‌های پیرامونی نیز بسیار مسلط هستند و به نوعی همگنی در آنها دیده می شود. اما به کار گیری تمامی این موارد در پروژه‌هایی مانند ساخت و احداث سرویس‌های بهداشتی شهری با عنایت به دیدگاه فرهنگی اجتماعی و اکولوژی بومی و ارزش های اسلامی ایرانی که مورد توجه عمومی مردم جامعه و خواست عمومی شهروندان از شهرداری است ، تحقق پیدا می‌کند.

رسیدن به نگاه همه جانبه کار به خصوص برای بحث سرویس های بهداشتی که نوپاست، بسیار سخت است. برگزاری همایش ها و نشست های تخصصی می تواند در زمینه رفع مشکلات پیش روی سرویس‌های بهداشتی راهگشا باشد. در این جلسات بسیاری از خطاهایی که در شرایط فعلی نیز وجود دارد مرور خواهد شد. آسیب هایی که در این زمینه وجود دارد شناسایی و راه حل هایی نیز برای رفع آنها ارائه خواهد شد.

• معماران و طراحان باید چه محورهایی را جهت ارتقاء سرویس های بهداشتی در نظر گیرند؟

مهدوی نژاد: اکنون مواد و مصالح عامل مهمی در ساخت سرویس های بهداشتی عمومی به شمار می رود. باید مصالحی به کار گرفته شودکه در مقابل مواد شوینده و ضد عفونی کننده مقاومت کافی داشته باشد و از لحاظ اقتصادی نیزمناسب باشد. همچنین ضد باکتری باشد و مشخصات فنی در حوزه مصالح نیز در آنها لحاظ شده باشد.

همچنین در طراحی معماری این گونه پروژه‎ها ،فرم و شکل مهم است. زیرا این دو روش در الگوی بهینه‌سازی سرویس‌های بهداشتی اهمیت به سزایی دارد و این بدان معناست که هر گاه فرم مناسب برای یک پروژه معماری انتخاب می شود. معنای مناسبی را به مخاطب انتقال می‌دهد. هر گاه فرمی که انتخاب می شود مطلوب، چشم نواز و مناسب باشد در محیط خود خوب قرار می گیرد و اگر فرم و شکلی که می خواهد انتخاب شود هماهنگ با محیط باشد باعث می شود تا آزاردهندگی حضور آنها را حذف نماید و به عبارت دیگر بخشی از چشم انداز فرهنگی و طبیعی محیطی خواهد شد، نباید در فرم و شکل آنها به قدری متفاوت و مناسب باشد که استفاده کنندگان را تشویق نکند.

در ساخت سرویس های بهداشتی باید فناوری نیز در نظر گرفته شود. همچنین بحث تجهیزات فنی نیز در سرویس های بهداشتی اهمیت دارد. باید دانست که در این پروژه‌ها از چه تجهیزاتی می‌توان استفاده کرد و بسیاری از پروژه‌هایی که در کشور اجرا می‌شود به صورت سنتی و متداول از تجهیزات متداول استفاده می کنند. بسیاری از تجهیزات نوین وجود دارد که به کاهش مصرف انرژی، بهینه سازی مصرف مواد و بهبود کیفیت و عملکرد این فضا ها کمک می‌کند.

محیط پیرامون نیز در طراحی معماری بسیار مهم است و زمانیکه سرویس های بهداشتی عمومی را طراحی معماری می کنیم سوال اصلی این است که عنصر جدید باید در کجا قرار گیرد؟ در بسیاری مواقع دیده شده که قرار گیری یک عنصر شهری باعث شده تا چشم انداز بهم ریخته شود و کیفیت محیط نیز کاهش پیدا کند.

جای‌یابی نامناسب سرویس‌های بهداشتی باعث از دست دادن بخش زیادی از مساحت جنبی زمینی شده که در اختیار این پروژه قرار گرفته است. جا نمایی مناسب و مکان‌یابی صحیح و مناسب و اصولی آنها، کیفیت بهره‌برداری از سرویس های بهداشتی را افزایش می‌دهد.

این محورهای پنج گانه محورهایی هستند که به صورت‌های مختلف روی آن صحبت شده و به نظر می‌رسد توجه ویژه به آنها بخصوص در حیطه طراحی معماری باعث ارتقاء نوع تغییرات معماری سرویس های بهداشتی و نقش و جایگاه آنها باشد که می توانند به عنوان یک عنصر واقعی شهری نقش ایفا کنند و از حاشیه به مرکز بیایند و از موضوع فرعی، نامناسب و غیر قابل توجه به یک موضوع مثبت تبدیل شود و هدفی را تامین کنند که ما به عنوان تحقق عدالت اجتماعی از آن یاد می شود.

