نمایش نسخه قابل چاپ
تصویر بالا از مراسم جشن و پایکوبی چهارشنبه سوری هست در دوران صفویه
این دیوارنگار در چهل ستون قرار دارد.
چهارشنبه‌سوری
یکی از جشن‌های ایرانی است
که در شب آخرین چهارشنبه سال (سه‌شنبه شب) برگزار می‌شود.
در شاهنامه فردوسی
اشاره‌هایی درباره بزم چهارشنبه‌ای در نزدیکی نوروز وجود دارد که نشان دهنده کهن بودن این جشن است.
مراسم سنتی مربوط به این جشن ملی،
از دیرباز در فرهنگ سنتی مردمان ایران زنده نگاه داشته شده‌است.
پیشینه چهار شنبه سوری
جشن «سور» از گذشته بسیار دور در ایران مرسوم بوده‌است که جشنی ملی و مردمی است
و «چهارشنبه سوری» نام گرفته‌است که طلایه‌دار نوروز است.
در ایران باستان در پایان هر ماه جشن و پایکوبی با نام سور مرسوم بوده‌است
و از سوی دیگر چهارشنبه نزد اعراب «یوم الارباع» خوانده می‌شد.
و از روزهای شوم و نحس بشمار می‌رفت و بر این باور بودند
که روزهای نحس و شوم را باید با عیش و شادمانی گذراند
تا شیاطین و اجنه فرصت رخنه در وجود آدمیان را نیابند.
بدین ترتیب ایرانیان آخرین جشن آتش خود را به آخرین چهارشنبه سال انداختند
و در آن به شادمانی و پایکوبی پرداختند تا هم جشن ملی خود را حفظ کنند
و هم بهانه بدست دیگران ندهند
و بدین ترتیب چشن سوری از حادثه روزگار مصون ماند و برای ایرانیان تا به امروز باقی ماند.
مختار ثقفی برای خونخواهی از عاملین واقعه کربلا،
در شهر کوفه که بیشتر آنان عرب بوده‌اند از این فرصت سود بر
د و در زمان همین جشن که مصادف با چهارشنبه بود بسیاری از آنان را قصاص کرد.
برخی آیین‌های سوری
سال نو - کوزه نو
ایرانیان در شب چهارشنبه سوری کوزه‌های سفالی کهنه را بالای بام خانه برده، به‌زیر افکنده و آنها را می‌شکستند و کوزهٔ نویی را جایگزین می‌ساختند.
که این رسم اکنون نیز در برخی از مناطق ایران معمول است
و بر این باورند
که در طول سال بلاها و قضاهای بد در کوزه متراکم می‌گردد که با شکستن کوزه، آن بلاها دور خواهد شد.
آجیل مشگل‌گشای، چهارشنبه سوری
در گذشته پس ار پایان آتش‌افروزی، اهل خانه و خویشاوندان گرد هم می‌آمدند
و آخرین دانه‌های نباتی مانند:
تخم هندوانه، تخم کدو، پسته، فندق، بادام، نخود، تخم خربزه، گندم و شاهدانه
را که از ذخیره زمستان باقی مانده بود، روی آتش مقدس بو داده و با نمک تبرک می‌کردند و می‌خوردند.
آنان بر این باور بودند که هر کس از این معجون بخورد،
نسبت به افراد دیگر مهربان‌تر می‌گردد و کینه و رشک از وی دور می‌گردد.
امروزه اصطلاح نمک‌گیرشدن و نان و نمک کسی را خوردن و در حق وی خیانت نورزیدن،
از همین باور سرچشمه گرفته‌است.
پختن حلوا
فالگوشی و گره‌گشایی
یکی از رسم‌های چهارشنبه‌سوری است که در آن دختران جوان نیت می‌کنند،
پشت دیواری می‌ایستند و به سخن رهگذران گوش فرامی‌دهند
و سپس با تفسیر این سخنان پاسخ نیت خود را می‌گیرند.
قاشق‌زنی
در این رسم دختران و پسران جوان، چادری بر سر و روی خود می‌کشند تا شناخته نشوند
و به در خانهٔ دوستان و همسایگان خود می‌روند.
صاحبخانه از صدای قاشق‌هایی که به کاسه‌ها می‌خورد به در خانه آمده و به کاسه‌های آنان آجیل چهارشنبه‌سوری، شیرینی، شکلات، نقل و پول می‌ریزد.
دختران نیز امیدوارند زودتر به خانه بخت بروند.
