مشاعره با اشعار ترکی (deyişmə )

مشاعره در زبان ترکی دییشمه(deyişmə ) نامیده می شود. در کشورهای ترک زبان همسایه و در روستاهای مناطق ترک نشین ایران خوانندگانی به نام آشئق هستند که بیشتر شبیه به یک عارف و رندند تا یک خواننده. شنیدن دییشمه از زبان آشئق ها واقعا زیباست و در انواع مختلفی برگزار می شود.

نوعی از دییشمه حاصل ديالوگ دو شاعر يا دو آشئق به صورت پرسش و پاسخ است

نوع دیگر آن مشاعره یاریم یرپاق نامیده می شود و در آن آشئق مصرعی (یارپاق) از یک شعر را گفته و آشئق دوم باید مصرع (یارپاق) دوم همان شعر را همراه با ساز زدن گفته و مصرعی از یک شعر دیگر را بگوید و آشئق اولی بدان پاسخ دهد.

نوع دیگری از دییشمه سچمه دیشمه(مشاعره گزینشی) نامیده می شودآشئق یا شاعر اول بیتی را خوانده و یک کلمه از بیت را مشخص می کند و خطاب به آشئق دوم می گوید سن دنه .... دن یعنی تو بگو از کلمه .... و آشئق دوم باید بیتی بخواند که هاوی آن کلمه باشد که نسبتا سخت می باشد

نوع ساده تر و رایجتر مشاعره مشاعره حروفی یا سوزلر دیشمه سی می باشد این نوع از مشاعره همانند مشاعره فارسی انجام می شود با این تفاوت که با ابیات ترکی انجام می شود.


دوستان اگر تمایل داشته باشند این نوع از مشاعره را استارت بزنیم


این نوع از مشاعره

• با حرفی ادامه می یابد که بیت نفر قبل با آن حرف به اتمام رسیده
  
• مشاعره ترجیحاً با 4 مصرع ادامه می یابد؛
  
• مشاعره با اشعار کلاسیک ترکی انجام می شود؛
  
• ذکر کردن نام شاعر باعث آشنایی بیشتر با سبک شاعران مختلف می شود.
  

Nə qədər kim, fələyin sabitü səyyarəsi var,
Ol qədər sinədə qəmzən oxunun yarəsi var.
Deyil əflakdə kövkəb görünən, çərxi-bülənd
Oluban didə, sərapa sənə nəzzarəsi var.

VAZEH

نه قدر کی فلکین ثابت وسیاره سی وار
اول قدر سینه ده غمزه ن اوخونون یاره سی وار
ده ییل افلاکیده کوکب گورونن چرخ بلند
اولوبان دیده سراپا سنه نه ظاره سی وار
میرزا شفیع واضح تبریزی

Rəsuldan şərm yox, Allahdan da bim,
Allah rizasına danışmaz heç kim,
Qarabağ düzəlməz, mənim əzizim,
Çünki öz əhlimiz şeytanə dönüb.


ŞAKİR


رسول دان شرم یوخ،آللاه دان دا بیم
آللاه ریضاسئنا دانئشماز هئچ کیم
قاراباغ دؤزه لمه ز ،منیم عزیزیم
چؤنکی ئؤز اهلیمیز شیطانا دؤنؤب

شاکیر

بلالی باشوون بشر،قاباقدا چوخ بلاسی وار...جهان بلادی سر به سر،یالانچی بیر جلاسی وار...بو مادر دنی صفت،مینین دوغور،مینین بوغور..بزکلی اژدها کیمی نه خوف و نه هراسی وار..

ریشخندله قیرجاندی سحر سویله دی: دورما

جان قورخوسی وار عشقین اوتوزدون بو قماری

اولدوم قره گون آیریلالی او ساری تئلدن

بونجا قره گونلردی ایدن رنگیمی ساری

( استاد شهریار )

İndi vacibdi verin əl-ələ, ey əhli-vətən,
İndi lazımdı həmavaz ola mürğani-vətən,
Qoymaya gülşən ara məskən edə zağü zəğən,
Soyulur bülbüli-can, ah, səd əfsus olsun,
Bizi məyus edən dəhrdə məyus olsun.
MƏMO BƏY MƏMAİ