• جناب کریمی مشاور به نظر شما باید چه نکاتی را حوزه ساخت و ساز سرویس های بهداشتی در نظر گرفت؟

کریمی مشاور: باید به چند نکته توجه داشت. یکی نگاهی که شهرداری به سرویس های بهداشتی دارد باز می گردد و اینکه همایش سرویس های بهداشتی شهری توسط مرکز مطالعات و برنامه ریزی شهر تهران با مشارکت سازمان زیباسازی شهر تهران و همکاری دبیرخانه نشست ادواری شهرداران کلان شهرهای کشور و شهرداری قزوین در 28 آبان 91 در این خصوص برگزار می شود، مشخص می کند که انگیزه مناسب برای حل مشکلات سرویس‌های بهداشتی وجود دارد و زمانیکه موضوعی در این سطح ایجاد می شود به طور قطع مشکلات پیش روی آن نیز حل خواهد شد. موضوعی که در این سطح مطرح می‌شود در ادامه خوشبین می شویم که مشکلات حل خواهد شد.

در گذشته مشکلی که در خصوص سرویس‌های بهداشتی داشتیم این بود که کمتر جرات می شد تا در این خصوص صحبت شود و اینکه اکنون همایش سرویس های بهداشتی در سطح ملی برگزار می شود نشان از آن دارد که امروزه نگاه به این مقوله متفاوت شده است.

برای این مشکل لازم است تا مانند بسیاری از کشورهای دیگر سرویس‌های بهداشتی به عنصری برای زیبا سازی شهر تبدیل شود . یعنی سرویس‌های بهداشتی که طراحی می شود به دلیل جذابیت های فرمی و بصری بدون اینکه مردم از آن فرار کنند پول ساز باشد. در برخی از کشورها تمام جداره دور سرویس‌های بهداشتی یک صفحه دیجیتالی است که برای تبلیغات محیطی اجاره داده می‌شدند.

بهتر است تجربه کشورهای دیگر را در این زمینه بومی کرده و مورد استفاده قرار دهیم.

اختصاص زمین برای ساخت سرویس های بهداشتی شهری مشکلی است که در گیر آن بوده‌ایم یکی از مشکلات این بود که زمین را چه سازمانی باید اختصاص دهد. یکی از دستاوردهای همایش نخست سرویس های بهداشتی این بود که بحث وقف مطرح شد و از مراجع تقلید نیز دستخطی گرفته شد تا مردم برای سرویس های بهداشتی تشویق شوند و زمین هایشان را در اختیار بگذارند.

اگر راهکاری پیدا کنیم تا زمین را در اختیار داشته باشیم مابقی مشکلات نیز حل خواهد شد. در بررسی های قبلی به این نتیجه رسیدیم که یک ضابطه تشویقی طراحی شود تا بسیاری از ساختمان هایی که نیمه عمومی و یاعمومی هستند قسمتی از بنای خود را به سرویس‌های بهداشتی عمومی اختصاص دهند و در کنار آن نیز یک سری معیارهای تشویقی نیز توسط شهرداری و ارگان‌های دیگر برای فردی که چنین کاری را انجام داده است در نظر گرفته شود.

• در پایان هر یک از افراد جمع بندی خود را ارائه دهند.

عماری: باید چند نکته در سرویس‌های بهداشتی عمومی مد نظر قرار داد که شامل جانمایی‌ها، مکان یابی‌ها، نیاز سنجی‌ها و استفاده از تجارب نوین و مشارکت مردم برای نگهداشت آنها و بهره گیری از نیروهای تبلیغاتی می‌شود.

به اعتقاد من پرداختن به این موضوع و سیاستگذاری و طرح‌ریزی در سرویس‌های بهداشتی عمومی نیاز به یک نگاه چند رشته ای دارد و نباید اینگونه باشد که نگاه صرف به شهر سازی تجهیز شود بلکه تمامی حوزه‌های طراحی، معماری، شهر سازی، اجتماعی و فرهنگی می‌تواند معنا و روح مناسب تری به این موضوع بدهد.

اگر تمام فعالیت‌های شهرداری را بدون روح در نظر بگیریم یعنی اینکه به مردم و اجتماعی که می خواهند از آن استفاده کنند بهایی نداده ایم. به نظر من اگر بتوانیم برای ساختن یک مجموعه تمامی مولفه هایی که می توانند تاثیر گذار باشند حرکت خوبی است . تجربه دنیا نیز نشان می‌دهد که تمام بعدهایی که به کالبد روح می‌دهد باید در کنار هم در نظر گرفته شوند.