شال انداختن
شال‌اندازی از دیگر مراسم شب سوری است
که تاکنون اعتبار خود را در شهرها و روستاهای همدان و زنجان حفظ کرده‌است.
پس از خاموشی آتش و کوزه‌شکستن و فالگوشی و گره‌گشایی و قاشق‌زنی
جوانان نوبت به شال‌اندازی می‌رسد.
جوانان چندین دستمال حریر و ابریشمی را به یکدیگر گره زده، از آن طنابی رنگین به بلندی سه متر می‌ساختند. آنگاه از راه پلکان خانه‌ها یا از روی دیوار، آنرا از روزنه دودکش وارد منزل می‌کنند و یک سر آن را خود در بالای بام در دست می‌گرفتند، آنگاه با چند سرفه بلند صاحبخانه را متوجه ورودشان می‌سازند.
صاحبخانه که منتظر آویختن چنین شال‌هایی هستند، به محض مشاهده طناب رنگین، آنچه قبلاً آماده کرده، در گوشه شال می‌ریزند و گره‌ای بر آن زده، با یک تکان ملایم، صاحب شال را آگاه می‌سازند که هدیه سوری آماده‌است. آنگاه شال‌انداز شال را بالا می‌کشد. آنچه در شال است هم هدیه چهارشنبه سوری است و هم فال.
اگر هدیه نان باشد
آن نشانه نعمت است،
اگر شیرینی
نشانه شیرین کامی و شادمانی،
انار نشانه کسرت اولاد در آینده و گردو نشان طول عمر، بادام و فندق نشانه استقامت و بردباری در برابر دشواری‌ها، کشمش نشانه پرآبی و پربارانی سال نو و
اگر سکه نقره باشد نشانه سپیدبختی است.
با تشکر از شما استا گرامی
و اما کاش توی این روز به جای مزاحمت و اتیش زدن چرخ و لاستیک و پلاستیک با دوتا چوب خشک و پسیده این شادمانی و جشن را برگزار کنیم
و باعث نشیم که به شهرمون و ضربه و از زیبایی های ان کم کنیم
سلام
ممنون
من فكر ميكردم پيشينه اين جشن به آيين زرتشت بازميگردد
از آنجا آنها آتش را مقدس و پاك كننده ميدانستند،در پايان سال با روشن كردن آتش و پريدن از روي آن،فكر ميكردند گناهان و بدي هاي خود را به واسطه آتش پاك كرده و با جسم و روح پاك سال نو را آغاز ميكنند
ممنون
سلام جناب ظاهر دمیای عزیزنقل قول:
نوشته اصلی توسط Mr.Engineer
متاسفانه باید بگم از ماست که بر ماست !
اگر خود ما تبلیغ میکردیم فرهنگ اصلی این جشن چهار شنبه سوری و بستری مناسبی برای اگاهی بیشتر مردم میکردیم هرگز شاهد این اتفاقات نبودیم ...
و این مثال خود رو تدبیر نیست !
درستهنقل قول:
نوشته اصلی توسط باستان شناس
موافقم
ولی بازم میتونیم خوب باشیم
من با چهارشنبه سوری موافقم ولی باید با عدالت رفتار بشه
اخه این طبیعت چیکار کرده طفلی که ما به جونش افتادیم
بخدا من دلم میسوزه
بیایید خوب باشیم
یک درخت مثال یک انسان
من خودم عاشق طبیعتم عاشق درخت
سلام
خیلی جالب بود من خوشم اومد این اطلاعات همیشه به درد میخورن .
وای کاش هنوز اون رسوم به شیوه ی قبل وجود داشت نه به این شیوه ای که الان می بینیم
همین چند روز پیش یه ترقه جلوی پام انداختن که از ترس چسبیدم به دیوار تازه الان هنوز شب چهارشنبه سوری نیست.
[narahatishadid]
من یک سوال دارم سارا...
این مراسمی که ازقدیم رسمه(همون از روی اتش پریدن)ازچه زمانی توی ایران بوده؟پایه و اساس باستانی داره؟ممنونم
اولا سارا نه و سارا خانمنقل قول:
نوشته اصلی توسط بلدرچین
دوما اگه یک مطالعه پست ه9ای قبلی را میکردین،جواب داده شده
ممنون
این جشن باستانی زیباتر هم میشه اگه به دیگران هم توجه کنیم و بقیه رو آزار ندیم.
انشاءالله کسی تو این روز ناراحت نمیشه.و همه با هم شاد باشیم.