ایندی واجیبدی ورین ال اله ای اهلی وطن
ایندی لازیم دئ هم آواز اولا مورغانی وطن
قویمایا گولشن آرا مسکن ائده زاغ و زغن
سویولور بولبولی جان، آه، صد افسوس اولسون
بیزی مایوس ائدن دهریده مایوس اولسون

نئلمک......قورقو بوجوردو....فلکین نظمی ازلدن اولوب اضدادینا باغلی..قاراسیز آغلار اولاماز،دره سیز داغلار اولانماز،اولوسوز ساغلار اولانماز،گرگ هر بیر گوزه له،بیردنه چرکین ده یارانسین...............ترجمه:چیکا ر میشه کرد،نظم خدا از اوی بر مخلفها بسته شده.......بدون سیاه ها،سفیدها مفهوم ندارند،بدون دره ها، امکان وجود کوهها نیست......بدون مرده،زنده ها مشخص نمی شوند،باید برای هر یک زیا ،یک زشت هم خلق شود

نسیم بهانه دَیدیگین داغیلدی بدن
کیمیسه توپلایاراق تورپاق اوسته قوردو منی
او لاله باغرینا داغ چکدیلر بزه ک یئرینه
حیات دا مین داغ ایله آلدادیب دوغرودو منی

صائب تبریزی _11 ینجی قرن

یئنی دن داردا قالیب سانکی بیر اصلان باغیردیم....داغلانارکن اورییم،داغلاری امداده چاغیردیم......ترجمه:از نو در تنگنا موندم و مثل یک شیر غرش کردم،در حالی که داغ بر دلم گذاشته می شد،کوهها را برای امداد صدا زدم

- - - به روز رسانی شده - - -

یئنی دن داردا قالیب سانکی بیر اصلان باغیردیم....داغلانارکن اورییم،داغلاری امداده چاغیردیم......ترجمه:از نو در تنگنا موندم و مثل یک شیر غرش کردم،در حالی که داغ بر دلم گذاشته می شد،کوهها را برای امداد صدا زدم

آقا ، خانم !
خو مثل آقامحسن باترجمه بنویسید خب ! من هیچی نفهمیدم[tafakor]

منده مجنوندان فزون عاشیق لیق استعدادی وار

عاشیق صادق منم مجنونون انجاق ادی وار

قیل تفاخر کیم سنین هم وار من تک عاشیقین

لیلی نین مجنونی شیرینین اگر فرهادی وار

فضولی

یعنی من استعداد بیشتری ازمجنون درعشق ورزی دارم،عاشق صادق منم اما مجنون تنها اسم دارد.آری،صدق اساس عشق راستین است.

Rəhm qıl, Allaha bax, qoyma məni bu qəmdə,
Dərdü qəm kəsrətü-tüğyan eleyib sinəmdə,
Dil qalıb ahü fəğan içrə, gözüm dərnəmdə,
Qılır ecazi-Məsihanı qaşın hər dəmdə
Nadim

رحم قیل، آللاها باخ، قویما منی بو غمده،
درد و غم کثرت و طغیان ائله ییب سینه مده،
دیل قالیب آه و فغان ایچره، گؤزوم درنمده،
قیلیر اعجاز مسیحانی قاشین هر دمده،
نادیم

اَ-Ə

Əsrari-dilim xalqa nümayan oldu,
Hər dilbərə istədim baxım, qan oldu.
Bu dəhri-dənidə bəs ki, möhnət çəkdim,
Qəddim bükülüb, misali-çövkan oldu.

اسراری- دیلیم خالقا نمایان اولدو،

هر دیلبره ایسته دیم باخام، قان الدو،

بو دهری- دنی ده بس کی، موحنت چکدیم،

قدیم بوکولوب، مثالی- چوگان اولدو.