- - - به روز رسانی شده - - -



به اعتقاد من پرداختن به این موضوع و سیاستگذاری و طرح‌ریزی در سرویس‌های بهداشتی عمومی نیاز به یک نگاه چند رشته ای دارد و نباید اینگونه باشد که نگاه صرف به شهر سازی تجهیز شود بلکه تمامی حوزه‌های طراحی، معماری، شهر سازی، اجتماعی و فرهنگی می‌تواند معنا و روح مناسب تری به این موضوع بدهد.

اگر تمام فعالیت‌های شهرداری را بدون روح در نظر بگیریم یعنی اینکه به مردم و اجتماعی که می خواهند از آن استفاده کنند بهایی نداده ایم. به نظر من اگر بتوانیم برای ساختن یک مجموعه تمامی مولفه هایی که می توانند تاثیر گذار باشند حرکت خوبی است . تجربه دنیا نیز نشان می‌دهد که تمام بعدهایی که به کالبد روح می‌دهد باید در کنار هم در نظر گرفته شوند.

بهتر است در بحث ارزیابی اجتماعی پروژه‌های شهری، بحث نیاز سنجی و مخاطب شناسی و در نهایت آموزش و اطلاع رسانی به صورت پر رنگ تر تصویر سازی شوند.

مهدوی نژاد: در طراحی پروژه‌هایی که به عنوان سرویس های بهداشتی عمومی مکان یابی و نوع طراحی بسیار حائز اهمیت است. پیشنهاد جدی برای این کار استفاده درست از فناوری های برتر است. یعنی فناوری‌ها به ما کمک می‌کند تا سخت‌ترین کارها را به بهترین کیفیت و بالاترین راندمان انجام دهیم و بهره‌وری بالایی نیز ایجاد خواهد کرد.

به عنوان نمونه، با استفاده از مصالح ضد خش، ضد آسیب، مصالح ضد باکتری و فناوری‌‌های برتر می‌توان کارهایی را ممکن کرد که در حالت عادی به عنوان مهم ترین نقاط ضعف شناخته می شوند. اینها زمانی در طراحی معماری معنا پیدا می کند که نگاه همه جانبه وجود داشته باشد و به عبارت دیگر صورت سوال شفاف شود و تا زمانیکه مطالعاتی در زمینه اثرات اجتماعی وجو از جنس نیاز سنجی وجود نداشته باشد و خوراک لازم را به طراحی معماری نداد شاید نتوان امکان استفاده بهینه را فراهم کرد.

باید شناخت صحیح مشکل و راه حل صحیح را شناسایی کرد و با توجه به توان ویژه کشور هر چه بیشتر خوراک داد شود بهتر می توان به ما پاسخ دهد.

به نظر می رسد حیطه های معماری، طراحی شهری، برنامه ریزی شهری به دلیل اینکه در بسیاری از مواقع سوال شفاف در اختیار آنها نبوده است هنوز نتوانسته اند خدمات مناسبی دهند. شاید همایش سرویس های بهداشتی فرصت مناسبی برای در اختیار گذاشتن تجارب باشد.

کریمی مشاور: اگر ما سرویس های بهداشتی را یکی از عناصر مهم شهر بدانیم دچار مشکلات نخواهیم شد. زمانیکه برای یک شهر برنامه‌ریزی می شود باید به سرویس‌های بهداشتی به عنوان یکی از اجزای شهر توجه ویژه داشته باشیم . اگر توجه قبل از اینکه یک شهر شکل بگیرد و یا اینکه توسعه پیدا کند به موضوع سرویس های بهداشتی توجه کرده باشند بسیاری از مشکلات این حوزه حل خواهد شد.

متاسفانه ما یک نگاه جدی به این موضوع نداشته ایم و سرویس های بهداشتی یک موضوع مقفول مانده در مباحث مربوط به طراحی ها و تصمیم گیری ها بوده است. اگر با این کاری که در نظر می گیریم بتوانیم این موضوع را پر رنگ کنیم و دوباره این موضوع در کنار سایر عناصر شهری که برای ما مهم است قرار دهیم، بسیاری از مشکلات به صورت اتوماتیک حل خواهد شد.

مشکل استراتژیک ما این است که به این موضوع توجه نشده است و اگر توجه شود مشکل بعدی به مرور و توسط پژوهش‌ها، مطالعات و همایش‌هایی که برگزار خواهد شد بر طرف می‌شود.