نباتي

Ulduz sayaraq gözləmişəm hər gecə yarı
Gec gəlmədədir yar, yenə olmuş gecə yarı
Gözlər asılı, yox nə qaraltı, nə də bir səs
Batmış qulağım, gör nə düşürməktədi darı
Şəhriyar

اولدوز سایاراق گوزله میشم هر گئجه یارئ
گج گلمه ده دیر یار یئنه اولموش گئجه یارئ
گؤزلر آسیلی یوخ نه قارالتی نه ده بیر سس
باتمیش گولاغیم گؤرنه دؤشور مکده دی دارئ

ئ-I

یار اگر مهر و وفانی دوشونن یار اولسا

غم دگیلدیر ایشین، عالم بیزه اغیار اولسا


اهل دل ذوق و صفانی لب جاناندان آلیر

ظلم دور عاشیقه جانانی دل آزار اولسا

علی آقا واحد

َAsman aldı kənarımdan ay üzlü yarimi
yaş tökər üldüz kimi bu çəşmi xunbarim mənim
ay bu ğəmli könlümün tab u təvani, söylə bir
əhd u peymanin nə oldu, noldu ilğarım mənim


آسمان آلدی کناریمدان آی اوزلو یاریمی
یاش توکر اولدوز کیمی بو چشم خونباریم منیم
ای بو غملی کونلومون تاب و توانی، سویله بیر
عهد و پیمانین نه اولدو، نولدو ایلغاریم منیم
رحمتلیخ اوستاد شهرئیار


M-م

موقدس اولکه مین شانلی یوردومون

قاریش-قاریشیلا تانیشام ایندی

داغینا-دوزونه چیلنمک اوچون

بولودلاردان ائنن یاغیشام ایندی

İslamə xələl qatmadadır bir neçə bədxah,
İstərlər ola bəndələrin taği və gümrah,
Etdim nə yaman əsrə təsadüf, aman, ey vah!
Lahövlə vəla qüvvətə illa və billah!



ایسلامه خلل قاتمادادیر بیر نئچه بدخواه،
ایسترلر اولا بنده لرین تاغی و گومراه،
ائتدیم نه یامان عصره تصادوف، آمان، ائی واه!
لا حول ولا قوه الا بالله!
صابیر
ح-ه

هر ياندي چـمن، گُـلر آچـوب، قرمزي دامن

صبحين قوشيام، عشقيمي بـيركس دانا بيلمز

عشقيمدي حقيقت ســـوناسي، شأنيمه خاطر

دنياني آتـوب شأنـيمي هــركس قانا بيلمز

Zahid, bu namaz tərkini qıldın, qıl,
Bu rəsmi-məcaz tərkini qıldın, qıl.
Təhtül-hənəki uzatma dəxi, bəsdir,
Bu işvəvü naz tərkini qıldın, qıl
Nəbati

زاهید، بو ناماز ترکینی قیلدین، قیل،
بو رسمی-مجاز ترکینی قیلدین، قیل.
تهتول-هنکی اوزاتما دخی، بسدیر،
بو ایشووو ناز ترکینی قیلدین، قیل
نباتی

لیلیه قیش اولور عاشیق سسنا مین لیلی

آختاریرسان یئنه بیر عاشیق،عجب قانین وار

طاعتین ترک دل و جانیدی من هم ائتدیم

سویله ای یار ایندی نه فرمانین وار

حکیم مولانا ملا محمد فضولی

رسم میزدوراولممیش،درک اتمورق بیزبیرکسی


عالم انسان قالار ،عالمده حیرانیم منیم


چوخلی گوزلریوخلادی،جزبیرنگاریم بیرده من


دلبره نازایلدیم ،باشلاندی طوفانیم منیم

منده مجنوندان فزون عاشیقلیگ استعدادی وار

عاشق صادق منم،مجنونین آنجاق آدی وار

Ruhumu lahutdə bəzl etmişəm cananıma,
Aləmi-ünsürdə bu sevda nədir, səfra nədir?
Mən vətəndən ol zaman kim zari-giryan köçmüşəm,
Şövq ilə canan yolunda başü candan keçmişəm,
NƏVVAB



روحومی لاهوتیده بذل اتمیشم جانانیمه
عالم عنصرده بو سودا ندیر سفرا ندیر
من وطندن اول زمان کیم زاری گیریان کوچموشم
سوگی ایله جانان یولوندا باش و جاننان گچمیشم

موقدس اولکه مین شانلی یوردومون

قاریش-قاریشیلا تانیشام ایندی

داغینا-دوزونه چیلنمک اوچون

بولودلاردان ائنن یاغیشام ایندی

یئنه آغلاتدی منی خان چوبانیت آغلاماسی

سارانین سئللره بئل باغلاماسی

هر یارانین درمانی وار،طبیبین تابسان اگر

نئجه درمان اولاجق اولسا طبیبین یاراسی

ياتميش هامی بير آللاه اوياقدير داها بير من

مندن آشاغی کيمسه يوخ اوندان دا يوخاری

قورخوم بودی يار گلمه يه بيردن ياريلا صبح

باغريم ياريلار صبحوم آچيلما سنی تاری!

يالواراخ تا ياخاموز گچميه نامرد الينهمن
دعا ايليرم ايله دعا سنده تويوخ

Xəstə olduqda Xudadan istədin versin şəfa,
Verdi oldəm çün şəfa sən bundan agah olmadın.
Xaliqə qıl səcdə artıq dərd əlindən ol kənar,
Səcdədir dərdə-dəva sən bundan agah olmadın.
Əbdul Fəqir

خسته اولدوقدا خودادان ایسته‌دین وئرسین شفا،
وئردی اولدم چون شفا سن بوندان آگاه اولمادین.
خالیقه قیل سجده آرتیق درد الیندن اول کنار،
سجده‌دیر درده-دوا سن بوندان آگاه اولمادین

نیلمک قورقو بوجوردور
فلکین نظمی ازلدن
اولوب اضدادینا باغلی
قاراسیز آغلار اولانمار
دره سیز داغلار اولانماز
اولوسوز ساغلار اولانماز
گرگ هر بیر گوزله بیر دانا چرکین ده یارانسین
بیری انسین یئره گویدن
بیریده عرشه اوجالسین
بیری قویلونسادا نعمتلره یئرسیز
بیریده قانا بویانسین
بیری چالسا ال ایاق قان دنیزینده
بیری ساحیلده سئوینجیله دایانسین

ناله دن دير ني كيمي آوازه ي عشقيم بلند

ناله تركين قيلمارام ني تك كسيلسم بند- بند

قيل مدد اي بخت، يوخسا كام دل ممكن دئيل

بويله كيم اول دلربا بي درد دير من دردمند

داغلاردا یاغین اولسون

گونش چیراغین اولسون

آچیلسین باغلی یوللار

گوزلرین آیدین اولسون

ناز بالیش باش آتدادیر
قارا گوز قاش آتدادیر
ایستدیم دوروب گلیم
قوللاریم داش آتدادیر

ریشخندله قیرجاندی سحر سویله دی: دورما

جان قورخوسی وار عشقین اوتوزدون بو قماری

یاناقی گوله بنزر
گور یاشیم سئله بنزر
سن بورادان گئده لی
بورا بیر چوله بنزر[shaad]

نقل قول:

---

نوشته اصلی توسط reyhane.R

یاناقی گوله بنزر
گور یاشیم سئله بنزر
سن بورادان گئده لی
بورا بیر چوله بنزر[shaad]

---

رخون ناریدیر اول آتش کی، دودِ اشتعالیندان
کلیم الله یول بولدو و حق هفت آسمان ائتدی
(نسیمی)

یانیرسان یان اوره گیم
اولوبدور قان اوره گیم
سندن آیری توشندن
ائلر فغان اوره گیم[shaad]

من سنون تک داغاسالدیم نفسی

سنده قیتر گویلره سال بوسسی

بایقوشوندا دار اولماسین قفسی

بوردابیرشئردارداقالیب٬باغ یریر

مروّت سیز انسانلاری چاغیریر

ترجمه شعر[nishkhand]
(من نیز چون توفریادم رادرکوهساران منعکس نمودم وتواین صدایم راازکوه برگیروبه آسمان های لاجوردی پژواک ده.
الهی قفس جغدنیزتنگترمباد!دراینجا شيري درتنگنای حیات می غرّدوفریادمی کشدوانسان های بی مروّت رابه مددمیطلبد.)

رَهینده چوخ یولداش واریدی سنه/چوخ گلیللر و گدیللر،سن قالگینن بیر یره.

بیر یره
bir yerə

Əgər arifsən, anlarsan, nə lazım kəşfi-hal etmək,
Məni bir gözləri cadu salıb bu şurü qovğayə.


اگر عاریفسن, آنلارسان, نه لازیم کشفی-حال ائتمک,
منی بیر گؤزلری جادو سالیب بۇ شۇرو قوْوغایه(اَ-Ə)

ابوالقاسئم نباتی

(اَ-Ə)